Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10MAY1S1996CUMA 12 DEIYAZI Bakanlığm İlköğretime Yönelik Türkce (Cenel, Hayat Bilgisi) Kitapları Üzerine Bir inceleme 'Beyinlerdin konusunda yönlendiriliyor' JALEBA^SAL Turkçe kıtaplarımız bınncıden sekızmuve kadar Mlah namaz nı>az. ba\ram Ramazan. cuma devımlerını dılleıınden lııı, du^urnıemektedırler A^ağıdakı orneklerdurumu açıklavabılır 1 14 sasfalık bırıncı kıtjpu be^ kez ba^ortulu hanım re>nnlerı\ le kar^ıla^ıyoruz En azından "ba/ı hanımlar başlarını örîerier" mesa|i \erılmı^olu\or(l 63. 69. 93. 44. 104) "E\imizin her \anı hedhelerle doldu. Rama/anın sonunda ne guzel ba> ram oldu" ([ 9sı -Rabbimiz hi/met ıçin \aratmış hcpımizi"{II IX) Buı ada soz kon UMI olaıı lıa>\anlar arası bır tartişmadır At. Tanrı'nın herhavuını ınsana bellı bır hızmette bulunsun dı>e şarartığını so\le\erek tartı^maljrı bırımor \ e kadar kisir bır doğa \e ha\\an anlaşışi' "Babam sabah nama/ından sonra >ola düşermiş" ıll 21) "Bereketli Ranıa/anın üstune ba\ram negu/elolu\ordeğil mi?" ıll 1 I*M "Dmuldu Turk"ün ünü. mutlu bir cumagunu"ıll 141) "Şukur kaMişturana: \llah"a duuılan minnet, hoşnutluk" (M. 154) "Oku emrineu>dunuz" (III. 11) Bır saz >aırı ılkogretım konulu bırde_\ı> so>lu>or\e kurandakı "*ikra(oku)" emrıııe değınıvor Anadolu dan bır manzara ıe>mı \erıldığınde mutlaka caını \e mınare gosteııînoı (111 13 "9 41 89) "KoMinlara kına \akarız Allah'a kurban olsun di>e. askere giden viğitlere kına \akarı/ \atana kurban olsundi\e"ıUI 15ı \taturk ıçın "Tanrı'nın rahmeti ustune olsun" (III "Buğdav hacca gidecek olmuş" (III ^9) "\llah her eanlıu>aşa>abileceği iklime gore\aratmi}" ıllİ 8^) " \nncrnin iki eli babam için... >edi çocuğu \ar. Her biri rçin iki el hesaplarsanı/ ondort eder. Mutfak. baheerçinde ikî-jt-r elden altı el eder. Noksullaı için de iki el katın buna... Dua i(,-in de iki el du^unun... Tam > irnıîaln el eder. Vnnemin tam >irnıiaftı eli \ar" (III 9-) Mustata kemal'ın Gucu ba^lıklı \azıdan "Allah'ın izni>le başaracak" ( I I I 101) "Kutsal: Güçlü birdini sa\gı mandıran \e\a mandırması gereken" (Kelıme\ı a<,ıklıvor l\. ı) "Malazgirt Anadolu'da Bir Destandır"bdşhklı \azida Alparslan uınıa naniazı kıh\or \e Malazgırt o\aM tckbır scslen\le co>u>or (I\. 131ı "*7ekbir: Muslunıanlıkta Tanrı'nın bü\ ukluğunu, \ uceliğini anmak için smlenen Allahii EkbersöziT (IV 132) "\e huzurun gıinde beş \akit nabzı vurur. Bevaz tulbentinde seccadesinde" (Analar manzumesınden ıkı dıze VII. 72) "Başarılanmz \e mutluluğunuz için y ureğimin buttin cömertliği iJe Tann'dan dileklerde bulunacağım... Tanrfnın size \e gıizel yurdumuza bağışladığı nimetlere şukürler olsun de>iniz"(VII.98) Halkle F.dip Adı\ar"dan "Kurtuluşa Çağrı" ba^lıklı \azının bırbolumu "Müslümanlar. 1 iirkler!.. Biitün insanların hâliki bü\ük AJIahımız şahit o l s u n " ( \ I I . 1 1 4 ) -Gelmiş geçmiş ustalar \ardı. Dûkkânlarını Hâ/ika ibadet eder gibi açıp kapamışlardı" ı \ 111. 13) Dılbılgısı çalişmalan bolumunde "ki"ıle anlam ılı^kısı kurulması anlatılnor \en)en ornek $u •'Lanet olsun o zamana ki. butiin nıukaddesatı inkârettirmiş"'(\lll. 14) Ornek dı>e başka soz bulunamamış m ı 7 Eflatun Cem Giınej'ın "Lç Elma" başlıklı masalının her paragrafında bır kez "AJlah" sozu geçıyor(VIIl. 98) Test iorularından bın "Taşlarınız bir birliğe inanır mısraı ile aşağıdakilerden hangisi ifade edilmektedir? A) Ağaçların dua etmesi B) Her \arlığın Allah inancı C) Taşlann bir araja gelmeleri D) Taşlann inandığını sd\lemesT(\JII. 158) Sekızıncı kıtabın 114"uncu savfasında Ataturk'ten seçılmış tumcelerle oluşturulnuış bır "Demokrasi \e Hurri>ef" ba^lıklı \azı \ar Aiaturk >o\ (e dı\or "Her fert istediğini düşunmek, istediğine inanmak. kendisine mahsus si\asi bir fikre sahip olmak. seçtigi bir dinin gereklerini \apmak veva \apmamak hak \e hürrnetlerinesahiptir. Kimsenin fikrine \e \icdanına hâkinı olunama/" (VIII. 114) Bunlar guzel sozler. ama ı> ı^ten geçtı Sekızıncı sınıfın sonuna kadar bellı bır doğrultuda dıyeceğımızı de\ıp bıtırmı^ btılunııjoruz Türkçe kitaplarımızın Osmanlıcası Dılıınızde Arapçadan \e Farsçadan geçnıe. Osmanlıcamızdan kalma pek çok Nozcuk \ar Bunlardan kurtulma olanağı herzaman bulunmuvor U>gun kar^ılıklaı. benımsenmı> ozturkçe sozler her zaman >ok Bu Osmanlıca sozlerı doğru soylemenın. dogru verde kullanmanın onemlı bır dıl degerı var Avrıca Arapça \e Farsça kokenlı bazı sozler bılınmez">e en \enı >azarlanmızı anlamak bıle bazen zorla^abılır Haldun Taner'ı bıle anla\amavız dıvebılırım Bu durumda. okullarımızda Osmanlıca derslen \enlmelı mı. bazı Arapça \e Farsça kurallaroğretılmelı mı dı\e du^unduğum çok olmu^tur Bızım Turkçe kıtaplanmız kurallara gıtmıvorlar. fakat çok fazla Osmanlıca sozcuk kullanıjorlar Ozturkçe guzel \e benımsenmış karşıhkların bulunduğu \erlerde bıle eikımı> bır Turkçe\egıdıldığını goruNoruz Bu tutum bazen ozendırme dı>ebılecegımız bovutlara bıle varmaktadır A^ağıdakı omekler durumu veterınce açıkla>abılır "Şiirlerin her bir satırına mısra denir." Dıze dı\emı\or (I. 14 \e daha pek çok şerde) "Ba\ramınızı tebrikeder, hiırmetle ellerinizden operim" (1 96) Burada soz konusu olan bellı bır vazının bır tumeesı değıldır Kutlama kartı orneğı kalıp halınde ogretılıvor Bavramınızı kutlar. saşgıyla ellerınızden operıın. denebılırdı "Ödul" sozcuğu açıklanıvor. "bir başarı karşısında \erilen armağan, mukâfat~denıyor Saııkı mukâfat. ~odul"den daha bıze >akınmı> gıbı da\ranılıvor (II. 30) Belkı mukafat sozunu kullanan vazarlanmız'ı anlamak ıçın vardımcı olunuyordışe du^ünülebılır. ama bır \andan da oğrencıye bu sozu kullanma kapisı açılmışoluyor Guzel bır Turkçe kaı>ılığı olan sozcuğu tanıtmakla \ctinmek bıından •»onrasını sozluklere bırakmak daha doğru bır yol olur "•^etenekli1 " "kabilhetir dıye açıklanı>or(ll 41) "Seni özle>eceğim"ın Jviklama^ı. "sesini tekrar du> may ı arzu edeceğim (II, 58). Evinlamlılara ornek olarak "tutum \e tasarruPUI. 70) Şaır karşılığı olarak "ozan*" da ancak uçuncu kıtapta anımsanıvordll. 12.14) Dorduncu kıtabın başında Istıklal Marsı'nın tamamı \e Ataturk'un "Gençliğe Hitabesi" sar Her ıkı yazı da !.oıi!.uz OMnanlıca sozcukle yuklu Ataturk'un hitabesi ıle ılgılı bır soru da kıtapta yer almaktadır "Atatürk'ün Gençliğe Hitarxsi"ni oku\ unuz. Atatürk iin Tıirk çocuklarından \e gençliğinden istediği nedir? Kısaca > azınız" (1 \ 24) Bunu vazabılnıesi ıçın çocuğıın MI sozcuklerı bılmesı gerekır Ktıklâl mevcudıyet ılelebet. dahılî \e harıci. bedhah. mudataa. ıııikan \e !>eraıt nâmıısaıt. mumesMİ. cebren. bıltııl. elım \e \ahım. gaflet dalalet hı\ânet şahsı menfaat. mu > >tevlı. te\hıd etmek. fakr-ıı zaruret. bitap ah\al me\cut Buraya çok KUİIdndıgınıız Osmanlıca sözcukler ahnmamıijfu \apHmasr • gereken sadele^tırılmı^ TurkçeleştınlmiN \azı\ı oğrencılere suıımaktı Sürecek ÖSYS'NtN SON ON YILI1985 -1995 ALİ VRSLAN 1986-1995 Fen Bilimleri Crafiği ÖYS puan türü: Matematik ÖYS puan türü: Sosyal Bilimler (986-1995 FEN BİLİMLERİ GRAFİĞİ 2C !0 1986 I987 I988 I989 I990 I99I I99Z I993 I994 I995 I986 3 02 1987 8 69 1988 6 17 MET ORTALAMALARJ 1989 5 18 1990 8 49 1991 9 43 1992 9 56 1993 9 08 1994 9 9 1 1995 S 8 5 On yıllık Matematik Ortalaması 7.638 (Net) MAtemattk Soru Sayısı 52 1986-1995 Türkçe Crafiği NET ORTALAMALARi 1986 17 2 1987 20 2 1988 23 8 1989 23 7 1990 24 9 On yıllık Sosyal Bilimler 1991 25 6 1997 27 3 1993 29 7 Ortalaması 25.089 1994 28 7 (Net) 1995 29 3 Tarih-Cografya-Felsefe Soru Sayısı 72 ÖYS puan türü: Fen Bilimleri NET ORTALAMALARİ 1986 EL 1987 7 42 On 1988 6 83 1989 5 15 1990 4 52 1991 6 79 1992 8 M 1993 0 4 5 1994 8 39 yıllık Fen Bilimleri OrtalamAsı 6.916 (Net) Flzlk-Klmya-Blyolo|l soru sayısı 62 1995 S 13 65 50 40_ 30 2£ IO_ O t 1986-1995 DİI Crafiği 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 ÖYS puan türü: Türkçe 1986-1995 Matematik Crafiği 1986 17 954 Ntl OKIALA/V1ALAK 1987 25 95 1988 36 13 On ytllılı 1989 32 54 1990 35 94 1991 34 75 19"? 34 90 1 1993 31 24 1994 32 57 32 1 1 Tilrfcçe OrtjıUmAsı 31.417 (Net) TOrfcçe Soru Sayısı 65 75 60_ 50 40. 3£ 20 ıo 1986-1995 DİL GRAFİĞİ n ı n n n ı U1986 1987 1988 1989 1990 1991 T992 1993 1994 1995 ÖYS puan türü: Dil 1986-1995 MATEMATİK GRAFİĞİ 50 •52 30 Z£ 10 1986-1995 Sosyal Bilimler Crafiği I986 I987 1988 I989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 •72 60 50 40 30 20 10 0 =E_. n 1986 1987 1988 1989 1990 I9O( 1992 1093 10 14 IO95 NET ORTALAMALARJ I98C-. '1 G4 1987 5 33 1988 5 72 1989 21 73 On yıllık DİI DİI 1990 17 37 1991 19 80 Ortalaması 1 Soru Sayısı 1992 17 29 4.113 75 1993 17 76 (Net) 1994 14 95 1995 16 54 OYS'de u>gulanan testler. Fen. Matematik Turkçe-Matematık. So^jal. Turkçe-Sosyal ve Dıl Puanı olmak uzere 6 ayrı karakterde h- esaplanır 1 Fen Puanı 2 Matematik Puanı 1 Turkçe-Matematık Puanı 4 Sosyal Puanı 5 Turkçe-Sovval Puanı 6 Dıl Puanı \ukardakı çtzelge \e grafiklerde son lOyılın O\ S puan dnllarm- dakı >aıısı\ı^ını karşıla^tırnıalı olarak goreLeksıııı/ Sürecek ANKARA... ANKA... MLŞEBREF HEKİMOĞLL1 Pepde Yeni Açılıyor "Kuvayı Mıllıye " oyununu bır kez daha ızledım pa- zarakşamı Belkı yenden ızlerım Sevdığım bır oyu- nu, bır opera ya da bateyı bırkaç kez bellı aralarla ız- lemekten hoşlanırım her zaman Yıllar geçer yenı oyuncular gelır sahneye, yent yorumcular Guzellık- lerı yenıden yaşayarak dunyaya yenı pencereden ba- karınsan, yaşamaseuncı yenıden yeşenr Konserler de oyle değıl mı' Sevdığı bır yapıtı dınlemeye doya- maz ınsan Kımı kıtaplar neden başucunda durur' Gece uzarsa uyku boiunurse rasgele bır sayfa açar, sevdığımız yazarfa buluşuruz, bıroykuden bırkaç say- fa, bır şıırle gece aydınlanıvenr Nâzım'ın şıırı de bırbaşkent gecesını aydıniatıyor, karanlığı delıp yenıden ışığa, yıldızlara kavuşuyor ın- san Bu kez locadan ızledım oyunu Sahneyı uzaktan kucakladım salondakı kalabalıgı coşkuyla yakından yaşadım Pazargunu.ıkıkezsahnelenıyoroyun Boş yer yok, kımı kışıler uç kuşak bır arada ızlıyor baba- lar. çocuklar. torunlar Locanın onunde genç bır ba- ba, koltuğu paltosuyla yukseltıyor kuçuk kızı sahne- yı lyı gorsun ıstıyor Kurtuluş Savaşımızın oykusunu lyı duysun ıstıyor Oyun bır yana salonda da ınsanı duygulandıran sahneler oluşuyor durmadan Nâ- zım'ın destanında solan umudu, yıtık coşkuyu yenı- den yakalıyor başkentlıler Ağlıyor guluyor. alkışlıyor. koltuğundan fırlıyor, "Bravo" d\ye bağırıyor Tıyatro- severlığın otesınde bır olay bu Kurtuluş Savaşı on- cesı koşullara benzer bır donemı yaşamanın tepkısı belkı Ya da o koşullan aşarak bır destan yazanların yureğıne, ozverısıne duyulan ozlem Nâzım ın dıze- lerı, Devlet Tıyatrosu sanatçılarının oyunu Binnaz Aydan'ın dansları, Can Atila'nm muzıgı dındırıyor bu ozlemı Dındırmesı gerekenler degıl Onlar sıyasal sahnedekılereskı oyunu surduruyorancak' Sevgısız sagyısız, ıçenksız oyunu • • • 7 Mayıs akşamı gazetemızın 73 yılını kutladık An- kara Kalesf nde Tahta mımarlığın gıderek azalan or- neklennden bın. KınacılarKonağı nda Vaktıyle 194O'lı yıllara kadar Romanya nın Ankara elçılığı varmış bu- rada Şımdı Ankara mutfağı. turkuler ve şarkılarla tu- rıstık bır konak Her kuşaktan Cumhurıyet çalışanla- rı bır arada Coşkulu guzel btr gece Bır aralık kızlar sardı çevremı sevgıyle kucakladım onlan "Kulağı geçen boynuzlar" dedım Ahmet Taner Kışlalı gu- lumsedı Genç gazetecılere bakarken duygulanınm herzaman Ben onların geçmışıyım onlar da benım gelecegım dıye duşunurum Yılları benım gıbı sevgı- sını, umudunu yıtırmeden geçırmelerını dılerım Kımı sorar merakla, "Bunca yıl yorulmadın mı nasıl da- yandın?" Kımı de benı ornek dıye duşundugunu soyler Elbet onurlanınm Oysa yıllar çok uzun değıl, dahası kısa, ozlem dınmedı çunku Dağarım haylı do- lu, ama boşluklar da var Dınmeyen ozlemlerm boş- luğu Bın sordu o akşam 'Anılar ne zaman kıtaplaşa- cak 9 " Kesın bılmıyorum Onca yılı yazmak kolay değıl Gokkuşağı turu anılar gozlerımı kapıyor renk- lerden bınne dalıyorum, kuşagı dolanarak gulumsu- yorum, Kımı zaman da huzunlenıyorum Kımı yazıla- rı.saklamışıcruyıllarca önce değıl son yrilarda,^laha- sı son gunlerde yazmışım gıbı guncellıgı var Ulkemı- zın guncesı hıç değışmıyor çunku 1 1960 lıyıllarda Ak- şam ya da Oncu'de yazdığım bır yazı 2000'e 4 kala bu koşede de yer alabılır Dahası var sorunlann de- ğışmemesıne çozume yonelık polıtıkalar uretılme- mesıne karşın kışıler de, kuruluşlar da boyut yıtırıyor durmadan, devlet kavramı zedelenıyor vatandaşlık duygusunu onurjnu yaralayan olaylar yoğunlaşıyor Demokrasının çok partılı yaşam olmadığı bır turlu an- laşılamıyor Sosyal patlaklara yanlış yorumlar yapılı- yor. sorunlann ozune ınılmıyor hıç Toplumdakı bek- lentılere ters duşuyor hukumetler Sağda da, solda da laf uretılıyor ancak TV ekranlarını ızlerken ılıklen- ne kadar uşuyor ınsan Ama donmaya hakkımız yok Sıyasal sahnenın dışında da bır Turkıye var değıl mı? Ekranların otesınde de olaylar yaşanıyor Mem- leketımızden guzel ınsan manzaraları oluşuyor dur- madan Çeteler mafyalar, soyguncular somuruculer var, ama onlar da var "Kuvayı Mıllıye"y\ bu nedenle oylesıne ozlem ve coşkuyla ızlıyor, alkışlıyorlar Pazar gunu son oyun ama bu oyunun perdesı ye- nı açılıyor bence BULMACA 1MM\ 1 2SOLD4NSACA: 1/Her>e\ı hosgo- ren.çok sabırlı 2/ Konut Islam ınancına goıe kı- \amet gunu butun 3 olulerın dırılerek toplanacağı yer 3J Osmanlı devletın- 5 demıralav ıle terık arasındakı rutbe 4/ -\\uç ıçı ipek e?arp 5/ Bu bır kara tabut Lumbanndan gı- ren olur" (\âzım Hıkmetl Bır nota 6/ Bır noktanın uza\dakı \ennı bulma\a \ara\an ana çız- gılerden vata> olanı 7/Le- kelı postu palto\apımında 3 kullaııılan memdı bırhaş- 4 \an Bır bılgm gosteren j- bimgeleı dızgesı 8/ Belİr- tı Bır tuı pamuklu ku- maı> 9/Harman verındekı 7 tahılınta^vetopraklakaıı- g sik kalıntisı Satrançtabıı „ taş 9 VlK.ARIDAN\ŞAClVA: 1/ Iktıdan elegeçıımek ıktıdarda kalmak \ada kendı ia>- gınlığınıantırmak ama*.ı\lahalkm kola\ olana vonelıko'z- lemleıını vepopulertutkulaımı dusunceMzce pohpohlamj polıtıkaü va da da\ıanısı 2/lçınde bulasık vıkanan mus- luk tekneM Sıkıntı \emıe tızme 3/'( ııııdumuzdj bır pet- rol bolgesi 4/Kopek ıı,ın lıazırlanan >ı>ecek Mtınkoku de denılen kusturucu kok 5/ •\1ecliMe'- - - ol kelaını din- le (Kaıacaoğlan) Bır >an, \elkenlisı 6/Kalın tok \e gurses Lantanın;,ımgesı 7/Llaijtırma Ka>ak 8/Btrno- ta _ Bağı^lama \olga nın ba^lıca kolu olan irmak 9/ Puc- cini'nın tanınmis bır operaM DUYURU Özel Musevı 1. Karma Ana ve İlkokul ıle Lıse'nın 1996/1997 Oğretım Yılı Ucretlerı ANAOKULU İLKOKUL LİSE YEMEK 250 000 000 + KDV 220 000 000 + KDV 260 000 000 + KDV 40 000 000 + KDV