Katalog

SAYFA CUMHURİYET 18 KASIM 1996 PAZARTESİ HABERLER Avrasya seçenegı • İstanbul Haber Senisi - Av ras> a Seçenegı Konferansı yarın ba^lıyor Pera Palas Ötelı'nde dun bırbasin toplantisi yapan IP Genel Baskanı Doâu Pennçek. 19-2Ükasım tarıhlennde yapılacak olan konferans hakkında bılgı ^erdı Pennçek konferansın amacını "Asya \e Doğu Avrupa ıılkelen ıle halklarının emper>alızme kar>ı ortak mucadelesıne bır dus.unce zemını oluşturarak katkıda bulunmak ' olarak açıkladı Konferansa. 21 ulkeden çes,ıtlı parnlerı temsılen 30 kısı. Turkıye'den de 100'u aşkın polıtıkacı. gazetecı ve bılımadamı katılacak BOTAŞ'ta yolsuzluk • \NkARA(Cumhııri\et Burosu)-BOTAŞ Genel" Mudurluğu Tettıs Kurulu ııca 1994yılmda hazırlanan raporda. Bursa Doğalgaz Dagıtım \e Donuşum Projesı'nın uygulanmasi sırasında 3 mılyon dolarlık yolsuzluk ve usulsuzluk yapıldığı saptandı BOTAŞ vonetımının. teftış kurulu raporunu "hasıraltı" ettığı ılerı suruldu Teftıij KuruTu Başkanı Husnu Aydın. ınceleme yazısında BOTAŞ Proje Muduru Gursel Aslan'ın yetkısını kotuye kullandıfimı gorevden el çektmlmesının yanında diMplın kuruluna sevkedılerek BOTAS'ın zararının kendısıne odetılmeM gerektığını belırttı TGC'den protesto • İstanbul Haber Serv isi - Turkıye Gazetecıler Cemıyetı Başkanı \aıl Gurelı. medya hakkında Mec!ıs"te bır genel goni'îme açılmasi gıns,ımlerını. ıklıdarın bır suredır basına kaı^ı vuruttuğu kampanyanın bır parçası olduğunu belırterek protesto ettı •Iktıdarın amacı. basim susturmak ıçın getırmeyı aklına ko>duğu yasaklayıu onlemlere ve baskı yasaklarına gerekçe hazırlamaktadır" dıyen Gurelı, gızlı tutulmaya çalı^ılan bıryasa tekİıtımn Meclıs'ten lıızla geçırılmeye çah^ılmasından endı^e ettıklennı belırttı Sıvas davası yarın • \NlvARA(Çumhuri\et Bürosu)- Sıvas'ta 3~ kışının olumuyle sonuçlanan 2 Temmıız katlıamına ılis.kın dava. Yargıtay "ın bozma kararı nedenıy le yann yenıden gorus,ulecek 124 sanıklı da\a. Yargıtay 9 Ceza Daıresı nın bozma kararı nedenıy le Ankara 1 No'lu DGM'de yann saat 09 30"da>enıde'n ıncelenme\e basjayacak DGM'nın. bozma kararına uyması durumundj Yargıtay ın ongorduğu cezalar kesinleş.ecek İHD'den 'Kayıplar bulunsun' eylemi • \MvARA(AA)-Insan Haklan Derneğı (İHD) uyelerı kayıpların bulunmaM \e sorumlulann yargılanması ıstemıyle. S uksel raddesfndekı Insan Haklan Anıtı onunde eylem yaptılar IHD Ankara Şııbe Başkanı Yıldız Temurturkan burada vaptığı konusmada hukuka ve ınsan haklanna olan ınaneın tukendığı. kayıpların bulunamadığı ve bunlann sorumlulann cezasiz kaldığını ılerı surdu Temurturkan. toplumun gu\enlığının tehdıt edıldığını sj\ undu Yılmaz muhalefete karşı sertleşiyor • ANKARA (VskA)- AN AP Genel Başkanı Mesut \ ılmaz. partı ıçı muhalıflere kars.ı sertleşmeye hazırlanıyor ANAP lıd'erı MeM.itYılmaz grup toplantısından once farklı goruşlerden çesıtlı mılletvekıllerı ıle >aptıgı gorus.melerden sonra harekete geçtı Tum mıllet\ ekıilen ıle y uz y uze gorus.meyı hedefleyen Yılmaz'ın bu goruşmelerde mılletvekıllennm sikıntılarını dınierken partı disiplını ıle ılgıh de uvaıılarda bulunması beklenıvor Kanal E'deki tartışma Kazanın gerçek yüzünü ortaya koyuyor RP basından intikamda kararlı A\. FİKRET İLKİZ l"1 Kasim 1996 gunu Kanal E televızyo- nunda Ahnıet Tezcan taratından hazırlanan "Medja 4. kuvvet" programının konukla- nydık Amaç. basın ve yayından sorumlu De\let Bakanı Nanıık Kemal Ze>bek'ın 5680 sayılı Basin Kanunu'nu \ururlukten kaldıran \ e y erıne onerdığı "tasarı taslağrnı tanı^maktı Ancak tartı^amadık Sadeceko- nu hakkındakı fıkırlenmızı io\lemekle >e- tınmek zorunda kaldık Geee saat 23 OÖ"te katıldığımız Kanal E tele\ız>onundakı "Med>a 4. Ku\"vet" programı ba^ladığı za- man once \enı tjsarının neler getırdığı hak- kında hazırlanmi:, "tanıtımı" bırlıkte ızle- dık Sonra programa katılan Turkıve Gaze- tecıler Cemı\etı Başkanı NailGurelLDevlet Bakanı Namık Kemal Zevbek Basın Kon- se>ı adına Orhan Birgit. DSP Mılfehekılı Igazetecı) Ahmet Tan \e C umhurıvet zdze- tesı avukatı Fikjıet İlkiz olarak ızlevıcılere tanıtıldık llk ^oz T Gazetecıler Cemıvetı Başka- nı \aıl Gurelı'nındı Gurelı oncelıkle TBMM'de şapılacak olan -genel göriiş- me"_\e değındı Bu genel goru^me -^alı gunu (19 II 1996) >apılacaktı Konu îse "ba- sın"dı Meclıs'te ba^ın hakkında bır genel goru^me açılı_\orsa. o zaman Basin Kanunıı tasarısı hakkında tartı^ma \apmamızın hıç- bır anlamı \oktu Çunku tartı^mak ı-.tedığı- mız "Basın Kanunu tasarısrdeğıldı Aksı- ne bo> le bır tasarının "taslağı" nıtelığını ta- ^ı>ordu O\sa hukumet gene) goru^me _vo- lu>la "basın" hakkında Meclıs'te tartışma açtığma gore belkı hemen arkasından bır ka- nuntasaribi sunarak her^evı bıtırebılır\ebu da basına getırme>e çalı^tıkları kisitlamala- rın gerçekleşnıeMDi sağlardı Onun ıçın bu- gunvapılmasidu^unulen "be>hude"bırtar- tı^mavdı Sa\ın Orhan Bırgıt. Cemıvet Ba^- kanı'nın goruşunde hak.Ii oîduğunu \e belkı de bu tanii>manın \amık Kemal Zevbek ta- ratından hazırlanan ta^arı konusunda goru^ bıldırmekten ote\e geçmeveceöını ı^aret ederek Meclıs'te vapılacak genel goru^me sonrası hemen bır kanun tasansı ıle kar^ıla- ^abıleceğımızı belırttı SozsiraM "Med>a4. Ku\vet"programmı hazırlavan Ahmet Tez- can'daşdı Tezcan Akıt gazetesının 16 Ka- sım 1996 tanhlı bır haberınden soz ettı Ha- ber. Dısarbakır ka\naklı ıdı Adalet Bakanı Şevket Kazan"ın basin toplantısı ıle ılgılıv- dı Kazan. basın hakkındakı goru>lerım açık- lamı^\ede\letın ıtıbannı sarian\alanhaber- lerden ^ıkâsetçı olmu^tu Avnca gazetecıle- nn "sendikal"sorunlannı ve Basın Kanunu hakkındakı goruslerını açıklamı^tı Bunun uzerıne soz almam gerektı Heın \amık Ke- mal Zevbek tarafıııdan hazırlanan "tasarı taslağmr konu^mak ve hem de Adalet Ba- kanlığı'nın basın hakkındakı genel goru^u ve vaklasımını anlatmak gerekıvordu Adalet Bakanı "tartışmaz"' Adalet Bakanlıüı hıçbır şekılde Basın Ka- nunu hakkındakı taviriiinı "tartışma\a"aç- mavacak Hiç kımsedcn "gonış"almavacak Hıçbır meslek kuruluşuna. orneğın Gazeie- cılerC emıvetı'ne ve>a Basın Konse\ ı'ne ve- va gazetecılere doğrudan doğruva toplumu ılgılendıren bovle bır ta^anvı sormayacak Ama "basından" ıntıkamalmavakararlı go- zukıivor (.unku henuz Bakanlar Kurulu'na sunulmamiş olan ama Retah Partısı hukume- tının Adalet Bakanı damgalı basına bakis. açisinı vansıtan taslağın genel gerekçesı ^u "Bilindiği uzere. o/gur basın haber \erme fonkshonunu \ uruturken zaman zaman ki- şi, kuruııı \t kanıuovuvla çelişki>e düşebil- mektedir. Basının sahip olduğu gucun ve prestijin etkisi) le bu celişmeler bşuen önem- îi sakıncalardoğurabilmektedir. Ö/ellikk' son vıllarda valan haber ve havadisin vavınılan- ması devletin sivasi \e nıali itibannın sarsıl- nıasına \f> a kamunun telaşa kapıimasına \e- va he\ecanlanmasına \e>a halk kitlelerinin tahrik edilmesine neden olabilmektedir. A>- rıca asılsız \e\a tahrif edilmiş vesika \e>a be- \anlann bir kimse\e atfen va/ılması o kim- sevi katnuovu onunde muşkul durumda bh rakmaktadır. Ce\ap \e duzeltme müessese- sinin >eterince işle>ememesi v u/ıındtn bu ko- nularda doğru haber dolaşımının gerçekleş- mesi sağlanamamaktadır." I^te bu genel gerekçeden hareketle nasil vapalım da basını zaptu rapt altına alalım dı- >e du!?unen Adalet Bakanlığı damgalı tasarı taslağı duşuncesı Basın Kanunu'na ek mad- de ""-a olarak vansıvınca şo> le formule edıl- miş "Devletin si\asi \e>a mali itibannı sar- san \eva kamunun tela^ vtva he\ecanına ne- den olan vtva halkı tahrik eden valan haber vcva havadisleri \ahut janhş metinleri. b) Bir kimsete isnad olunmuş asılsız ve\a tahrif edilmiş vesika ve>abe\anları>azanlar. >a\ımia\anlar flilleri başkaca sııç oluştursa dahi beş vüz mihon liradan iki mihar lirava kadar ağır para cezası ile co/alandırılırlar. Bu fiillerin mevkuleler vasıtasıvla işlenmesi halinde mev kute sahiplerine. mev kuteler bir av dan az sureli isc bir önceki a\ ortalama fı- ili satış miktarının avlık \eva bir avdan fazla sureli ise bir öncekj a>ınfiilisatış miktannın topfam satış bedelinin tutarının v üzde dok- sanı kadar ağır para cezası verilir. Ancak bu ceza beş >uz mihon liradan az olamaz. Bu mev kuteltrin sorumlu mudiırlerine, sahiple- rine \erilecek cezanın \ansı u>gulanır. Fiil bir basılı eserden naklen alınarak işlense da- hi sorumlular, v ukandaki fıkralar hükümle- rine göre cezalandınlır." Kamvon kazası t de\iet itibannı' sarsar Anıkbu1 *bu_\r aklaşun"Basın Kanunu nun bırmaddesı olursa vazılacak her "ha»adis" devletin sıvası veva malı ıtıbarını "sarsıcr gorulebılır Bır "kam_>on kazası" sonrasında belkı de "trafik kazası" haberını vennek bı- lekisıtlanabılır Çunku bır mılletvekılı ıle bır eskı ulkucunun bıremnıvet>etkılısı ıle av- nı arabada ne aradığmı sorarsanız. "devletin itibannı" sarsabılırsınız (') Ama basit bır trafik kazası haben olarak verırsenız sorun voktur Enttasvon haberlerı veva Turk Lıra- sfnın değennın du^uruleceğı habermde dık- katlı olmasınız Onceden bunu haber vapar- sanızbırkisimınsanlar"de>aluasvon">apı- lacağını onceden oğrenerek dov ıze paraları- nı vatırarak Turk Lırasfnın değerının duş- siı olmasın Kusku duvanlar ve\a kendılen- ne korunıa kalkanı hazırlavanlar veva bır ba^ka dev ı^le halkın doğru v e gerçek haber- lere ulasmasinı îstemevenler "basına" bov- le bakıvor Dun olduğu gıbı >arın da basın uzerıne duşen gorev ı verıne getırecektır La- ık. demokratık Turkıve Cumhurıvetı ılkele- rını temelınden sarsmak isteven bırtakım guçlerm "ojunlan" kamuovunun gozlerı onune serılecektır Bu haberler "devletin irt- barını" sarsmaz Aksıne vonetenler veva hukumet edenler bu haberierden çıkaracak- ları derslerle "demokrasiyi" istevıp ısteme- dıklerını gozden geçırmek zorundadırlar Kendılerını "sarsan", hıç hoslanna gıtme- ven ve kendılennı "şoka sokan" haber ve vorunılarıokuvacaklardır Eieş.tırı vorumve haberler gazetecılerelıv iekamuv a açıklana- cak ve kamuovunaaktarılacaktır Hukumet- ler gelıp geçıcıdır \ma basın ve vargı hep ayakta kalacaktır Basını ve vargıvı sustur- mak ıstevenler bu ulkede hep husrana uğra- nıışlardır O nedenle basını susturma gırışı- mı veva basına sansur getırme çabalannın onune geçmek TBMM'nın gorev ıdır Mec- hs ıradesi "gun ışığında vonetim" varatmak ıstıvorsa bunun volu "demokratikleşmevi" ıstemekten geçer Geçekten demokrasıv ı ıs- tıvorsanız gerçeklestınn Istemıvorsanız açıkçasovlevın Bunun kar^ılığında basın ve vamı ve Turkıve'de laık demokratık hukuk TBMM basmı tartışacak AMCARA (Cumhuri>et Bürosu) - RP"nın onensının kabul edılmeM durumunda. TBMM Genel Kurulu'nda >arın "basın" konulu genel göruşme gerçekle^tmlecek. Cumhurbaşkanı Süley r man Demitvl'ın veto ettığı promosyonla ılgılı >asa tasaribinın da bu hafta TBMM'de venıden göruşüimesı beklenıyor RP Grup Başkanvekılı Salih Kapusuz, "basuı'* konulu genel gorusme onenlennın ele alınması ıçın danı^ma kurulunu bugün toplantıva çağrracaklannı soyledı Danışma kurulunda bu yonde oybırlığı sağlanamazsa, konu >'ann TBMM Genel Kurulu'nda RP grup oneriM olarak ovlanacak TBMM Genel Kurulu'nda bu hafta ka\ıtdıs,ı altın stoklanna af getıren yasa tasarısr da ele alınacak. Tasan, geçen hafta muhalefetın engellemelen ve ıktıdar partıJerinın çoğunluğu sağlayamamalan nedenıyle geçınlememıştı Anayasa Mahkemesı tarafıııdan ıptal edılen vasanın venne hazırlanan ve memurlar ıle dığer kamu gorevlılen ve bunlann emeklılerının malı \e sosyal haklarında düzenlemeler vapılmasına ılışkın >etkı \asa tasansının da bu hafta Meclıs gundemıne gelmesı beklenıvor. TRT bunalımı aşılamadı sAİNKARA (Cumhuri>et Bürosu) - Hukumetın RP kanadının adavlar arasında RP'lı ısımler bulunmaması nedenıyle atamay» askıya aldığı TRT Genel Mudurluğu sorunu aşılamadı RTÜK'ten bıryetkılı. RP'nın adav listeMnde bır değı^iklik yapılmaması durumunda tutumunu surdıireceSıne dıkkat çektı REFAHYÖL hukümetınm koalısyon ortağı RP, Rad>o ye Televızyon üst Kurulu (RTÜK) tarafindan TRT Genel Müdürluğu'ne aday gosterılen ısımler arasinda>eralan Hacı Ali Demirel'ın damadı Tuncer Enginertan, Ankara ÜnıversıteM eskı İletışım Fakultesı Dekanı Prof. A>sel Aziz ıle eskı TRT genel mudur vardımcılanndan Vücel Yener hakkında karar almama tutumunu sürduruyor RTUK'ten bır yetkılı, Cumhurivet'e vaptığı açıklamada, Ba^bakan Necmettin Erbakan ıle RP kurmaylannın bu iıç ısınıden bırtm atamak ıstemedığıne dıkkat çektı RP'nın. TRT kurumunu DYP'ye >akın ada>lara bırakmak nıyetınde olmadığını \urgulayan vetkılı. "Bence, uzun bir süre atama olmajacak" yorumunu yaptı RP'nın istanbul Bu>ukşehır Beledıyesi Kultur l^lerı Mudurû Şenol Demiröz konusunda îsrarlı davrandığı kavdedildı. mesıne sebep olabılırler ve buna basın ola- rak "sebep"olmuş. olursunuz Sakın bun- dan sonra herhangı bır ">olsuzluk" habenn- de "kamu bankalan" haben v aparken sınır- ları asmav ın Dev letın malı ıtıbarını sarsnıı^ olabılırsınız \az avlarında sikça gorulen "kolera" haberlerı kamunun "telaşına"vol açabılır İnsanları hevecanlandırabılırsınız Duş.unce ve ıtade ozgurluğu isteven vazılar vazmavm 'loksa halkı tahriketmıssavılabı- lırsınız Kamu gorev hlerı hakkında ">alan" vazmavın \alan haber ne dıve soracak olursanız. ne olduğunu ben bılmıvorum An- cak s.ovle vanıt vermek olanaklıdır Haber zaten gerçeklere davalı olacaktır Gerçekle- re davalı olmavan bır haber. haber olma nı- telığı ta^ımaz Bır kısım "hükümet"vetkılı- lerı buna "yalan" haber dıvebılır Sonra "bir kinıseve isnat olunmuş asılsız veva tah- rif edilmiş vesika \e\a be>anlar" ne demek- tır' Asılsız vesika olmaz İki kavram van vanagelmez Aslını veremedığınız \e_vagos- teremedığınız bır vesıkava davalı haber va- zan gazetecı zaten gazetecı değıldır Mesle- ğını "etik'değerlerdenyoksun vapmaktadır Ancak gazeteulerın asif gorev lerı "asılsızve- sika"lara dav alı olarak dev letı dolandıran v e- va sovan bır kısım çıkardu^kunlerını ortaya çıkarmaktır Basın gereğı gıbı bu gorev ını yerınegetırmıştır Bundan kımsenın kus,ku- devletı ıçın Cumhurıyet ıçın mucadele eden guçler gorev lennı zaten yapmaya çalı^ıyor- lar ve yapacaklarından hıç kuskunuz da ol- masin Ama kisjlık haklan veva yalan ha- ber asılsız vesika veva devletin siyası veya malı ıtıbarı gıbı kavramlarla insanları aldat- mayın Basın sizın hazırlıklarınızdan kork- mayacak kadar cesurve halkın bılgı edınme hak ve ozgurluğunu yerıne getırecek kadar meslek ılkelerını ayakta tutacak gııcu hâlâ koruvorve koruyacak Ama basına kar^ı oç alma hazırlıklannı surduren anlayişın dam- gasi kıme aıt olursa olsun "korkusu" varsa. korkunun ecele taydasi vok De\let Bakanı'nın M>i nheti' Şımdı Adalet Bakanı'nın aksıne. basın ıçın hazırlanan yasa tasansını kamunun ve ozelhkle tum meslek kuruluşlannın tartı>- masına açan Namık Kemal Zevbek'ın tasa- rı taslağına donuyorum Oncelıkle altını çı- zerekbelırtıyorum Tartı^mayaaçmak veha- zırlığını herkesin bılgisine sunmak demok- rasının ılk adımıdır Say ın Ze\ bek bu adımı atmiştır Bu tartişmaya katılmak ve duşun- celerımızı bu taslak tasarisinı hazırlayanla- ra sunmak bızım gorev ımızdır Çunku de- mokratık toplum duzenmın gerçekleşmesın- de "haklar" ve'odevler'vardır Haksabıhıol- manız ıçın odevınızı yerıne getırmenız ku- raldır Sorunılulukbunugerektınr Dusunce- lerımızı değı^ık plattbrmlarda gundeme ge- tırdık Ancak Kanal E'de yapılan tartı^mada bır ba^ka noktay ı da saptadık Adalet Baka- nı. basından sorumlu Dev let Bakanı"na hıç- bır şey sormamii Zeybek, Bakanlar Kuru- lu'na bılgı vermı>. ve 'göre\' almis Huku- mette gorev lı ıkı bakanın bırbınnden haben yok O kadar kı Adalet Bakanlığı damga- lı goruş basına ba^ka bakıvor. Devlet Baka- nı ba^ka bakıvor Sayın Zey bek 'özgüıiük' dıyor Du^unce ve vıcdan ozgurluğunden bahsedıyor Adalet Bakanlığı basını sustur- maya nıyetlı Kafalannda 'duşünce' veya 'özgürlük' dıy e bır kav ram yok Belkı de Sa- y ın Zey bek ı\k defa Kanal E "de y apı lan prog- ram sırasında Adalet Bakanhğının goru^unu bızden oğrenıyor Taslak tasiağındaki 'özgüriükler' Donelım Say ın Zey bek'ın basın ıçın oner- dığı 'ozgürlüklere' Taslakta 'Madde 1-Basın hürdıir. sansür edilemez. Basunev i kurmak. izin alma ve ma- li temiııat yatırma şartına bağlanamaz' şek- lındeduzenlenmı^ Tasannın I maddesı.anayasanın2S mad- desınden alınmı^tır Gerçekten anayasanın 28 maddesi şu cumle ıle başjamaktadır -Basın hürdıir. sansür edilemez. Basınıevi kurmak. izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz." Taslak maddenın gerekçesınde ise basın ozgurlugunun demokratık ve çoğulcu sıste- mın temınatı olarak hukuk dev letının vazge- çılmez^artıolduğunaı^aretedılmiştır Ayrı- ca kısılerın haber \ e bılgılere ozgurce ulaşa- bılmelen ve boylece katılımcı ve demokra- tık toplum yapisina ulaşabılmelerının ger- çek ve çağda^ anlamda bır basın ozgurluğu ıle sağlanabıleceğı yazılmıştır Yururluktekı 5680 sayılı Basın Kanumı'- nun 1 maddesı ise. "Basın serbesltir. Basıl- mış eserierle bunlann neşri bu kanunda ya- züı hükumlere tabiidir" seklınde duzenlen- Tasan yenı bıçımıyle bırıncı maddeyı ana- yasanın 28 maddesınden aynen almış. ol- maktadır Oysa artık 'basın özgürlüğü' veya bası- nın 'hür* olduğu duşuncesı terk edılmekte- dır Artık basın ozgurluğu kavranıı verıne 'ileşitim ozgurluğu'. 'bilgi edinme hak ve özgürlüğü" gıbı kavramlar kullanılmaya ve gunumuzde bu kavramlar tartişılmaya baş- lanmiştır Bunun temel nedenı de anık 'bil- gi' satılık bır 'mal' olarak nıtelendırılme- mekte. temelde ınsan hakkı olarak kabul edılmektedır Orneğın. Prof Dr ÇetinOzek'ın "Demok- ratıkleşmeSancısı' başlıklı vazisindan "Ge- nelde 'duşünce açıklamak', özelde "diğer araçlarla duşünce açıklamak' özgürlüğü. çağımızda 'halkın bilgilenme. gerçekleri öğrenme hakkının' gerçekleştirilmesini sağlav an, vazgeçilmez bir değer olarak gö- rülür. Ögrenme hakkının varsayılabilnıe- si ise, "ozgür, doğru. vaygın bilgi ve haber dolaşımım' ve duşünce etrafında orgüt- lenme hakkını ongoren sivasal. vasal va- pının gerçekleştirilmesine bağlıdır. (...) Klasik demokrasi anlayışı kapsamında dahi. dev letin korunması iddiasıv la halkın bilgilenme hakkının sınıriandırılması ve bu nedenlegerçeğe uvgun haber dolaşımı- nın suçlanması kabul edilemez. Demokra- side. hukümetlerin halkından gizleveceği bir şev olmavacağı için 'birevin birevsel bilgilenme hakkı'nın sınırlanamavacağı kabul edilmektedir. Birevsel bilgilenme 'hak' olduğuna göre bu hakka işleıiik sağ- layan kitle iletişim araçlarının 'duğru ve j a) gın haber dolaşımım' sağlamak ozgur- luğu de engelleneme/. Gerçekten bilgilenme hakkı. bir açıdan çağdaş doğrudan demokrasi sistemini sağlay an ve dev letin korunması kav ramı- nın despotik sonuçlarını engellemeve yo- nelik bir eşitlik sağlamaktadır. (...) Ger- çekten 07gur haber dolaşımının varlığı demokratik siv asal düzenin temel olçütu- dür ve özgür haber dolaşımım engelle- ven. sınırlavan vasal düzenleme \apıla- maz, uvgulama gerçekleştirilemez. Eğer. ozgur haber dolaşımının sınırlandırıldı- ğı. engellendiği bir vasal düzenleme var- sa 'demokratık sivasal yapı' vok denıek- tir..." (If ade Ozuurluöu Hapıste. Çaödaş Ga- zetecıler Derneğı. Ankara 1994 Savta 8-34 arasi) Aynı goruş 1995 yılı ıçınde Turkıve GazetecılerGemıyetı tarafindan duzenlenen panellerde. (bu paneller. daha sonra da 'Ba- sın Kendini Sorguluvor' başlıklı kıtap halı- ne donuşmuştur) tekrarlanmıştır Artık Tur- kıyeGazetecılerCemıyetı Başkanı Naıl Gu- relı de surekh olarak •halkın bilgi edinme hak ve özgürlüğü' kav ramının onemıne ışa- ret ederek bılgının ınsan hakkı olduğunu vurgulamaktadır SÜRECEK SIFIR NOKTASII ORAL ÇALIŞLAR e-mail: oral.calislar@planet.com.tr Cuntacı Kenan Evren, bası- nın Susurluk kazasının uzerıne gıtmesınden hoşlanmamış. Kendı donemınde, ulkucu ka- tıllerle yasadışı operasyon ya- pılıp yapılmadığının sorulması- na da kızdığı anlaşılıyor Cuntacı Kenan Paşa "Er- menılere karşı operasyon yap- tınız mı" sorusuna Bızım ıs- tıhbarat teşkılatı duşmanı bıle kullanır" cevabını verıyor Istıh- barat başka ış. adam oldur- mek ıçın devletin kıralık katıl kullanması ayrı ış Mehmet Ağar, "Rıske gırıp operasyon yaptım ve yaptır- dım"dıyor Nedırburısklıope- rasyonlar? Sokaktan adam ka- çırtıp oldurtmek mı'? Devletin yasalarında boyle bır madde mı var'i "Devlet, ıstedtgı ada- mı kaçırtır ve oldurtur" anlayı- şı, hangı hukuk devletınde sa- vunulabılır'? Bunu açıkça savu- nan kımse nasıl Içışlerı Bakanı olabılır? fşın acı yanı Turkıye Evren - Ağar Beraberliği bu kafayla yıllardır yonetılıyor Kenan Paşa Mehmet Ağar'a arka çıkmayı da ıhmal etmemış Gazetecılere, "Yap- mayın, yapmayın Bırakın dev- let ugraşsın" dıyor Devlet uğ- raşacak, hangı devlet? Meh- met Ağar'ın Içışlerı Bakanı ol- duğu devlet mı? Kenan Paşa, "Olayın uzerıne bu kadar çok gıdılırse devlet ıçın ış yaptırmak guçleşır" dı- yen Mehmet Ağar'a hak verı- yor Devletin bırılerıne, bugune kadar adam oldurttuğu yavaş yavaş ortaya çıkıyor Basın da bu ışı halk adına sı- kı şekılde takıp ederek kamu- oyunun duyarlılığını sağlıyor Kanunsuzluğa yukselen tepkı, devlet ıçındekı şıddet yanlıları- nın bundan boyle bırılerıne cı- nayet ısmarlamasını zorlaştıra- cak Devlet adına cınayet ışle- dıklerını sananlar, bır gun geiıp bunun hesabının sorulabılece- ğı korkusuna kapılacaklar Hukumet ışı cıddıye alsa duyarlı davransa ışler hızlana- cak Nedense ışı ağırdan alma- yı tercıh edıyor Bu tutum ka- muoyundakı tepkılerı arttırıyor Yonetıme olan guvenı zedelı- yor, toplumda umutsuzluk ya- ratıyor • • • Mehmet Ağar la Kenan Ev- ren'ın tepkılerının aynı yonde olması çok ılgı çekıcı Turkıye gorunuşte parlamanter sıs- temle yonetılıyor Ote yandan seçımle kurulmuş parlamento- yu ortadan kaldırmış partılerı kapatmış, anayasayı ılgaetmış bır cuntacı general Turkıye'de hâlâ ıtıbar goruyor Itıbar gor- mekle kalmıyor. bırçok şaıbelı ışe battığı devlet ıstıhbarat or- gutlerının raporunda geçen Mehmet Ağar'a arka çıkmak- tan da gerı durmuyor Mehmet Ağar ve Kenan Ev- ren ıkılısı bır donemı ve bır an- layışı sergılıyor Bu donem 12 Eylul askerı darbesı ve sonra- sı Anlayışıse, şıddetıbutunsı- yası yaşama egemen kılmak ısteyen Guneydoğu'dakı sa- vaşın tırmanmasından yarar u- man kafa Basın bu ışın uzerıne gıde- cek Çunku Turkıye bu kadar çok cınayetı bu kadar çok ka- nı bu kadar çok yolsuzluğu, sılaha yatırılan bu kadar çok parayı kaldıramayacak nokta- ya geldı Savaşçıların, kahra- manların kahramanlık adına cınayet ışleyenlenn sonu yak- laşıyor Bu ulkenın çocuklannı her gun gozunu kırpmadan olume gonderenlerın ıflas ettı- ğını bılıyorduk Bu ıflas, onları daha da batağa suruklemış ve daha çok kara para. daha çok kanla yollarına devam etmeye çalışmışlardı J Her zorbalığın, her haksızlı- ğın sonunun geldığı gıbı, 12 Eylul'un ve şıddetı butun ya- şama egemen kılanların sonu gelıyor Artık pıslık ortalığa do- kuldu Bızım bıldığımızı şımdı herkes bılıyor En şoven enfa- şıst en savaşçı kanat cıddı bır yara aldı Onların eskı etkınlık- lenrtı bır daha surdurebılmele- rı olanaksız Çetenın tasfıyesı ıle banş arasında cıddı bır parallellık ol- duğu her geçen gun daha lyı anlaşılıyor Turkıye çetenın uzerıne yuruyerek ozlemını çektığı banşı ve demokrasiyi arıyor BİZBİZE ERDAL AfABEK Aşinet Devlet Olmuş Devlet Aşiret Olmuş... Devletin de aşı'e t|n de kendı ozellıklerı vardır, b ü " ozellıkler de bırbı'ın den çok farklıdır Dıkkatlerden - kaçan bu Devlet, kuralla! 'a yonetılır Bu 'kurallar', anaya- ' sadır yasalardır, \onetmelıklerdır 'Devletin organ-" lan' da bu kuralia^1 yukumluluk olarak, sorumluluk" olarak kabul edeı B ı r devletle yaşayan vatandaş- • lar da bu kurallara yaşamayı oğrenır. kurallara ve organlara -guvenf' Devlet, bır guven sıstemı de- ' mektır 'Demokratık dev le t'- vatandaşlann yonetenleri kontroledebıldığıDıryonetımmodelıdır 'Dıktadev- - letı ise vatandaşların yonetenleri denetleyemedı- ğı bır yonetım modelıdır Ama 'dıkta devletı'nde de ' kurallar vardır, bunu uygulayan organlar vardır Aşıret, kendı kurallarıyla yonetılır Kurallan koyan da ıstedığı gıbı uygulayan da ıstedığı zaman değış- ' tıren de ıstedığı zaman kurala uymayan da 'aşıret reısı 'drr Aşıret sıstemınde yaşayanlar reıs '\ kontrol edemezler Busıstemde guven' aşıretreısınebağ-" hdır Bu açıklama neden zorunlu9 • • • Turkıye'de devlet uzunca bır suredır aşıret oldu' da ondan Turkıye'de kımse devlete guvenmıyor «<J Turkıye'de kımse kurallara guvenmıyor """ Turkiye'de kımse devletin organlarına guvenmı-^j yor ^. Dıkkat edelım. çok dıkkat edelım "r Polıste ışınız varsa tanıdık arıyorsunuz Hastane-'' de ışınız varsa tanıdık arıyorsunuz Telefon ışınız ' varsa, nufus daıresmde ışınız varsa, nerede ne ışı- nız varsa 'tanıdık' arıyorsunuz , Çunku kurallara da organlara da guvenemıyorsu- _ nuz \ Toplum 'uluskulturu'ne kavuşacağıyerde 'aşıret kulturu ne yonlendmldı ] Atatürk ve sonrası arasındakı fark budur'' Ataturk, 'ulus kulturu 'nun mımarıydı Bu yola sa-' hıp çıkan ismet Inönü'dur Demokrat Partı ve onun çızgısı 'aşıret kulturu'dur. Mıllı Selamet Partısı ve o yoldakı Refah Partısı 'ce- maat kultunı'nu getırdı O yol da 'dın kurallan 'na bağlı çok farklı bır yaşama bıçımıdır Ulus devlet'tn guven sıstemı ayrıdır, 'aşjref'ın gu- ', ven sıstemı ayndır, 'cemaat'ın guven sıstemı ayn- dır '' Guven sıstemı bır butundur Ekonomık guven, sosyal guven kışısel guven her sıstemde kendı ku- rallan kendı organları ıle sağlanır Onun ıçın de bugun 'aşıret' ıçınde yaşayanların guvenlığı vardır 'cemaat' olanların guvenlığı vardır, ama 'ulusçuluga guvenenlenn' guvenlen yoktur Guvensız kalmış olan halk da bu 'guven adacık- ları'nöan bırıne sığınmaya çalışmaktadır Guvensızfl ınsanlar ya bır 'aşıret' aramakta ya da bır 'cema- at'e sığınmaya çalışmaktadır. n • • • S Bucak aşıretı de bu durumda kuçuk bır 'devlet olmuştur 'Reıs 'ı vardır, tam yetkılıdır. kontrol edilemez Aşıretın kendı guvenlık sıstemı vardır ve o yurur-'î luktedır '( f | Aşıret devlete guvenmemektedır ama devlet aşı- \ rete guvenmektedır Aşıretın reısı devletin başında-'f kılerden daha çok guven vermektedır Devlet aşırete donuştukçe devletı yonetenler de 'aşıret reısı' olmaktadırlar Turgut Özal da aşıret reısıydı Tansu Çiller de aşıret reısıdır Necmettin Erbakan cemaat lıderı- dır Mesut Yılmaz devlet adamı olmak ıstedığı ıçın yerını korumakta zorlanmaktadır jj Sıyasal ıktıdar aşıretlere ve cemaatlere geçtığı * ıçın CHP'nın ıktıdar şansı kalmamaktadır 3 Bugun Turkıye de en guç durumda olanlar aşıre-& tı ve cemaatı olmayan 'aydınlarla aydınlanmış bı- rey/er'dır Kapıtalıst kalkınma modelının Turkıye'yı getırdığı yaşama alanı bu olmuştur Turkıye katılmak ıstedı- ğı Batı toplumları yerıne Ortadoğu. Asya ve Afrıka toplumlarına donmektedır Vara cemaatlerı' de kendılerının buyuk payları olduğu bu donuşumden ' şaşkına donmekte gıdışe doğru tanı koyamama- ' nın sıkıntısını yaşamaktadırlar Kuçuk Amerıka olmaya çalışırken buyuk aşıret ol- , mak da buna denır Sız hâlâ Susurluk'ta mısınız? Çiller'e muhalefetin TURBAN kıskacı AYŞES\\IN A1NKARA - TBMM i,aıt Halım Pasa\alisı 1 >angınıve TURBAN NoUuzk-âunu Aras.tırma komisyonu Bas- kanı ANAP lı HalitDuman- kaya. TBMM Başkanlığı na sunduğu komısyon raporu- nun. genel kurulda gorusul- mesının gecıktınlmesı duru- munda. muhalefet partılerı olarak bu konuyıı Mechs so- ru^turmasi olarak gundeme getıreceklerını soyledı Du- mankaya. komısyonun 13** ayrı dosyayla ılgılı hakkında suç duyurusunda bulunduâu eskı TLRB AN Genel Mudu- ru ve D\ P Isparta Mıllerve- kılı Ömer Bilgin'ın elınde Özer Çiller le ılgılı 2 bavul dolusu dosya olduğunu ılerı surdu Komısyon raporunu baş- ta D\ P ve RP orgutlen o\- mak uzere butun siyası par- tı lere gondermev e basladıüı- nı \e raporun basımınm sur- duğunuanlatan Dumankaya Meclıs ın bu raporu bır an once ele almasim bekledığı- nııfadeettı Hukumet ortak- ların ın bu konuda y a\ a> da\- randığını ve istense raporun hemen genel kurul gundemı- ne alınabıleceğıne dıkkat çe- ken Dumankaya >unl<trısov- ledı "Eğergundemealınma/sa biz muhalefet partileriolarak Meclis soruşturması açılma- sı için onerge vereceğiz. Bura- da RP'nin tav rı onemlı. Ama 138 belgeli dosva var. O za- man ben kursüy e çıkıp mese- la. Ey LütfiıDoğanlRPGu- mu^hane Mılletvekılıisen ne ov kullanırsan ben de o o\u kullanacağım diveceğinı.^ Muslumanlığın şarn, doğru-J" dan vana olmaktır. Ben vic-^î danlara sesleneceğim." TLRBAN yolsuzluğu)la." ılgılı komısyonun suç duyu- "1 ruları uzenne cumhurıyet'] savcılıklannın suçlanan kı^ 1 ^tierle ılgılı soruştutmayıyu- J ruttuğunu ve ıfadelenn alın- " mava ba^landığını anlatan Dumankaya,OmerBılgın ın ' de ıfade vermesının kendı le- ' hıne olacağını sovledı Du^ ^ mankaya. "\ksi takdirde: 1 suçlamalan kabul etmiş 1 olur" dedı , \olsuzluklann ve aılesıy^ le ılıskılenn komısyon rapo- runda ortaya çıkmasından. < D\ P Genel Ba^kanı ve Baş- bakan'iardımcısı Tansu Çil- ler ın ı,ok rahatsız oiduğunu vebuolavıortbasetmekıçın _, deBılgın ı panıden uzaklaş-. tırmanın yolunu aradığını^j one suren Halıt Dumankaya. J D\ P'nın verdığı mılletve'kı-CJ lı dokunulmazlığının sınır-g landırılmasina ılı^kın oner- geyı de bu ısteme bağladı. . Dumankay a. şunlan soy ledı "T>\ P, doğrudan ihraç ede- miyor. \ma kulağunıza çok rahatsız olduklan duyumla- rı gelhor. Çiller de şu anda - bir şev vapamıyor. Çiinkü • birbirlerine çok bağımlılar aralaruıdabirçıkarilişidsioi- , duğunu rapor da ortaya ko- vuyor. En onemlisı de Bilgin'in elınde Ozer Çiller'le ilgili 2 , bavul dolusu dosya olduğu soylenivor. Bundan çekini- ( yorlar. DY P, doğrudan ihraç' edemediği için zannedi>o-'' rum. bu dokunulma/Jık öne- - risinı de Bilgin için vcrdi."