Katalog

11 NİSAN 1995 SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Mrvat komutan Ankara'da • ANKARA (AA)- Hırvaristan Genelkuntıay Başkanı Orgeneral Janko Bobetko, Genelkuntıay Başkanı Orgeneral Ismail Haîda Karadayı'yı ziyaret etti.Genelkurmay Başkanı Orgeneral Karadayı'nın resmi konuğu olarak önceki gün akşam Türkiye'ye gelen Hırvatistan Genelkurmay Başkanı Bobetko, dün sabah ilk olarak Anıtkabır'i ziyaret ederek, Ata'nın huzurunda saygı duruşunda bulundu. Peres'm anıları kitapoUu • PARİS (AA) - tsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres'in anılannı içeren "Banş için savaş" adlı kitabı Fransa'da yayımlahdı. Peres kitabında, tsrail devletinin oluşmasında Araplarla vanlan kademeli banşa kadar Israil'in 50 yıllık golitikasını anlatıyor. Ulkesinin silahlanmasıyla görevlendirilen. daha sonra Savunma Bakanı, Başbakan ve Dışişleri Bakanı olan Şımon Peres, geçen yıl Nobel Banş Odülü'nü, Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'la paylaşmıştı. Irak'm hedefi 2 mityon varü • DOHA(AA)-Irak Petrol Bakanı Safa Hadi Cevad el-Habubi, Birleşmiş Milletler'ın Bağdat yönetimine uyguladığı ambargonun kaldınlması durumunda, günlük ham petrol üretimlerinin 2 milyon varile ulaşacağını söyledi. Katar'ı ziyaret eden Cevad, Doha Havaalanı'nda yaptığı açıklamada, asıl amaçlannın Körfez krizi öncesı üretimlen olan günlûk 3.5 milyon varile ulaşmak olduğunu kaydettı. Irak Petrol Bakanı'nın, Katar'da kalacağı 14 nisana kadar, bazı yabancı petrol firmalannın temsılcıleri ile de görûşebileceği ifade ediliyor. Karadeniz'öe ka&an savaşı • SOFYA(AA)- Karadeniz'de Türk balıkçılarla Bulgar sahil güvenlik ekipleri arasmda kalkan savaşı bütûn hızıyla sürüyor. Bulgar sahil güvenlik ekipleri, dün akşam Bulgar karasulannı ihlal ettiği ve yasak bölgede balık avladığı gerekçesiyle 'Ferhat Reis' adlı bir Türk balıkçı teknesıne daha el koydu. THE SUNDAYTIMES , Ankara ile Bağdat'ın Kuzey Iraklı Kürtlere karşı anlaştıklannı öne sürdü Türk-Irak gizb aıılaşıııası• İŞbİrlİğİ anlaşmaSI Gazete, Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmasını istemeyen Türkiye ile Irak'ın Kuzey Iraklı Kürtleri sindirmek için gizli bir anlaşma yaptıklarını ve Bağdat'ın Kuzey Irak operasyonuna gizli onay verdiğini iddia etti. Dış Haberler Servisi - Ingiltere'de ya- yı bu çerçeve içinde yorumluyor. The Sunday Times, Kuzey Irak'ta bir Kürt devletinin kurulmasını hem Anka- ra'nın, hem de Bağdat'ın istemediğini be- hrtiyor. Bir Amerikalı istihbarat yetkilisi şöyle diyor: "Ankara ile Bağdat arasında ortak aske- ri strateji var. TürkJer kuzeyden gjrerken, Saddam güçleri de günevden Kürtleri sıkış- brmaya devam edecek. İki ülke, aralannda iş böiümü vaptriar." Clinton baskı yapacak The Sunday Times'a göre, Başbakan • YunanİStan'da PKK kampi The Sunday Times'a göre Amerikan haberalma servisleri, Selanik'in kuzeyinde PKK militanlan için gizli bir eğitim kampı bulunduğunu ve bu kampın fotoğraflannın çekildiğini belirtiyorlar. yımlanan haftalık The Sunday Timesgaze- tesi, Türkiye ile Irak arasında Kuzey Irak'ta- ki Kürtleri sindirmek için anlaşma yapıldı- ğını ve Bağdat'ın Kuzey Irak harekâtına gizlice onay verdiğini ileri sürdü. Gazete aynca Yunanistan'da Selanik'in kuzeyinde PKK militanlan için gizli bir eğitim kam- pının bulunduğunu bildirdi. Gazetenin Batılı istihbarat kaynaldanna dayanarak bildirdiğine göre VVashington, Türkiye'nin Batı'dan uzaklaşarak 'parano- id bir yalnızlık' politikasına yönelmesinden korkuyor. Amerikalı yetkililer, Saddam Hü- seyin'le yapıldığı öne sürülen gizli anlaşma- Tansu Çilkr''in Washington ziyareti sıra- sında Başkan ClintonTürkiye'nin, ılımlı Kürtlürle görüşmelere başlaması için Çil- ler'e baskı yapacak. Ancak gazete, Çiller'in fıkrini değiştire- ceğini sanmıyor. The Sunday Times'a gö- re, Washington ,Türkiye'nin "kendisi için aynlmış olan yerden" çıkmakta olduğun- dan kaygılanıyor. Amerikalı yetkililer, Türkiye'nin PKK'ye karşı mısket bombası kullandığı- m, Yunanistan'la yeni bir silahlanma yan- şına girdiğini ve güvenliği konusunda gide- rek 'paranoid' bir tutuma girdiğini öne sü- rüyorlar. Bir Pentagon yetkilisi şöyle diyor: "Türldye'nin dunımu bizi çok huzursuz- landınyor. Türkler kuşaükhklaruıa inanı- yor.Ankara üzerindekietkimizgiderek aza- hyor." Yunanistan'da PKK kampı The Sunday Times'a göre Amerikan ha- beralma servisleri Yunanistan'da Selanik'in kuzeyinde PKK militanlan için gizli bir eği- tim kampı bulunduğunu belirtiyorlar. Ame- rikalılar fotograflannı çektikleri bu kamp için şöyle diyorlar: "Bu Atina açtsmdan çok laşkırbcı bir dav- ranış. Ama Yunan hlara söz geçiremryoruz." Kronoloji Paris (AFP) - Gazze Şeridi'nde mayıs ayında ilan edılen özerk yönetimden bu yana lsraıl karşıtı saldınlar şöyle sırlanabilir: • 20 Mayts 1994: Aşm dinci Fılistınli Islamı Cıhad örgütü, Erez kontrol noktasında iki Israil askerini öldürdü. • 26 Ağustos: HAMAS üyeleri Ramla kasabasında iki Israilliyı öldürüdü. • 9 Ekinı: Batı Kudüs'ün ortasında Hamas militanlan tarfından ve el bombalan ile gerçekleştirilen saldında tsrailli bir kadın ve Filistinli bir erkek hayatını kaybetti, 13 kışi yaralandı. • 19 Ekinı: Tel Avrv'de bir otobüse düzenlenen intihar saldınsında 23 kişi öldü, 47 kişi yaralandı. Saldınyı HAMAS üstlendi. • 22 Ocak 1995: Gazze Şeridi'nden gelen iki Islami Cihad militanı, Tel Aviv'in kuzeyindeki Netanya kasabasında gerçekleştırdikleri bombalı saldında 20'si asker 21 kişiyi öldürdü, 65 kişiyi yaraladı. Kfar Darom kasabasında saldınya uğrayan otobüsü incelemekle görevti bir Israil askeri, gördükleri karşısında şaşkınltğını gizteyemiyor. Gazze'de büyük gözaltı• Filistin polisi, 7 Israillinin ölümüne neden olan saldınlar sonrasmda başlattığı operasyonda 150 aşırı dinci militanı tutukladı. Dış Haberler Servisi - Gazze Şeridi'nde önceki akşam 7 tsrail- linin ölümüne neden olan intihar saldınlannın ardından Filistin po- lisi saldınlann sonımluluğunuüs- telenen İslami Cihad ve Hamas ör- gütlerine karşı bölgede büyük çap- lı bir operasyon başlattı. Gece bo- yunca süren operasyonlarda 150'ye yakın militanm tutuklandı- ğı bildirildi. Saldınlardan birini üstlenen Hamas, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ve Isra- il 'e meydan okuyarak sırada daha kanlı saldınlann bulunduğunu açıkladı. Saldın sonrasmda Hamas tara- fından yayımlanan bildiride "îsra- illi askerler ve yerleşimcilere karşı çok daha kanlı saldînlar düzenle- yeceğiz. Onlara önerimiz bir an ön- ce bavullannı ve çocuklannı topla- sınlar ve toprakiânmızı terk etsin- ler" denildı. Görgü tanıklan Filistin polisi- nin, gece devriyeleri sırasında, Fi- listin-lsrail Banş Anlaşması'na karşı çıkan Islamı Cihad ve Ha- mas'a bağlı şüpheli 150 kadar ki- şiyi gözaltına aldığını söylediler. Filistin Özerk Yönetimi Genel Sekreteri Abdel Rahim, üst düzey Filistin güvenlik yetkilileriyle dün acilen yaptığı toplantıdan sonra Reuter'e yaptığı açıklamada, sal- dınlarla bağlantısı olduğundan şüphe duyulan herkesin tutukla- nacağını söyledi. Rahim, Filistin polisinin Gazze Şeridi'nde patlayıcılann bulunma- sı için yoğun arama çalışmalanna başladıklannı ve devriyelerin sık- laştınldığını belirtti. Filistin yönetimi tarafından ge- çen şubat ayında özerk bölgede aşın dincilerin eylemlerini önle- mek amacıyla kurulan Filistin yüksek güvenlik mahkemesi ilk mahkûmiyet cezasmı verdi. Mahkûmiyet cezası İslami Cihad militanlanndan Samir ekJidi, önceki gece yapılan mahkeme sonunda 15 yıl hapis ce- zasına çarptınldı. Üç asken hâkım tarafından yönetilen mahkeme, sa- nığı 10 ile 15 yaşlan arasındaki genç Filistinlileri intihar saldınla- nnda kullanılmak üzere yetiştir- mekten suçlu buldu. ABD, Gazze'de dün 7 tsrailli- nin ve bir saldırganın ölümüyle so- nuçlanan iki intihar saldınsmdan sonra FKÖ lideri Yaser Arafat'tan "derhal" harekete geçerek saldın- lann sorumlulannın bulunmasını istedi. ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher, saldınlarda ölenlerden birinin aynı zamanda Amerikan yurttaşı olduğunu be- lirtereksaldınlann sorumlulannın yargılanması için Arafat ve Filis- tin özerk yönetiminden gerekeni yapmalannı istedi. Israil Başbakanı izakRabin, ön- ceki gün Gazze Şeridi'ndekı Ku- ar Darom Yahudi yerleşim merke- zinde saldın düzenlenen bölgeye giderek incelemelerde bulundu. POLİTİKADA SORUNLAR ERGUN BALCI ABD-Rus Gerginliği Kuzey Irak harekâtının heyecanı içinde, dış dünyadaki bazı önemli gelişmeler basınımızda fazla yer almadı. Bunlardan biri, belki de en önemlisi, ABD ile Rusya arasında patlak veren Iran kriziydi. İki ülke arasındaki ilişkilerin hızla gerginleşme- sine yol açan sorun, Rusya ile Iran arasında yapı- lan anlaşma. Anlaşma uyannca Rusya Iran'da 1 milyar dolarlık dört nükleer santral kuracak. Bu santralların, Iran'ın nükleer silah yapmasına yar- dımcı olacağını öne süren ABD, bir süredir Rus- ya'yı anlaşmadan vazgeçirmeye çalışıyor. Ancak içine düştüğü ekonomik bunalım giderek ağırla- şan ve dövize büyük ihtiyacı olan Rusya, kararın- dan dönmüyor. The Economist'in haberine göre ABD Savunma Bakanı VVilliam Perry, bu ayın başında Moskova'ya yaptığı ziyaret sırasında, Rus yetkililere zengin petrol yataklarına sahip Iran'ın enerji için nükleer santrala ihtiyacı olmadı- ğını, Tahran'ın bu santrallardan nükleer silah ya- pımı için yararlanacağını söyledi. Ne var ki çaba- ları bir sonuç getirmedi. ABD bunun üzerihe, Moskova Tahran'a nükleer reaktör satmaktan vazgeçmezse Rusya ile 22 yıl- dır süren nükleer işbiriiği alaşmasını yenilemeye- ceğini bildirdi. Rusya'nın, Amerika'nın baskılanna dayanıp da- yanamayacağını zaman gösterecek. • • • Gerçek şu ki Iran krizi iki ülke arasında geçen yılın başlarında su yüzüne çıkmaya başlayan ve giderek artan gerginliğin yeni bir aşamasını oluş- turuyor. Bosna'da Rusya'nın açıkça Sırplan destekle- mesine karşılık ABD'nin Müslümanlan kollaması, Moskova ile VVashington arasındaki ilk ciddi gö- rüş ayrılığını oluştunmuştu. Clinton yönetimi, ger- çi "Rusya ile Bosna'da işbiriiği yapıyoruz" ıddi- asıyla anlaşmazlığın önemli olmadığı havasını yaymaya çalıştıysa da Amerikan basınında çıkan haberlerden Beyaz Saray'ın Moskova'nın tutu- mundan tedirgin olduğu anlaşılıyordu. Bosna anlaşmazlığını NATO'nun genişlemesi konusundaki tartışma izledi. Rusya Devlet Baş- kanı Boris Yeltsin'in geçen yıl aralık ayında Bu- dapeşte'de yapılan AGİT zirvesinde NATO'nun genişlemesine kesinlikle karşı çıkarak Batı'yı "so- ğuk banş"\a tehdit etmesi, iki ülke arasındaki sür- tüşmeyi su yüzüne çıkardı. Başkan Clinton'un Rusya ile "stratejik ortaklık" politikası, Çeçenya müdahalesi ile yeni bir darbe yiyecekti. Clinton "Çeçenya Rusya'nın iç sorunu- dur" deyip bu krizin de fazla ciddi olmadığı izleni- mini yaratarak "stratejik ortaklığı" kurtarmaya ça- lıştı, ama Rusların görülmemiş bombardımanları sonucu Grozni'nin harabeye dönüşmesi TV ek- ranlarına yansıyınca, kongre ve basın ayağa kalk- tı. Başkan Clinton'ın Yeltsin'i kollama politikası şimşekleri çekmeye başladı. Moskova'nın bu arada Irak'a ambargonun kaldınlmasını savun- ması da iki ülke arasında uçurumun büyümesine yol açıyordu. Iran krizi, bunlann üzerine tuz biber ekti. ••• ABD-Rus gerginliği Moskova'nın Kafkasya'daki yayılmacı politikasından tedirgin olan Ankara'yı rahatlatabilir. Rusya'ya karşı ABD bir denge un- suru olarak görülebilır. Ancak Türkiye'nin de Irak konusundaki görüşünün ABD'ninki ile uyuşmadı- ğını ve Ankara'nın VVashington'un bölgeye ilişkin niyetlerinden kuşkulandığını unutmamak gereki- yor. I a ahip Çıktı lün gibi rekor sayılacak kısa bir sürede urur duyacağı bir megaprojesi daha var. HONU