Katalog

16 EYLÜL 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI IMF'den Rusya'ya kredi • \YASHINGTON(AA)- Uluslararası Para Fonu (IMF). Rusya'mn izlediği ekonomi politikalannı onaylavarak. bu ülkeye Stand-By çerçevesinde, 525 milyon dolar kredi venlmesini kabul etti. IMF kaynaklannın verdiği bilgiye göre, yapılan değerlendirmede, Rusya'nın izlediği ekonomi politikalanyla ilgili "Rusyahükümeti iyi iş yapıyor" ifadesi kullanıldı. Fakip ülkelere para havuzu • V\ASHI.\GTON(AA)- Dünya Bankası. fakir ülkelerin uluslararası mali kuruluşlara olan borçlannı ödemelerine yardımcı olabilmek için bir "para havuzu" oluşturmayı planlıyor. Dünya Bankası kaynaklannın verdiği bilgiye göre banka. fakir ülkelerin uluslararası mali kuruluşlara olan 30.5 milyar dolar civanndaki borçlannı ödemelerine yardım ıçin, yaklaşık 11 milyar dolar civannda olması beklenen bir "para havuzu" oluşturulması tasansını görüşüyor. G.Doğu zirvesinde ev sahibi SİAD • ANKARA (AA)- Türkiye çapındaki Sanayici ve lşadamlan DernekJeri (SİAD) yetkilileri. 29 Eylül-I Ekim 1995 tarihlerinde Diyarbakır'da yapılacak zirvede biraraya geliyor. Zirveye. Güneydoğu Sanayici ve lşadamlan Derneği (GÜNSİAD) ev sahipliği yapacak. Diyarbakır"daki zirvede. bölgenin kalkındınlması. ekonomik işbirlıği, üretimin artınlması. işsızliğe çözüm bulunması gibi konular ele alınacak. Aynca geleceğe yönelik planlarda görüşülecek. Canlı hayvan ithaline kolaylık • ANKARA (AA) - Canlı hayvan ithalatına kolaylık sağlandı. Damızlık olmayan canlı hayvan ithalatında, ton başına 500 dolar olan Toplu Konut Fonu (TKF) kesintisi. 6 ay süreyle 100 dolara ındınldi. Damızlık olmayan buzağı- malak ve dana ithalatındaki 100 dolarlık TKF kesintisi ise kaldınldı. Bakanlar Kurulu, söz konusu hayvanlann ithalatında yüzde 5 olan gümrük vergisi oranlannda ise değişiklik yapmadı. fthal ette savunma • \AN (AA) - Van Valisi Mahmut Yılbaş. ithal etlerin kesinlikle gayri lslami olmadığını. bunlann 8 Türk kasabı tarafından hazırlandığını açıkladı. Vali Yılbaş. "tthal etlerde lslami \'eya gayri İslami tartışmalannı yapmak yersizdir. Almanya'dan getirilen etler buradaki etlerden de daha ucuza satılacaktır" dedi. Uzanlar'da îıisse devri • ANKARA (ANKA)- Özelleştirmenın en büyük müşterisi olarak tanınan Uzanlar. inşaat ve turizm alanında kurdukian bazı şirketlerdekı hisselerinı devrederek ortaklıktan ve yönetimden aynldılar.Kristal tnşaat ve Ticaret AŞ"de, Teknik Yapı AŞ'de. Gök Turizm ve Ticaret AŞ'de, Klasik İnşaat ve Ticaret AŞ'de. Merkez Yatırım ve Ticaret AŞ'de, Rumeli Çimento Sanayi ve Ticaret AŞ'de. yöneticiler Murat Hakan Uzan, Cem Cengiz Uzan görevlerinden istifa etti.. Erdemir, doğalgada çalışacak • ZONGULDAK (AA) - Ereğli Demir Çelik FabrikalarTnın (Erdemir) bazı üretim tesislerinde. önümüzdeki aydan itibaren dogalgaz kullanımına başlanacağı bıldirildi. Erdemir yetkililerinden alınan bilgiye göre, yapımına2 >ıl önce başlanan dogalgaz boru ham çalışmalan, bu ay sonunda tamamlanacak. Proje kapsamında yer alan tesislerde, yakıt olarak dogalgaz kullanılacak. Hükümetin IMF'ye, kurlarda yüzde 30'luk artış önerisi götüreceği iddia ediliyor DevaKiasyon beldentisiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Merkez Bankasf nın, gümrük birligine. baskı altın- da tutulan döviz kuruyla geçilmesi durumun- da gelecek yıl ekonominin kaosa sürüklene- ceği görüşünde olduğu savlandı. Bu gerek- çeyi dikkate alan hükümetin. Uluslararası Para Fonu'na (IMF). dö\ iz kurunda y ılsonu- na kadar yüzde 30 dolayında de\alüasyon yapılması vönünde önen eötürebileceği kay- dedildi. Merkez Bankası'nın geçen hafta yaptığı yazılı açıklamada ipuçlannı verdiği. İMF"nin pazartesi günü yapacağı yönetim (board) toplantısında döviz kuru hedefinin yenilenebileceğı olasılığının yanı sıra Anka- ra'da üstdüzey ekonomi bürokratlan arasın- da yılsonuna kadar yüksek oranlı devalüas- yon yapılacağı söylentileri dile getirildi. • Merkez Bankası'nın, gümrük birligine baskı altında bir döviz kuruyla girilmesi durumunda sıcak para akışının önlenemeyeceği ve ithalatın patlayacağı endişesi taşıdığı, bu nedenle dolann yıl sonu hedefinin 65 bin liraya yükseltilmesini önereceği belirtiliyor. Döviz kurlanndaki artışlann yılbaşından bu yana enflasyonun altında kaldığına dik- kat çeken yetkiîiler. ağustos ayında kurlarda gerçekleşen yüzde 9 oranındaki artışa karşın, ithalatın hâlâ tehlikeli boyutta arttığını vur- guladılar. Merkez Bankası'nın da, döviz kurunun baskı altında tutulması durumunda, sıcak pa- ra akışının önlenemeyeceği ve ithalatın pat- layacağı endişesi taşıdığını belirten yetkiîi- ler. "Merkez Bankası. gümrük birligine bas- kı altında bir dötiz kuruyla girilmesi duru- munda. ithalalınpatla>acağı. 1996"da ekono- minin kaosa sürükleneceği görüşünde" dedi- ler. Merkez Bankasf nın, L'luslararası Para Fonu'na iletilmek üzere. yılsonuna kadar kurlarda yüzde 35"e varan oranda devalüas- yonagidilmesi(halen48binliraolan 1 ABD Dolan'nın yılsonuna kadar 65 bın liraya çı- kanlması). yönünde bir görüş bildirdiğini savlayan yetkiîiler şöyle konuştular: "IMF'yle pazarlığa otunılacak. Bazı üst düze> bürokratlar. döviz stokunun güçlü ol- duğunu. devalüasyonun kabul edilmemesi durumunda fonla anlaşmaıun bozulması ge- rekriğini bile savunu>or." IMF. fiyatlarda a'ğustos ayında, yaşanan yüksek oranlı artışlar. geçen yıl yüzde 6.1 oranında küçülen ekonomide yılın ikinci 3 aylık döneminde gerçekleşen yüzde 12.4 oranındaki ani büyüme ve cari işlemlerden- gesınde ocak-temmuz döneminde oluşan 41 milyon dolarhk açık üzerine, aybaşında An- kara'ya anı bir ziyaret düzenlemiş ve yılso- nu hedeflerin yenilenmesini istemişti. Hükümetin yeni hedefleri. pazartesi günü yapıiacak IMF yönetim toplantısında göru- şülecek ve stand-by kredi anlaşmasının de- vam edip etmeyeceğine karar verilecek. 5 Nisan Kararlan'nın etkisi ancak 3 ay kadar sürdü Ithalat çoktan tırınanışa geçti• 5 Nisan'ın etkisini kaybetmesiyle hız kazanan ithalat, 1995 yılında ortalama yüzde 50 oranında artış gösterdi. Hükümetin üretimi kısıtlayıcı önlemler alması, bu artışın devam edeceği izlenimini ortava kovuvor. CANAN SOYSAL Ankara'da son günlerde alınan ekonomik kararlarla üretimin kısıtlanması. piya- salarda "bundan sonra ne olacak" sorusunu akıllara getırdi. Akıllara gelen bir başka soru ise. ithalatın bu gelış- melerden nasıl etkileneceği. 5 Nisan kararlan sonrasın- da, alınan ekonomik önlem- lerle kısmi bir düşüşe geçen ithalat. o tarihten itibaren ekonomik büyümeye paralel bir gelişim izlemişti. Ancak 1995 yılıyla birlikte yavaş yavaş yükselmeye başlayan ithalat. geçen hazıran ayın- da 3 milyar dolar sevıyeİen- ne uJaştı. Geçen yılın nisanında 1 milyar 724 milyon dolar ola- rak gerçekleşen ithalat, Baş- bakan Tansu Çilier tarafın- dan açıklanan ekonomik ön- lemler paketinin de etkisiy- le mayısta 1.4 milyar dolara kadar indi. Haziranda 1.7 milyar dolara yükselen itha- lat, temmuzda yeniden 1.6 milyar dolara geriledi.Ağus- tos ayında bu sefer 1.8 mil- yar dolara yükselen ithalat. bundan sonraki avlarda vük- seliş trendine geçti. Evlülde 1.9. ekimde 2. kasım ayında 2.2 ve aralık ayında da 2.7 milyar dolar olarak gerçek- leşen ithalat. 1995 "yılıyla birlikte yeniden düşüşe geç- ti. Ocakta 2 milyar dolar ola- rak gerçekleşen ithalat. şu- batta yeniden 2.2 milyar do- lara mart ayında da 2.4 mil- yar dolara ulaştı. Nisanda 2.9 mtlyar dolara yükselen toplam ithalat. mayısta 4 milyar hralık bir düşüşle 2.5 milyara düştü. Âncak hazıran ıthalatı 3 milyar dolar olarak gerçek- leşti. Bu yükseliş trendının temmuz ve ağustosta da ay- nı şekilde sonuçlanması beklenirken. bankacılık sis- temınde vadeli ithalata ve bartere uygulanacak olan yüzde 6'lık fon ile. önümüz- deki aylardaki ithalat rakam- lannı ancak kisa bir süre ıçin bir miktar düşürmesi bekle- niyor. Büyüme. yatınm ve üreti- min durdurulmasıyla girdi ithalatının da azalacağı. an- cak düşük kur polıtikasıyla. üretim düşüşünün tüketim mah ithalatında yükselişe neden olacağı kaydediliyor. Nısan May<s Haz. Tem Aus Eylüt Ekim Kasım Aralık Ocak ubal Mar' Nısan Mayıs Haz. 1994 1 1995 Vadeli ithalat ve barter'e fon ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Hükümet. tüketıme davalı büyümeyı ve enflasyo- nu frenlemek içın para arzını sınırlayan önlemler alırken. it- halatı engelleyicı düzenleme- ler beklendiği gibı çıkmadı. KaşTiak Kullanımını Destek- leme Fonu'na. "kabul kredi- li. sadece »adeli akreditif ve mal mukabili ödeme" şekli- ndekı ıthalartan da yüzde 6 ke- sıntı yapılacak. İhracatın fî- nansmanı ıçin kullanılan kre- dıler ile ıhracatı teşvik belge- sı kapsamındaki ıthalatta bu kesıntıler yapılmayacak. Üreticinin rekabet etme şansı yok Ekonomi Servisi - Hükümetin son günlerde aldığı ekonomik önlemler. sanayici ve üreticiyı kızdırdı. Yetkiîi- ler, hükümetin bu kararlarla "kaş ya- payim derken göz çıkardığınT belırtı- yorlar. Üretim hakkının engellendiği- ni. yurt ıçi ve dışındaki rekabet gücü- nün ortadan kaldınldığını savunan sa- nayiciler. finansman malivetleriningı- derek daha da arttığını vurguluyorlar. Istanbul Sanayi Odası Başkanı **Hü- saraettin Kavi", gümrük birligine 3.5 ay gibi kısa bir süre kaldığına dikkat çekerek. alınan son kararlarla sanayi- cinin böyle önemli bir dönemde yurt dışındaki rekabet gücünün ortadan kal- dırıldığını belirtti. İhracatın üzerine çok büyük yüklergetirildiğini ifade e- den Kavi. bu önlemlerde eksiklikler olduğunu kaydetti. 1995 yılının başın- dan itibaren sanayici \e ihracatçının zaten zor bir süreç içine girdiğını sa- vunan Kavı. "Hükümetin aldığı son kararlar.içindebulunduğumuzzordu- rumu daha da zorlaştırrruştır" şeklin- de konuştu. K.a\ i. sözlerini şöyle sür- dürdü: "Hükümet önce tüketici kredi* lerinc ek bir fon getirdi. Ardından dış kavnaklı döviz krediierine ek bir fon getirdi. Bııtün bunlar enflasvonla ilgili yurtiçi talebi ortadan kaldırabilir. An- cak sanayici için esas olan üretim yap- maktır. Alınan son kararlarla sanayi kesiminin finansman ınaliveti daha da artacak. Biz üretim \aparak ülke eko- nomisine katkıda bulunmak isthoruz. Alınan bütün karariar bir fikirbirliği- nin sonucu olmalı. Bu çok öntmli." Bu arada ıthalatçılar da. gümrük bır- liğı nedeniyle tüketıcinin alım karan- nı erteledığini ve "kaliteli \e ucuz it- hal mal" ıçin beklentı içine girdiğını belirtiyorlar. Çelik Motor A.Ş. Genel Müdürü Metin Ecevit, piyasadakı oto- motiv alıcılarının gümrük bırliğıyle birlikte otomobillerin ucuzlayacağı beklentısi içine girdiklerini belirterek. bu nedenle piyasada satışlann düşük oranlarda gerçekleştigıni kaydetti. Banka kaynaklı ithalata uygulanacağı söylenen "fon kesintisinin anlamsız bir karar olduğunu kaydeden Ecev ıt. yüz- de 6'lık fon uvgulamasının fiyatlara yüzde 3 yansıyacağını kaydetti. Gıdaithalatçılan iseTürkiye'de itha- latın durmasımn enflasyona neden ola- cağını ıddia edıyorlar. Düşük kur, gümrüksüz satışları arttırdı Doğubank ? a döviz dopingi Gümrüksüz mal ithal eden Doğubank'ta işler bugünlerde düzeldi. Ekonomi Servisi- Spotpiyasa- nın kalbi Doğubank'ta yüzler gül- meye başladı. Yaz aylanyla birlik- te durgun birdöneme geçiren Do- ğubank esnafı."bu dönemi sadece buzdolabı ve mini televizyon sa- tışlanyla geçiştirmeye çalıştı. An- cak eylül ayının girmesi ve Istan- bul dışındaki yazlıkçı nüfusun kente dönmesiyle, gümrüksüz spot piyasa ve onun merkezi Do- ğubank'ta salışlar canlanmaya başladı. Bu arada Merkez Bankası'nın düşük kur politikası geçen hafta- larda gerçekleştirdiği operasyon- la birlikte döviz piyasalannda meydana gelen düşüş ve spot pi- yasadaki birçok üriinün fiyatının ucuzlaması da bu canlanma da et- kili oldu. Doğubank esnafının tabirine göre şuanda işler "full". Yazın gözde üriinü buzdolabı. bu cazibe- sini yavaş yavaş kaybederken. ça- maşır ve bulaşık makinesiyle kış aylannda kullanılan elektrikli so- ba. katalitik, radyatör ve televiz- yon gurubunda satışlar geçen ay- İaraoranlacanlanmaya başladı. L- cuz olan mallardakı satışlann da- ha hızlı geliştiği pahalı ürünlerde ise satışlann rayma yeni yeni otur- duğu ifade eden Doğubank esna- fı. önümüzdeki avlarda beyaz ve elektronik eşya satışlannın çok daha iyi olacağını öne sürüyorlar. Doğubank'ta 37 ekran Sony te- levizyon 530 marka satılırken. 54 ekran televizyonların fiyatı bin markı buluyor. Bosch otomatik çamaşırmakinesi ise 950 ile 1050 mark arasında. Aynı marka bula- şık makinelerinın fiyatı ise 940 mark düzeyinde. Doğubank'ta sa- tış yapan esnafa göre şu anda ge- rek toptancılann gerekse üreticile- rin elinde stok bulunmuyor. Harta bazı toptancılar. üretici firmalara verdikleri siparişleri. aylarca ala- madıklannı belirtivorlar Hazine yetkilileri, "talep enflasyonuna" yönelik önlemleri yanlış buluyor 6 Asıl tehlike, maKyet enflasyonu'ANKARA(Cumhurivet Bürosu)- Hükü- met. yüksek enflasyon sinyallerine karşı; pa- ra arzını, tüketim ve yatınm harcamalannı kısmaya yönelik kararlan. kıskacı daralta- rak uygulamaya koyuyor. Merkez Banka- sı'na, fon kesintisi uygulanan kredilerin kap- samını genişletmeyetkisi verildi. Hazine yet- kililen. enflasyona karşı yatınm ve tüketimi kısmaya yönelik olarak getirilen fon uygu- lamasıyla. faiz oranlannın yükseleceğine dikkat çekerek. "Hedef yanlış seçüiyor. Yük- selen faiz oranlanyla artacak malivttler. enf- lasyonu azdınr" uvansında bulundular. Hazine vetkilileri. Merkez Bankası'nın • Merkez Bankası'nın döviz alımını durdurmasıyla, piyasalarda oluşan TL sıkışıklığına bağlı olarak artan faiz oranlannın, son uygulamayla tehlikeli düzeye ulaşabileceğini vurgulayan yetkiîiler "'Hecief yanlış seçiliyor. Faiz oranlanyla artacak maliyetler enflasyonu azdınr" uyansında bulundular. ayın I8'ine kadar döviz alımını durdurma kararının ardından faizoranlannının yüksel- meye başladığına dikkat çekerek, "Faizoran- lanndaki artış kredilere getirilen fon kesinri- siyie tehlikeli bovutlara ulaşacak" dediler. Hükümetin enflasyonu dizginleyebilmek içın Lluslarası Para Fonu'nun (IMF) isteği dosrultusunda. tüketim ve vatırım harcama- lannı kısmaya yönelik politikalar ürettiğine dikkat çeken yetkiîiler. "Hedef yanlış seçili- yor. Enflasyonun asıl nedeni talep değiL ar- tan maliyetler" uyansında bulundular. Yetkiîiler. geçen yıl çalışanlann gelirleri- nin reel olarak düşürülmesine. tüketim yatı- nm ve üretimin daraltılmasına karşın. yılso- nunda enflasyonun yüzde I49.6 ile cumhu- rivet tanhinin en vüksek düzevıne ulaştığı- na dikkat çekerek şu değerlendirmev i yaptı- Iar: "Geçen \ıl faiz oranlanndaki arnş (Ûzgin- lenemedi. Talebi kısmamıza karşın. maliv et- lerde yüksek faiz nedeniyle oluşan artış enf- lasvonu azdırdı. Şimdi vine avnı uvgulama- va gidilivor. Pivasalarda Türk Lirası sıkışık- lığı nedeniy le faiz oranlan artıyor. Yatınm ve tüketim kredilerinden kesüecek fonla, oran- lardaki artışlar dizginlenemeyecek. İç borç faiz oranlanna da yansıyacak. Biz bu sürecin sonunu gördük: hiperenflasyon. Ekonomi- nin gerçek sorunu talep değil. maliyet enflas- vonu." Amerika Birleşik Devletleri'nden boğa ithal eden Tikveşli, suni tohumlama istasyonuna talip Sperm Baııkasrııa özelleştirnıe teklifiÖZGÜRULUSOV Özel sektör. daha kalitelı ve daha fazla süt veren inek neshnin yetiştiril- mesi amacıyla kurulan suni tohumla- ma merkezlerinin özelleştirilmesini is- tiyor. Tikveşli'nin sahibi ve SETBlR Başkanı Doğan\ardarb,damızlık bo- ğalann spermlerinin alınıp saklandığı sunni tohumiama merkezlennden bir tanesine talip olduğunu açıkladı. Ekim ayından itibaren Kırklareli'deki damız- lık çiftliğinde de böyle bir çalışmayı yürütmeye başlavacak olan Vardarh. "Istanbul Şenlikköy'deki merkezi 49 yıüığına kiralamak için Tanm Bakan- İığı'na başvurduk" dıye konuştu. Türkiye'de şuanda hepsidevletelin- de olan beş tane suni tohumlama mer- kezi bulunuyor. Lalahan (Ankara). Konya. Samsun. Menemen (Izmir) ve Şenlikköy'deki (Istanbul) damızlık bo- ğalardan elde edılen spermler. eksı 170 derecede. bu merkezlerdeki laboratu- varlarda saklanıyor, tüplere konuyor ve donduruluyor. Daha sonra ilçe müdür- lüklerindeki suni tohumlama durakla- nna nakJedilen spermler, Tanm Bakan- lığı uzmanlan tarafından ineklere uy- gulanıyor. Tanm Bakanlığı ıki ay ön- cesine kadar bu işlemden para almı- yordu. Iki ay kadar önce yapılan birya- sa değişikliğiyle. bu hizmetin fiyatlan- dınlmasına karar verildi. Yundışında ise. kaliteli damızlık boğalardan elde edilen spermler. 8-10 dolar ile 80-100 dolar arasında değişen fiyatlarla alıcı buluyor. Tikveşli. bu işlemi ABD'den getır- diği ve nesıl ıslahı için özel olarak ye- tiştınlmış boğalarla yapacak. Bütün ABD'vi dölleyen yüz adet boğanın spennlerinın bol ve kalitelı süt veren inekleri tohumlamasıvia elde edılen 30 adet "aday boğa"nın ekimde Türki- ye'ye geleceğini söyleyen Vardarh, "Bunlardan 10 tanesinde ivi damızhk özellikleri görülse, Türkive'deki inekle- ri dölleme>e yeter" diye konuştu. Gelen ada\ boğalann spermleri ile ılk elde, Kırklareli Karacağ'da bulunan damızlık çiftliğindeki bin inek döllene- cek. Denek ineklerin. gebelikten do- kuz ay sonra doğan yavrulan süt ver- meye başladığında. yavrunun sütü ile annenin sütü karşılaştınlacak. Yaklaşık 48 ay süren bu işlem sonunda. yavru- nun sütü annenin sütünden miktar ve kalite açısından ne kadar iyiyse. boğa o kadar artı puan alacak. Yavrunun da- ha kaliteli ve daha fazla süt almasını sağlayamayan boğalar kesilecek. Eksi 179 derecede azot ıçınde sak- lanan spermler, köy lere kadar gönder- ılerek Tanm Bakanlığı 'na bağlı teknis- yenlerce kızışan ineklere uygulanacak. IŞÇININEVRENINDEN ŞUKRAN SONER Her Şeye Alışmak Şu işe bakın, hükümetin devarn edip etmeyeceği- nin tartışıldığı şu geçış günlerinde, IMF'ye verilmiş yeni sözler doğrultusunda önemli kimi ekonomik ka- rarlarınalındığı, karariar yürürlüğe girdikten sonra öğ- reniliyor. Krizden tamamen çıkıldığının, Türkiye'nin yeniden çok önemli bir gelişme, büyümede ivme kazandığı- nın tam da reklamlan yapılırken, kriz dönemininkine benzer, enflasyonun hızını kesmeye, piyasadakı pa- rayı kısıtlamaya yönelik, ancak yatırımlan durdura- cak. faizleri yükselten, sonuç olarak kredi malıyetleri ile enflasyonu yeniden azdıracak günübiriik karariar alınıyor. Çilier. önemli sonuçları olacak karariar üze- rınde ortağından görüş alma geregini duymuyor. Bilinen bir gerçek, ekonomik konularda ortaklığın, CHP'nin varlığının hiçbir anlam taşımadığı, bir kez daha şu yüzüne çıkmış oluyor. Çilier CHP'de eski yö- netimin istifa etmiş olduğu, yeni ortaklığın koşullan- nın henüz görüşülmediği bir aşamada, işverenlerin tepkileriyle ancak ortaya çıkan önemli kararları al- makta hiçbir sakınca görmüyor. Son kararlann yaşamımıza yansımaları ne olacak? Çıkarlan için örgütlü ve duyarlı işveren cephesi. gü- nübiriik tepki gösteriyor, yüksek faizden göreceği za- rara karşı çıkıyor. Halkın çıkarlan açısından olayı yorumlayacak bir örgütlenme bile ortada yok. Polemiklerde ön saflar- da siyasiler, ciddi ekonomik konular olduğunda kla- sik eleştiri ötesinde hiçbir işe yaramıyorlar. Eleştirı üs- luplan, "Ben muhalefette olduğum için karşı çıkıyo- rum, yoksa iktidarda olsam aynısınıyapardım" anla- mına geliyor. Siyasi partiler ekonomi alanında, yeni dünya düze- nı ideolojisine ve dünya finans örgütlerınin dikte et- tikleri para politikalarına tam teslim durumdalar. Par- ti çizgısi. ideolojisı, programı hemen hemen hiçbir fark getirmiyor. Demokrasinin diğer kurumları, sendikalar, demok- ratik örgütlenmeler, bilim cephesinde de birkaç cılız ses dışında, çalışanlann. halkın çıkarlan açısından ba- kış açısı gündeme gelmıyor. 12 Eylül'ün nedenleri üzerinde, yıldönümü ile bağ- lantılı yapılan tartışmalarda birden dikkatimi çeken ve beni ürküten bir saptamamı size de aktarmak istiyo- rum. 12 Eylül ve nedenleri tartışılırken çok üzerinde du- ruldu. Demokrasi ortamında, sivil iktidarlar eliyle uy- gulamaya sokulamayan 24 Ocak Kararlan. o döne- min acı reçetesi, 12 Eylül sayesinde istenildiği dozda uygulanabilmişti. Dönemin sermaye cephesinin ihti- lalden yana ağırlığını koymasının, "bol elbıse" deni- lip demokrasinin, anayasal ve yasal düzenle birlikte, geleceğe dönük olarak katledilmesinin de başlıca ne- deni buydu. Hep yaşadığımız, bildiğimiz üzere 12 Eylül sürecin- de çalışanlar. halk yığınları çok önemli ölçülerde yok- sullaştı, onlardan gasp edilen paylar, en yüksek gelir gruplarına kaydırıldı. iş orada bitmedi. 12 Eylül düzeni ile gelen yasak- lar, yaratılan suskun toplum ve en önemlisi kitlelerin kendi çıkarlan, hakları karşısında yönlendirilmeleri, beyinlerinin denetim altına alınması ile.toplumda her şey daha ağır boyutları ile sürüp gırtı. Özal iktidarla- rındaki yoksullaşmanın boyutu, askeri dönemden de daha ağır oldu. Sonunda çok yoksullaşan örgütlü kesim işçilerinin tabandan gelen patlaması ile bahareylemleri, yazdi- renışleri, Zonguldak dırenışi ile ücretlilerin durumun- da bir iyileşme, seçim ekonomilerinin de katkısı ile gündeme geldi. Arkasından bilinen büyük ekonomik kriz ve çok da- ha kısa bir sürede çok daha ağır bir yoksullaştırma ve yoksul çoğunluktan zengın azınlığa aktarma. işin en kötü yanı da çalışanlardan, halk yığınlarından, yoksul kesimden alınan büyük paylar, ekonomiyı de düze çı- karmadı. Çünkü Özal'dan bu yana uygulanan ekono- mik politikalarda para üretime değil, ranta aktı. Bede- li, emeğı olan üretim sanayileşme yerine. risksiz yük- sek faiz, rant, para sahıpleri için çok çekici geldi. Eko- nomi bir yandan da büyük ölçülerle kayıt dışına geç- ti. Vergi payı para, rant sahibi için geriledi. 24 Ocak Kararlan'nı uygulatmayan siyasi partiler, sendikalar. toplumsal muhalefet. 12 Eylül sonrası her gün biraz daha erımiş, yok olmuştu. Artık Türkiye'de işçileri, çalışanları. halkyığınlarını yoksullaştırabılmek, acı reçeteleri uygulayabilmek için, düzen sahiplerinin silahlı güce gereksinimleri yok. 12 Eylül düzeni, getirdikleri. bir zamanlar bu düze- ne karşı çıkan siyasi partiler, sendikalar, demokratik örgütler, işçiler, çalışanlar ve halk yığınlan tarafından, algılanmadan benimsenmiş bulunuyor. Ahşamadığı- mızı sandığımız her şeye alışmış durumdayız. Böyle bir tabloda Çilier, yeni aldığı ekonomik karar- larda, neden koalisyon ortağının düşüncelerini gözet- mek zorunda kalsın ki? Son ekonomik kararlara büyük tepki Ege, Çilier'e sesini yükseltti İZMİR (Cumhuri>«tE^ Bürosu)- Egeli sanayici ekonomik gelişmelerden kaygı duyuyor. Ekonomi kurallannın "acımasız"' ol- duğunu anımsatan Ege Böl- gesi Sanavi Odası Meclis Başkanı Şinasi Ertan. sıcak para politikalannın yeniden gündeme gelmesinı endi- şeyle izledilderini belirtti ve "Makroekonomik hedefle- rin beliıienmesindeki tutar- sızhk. hedeflerin sık sık re- vizyondan geçmesi ve veri- len sözlerde durulmaması. istikrarsızlığı köriikleyen bir unsurdur"dedi. Ege Bölgesi Sanayi Oda- sı'nın kuruluşunun 50 yılı nedeniy le düzenlenen başa- nlı sanayicilere ödül töre- ninde Egeli sanayiciler. hü- kümetin ekonomi politika- lannı sert eleştirdi. Başba- kan Tansu Çilier' in de katı I- dığı törende EBSO Meclis Başkanı Şinasi Ertan "sert". EBSO Yönetim Ku- rulu Başkanı Selim Yaşar ise "yumuşak" bir konuş- ma biçıminiyeğledi. Hükümetleri uyguladık- ları ekonomi politikalarda zaman zaman eleştirdiklen- ni, zaman zaman da destek çıktıklarını belirterek ko- nuşmasına başlayan Ertan. bu konuda hiçbir zaman ön yargılı davranmadıklarına dikkat çektı. 5 nisanda vaşa- nan ekonomik krizin kendi- lerine "Ekonomikyönetim- de güven çok kolstş yitirile- bilmekte, yeniden tesisi uzun zaman almakta"ger- çeğini öğrettiğini belirten Ertan. "Siyasi hesaplar uğ- nına ya da hangi nedenle olursa olsun alınması gere- ken önlemlerin geciktirilme- si, ufukta görünen bir kri- zin maliyetini büv ük ölçüde arttırnıakta, sonuçta alınan kararlann siyasi maliv eti de artmaktadır. Ekonominin kurallan acımasızdır. Yapı- sal sonınJann çözümlenme- mesi her an yeni krizlere ku- cak açacak bir ortamın var- lığı demektir" dedi. Ekonominin kurallanna uyulmamasının çok daha "vahim'" sonuçlara neden olabileceğini belirten Ertan. "Türk Lirası'nın reel değe- rinin sürekli vükselmesi, Gümrük Birliği'ne adım at- maya hazırlandığıınız bu av- larda,yer edinmeve başladV ğımız dış pazarian birer bi- rer ka> betrnemize yol aça- bilecek gelişmedir" dedi.. EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Selim Yaşar ise i- nişli-çıkışlı olmasına karşın ekonomonin "hayat belirfi- si arz ettiğini''; kamu sek- törlerinin hantallığına kar- şın da girişimcinin **ha gay- ret" diyerek ekonomiye o- muz verdığıni belirtti.