Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 NİSAN 1996 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER Tayvan'da tatbikatlar ertelendi • TAIPEI(AA)- Tayvan'm. bu hafta yapmayı planladığı rutin askeri tatbikatlan erteleme kararı aldıği bildirildi. Tayvan Başbakanı Lien Chan. dün yaptıgı açıklamada adadaki askeri tatbikatlann haziran ayının sonunu kadar ertelendığıni söyledı Erteleme kararının, "Herhangi biryanlış anlamayı önlemek \e bölgedeki gerilimi azaltmak için" alındığı belirtildi. Askeri tatbikatlann. Çin'in dögu sahillerinin 2 kilometre açıgında Tay van'ın Matsu adalarında gerçekleştirilmesi planlanmıştı. Asya'da nükleer yayılma • PEkİN(AA)-Çın, Asya'da nükleer yayılma konusunda ABD'den daha endişeli ojduğunu belirterek ABD'yi, Üçüncü Dünya ülkelerindeki enerji kalkınmasını engellemekle suçladı. Çin Dışişleri Bakanhğı Sözcüsü Shen Guofang. düzenledıgi basın toplantısında Çin'in, Pakistan'a nükleer silah yapımında kullanıiabılecek teknoloji ihraç ettigine dair çıkan haberlerı yalandı. Guofang "'Çin. nükleer yayılmaya daima karşı çıkmıştır ve bugüne kadar hiçbır ülkeye. nükleer silah yapımında kullanıiabılecek teçhizat veya teknoloji göndermemiştir" dedi. AT heyeti Tahran'da • TAHRAN (AA) - Avrupa Toplulugu'ndan (AT) bir heyet. hükümet yetkililen ile göriişmek üzere dün Iran'a geldi. Iki günlük ziyaretleri sırasında Iran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Velayeti ve Avrupa ülkelerinin Tahran'dakı büyükelçileri ile görüşme yapmalan beklenen fıeyetin. Iran'a. "AT ile ilişkilerinin devam etmesini istiyorsa terörizmi açık ve kesin birdille kınaması gerektiği" mesajını vermesi betdeniyor. Kırgtâstan'da kadınlara af • BİŞKEK(AA)- 1996'nınKadınlarYılı olarak ılan edildiği Kırgızıstan'da. kadınlara yönelik ılk u>gulama yine De\let Başkanı Askar Akayev 'den geldi. Askar Akayev tarafından imzalanan kadın mahkumlara af karan ile cezae\ lennde bulunan çok sayıda kadın özgürlügüne ka\uşacak. Hinduların deli inek üzüntüsü •I YENİDELHİ(AA)- Hindistan'daki oldukça güçlü bir Hındu kuruluşu, Ingiltere'de ortaya çıkan "deli inek" hastalıgı nedeniyle itlaf edilecek sıgırlan. ülkeye getirmeden kurtarmaya hazır olduğunu bildirdi. Köktendinci bir Hindu kuruluşu olan Vishvva Hindu Parıshad {Dünya Hindu Konseyi) tarafından yayımlanan açıklamada. ineğin kutsal bir hayvan olduğu \e bu hayvanlann itlaf edilmesine karşı olduklan belirtılerek bu hayvanlann itlafı yerine Ingiltere'de kendılerine gösterilebılecek sınırlı bir bölgede bakımlarını üstlenebılecekleri kaydedildi. Kahire'de öliim cezası • KAHİRE(AA)-Mısır Yüksek Güvenlik Mahkemesi "Islami Cemaat" adlı silahlı aşın dinci örgütü üye üç aşın dinciyi ölüm cezasına çarptırdı. Mahkeme. Mohammed Abdül Rauf el Sayyed. Ayman Kemal Muhammed ve Nassır Abdül Kerim adlı "lslami Cemaat" militanlannı. 1993 yılında Kahire'nin güney indeki Asuan ve K.om Ombo kentlerinde meydana gelen 8 silahlı saldınyı düzenlemekten suçlu buldu. Rusya ve Beyaz Rusya liderleri Egemen Devletler Topluluğu'nu oluşturdu Şimdi de EDT kurulduHAKA.N AKSAV MOSKOVA - Moskova'da eski Sovyet cumhuriyetlerini yeniden birle^tirme dc- nemelerınin ardı arka.sı kesilmiyor. Önce Rusya Parlamentosu'nun komünist ço- gunluklu alt kanadı Duına. Sovyetler Bir- ligi'ni dağıtan karan geçersız ilan ertı (15 Mart 1996): sonra Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) 12 üycsınden 4 ü (Rus>a. Beyaz Rusya. Kazakıstan. Kırgı- zistan) entegrasvon anlaşması ardından dün Rusya ve Beyaz Rusya arasında bir bütünleşme anlaşması yapılarak Egemen Devletler Topluluğu (EDT) kuruldu. İki iilkeyı siyasal \e ekononıik olarak yakın- laştıran EDT'nin öteki BDT üyelerine de açık olduğu bildirildi. Dün Moskovada Ortodoks Kilisesi yö- netıcisi II. Aleksiy'indekatılımıylaîki ül- kenin liderleri Boris Yeltsin \e Aleksandr Lukaşenko tarafından imzalanan anlaş- mayla. EDT bünyesinde ekonomik \e sos- yal politikalann eşgüdümlü olarak uygu- lanması karaı laştırıldı. Ayrıca sa\ unma \e dıs polıtika alanında da sikı bir koordinas- yon başlatılması öngöriilüyor. Anlaşma- da. iki ülke arsında Yüksek Konsey. Par- lamento Meclisi \e yürütme komitesi adında devletlerarası organların oluşturu- lacağı. ancak her kı EDT iiyesınin de ba- ğımsız \e egemen kalacakları belirtiliyor. Anlaşma öncesinde Lukaşenko, iki ül- Moskma'da Ortodoks Kilisesi N öneticisi II.Ateksiv'in de katılımı ile Rusya De\let Başkanı Boris 'Neltsin ile Be\a/ Rusya Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko iki ülke arasında bir bütünleşme anlaşmasına imza attı. (Fotoğraf:REbTER) kenin fiilen tek bir de\ let oluşturmaya yö- neldiği yolunda açıklamalar yapmıştı. Mosko\a'dan yapılan açıklamalarda i^e Sovyetler Bırlıği'ne benzer bir birleşme- nin söz konusu olamayacağı. birlige katı- lan devletlerin egemenliğinin korunması- nınesas olduğu vurgulanmıştt. Dünküan- laşmayla Moskova'nın dedığı oldu. An- cak ekonomik ortak pazar yaratnıayı he- defleyen dörtlü anlaşmaya göre daha sıkı bir ekonomik ve siyasal işirligi kurulmuş oldu. Kremlin'deki törenlerde Yeltsin. 16 haziran başkanlık seçımleri öncesinde pu- anlarını arttırıyor olmanın keyfını yaşar- ken Beyaz Rusya lideri de. Rusya'da bir- liğe soguk bakan çe\ reiere yönelık olarak "Moskova'ya ekonomik yük olmayacak- lan"sözünü venvordu. Ancak iki ülke ara- sında karşılıklı borçlann sıfırlanmasından' Moskovanın epeyce zararlı çıkacağı sanı- lıyor. Üstclik birleşme sürecıne katılabıle- cek öteki BDTüyelerininde. Kremlin'den aynı ödünü koparmaya çalışması şaşırtıcı olmayacak. Cumagünü kurulan ama her- hangi bir adı olmayan "dörtlü birlik" beş vıI süreyle oluşturulmuştu; dün yapılan EDTanlaşmasının süresi ise iki yıl olarak saptandı. Her iki birleşme denemesinde de. amacın A\ rupa 'daki gibi bir bütünleş- me sürecine yönelmek olduğu NÖvlendi. Ancak dünkü Segodnya gazetesı. Av ru- pa'daki anlaşmalann uzun emek harcan- dıktan \e gerekli yasal degişiklikler yapıl- dıktan sonra imzalandığını. BDT'de ise siyasal çıkarlann dikte ettigi anda olduk- ça genel hatlarıyla anlaşmaya varıldığjnı. anlaşmanın anlam kazanması için gerek- li somut çalışmanın ise genellıkle sonra- ya bırakıldığınıyazdı. Bu arada dün Moskova'da düzenlenen BDT dışişleri bakanları toplantısına Uk- rayna veÖzbekistan dışişleri bakanları ka- tılmadı. Karadeniz Filosu'nun pay laşımın- daki zorluklargiderilmediği için Seltsın'in Kıev 'eyapacagı zıyaret bir kez daha erte- lendi. Ozbekistan'ın ise Beyaz Rusya'vla arasındaki ekonomik işbirliğı programını durdurdugu öne sürülüyor. Tiütün bunla- rın. BDT içindekı dar gruplaşmalara kar- şı tepkilerı yansıttıgı yorumu >apılıyor. ÇEÇENYA'DA ÇATIŞ.\ULAR SL'BITOR Rus birlikleri hemen çekflnıiyorMOSKONÂ (AA) - Avnlıkçı Çe- çen lıder Cahar Duda>e>. Rusya ile gerçek gârüşmelerin ancak Rus bir- liklerin Çeçenya'dan çekılmesınden sonra mümkün olabileceğini belırtti. Azerbaycan'ın haber ajansı Turan'a bir açıklama yapan Dudavev Rusva Devlet Başkanı Boris Veİstin'm pa- zar akşamı Çeçenva barışı için üçün- cü kişıler aracılığıyla görüşmelere başlanması nerisinı de reddetmeve- rek açık kapı bıraktığını bildirdi. Cid- di görüşmelere ancak asken operas- yonlanndurdurulmaM ve Rusasker- İerinin Çeçenva topraklanndan çekil- mesiyle başlanabileceğıni \urgula- yan Dudayev. "Biz\losko\a'dakiyel- köilerin ciddi olarak görüşmelere ha- zırlıklı olmadıklannın \e Çecenlerin teslim ülmasını beklediklerinin bilin- cinde\iz" dedı. Dudavev avrıca Yelt- sin'ın pazar geceyarısi ateşkese baş- lanacağını bildirmesine rağmen bu konuda halen bir gelişme olmadığını da sözlerıne ekledi. Rusya Devlet Başkanı'nın açıklamasindan sonra çatışmalann daha da şiddetlendiğini bildıren Dudayev. Yeltsın'ın ivi nive- tinden emin olduklan takdırde grüş- melere hazır olduklannı kaydetti. Yeltsin pazar giinü yaptıgı açıklama- da Dudayev ile üçüncü bir kışi aracı- lığı> la barış görüşmeleri başlatmaya hazır olduklannı açıklamıştı. Rus) a DcvTct Başkanı Boris Yelt- sin'in açıkladığı yeni Çeçenva pla- nında ver alan "Banş ve sükunetin sağlandığı" bölgelerden askerçekme işlemine ııısan sonundan önce başla- namavacagı bildirildi. Rusya Kara Kuv vetleri Komııtanı General Madi- mirSeımonov.dün Moskova'da vap- tığı açıklamad;ı"Askerçekme işlemi- nin başla\acağı kesin tarihin belirkn- mfsi. cumhuriŞetteki askeri duruma baglı" dedi. Çeçenv a'dakı çatışnıalar güneybatıdaki Bamut. Stari Açhov ve Orekhovo ile güneydoğudakı Ve- deno ve Nozhav Yurt başta olmak Ü7ere cumhuriyetin güney bölgele- rinde öncekı gece de sürdü. Açhoy- Martan bölgesi Çeçen yöneticilerin- den Ruslan Anzhavvvın açıklaması- na göre karşılıklı ateş açılması olay- lannda yoğunlaşma gözlenmesıne karşın Rus birlikleri, agır silah veya hava bombardımanlanna baş\ urmu- yorlar. Çeçenv a'dakı Rus birlikleri- nin Komutan Yardımcısı General Sta- nisla\ Kondrar>e> de Orekhovo daki çatışmanm 15U kışılık bir Çeçen gii- cünün Rus birliklenne saldırması ile başladığını ve dün sabah saatlerine kadar devam eniğini söyledi. Rusya Devlet Başkanı Adayları 29 Mart kamuoyu yokiamasmm öne çıkarttığı iki aday | l 16 Haziran seçımlennin one /A çıkarttığı iki adaydan biri bir '- vai znüan ^ içinde yapılacak yeni bir =<wuçiarı âonudap seçimle elenecek İ*J Gennadı Bons Aleksander Gngorı Vladımır Sv>3toslav Mıkhaıl Zyuganov Yeltsin Lebed Yavlinski Jirinovski Fyodorov Gorbaçov Yeltsin-Zyuganov çekişmesi Dış Haberler Senisi - Rusva'da 16 hazi- randa yapılacak devlet başkanlığı >eçinıleri öncesinde yapılan kamuov u voklamalarında, Rus>a Devlet Başkanı Boris\eltsin' 111 en va- kın rakıbi Gennadi Zv uganov un lıâlâ gerisin- de kalmasına karşın puanlannı arttırdığı gö- rülüvor. Baöımsıztele\ızvon kanalı (NT\) tarafın- dan >ürütülen son kamuoyu yoklamasında Yeltsin'in vüzde 18 puanla. vüzde 25'lik bir oy potansivaline sahip olan Zyuganov 'un ge- risinde kaldığı ortaya çıktı. Ne varki ocakavından bu vaııa vapılan ka- muoyu yoklamalannda puanlannı sürekli art- tıraıı Yeltsin. 19 hazirjııa kadar bu eğilimin devamı halinde seçımleri kazanacağını ileri sürüyor. >'eltsin'inıımutlannı güçlendirendi- ğer bir etken de Zv uganov'un oylarının bu süre içinde sabit kalması. Yeltsin. puanlannı arttırmak için son günlerde çeşitli girişimler- de bulunuyor. Eski Sovyet cumhuriyetlerini yeniden birleştirmeçabalannın yanı sıra. Çe- çenya ile pazar günü açıklanan ateşkes kara- n. Yeltsin'e puan kazandırabilir. Bu ve ben- zeri girişimlerin seçmenleri ne denli etkileve- ceği uygulama aşamasında bellı olacak. ABD üsleri Japon hükümetini zor durumda bıraktı CIN ABD, Japonya'nm 4 adasında 54 askeri us bulunduruyor. (Tokyo'daki 7 üs dahil) TOKYO. m Okinawa'da 40 ABD üssü bulunuyor YomitanYg Havaalanı 7^ Futemma,^ ,, japonya'dakı 94 ABD ussunun %75' Okınawa'da btlunuyor Yerel yonetim uslern kıra sözleşmelerını yenılemeye yanaşmıyor. Adada Amerıkan alehtarttğı, 3 Amenkalı askefin 12 yaşında Okınawa'lı bir kıza tecavuz etmesı uzerne şıddetlendı. ^ Havaussü ^ Deniz Cıssu /T\ ABD asken Okinawa'da ABD düşmanlığı • Asya'daki en büyük ABD üssünün konuşlandığı Japonya'nın Okinawa adasında ABD karşıtı gösterilertırmanıyor. Dış Haberler Servisi - ABD Başkanı BillClinton'ın Japonya'ya yapacağı resini zivarete iki hafta kala Okinavva'dakı Amcrikan üslerinin çevresinde düzenlenerj protesto gösterisine binlerce Okinavvalı katıldı. Bu gösteriden bir gün önce de Tokyo'da öğrencıler. ABD'nin bölgedeki asken varlıgını protesfo için yürümüşlerdi. Ökinav\ahlar. geçen eylül avında 12 vaşında Okinavvalı bir kız öğrencinin üç Amerikalı asker tarafından teçav üze ugraması üzerine yıİlarca süren suskunluklanna son vererek çeşitli protesto evlemlerivle Amenkan üslerinin boşaltılmasını talep ettiler. Arazilerini Amerikan askeri tesislerine kiralavan mal sahipleri. süresi dolan kira sözleşmelerini yenilemeyi reddederek Amerikan aleyhtarlığını iyice su yüzüne çıkantılar. Okinavva Beledıve Başkanı. kıra sözleşmelerini venileme yetkisıni belediveye veren mahkeme karanna itiraz ederek Japon hükümetinin. ABD üslerinin konuşlandığı topraklann geri alınması için acil önlemler alması çağrısında bulundu. Asya'daki en büvük ABD üssünün konuşlandığı Okinavva'da. arazilerini ABD askeri tesislerine kiralavan mal sahipleri süresi biten kira sözleşmelerini venılemeyerek ABD üslerinin adadan çekılmesi için vasal haklannı öne sürüyorlar. Arazı sahiplerinden 47 yaşındakı Şoiçi Çibana. topraklarının bo^altılnıası ıstemıyle mahkemeye başv urdu. Geçen pazar günü arazisine fiilen girmeye çalışan Çibana'vı engelleven güvenlik güçlerı. böy le bir girişimin "gereksiz bir karmaşava"" yol açabileceğıni öne sürdü. Okinavva polı.M Amenkan alevhtarlığının giderek şiddetlenmesinden kaygı duyuyor. Pazar günü Amenkan üssünün kapısının önünde Çibana ve diğer toprak sahıplerinın önderliğinde gerçekleştirılen ABD karşıtı gösteriye binlerce Okınavvalı katıldı. "Topraklarımızın Amerikalılara peşkeş çekilmesini istemhoruz" diye slogan atan Okinavvalılar. üslerin bir an önce boşalttlması için yetkililerin önlem alması çağnsında bulundular. Aşırı solcular Japon polisi 900 dolayında aşırı solcu mihtanın Okınavva acüısına çıkarak son günlerde şiddetlenen ABD dü^manlığını daha da körüklemesındeıı endişe duyuvor. Japon hükümet sözcüsü. polis örgütüne bağlı Güvenlik komisyonu Başkanı Himşi Kurata'nııı. Başbakan Rvutaro Haşimoto'nun başkanlığında toplanaıı bakanlar kuruluna Okinavva'da gergınleşen duruma ilişkin avrıntılı bir rapor sunduğunu açıkladı. Sözcü. aday a çıkan grubun kimlığini açıklamaktan kaçınarak yalnızca "aşırı solcu militanlar" olduklannı bildirdi ORUŞ/Prof.Dr. A. SUAT BİLGE Ege sorunu ancak ikili müzakerelerle çözümlenebilirBaşbakan Mesırt Yılmaz, Ankara'da 24 Mart 1996 günkü basın toplantısında Yunanistan'a "Ege'ye ilişkin tüm sorunlan birbütün olarak çözmek için ön şartsız gö- rüşmelere başlama çağrıst" yaptı. Başbakan Yılmaz çağnsında, her çeşit çözümleme yöntemini kabul ettiğini açıkladı: "Türkiye, Ege sorvnla- rının niteliğine uygun barışçı çözüm yöntemleri konu- sunda karşılıklı nzaya dayanan hiçbir yöntemı baştan dışlamamaktadır. Bu konuda bir önyargımız yoktur. Bu gönjşmelerde sorunlann niteliklerine uygun üçüncü ta- raf yöntemlerini de iyı nıyetle değerlendirmeye hazırız. Bu çözüm yöntemlerinin şeklı, koşulları ve hukuki ge- rekleri, gönjşmelerde her yönüyle e/e alınabilecektir" dedi. Başbakan Yılmaz. bir soru üzerine üçüncü taraf yöntemı düşüncesıne şoyle bir açıklık getırdi: "Biz iki ül- ke arasında, evvela. ön şartsız bir diyalog başlatmayı, bu dıyaloğu Ege'de mevcut şu andakı statünün uzerı- ne oturtmayı ve bu konuda aradakı ihtilafları her ıki ta- rafın rızasıyla belırlenecek yöntemlerle çözümlemeyi öneriyoruz. Bu, doğrudan doğruya diyalogla uzlaşma yönteml olabılir, aracılık yöntemi olabilir, hakemlik yön- temi olabilir. Bunların hiçbirinden sonuç alınamazsa, yı- ne karşılıklı rızayla Uluslararası Adalet Divanı'na gitmek de olabilir. Hiçbir çözüm yöntemini baştan dışlamıyo- ruz." Başbakan Yılmaz, çağrısını bir dostluk anlaşması ile desteklemek ve devam ettirmek isteğinı vurguladı: "Tür- kiye, barışçı çözüm süreci ile eşzamanlı olarak, iki ülke arasında ilişkilere yön verecek ilkeleri içerecek bir siya- B f l Ğ I I I S I Z KEfiflLİST DÜŞÜN DERGİS NİSAN'DAÇIKIYOR si belge/deklarasyon veya dostluk ve işbirfiği anlaşma- sı hazırlanması için görüşmelere başlanmasına da ha- zırdır." Başbakan Yılmaz, açıklamasının sonunda "Keza, bu süreçle eş zamanlı olarak. bu geçiş dönemînde, iki ül- ke arasında askeri faaliyetlere ilişin bir dızi kapsamlı gü- ven arttırıcı önlem manzumesi üzennde de süratle mü- tabakat sağlanması için görüşmelere başlanması çağ- rısında bulunuyorum" dedı. Başbakan Yılmaz'ın açıklaması, bir iyi niyet çağnsıdır. Ancak çağnnın zamanlaması, çözüm yöntemleri ve so- runlann öncelikleri bakımından üzerinde durulması ge- reken yönleri vardır. Çağn. Avrupa Birliği'nin Türkiye'ye yardıma ilişkin or- taklık konseyinin toplantısından bir gün önce yapıldığı için ister istemez bu toplantı ile bağlantılı olarak değer- lendırilmıştır. Bu rastlantı Türkiye kamuoyunda Yunanis- tan'a bir ödün verildiği kuşkusunu uyandırmıştır, Türki- ye şimdiye kadar Ege sorunlannı, bu denizin siyasi sta- tüsü olarak algılamış ve bu yuzden oncelikle görüşme- ler yapılması gereğı üzerinde ısrarla durmuştur. Bu yak- laşım tamamen birtarafa bırakılmasa da çözümlemeye üçüncü tarafın kanşması kabul edilmiştır. Bununla Tür- kiye'nin siyasi çıkarlannın değerlendirilmesı kendi yetki- sinin dışına taşınmıştır. Ege adalarının kaderinin geçmiş- te altı büyük devletin yetkısine bırakılmış olması ile bir çağnşım yapılmasına yol açmıştır. Başbakan Yılmaz'ın yaptığı çağnyı öven Amerika Birleşık Devletleri Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burns'un, taraflar isterlerse Ameri- ka'nın arabuluculuk yapabi- leceğinı açıklaması. üzerinde düşünülmesi gereken bırge- lişmedir. Yunanistan çağnyı doğru- dan doğruya ortaklık konse- yinin toplantısı ile bağlantılı olarak değerlendirmiştir. Bu yüzden çağnyı ilk önce ken- dısıne karşı kurulmus bir tu- zak olarak görmuş, icine düşmemek için direnmiştır. Biraz düşündükten sonra daha fazla ödün almak ama- cı ile kendi istedıği çizgiye yaklaştırmak için çağnyı şim- dilik reddetmiştir. Gelişmeyi kendi kontrolü altında tut- mak amacı ile Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakan Yardımcısı Holbrooke'un Atina'yı ziyaret etmesini red- detmeyi dahi göze almıştır. Bu durumda ne ortaklık konseyi toplanabilmiş ne de sorunlann çözümlenmesinde yol alınabilmiştir. Türkiye'nin Avrupa Birlıği ile ilişkilerini Yunanistan'ın yönlendirmesini kabul etmesi mümkün değildir. Evvel- ce Yunanistan Avrupa Ortak Pazan'na girerken gene Ege sorunlan vardı ve bunları Ortak Pazar'a taşımaya- cağı konusunda güvence vermiş ve bu güvence Ortak Pazar tarafından üstlenilmışti. Bu güvencenin her sefe- nnde hatırlatılmaması. kaybolması sonucunu doğurdu. Şimdi Türkiye'nin Yunanistan'a güvence vermesi. dip- lomatık teamüllere uygun değildir. Ispanya Ortak Pa- zar'a girerken ingiltere ile Cebelitarık konusunda uyuş- mazlığı vardı. Ispanya ile ingiltere aralannda mektup te- ati ederek uyuşmazlığı banşçı yollar ile çözümleyecek- lerini kararlaştırdılar. Uyuşmazlık ispanya'nın Ortak Pa- zar'a girmesinı önlemedı. Türkiye'nin de Yunanistan ile benzer bir mektup teati etmesi yeterli görülmelidir. Başbakan Yılmaz'ın iyi niyetle Ege sorunlarının akla gelebilecek bütün yöntemler ile, ikili görüşmeler, arabu- luculuk, hakemlik ile çözümlenmesini ve hatta Uluslara- rası Adalet Divanı'na başvurulmasını kabul etmesi, uy- gulamada beklenılen sonucu vermeyecektir. Yunanistan kıta sahanlığı göruşmelerinde Uluslararası Adalet Diva- nı'na gidilebilmesi için Türkiye'nin makul olarak kabul edemeyeceği önenler yaparak "Bakın görüşmeler ile btr çözüm bulamıyoruz, Adalet Divanı'na gidelim" dedi. Yunanistan, bu tutumu ile siyasi bir külfete katlanmadan deniz hukukunun nimetlerinden yararlanmaya çalıştı. Şimdi bu amacına Ortaklık Konseyi toplantısına koydu- ğu veto ile ulaşmayı denemektedir. Lozan Barış Anlaş- ması yapıldığı tarihlerde Yunanistan'a bırakılan adaların karasuları üç mildı ve adalar silahtan arındırılmıştı. Za- manla adaların karasuları altı mile çıkarıldı, karasuları üzerindeki hava sahası on mile genişletildi ve adalar si- lahlandınldı. Şimdi karasuları on iki mile çıkanlmak ve adalara kıta sahanlığı verilmek istenıyor. Bununla Lozan Banş Anlaşması'nın açık bıraktığı Ege Denızı, deniz dı- binde, sularında ve hava sahasında Türkiyeye kapatıl- maya çalışılıyor. Böyle bir siyasi sonuç doğuracak ge- lişmeleri Türkiye hukuki olarak nitelendırip hakem veya Adalet Divanı'nın karan ile pekleştirebilır mi? Ege sorunlan gibi benzer sorunlar dünyanın başka yer- lerinde de çıkmıştır. Buralarda ilgüi devletler sorunlan ara- lannda görüşerek çözümlemişlerdir. Görüşme. doğal, mutat ve hatta hukuki bir yoldur. Uluslararası Adalet Di- vanı bile verdiği kararlarda kıta sahanlığı sınırlannı kara sınırlan gibi. yani sınır karada olsun deniz altında olsun, ilgili devletlerin anlaşmaları ile çizilebileceğini belirtmiştir. Bunun için ılgilı devletlerin birbirieri ile görüşmeleri gere- kir. Divan'a göre görüşmelerin 'anlamlı' olabilmesi ıçın il- gili devletlerin kendi gorüşlerinde ısraretmemelen. biçim- sel görüşmeler ile yetınmemeleri, mümkün olduğu kadar bir anlaşmaya varmak amacı ile iyi niyetle görüşmeleri ge- rekir Şimdiye kadar Yunanistan, Türkiye ile 'anlamlı' gö- rüşme yapmamıştır. Mecbur kaldığı zaman Türkiye ile sadecetemasetmiştir. Daha Ege Denizi'nintanımlanma- sına bile başlanılmamıştır. Örneğin Gırit Denizı, Ege De- nizi'nin içinde midir? Belli değildir. Anlamlı görüşme ol- madan hakeme veya Adalet Divanı'na grtmek, sorunla- nn niteliğine uygun değildir. Başbakan Yılmaz. çağnsında asken alanda güven art- tıncı önlemler alınmasını da istemıştir. Bu yıl başında Kar- dak adalan bunalımında karşılaşılan savaş tehlikesı. is- tediği önlemlerin alınmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. Ancak sadece güven arttıncı önlem almak yeteriı midir? Şimdiye kadar milletlerarası sularda. hava sahalann- da Türk ve Yunan gemileri veya uçakları birbirlerini taciz etmişler. hatta çarpışma durumlanna girmişlerdir. Bu gi- bi hallerde güven arttırıcı önlemler yararlı olmuştur. An- cak Kardak bunalımında Yunanistan silahsız ve asker- siz olması gereken adalardan Türkiye'ye asker ve savaş gemileri yollamıştır. Bu askeri hareketler ister istemez adaların askersizleştirilmış statüsunü masa üstüne ge- tirecektir. Sürecek