Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 8 NİSAN 1996 PA2ARTESİ
12 DIZIYAZI
DevletfikrilmtsaUastuTİıııanıalı
iyasal figürler ve idari ajanlar, ister atama
isterse de seçim yolu ile gelsinler, sadece kamu
hızmetı görmek üzere yetki \e göre\ verilen unsurlardır;
halktan daha iyi, doğru düşünmelen söz konusu
olmadığı gibi. halkın yerine düşünmeleri de
söz konusu değıldır.
ratikte. yürütme orgamnca ciddi biçimde kötüye
kullanılan. Kanun Hükmünde Kararname
uygulamasına ya son verilmelidir ya da bu müesseseden
vazgeçılemıyorsa, makul süre içınde yasalaştınlamayan
KHK'lerin hükümsüz olmasını sağlayan türde
önlenılere yer verilmelidir
Doy.Dr. VIEHMETSEMİHGEM4LM4Z
Uzerınde durulmaM gereklı ıkıncı sorun anayasa
değışıklığı yontemıne ılışkındır Bu noktada da
1982 Anayasası"nın bıçımlendırılmesı surecınde
ızlenen yontemın ne olduğu hatırlatılarak şimdı
ızlenmesı gereklı >olun ne olmamasi gerektiğı ıle
ne olabıleceğıne ılışkın \enler çıkartılabıiır İ982
Anavasası hazırlanırken. ulkede butunuyle hukuk
dışı olan ve darbeyı ızleyen bır de facto-tıılı
reıım vururlukteydı Danışma Meclısı de onun
ıçınden çıkan Anayasa Komısyonu da. gerek
kompozısyonu. gerekse yetkılerı açısından. fıılı
erkın saltık \e ke>fı istencını yansıtmakta ve
onun denetımı \e yonlendırnıesi altında
bulunmaktaydı Anıian organlan temsılulık
nıtelığı bulunmamaktaydı Metnın
biçımlendınlmesı surecıne toplumun genı>
katılımı soz konusu değıldı Hazırlanan metrn
devletm resmı yıldırı sıyasasının uygulandığı
koşullar altında tek yanlı propagandayla
dayatılmıştı \e muhalefet susturulmuştu Sonuçta
da hazırlanan metm. plebısıt mahıyetındekı bır
oylama ıle halka onaylattınlmiştı Genel kabul
bulan goruşe gore. anayasalar bır ulkede yaşayan
değışık kesımlenn ıstenç \e beklentılerını
yansıtan bır uzlaşma metnı olabıldığı olçude
yaygın olarak benınısenırler. uzun omurlu olurlar
ve kendı meşruıyetlerını de kuvvetlendırırler
1982 Anayasası îse. toplunıa donemın erkı
tarafından. zor kullanılmak yoluy la dayatılan.
yasadışı ve gayrı meşru sureç ve vontemın unınu
olan. dolayısıyla da toplumun geniş kesımlerınce
benımsenmeyen bır belge olmuştur O halde.
yapılması gereken venı demokratık anavasanın
temel taşıyıcı gucu. sıvıl ıktıdar sıvıl parlanıento
olmahdır \e bunu tamamlamak uzere. bu
belgenın bıçımlendırılmesi surecınde toplumun
farklı kesımlennın beklentı \e istenılerını
ozgurce. korkusuzca dıle getırmelerının kanalları
butunuyle açık kılınmalı ve genel konsensııse
ulaşılan temel ılkelerın metne somut bıçımde
yansıtılması sağlanmalıdır Son aşamada da.
hazırlanan metın. halkın ozgur istencını
serbestçe yansıtabıleceğı usul ve koşullarla
donatık bır oylamaya sunulmalıdır Bu noktada
bır sorun, soz konusu metnı hazırlamak uzere
ayrı ve ozel bır Kurueu Meclis ıhdasına gerek
olup olmadıgıdır Bu sorun eksenınde
duşunulebılecek bır çozum şeklı parlamentonun.
yururluktekı hukuk duzenı çerçe\esınde cıddı bır
engelle karşılaşmaksızın kendısıne. tamamıy le
.uşku yok ki, yasalar
düzlemındekı bır
demokratikleştırme çabası,
rejıme çerçeve çizıp, yön \erır
nıtelıktekı anayasanın
biçımlendinlerek. ölçüt alınacak
ilke ve kuralların belirlenmış
olmasını gerektinr.
yenı demokratık nıtelıklı bır anayasa butunu
hazırlama mısyonu bıçebıleceğıdır Yetkı
açısından bakıldığında anayasayı kısmen ya da
tamamen değiştırmek hususunda onemlı bır
farklılaşma soz konusu değıldır Mesele daha
çok. parlamentonun. gerçekte. boyle bıranavasal
yenıden yapılandırma ıstencıne ve mevcut
sıstemın yumrlukte kalmasi yanlisı değısık
çevrelerın uretebıleceğı olası karşı dırenç
karsisinda bunu aşma kararlılığı ve gucune sahıp
olup olmadığında odakla^maktadır Nıtekım.
1983-1995 sonu ev resı dıkkate alındığında.
sıstemı gerçekten demokratıkleştırmeye yonelık
tasarrufta bulunmak ıstencıne ve gucune sahıp
bır parlamento kompozısyonunun ortaya
çıkmamiş olduğu saptanmaktadır Aslında,
anılan ev rede sıstemde gıderek ağırlaşarak açığa
çıkan kılıtlenmenın-knzın başlıca
kaynaklarından bınsı. toplunısal duzlemdekı
demokratıkleşme beklentısı ve îsteğı ıle
parlamentodakı yururluktekı rejımı saklı tutma
baskın eğılımı arasında belırgınleşen çelışkı
olmuştur Ayrıca bu donemde yapılan hıçbır
genel seçımın, parlamentoyu halkın beklentısı
doğrultusunda sıyasal ıstence sahıp bır
kompozısyona kavuşturamadıgı da bır olgudur
Onun ıçındır kı. demokratık sıstemlerde aslında
krız çozucu bır enstruman olarak kurgulanan
seçım. Turkıve'de knzı çozmemış ve en son
24 12 1995 genel seçımı sonrasında gorulduğu
gıbı. krızı ağırlaştıran hatta seçımın hemen
ertesınde seçımlerın yenılenmesı gerektığı
soylemıne zemın oluşturan ve kayda değer
sayıda antıdemokratık zıhnıyet tems'ılcılennı
parlamentoya taşıyan bır etkı ve sonuç
doğurmuştur Bunun temel etkenı. yıne genel
kabul bulduğu uzere seçım sıstemının
antıdemokratık nıtelığı ıle antıdemokratık.
ozgurluk karsıtı bır polıtıko-jurıdık sıstemın
yunırlukte bulunması olmuştur
Dolayısıyla. sıvıl bır demokratık anayasayı
yapacak temel organ olan parlamentonun adıl
bır seçım sıstemı serbest seçım usulu ıle
ozgurlukçu bır hukuk duzenının ışletıldığı seçım
surecı ıle bıçımlenmı* olması gerekır Meseleye
bu açıdan bakıldığında Turkıve'nın gereksınım
duyduğu yenı bır demokratık anayasa
bıçımlendırme sorunu Turkıye'nın adıl \e
demokratık bır seçım sıstemı ve ozgur seçım
koşullannı varetme oncelıklı sorunuyla ıç ıçe
geçmektedır Sonuç olarak Turkıye. ıvedı.
radıkal ve butunluğu olan bır demokratık
anayasa gereksınımını fazlasıyla
duyumsamaktadır ve yururluktekı sıstemın
demokratıkleştırılmesı zorunluluğu. bu surecın
doğrudan anayasadan baslayarak kurgulanması
gereğını ortaya çıkarmaktadır
Yenı anayasa. bıreyden ve bırev ozgurluklermden
korkmayan onu sıstemın tehdıdı oîaıak
kavramayan bır zıhnıyet uzerınde ınşa
edılmelıdır Devlet tıkrı ve aygıtı.
kutsallaştırılmamalı. mutlaklaştırılmamalı
sınırsız ve denetımsız vetkılerle
donatılmamalıdır Sıvasal fıgurlerve ıdarı
ajanlar. ıster atama isterse de seçım yolu ıle
gelsinler. sadece kamu hızınetı goımek uzere
yetkıvegorev verilen unsurlaulıı halktan daha
iyi, doğru duşunmelerı soz konusu olmadığı gıbı.
halkın verıne dusunmelerı de soz konusu
değıldır Hıçbır tasarrufları, hıçbır alanda. yargı
denetımı dışında bırakılmamalıdır Sistem.
duşunce suçları-yasakları kategorısinı butunuyle
avıklamalıdır Duşunceyı savunma \e ıtade
hakkı bunlaralanında bılgılenme oğrenme
oğretme. araştırma yapma hakkı aynmsız
guvence altına alınmalıdır Sıyasal yaşama
katılım kanallannın açık kılınması ve orgutlenme
ozgurluklerıyle sıyasal ^oğulculuk
kuıumsallaştırılmalıdır Olum cezasi ılga
edılmelıdır Olağanustu rejımde haklarınve
ozgurluklenn butunuyle askıya alınması
olanağını getıren duzenlemeden tamamıvle
\azgeçılmelıdır Sadece hukııka değıl doğayave
mantığa da aykın olan dıl yasaklan kategorısı.
dışlanmalıdır Inanç ve ıbadet ozgurluğu bellı bır
dınsel goruşun ya da bellı bır dınsel goniş içınde
belırlı bırmezhebın tekelınden \e tasallutundan
arındınlarak guveıue altına alınmalıdır Zorunlu
dın eğıtımı kaldırılmalıdır Pratıkte vuıutme
orgamnca cıddı bıçımde kotuye kullanılan
Kanun Hukmunde Kararname uygulamasına va
son verilmelidir ya da bu müesseseden
vazgeçılemıyorsa makul sure içınde
yasalaştınlamayan KHK'lerin hukumsuz
olmasını sağlayan turde onlemlere yer
verilmelidir Olağanustu rejım eksenı ıçın
butunuyle denetımsız ayrı bır KHK çıkarma
olanağı tamamen ılga edılmelıdır \enı
anavasada butun hak ve ozgurluklerı kuşatan
kntegonleıle vetınılmelı ve bu sureçler yargı
denetımının altına ılandan baslayarak
alınmalıdır \vriı_a bu haller ıçın. "dokunulmaz
haklar" kategorısı mutlaka genışletılmelı \e
yetkınleştırılmelıdıı Seçmenyaşı 18. seçılme
yaşı ıse 25 olarak hııknıe bağlanmalıdır
L rmersıte TRT gıbı kuruluşların ozerklığı
prensıbıne gerı donulmelıdıı \b
b) Yasal duzenlemeler
ı-) )n\ııl ılokııınm tenul »rıllıklen
Bır polırıko-ııındık dıızenın çerçevesını çızen ve
çatisinı biçimlendıren temel hukuksal belge
anavasa ıse bu yapının taşiyıcı kolonlan tşlevını
goren metınler de yasalardır Dolayısıvla
demokratıkleşnıe soı unıınun vasalar duzlemınde
de ele alınması zorunludur \ukarıda 12 Fylul
rejımı olarak bılınen \e 12 Evlu! ı980darbesinı
ızleyen tıılı reıım evrcsınde uretılen mevzuatın
ıkı belırgın ozellığıne ışarct edılmıştır Bunlar.
darbe oiKesine goıe butıınuy le antıdemokratık
nıtelıklı bırduzenın vapılastırılmiş olması ıle
cumhurıvet tarıhı içınde bu kadar kısa bır sureye
(12 09 1980-06 12 1981) siğdırılan yoğun bır '
mevzuat uretımının gorulmedığı olgusu ıdı
Gerçekten de. Mıllı Gmenlık Konsevı ısımlen
vasadısı tıılı erkın doğrudan ıktıdarı kullandığı
ıkı vılı bıraz aşkın sure içınde 600 un uzennde
"genel sınırlama" hukmu mutlaka çıkartılmalıdır
Hakların \e ozgurluklenn sinırlandırılmasında.
haklann ve ozgurluklerın ozune dokunma yasağı
bıçımındekı "sınırlamanın sının*" olçutu
"demokratik toplum gereklerine aykın olma/lık"
olçutu bertaraf edılmeksızın yenıden
duzenlenmelıdır
Haklann ve ozgurluklerın sinırlanması
olçutlerınde ulusalustu ınsan hakları hukuku
belgelennde yer venlen standartlarla
yetınılmelıdır Anayasa bıçımlendırılırken. başta
Turkıye"nın taraf bulunduklan oimak uzere
Insan Hakları Hukuku belgelennde duzenlenen
normatıf standartlar bır butun olarak dıkkate
alınmalı ve ulusal mevzuat. anayasadan
baslayarak. anılan standartlarla
vasa çıkartılmıştır Bu rakama MGK tarafından
tıılı olarak vasa gucu hatta anavasa normunu
değıştınr nıtelıktevse anayasa gucu atfedılmış
olan MGK nın urettıgı kjrarlarve bıldınlerdahıl
değıldır Bunlar da hesaba katıldığında. rakamın
900'u aştığı saptanmaktadır
Dahası bu son rakamın da ustune. KHK'ler ıle
tuzuk. vonetmelık genelge gıbı daha alt derecelı
mevzuat eklenecek olduğunda Turkıve'nın
hukuk dokusunun ne denlı yoğun. aynntılı ve
kapsamlı şekılde antıdemokratık oze sahıp bır
donuşume uğratıldığı kavranabılecektır \en
gelmışken hatırlatılabılır kı. soz konusu evrede
dokumu verilen mevzuat uretım tablosu bır
başina. 1980 darbesı erkının. darbeyı ve
kurumsallaştırmak ıstedığı antıdemokratık
lası bir Avrupa Birliği tam üyeliği halinde. "egemenlik yetkisi"
alanında. ulusalüstü merkeze kayda değer yetki de\ri gündeme
geleceğinden, bu husus önceden öngörülerek gereklı düzenlemelere yer
verilmelidir
uyumlaştınlmalıdır Turkıye'nın taratı olduğu
ulusalustu ınsan haklan belgelerının. ıç hukukta
"doğrudan uvgulanıruk" nıtelığını açıkça
belırleyen bır hukum. yargı organı başta olmak
uzere ulusal sistemdekı yetkılı ve gorevlı tum
makamlar bakımından duzenlenmelıdır Olası bır
Avrupa Bırlığı tam uyelığı haiınde "egemenlik
yetkisi" alanında. ulusalustu merkeze kayda
değer yetki devrı gundemc geleceğinden bu
husus onceden ongoruleıek gereklı
düzenlemelere yer veıılmelıdır Zorunlu askerlık
gonullu askerlık ılkesı ıle ver değıştırılmelıdır
DG\1 ier ve tum olağanustu yargı yerı
nıtehğındekı mahkenıeler kaldııılmalıdır Istısnaı
yonetım ıısullerı saklı tutulacak olsa bıle bu
evrede olağan siv ıl yargı makamlarının
yeterlığınden kuşku duymaya gerek
bulunmamaktadır
Olağanustu reıım kategorisinden
vdzgeçilememesı durumunda, mevcut
duzenı darbe oın.esınden uzun uzadıya ve ınce
aynntısına kadar planladığını gostermeye
yeterlıdır Nıtekım. sadece mevzuat uretım
yoğunluğu eksenınde bır karşılaştırma yapılacak
oluısa ulkede son otuzbeş y ıldakı darbeleı
zıncınnın ılk etabını olusturan 2~ı Mayıs 1960
mudahalesı sonrasındakı evrede donemın fıılı
erkı taratından uretılen mevzuatın 1980 sonrası
MGK donemı veıılenııın dortte bııınden az
olduğu bulgulanmaktadır Bunlardan ılkı. anılan
evrede çıkartılan vasalann kavda değer bır
boİLimıı. 19S2 \navasasi nın
bıçımlendırılmesınden onte çıkartılmış ve
bunlaıa aııayasal davanak teşkıl eden normlar
bılahare 1982 -\navasasi nıetnıne şınnga
edıleıek soz konusu yas ılar
anayasallaştırılmıslardır Dığer soyleyışle, 1982
Anavasası. aslında. bu vasalann. anayasa
tescılıııın geivekleştıııldığı bır belge
kımlıgındedıı Lkıenmelıuıı kı. donemın dığer
yasalan ıse. anayasanın halka
onaylattırılmasından sonra ve fakat ıktıdarın sıvıl
denen yonetıme devredılmesınden (06 12 1983-
1983 seçımlerı sonrasında. TBMM Başkanlık
Dnanı'nın teşkılı tarıhınde) once, 1982
anayasasının (Geçıcı Madde 2) askerı ıktıdara
tanıdığı "\asanıa \etkisi"nin kullanılması \oluyla
üretilmiştir. Yapılması gereklı ıkıncı gozlem ıse
1980-1983 donemı yasalarının baskın çoğunluğu
butunuyle yenı çıkartılan yasalar olmasına karşın,
bır bolumunun 1980 darbesınden once
çıkartılmış olan ve fakat fıılı rejım evresınde
yururluklerıne son venlmemış olan yasalarda
değışıklık yapan yasalar olmasıdır Sıkıyonetım
Kanunu. Palıs Vazıfe \e Selahıyetlerı Kanunu.
Turk Ceza Kanunu. Ceza Muhakemelen Usulu
Kanunu askerı yargıya ılışkın kanunlar. bu
bağlamde hemen siralanabılecek bır kaç ornektır
Yunırlukte tutulan. ama değişıklıklere uğratılan
bu yasalar, dıştan bır ılk bakışta. MGK taratından
çıkartılan ">eni yasalar" kategorısı içınde
gozukmemesıne karşın. bu on ızlenım cıddı
bıçımde yanıltıcıdır Çunku, soz konusu
yasalarda oylesıne radıkal, kapsamlı veelbette
donemın genel eğılımıne koşut olarak
antıdemokratık mahıyette değışıklıkler
yapılmıştır kı. bır anlanıda bunların ">eni
yasalar" olarak sayılması ısabetlı ve gereklıdır
Bu vargıyı pekıştıren çarpıcı orneklen. ozellıkle
Sıkıyonetım Vasası'ndd ve ceza mevzuatında
gozlemlemek olanaklıdır Bunlara ek olarak. şu
saptamalar da. donemın uretılen mevzuatının
karakterıstıklerını netleştırmek amacıyla
belırtılmelıdır
MGK ıktıdannın urettıgı yasalara rengını \eren
bırozellık de, ıster cumhunyetın erken
donemlerınde çıkanlmış olsun, ısterse de.
orneğın 1961 Anavasası sonrası gıbı daha yakın
tanhlerde uretılsin Turk Hukuk Duzenındekı
yasalarda veralan antıdemokratık nıtelıklı
hukumlenn 1980-1983 evresı yasa yapıcı
ıktıdaımca benımsenmiş olduğudur MGK
ıktıdannın yasa uretım sıyasasinda hedef, oncekı
donemın gorece demokratık nıtelıklı mevzuatını
ayıklamak ve tastıye etmek olmuştur
Bunu tamamlamak uzere, MGK ıktıdarı, oncekı
donemın ıçerdığı antıdemokratık normları olduğu
gıbı benımseme yolunu da tercıh etmemiş.
onlardakı ozgurluk karşıtlığını yetersız bularak
daha da antıdemokratıkleştırecek unsurlar
eklemeyı yeelemıştır Bu açıdan bakıldığında,
1980-1983 evresı Turk Hukuk Duzenının.
akların ve ozgurluklenn
sinırlandırılmasında, haklann ve
özgürlüklenn özune dokunma
yasağı bıçımındekı "sınırlamanın
sının" ölçütü, "demokratık toplum
gereklerine aykırı olmazlık" ölçütü
bertaraf edılmeksızin yeniden
duzenlenmelıdır.
sozcuğun tam anlamıyla tersyuz edıldığı surecı
kımlemektedır Vukandakı verılere bır de 1980-
1983 evresı yasalar îçın, "Anayasaya uvgunluk"
denetımınden bağışıklık getınldığını eklemek
gerekır. (1982 Anayasa. geçıct md 15) Bunun
ılgınç yonu şudur Donemın yasalan. tıpkı 1982
Anavasası gıbı, MGK ıktıdannın urunu
olduğundan. anayasaya uygun kapsamdadır.
dolayısıyla. kural olarak aralannda barız bır
normatıf çelışkı soz konusu değıldır Kaldı kı,
anayasaya uvgunluk denetımı yapacak bıncık
organ olana Anayasa Mahkemesı'nın. gerek o
donemde gerekse sozde sıvıl rejıme geçıldıkten
sonrakı hukuk uretme sıyasası ızlendığınde
goruleceğı uzere Turkıye'nın ozellıkle butun
yuksek yargı organlarına egemen bulunan
"hukuksal po/itivist yorum" (hukuka olmaktan
çok ulusal mevzuattakı normatıf standartlara
sadakatle yorum) teknığı ıle sıyasal konjonktur
dayatmalarına fazlasıyla açık bulunma
geleneğıne bağlı şekılde uretılen ıctıhadı siyasaya
koşut olarak. demokrasının evrensel hukuksal
standartlarını ıçselleştırmedığı bır olgudur
Yuksek yarıgı yerlerı .kendı paylanna
duşebılecek demokratık hukuku yaratmadakı
sorumluluk pavlannda bıle. daha çok harekete
geçme ışlev ını yasama ıktıdarına atma eğılımını
yansıtmışlardır yansıtmaktadırlar
Ustelık. anılan eğılımın. sadece askerı yuksek
yargı yerlerınce değıl. sıvıl olanlannca da
benımsendığı olgusuna. bu vesıle ıle ışaret etmek
gerekır 12 Evlul donemı ıktıdannca oldukça
belırleyıcı şekılde kullanılan bu organlara yargıç
atamaya ılışkın siyasa da dıkkate aîınınca, 12
E\lul rejımının. vargıyı. ozellıkle de yuksek
vargıyı. bıçım verdığı rejımın potansıyel bır frenı
olarak algılamasi daha buyuk olçude mesnetsız
kalmaktadır ya da bu rejımın, yargısal denetım
fobisinın ne olçude olduğu açığa çıkmaktadır
Olası argumanlar ne oiursa olsun. sonuç olarak,
1980-1983 evresı yasalar. anayasaya uvgunluk
denetımınden bağişik tutulan ve bu yonuyle de
aslında. mevcut anayasa dışında ıkıncı bır
anayasa islevı goren metınlerdır
O halde tıpkı 1982 Anavasası bağlamında
geçerlı olduğu gıbı bır demokratıkleşme
programının gerçekçı ve somut sonuç vencı
olabılmesı ıçın. 12 Eylul rejımı yasalan bır butun
olarak ele alınmalıdır Buyetmez
Ayrıca ve mutlaka, Turk Hukuk Duzenının
dokusunu oren ve cumhumet tanhı boyunca
çıkarılıp halen yunırlukte bulunan tum vasalann
da demokratıkleşme programı çerçevesınde.
antıdemokratık ozu nedenıvle ayıklanması
gerekenlerın saptanarak tasfıye edılmesı-ılga
edılmesı. yunırlukte tutulabıleceklerde ıse
çıkanlması ya da değıştırılmesi gerekenlenn
tespıt edılerek cıddı bır reforma tabı tutulması da
zorunludur
Kuşku yok kı. yasalar düzlemındekı bır
demokratikleştırme çabası. rejıme çerçeve çızıp.
yon venr nıtelıktekı anayasanın
bıçımlendırılerek. olçut alınacak ılke ve
kurallann belirlenmış olmasını gerektinr Işte bu
yuzden vasalann demokratıkleştmlmesı suıecı.
bıron sorun olan anavasanın
demokratıkle^tınlmesı nıeselesıne sıkı sıkıya
bağlıdır
SÜRECEK
POLİTÎKA VE OTESİ
MEHMED KEMAL
Eski Tüfekler...
Doğan Avcıoğlu'nun Yon dergısını çıkardığı gun-
lerdeydı Mihri Belli geldı bana dergıde yazmak ıs-
tedığını soyledı
Tanışmıyorlarmış
Doğan'a soyledım
Yazmasında Doğan ıçın bırsakıncayoktu ama, na-
sıl yazacaktı? Kendı adıyla mı, takma bır adla mft
"Arkadaşlarla bır duşunelım" dedı
Benım bıldığım Doğan bırşeyı yapacaksa kendıne
danışırdı
Bırkaç hafta sonra Mıhrı elınde bır yazı ıle geldı Ya-
zı "ulusal demokratık devnm" uzerıneydı boyle bır
teorı tutturmuştu, onu ışlıyordu Yazının ıçerığı us-
tunde, geçmış gun, fazla durulmadı Imza sorunu o
zaman ortaya çıktı Mıhrı ''Eskı Tufek" dedı
Eskı tufek sozunu o zaman Mıhrı'den duydum
Rahmetlı Doğan bılıyor muydu, bılmıyor muydu, far-
kında değılım
Yazı Yon'de çıktı
Mıhrı Bellı "Tufekçı" "Eskı Tufek" adlarıyla çok
yazdı Ta TİP'te bolunme alametlerı belırınceye ka-
dar Solda bırçok dergı çıkmaya başladı Mıhrı'nın
Yon'den başka çok dergısı oldu
Değerlı araştırmacı Emin Karaca "Eskı Tufekler'ın
Sonbahan" dıye bır krtap çıkardı Burada bır eskı tu-
fek lafı var Karaca, "Bu eskı tufek lafı nereden çıktı"
dıye soruyor, Mıhrı anlatıyor
"Doğan Avcıoğlu ılk defa bıze legal basında yer
verdı Ben de yazılarıma ımza olarak, aklımda kalmış
'E Tufekçı' mahlasmı koymaya başladım Derken E
Tufekçı onem kazandı Yanı mılıtan solun çızgısını be-
lırleyıcı bır rol oynamaya başladı Derken daha once
bızı 'Bunlar eskı tufektır' dıye adam yerıne koyma-
yan şaır arkadaş, 'Ben eskı tufeğım' dıye ortaya atıl-
dı Eskı tufek seruvenı boyle ışte "
Mıhrı Bellı "eskı tufek" lafını sevıyor onu şoyle an-
latıyor
"Bunca yıl sonra genye baktığımızda eskı tüfekler
yanında bır de sahte eskı tüfekler var Onlara değın-
meden geçmeyeyım Eskı tufek demek, zor gunler-
de belaya meydan okuyan, başina turlu haller gelen
demek Eskı tufek geçınen pek çok adam dolamyor
ortalıkta Eskı tufek adına layık olabılmek ıçın bırçok
badıreden geçmek lazım "
Eskı tufek boyle, zamanla yer edıyor, tutunuyor.
Rahmetlı Şevki Akşit de eskı tufek demeyı çok se-
verdı Yerı geldıkçe, "Bız eskı tüfekler' der, bır boş-
luğu doldururdu
Emın Karaca eskı tufeklerı uçe ayırıyor Bır en es-
kıler var, bır ortalar var bır de sona doğru eskıler Ta-
rıhı adlar şoyle Mustafa Suphi, Şefik Hüsnü Değ-
mer, Nâzım Hikmet, Hikmet Kıvılcımlı, Reşat Fu-
at Baraner, Zeki Baştımar, Laz İsmail, Mehmet AN
Aybar, Esat Adıl Mustecaplıoğlu...
Emın Karaca yılmıyor usanmıyor eskı tufeklerın
yaşayanlarıyla konuşuyor Bunlar sıraya gırmıyor a-
ma bazen sıranın başında oluyor bazen dışına taşı-
yor Kronolojık bır sıralama yok kendıne gore bır sı-
ralama
95'ınde bır komunıst var Boz Mehmet... Yaşlı ol-
duğu ıçın hemen hemen her eylemın içınde goruyo-
ruz.
Mıhrı Bellı de klasık sıralamaya sıgmıyor, her eyle-
mın içınde var Her eyleme yakından, uzağından yon
verıyor Mıhrı'nın bulundugu eylemlenn içınde Sevim
Tan (Belli) da yerını alıyor Yurtdışına taşarak yerını
saptıyor Eskı tufeklerın arşıvcısı Rasıh Nuri ileri unu-
tulmuyor unutturmuyor Gızlı partının gızlı çıvılerı var,
onları da sırasında anıyor Şoför İdns, gençlık der-
neğı yonetıcılerınden Şaban Ormanlar, Sansaryan
Han'da nıce ışkence gorenler kalıpçı ustası Hüsa-
mettin Dinç, Komsomol Hasan, Şahap Bakırsan,
Yuzbaşı Abdülkadir Demırkan (eskı tufek denme-
sını sevmez) Patrıyot Hayati'yı unutamayız, ardın-
dan Sabahattin Dıkmen gelır Adları unutulur gıbı
olanlar var, ama tarıh unutmaz
Eskı tufeklerın sonbaharı başlıyor tarıh boş yap-
rakları dolduracaktır Emın Karaca yla ben unutsak bı-
le tarıh unutmaz
1
BULMACA SEÜ\T
1 2 3 4 5 6 7 8 9
SOLDAN SAĞA:
1/ Olayları tepkı
gostermeden kar-
şilayan. buyrukla-
ra uvsallıkla bo-
yun eğen 2/ Den
ya da postu kulla-
nılabılecek duru-
ma getırmek ıçın
uvgulanan ışlem-
lenn tumu Turk 6
muzığındebırma- -,
kam 3/ Huzur
Öç almayı amaç- 8
layan aızlı duş-
manhk 4/Hollan-
9
da'nınplakaı^aretı Çokığ-
nelı olta 5/ Eskıden \iya-
na"yavada ^vusturva'ya ve-
rilen ad Aynı adlı ottan el-
deedılen vetutkal gıbı kulla-
nılan bır madde 6/Asmaku-
tuğu Bır renk 7/ Tırnak.
boynuz. kıl gıbı ustderı uru-
nü olan yapılan oluştuıan
proteınlı madde 8/ Guney
Amenka'da bır ırmak Bır
soruekı 9/lmkân
YUKAR1D\> \ŞAĞI\\:
1/ Ankara nın havalımanı II Koleksivon Molıbden ele-
mentının simgesı 3/Lluslararasi Basın Enstıtusu nunsım-
gesı Kurttan kuçuk bır vaban havvanı 4/ Bilge Olgaç'ın.
hıç kadm oyuncu kullanmadıâı tılmı Suç ı^leven kı^ılere
dev letçe uvgulanan yaptırım 5/Karşisindakıııı baslırıp sus-
turacak bıçımde vukseksesle \eçok konıı^jn kımse 6/Du-
man lekesı Atasozlermedayanandıdaktıt(, ınşıırı Mak-
sim Gorki nın bır romanı II Bır ^arkıda her kıtadan sonra
yınelenen \e bestesı değişmeyen parça 8/ Herhangı bır bı-
çımde edınılenbılgılerınvedenevımlerınıntoplamı 9/Lzun
tuylu bır kopek cınsı Ege Bolgesi nde bu dağın akaısu-
vun ve ovanın ortak adı
ÇARŞAMBA SULH HUKUK
MAHKEMESİ'NDEN
Savı 1995 762
Davacılar MunevverGuler Metın Guler KadırGuler
Osman Guler Fılız Karbal \e \al(,ın Tokbaş ın vekıllerı
A\ HavrertmGokçetarafındandavalı \Iecıtale\hınea>,ı-
lan taksım da\asının mdhkemeınızde vapılan aı,ık vargı-
laması sırasında verilen ara kararı uvannca,
Davalı Mecıt'ın butun aramalara rağınen teblığe varar
açık adresı tespıt edılemedığı ve bulunamadıgı anla^ıldı-
ğından adı geçen davalı Mecıt ın adına davadılekçesının
ılanen karar \enldığınden adı «eı,en davalınııı duruşma
gunu olan 16 4 1996 gunu saat 9 OOda mahkememızde
hazır bulunması vevakendismıbır\ekılletemsilettırme-
sı. aksı takdırde yargılamav.ı voklugunda dcvam olıın.ı-
cağı dava dılekçesı yerıne geçerlı olmak uzere ılanen teb-
höolunur H 2 1996
Baım
7
27S0