Katalog

11 SUBAT 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Denizaltı gerginlîği • NEW VÖRK(AA)- Çin'ın Rusya'dan denizaltı satın almasının bölgede gerginliği arttırdığı öne sürüldü. VVall Street Journal gazetesi. komşu ülkelerin Çin'in denız kuvvetlerini takviye etmesinden rahatsızlık duyduklannı bıldirdi. Dıplomatık ve askeri kaynaklann verdiği bilgiye göre Çin. Rusya'dan toplam değeri 1 mılyar dolar olan dört denizaltı satın aldı. Söz konusu ihale. Çin'in son yıllarda askeri alanda gerçekleştirdiği en önemli alım olarak nıtelendi. Kaynaklar. Çin'in özellikle Çın Denizi'ni kendi kontrolü altına almak istedığine dikkati çeknorlar. AIDS kadında daha hcdı yayılıyor • ATLANTA (.4A) - ABD'de yapılan araştınmalar. AIDS hastalığının kadınlarda. erkeklere oranla altı kat daha hızlı yayıldığını ortaya koydu. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi AIDS bölümü yetkılilerinden Dr. Patncıa Fleming. dün yaptığı açıklamada, araştırmalann sıyah ve Ispanyol kökenli kadınlann AIDS hastaiığına yakalanma riskinin. dığer kadınlara göre daha fazla olduğunu ortaya koyduğunu kaydettı. Fleming. ABDde AIDS hastaiığına yakalanan kadınlann sayısında bu yıl yüzde 17"lık birartış yaşandığını. erkeklerde ise bu oranın yaklaşık yüzde 3 olduğunu belırtti. Çin'de kadın sıkınösı' • YV4SHINGTON (AA) - Çin'de erkekler2020 yılında, evlenecek kadın bulmakta büyük zorluk çekecekler. ABD'deki Stanford Üni\ersitesi'nde nüfus konusunda ıncelemelerde bulunan Marcus NV.Feldman, Çin'de uygulanan doğum kontrol önlemlennin, ülkedekı erkek nüfusta büyûk artış yaşanmasına neden olduğunu kaydetti. Feldman. doğum öncesinde vapılan araştırmalarda. çocuğun kız olacağının belirlenmesi halınde. ailelerin genellikle kürtaj ya da çocuk düşürme yolunu tercih ettiklerini. bunun da Çin nüfusundaki kadın-erkek oranlannda büyük oynamalara neden olduğunu söyledi. Bosnalı bakan Ankara'da • AİSKARA (AA) - Bosna- Hersek Dışışlen Bakanı Irfan Ljubijankiç. bır günlük bir çalışma ziyareti için dün Ankara'ya geldı. Esenboğa Havaalanı'nda Dışişleri Bakanlığı ve Bosna- Hersek'ın Ankara Büyükelçiliği yetkilileri tarafından karşılanan Ljubijankiç. gazetecilere yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Murat Karayalçın ile vapacağı görüşmede çeşitlı konulan ele alacaklannı belimi. Kosova'dan Türk goçu İ SKÜP (AA) - Kosova'da resmı ıstatıstıklere göre 12 bın olan Türk nüfusunun gıderek azaldığı ve göçün kıtlesel bır nitelik kazandığı bildirildi. Kosova Türklerinin siyası örgütü olarak bilinen Türk Demokratik Birliği Başkan Yardımcısı Erhan Köroğlu Kosova Türkleri'nın yok olmaya doğru giden bir azınlığın kaderini paylaştığını ilen sürdü. Jelev: Tek yol AB ve NATO • SOFYA (AA) - Bulganstan Çumhurbaşkanı Jelu Jelev hıçbir ülkenin dış politikada çıfte standart uygulayamayacağını belirterek "Bulgaristan'ın tek volu Avrupa Birliği ve NATO'ya tam üyeliktir. Bu amacımızı engelleyebilecek her türlü polıtikadan uzak durmak zorundayız"' dedi. Iki astronot uzayda yürüdü • Dış Haberler Servisi - Geçtiğımiz pazartesı bırbirîerine 11.3 metre yaklaşarak uzayda tanhi bır buluşmayı gerçekleştiren ABD uzay mekıği Discovery \e Rus uzay istasyonu Mır. yollanna devam ederken Discover>' mürettebatından astronot Michael Foale ve asrronot Bernard Harris bir uzay yiırüyüşü gerçekleştirdiler. tki astronot. daha sonra Discovery'nin kargo bölümünde bulunan Spartan uydusuyla bır seri deney gerçekleştirdiler NATO gözünü4 güney'e çevîrdi• Doğu Bloğu'nun yıkılmasmdan sonra 'Doğu cian • 'Radikal Islam' ile mücadeleyi öncelikler gelen tehlike' kavramını terkeden NATO, artık en listesinin tepesine yerleştiren NATO, Mısır, Israil, büyük tehdidin 'Güney'den, yani tslam ülkelerinden Fas, Tunus ve Moritanya ile ortak strateji geleceğine inanıyor. belirlemek üzere görüşmeler yapmaya karar verdi. • Avrupa ülkeleri de güneyden gelen Islami tehditten büyük rahatsızlık duyuyorlar. Fransa başta olmak üzere tüm Güney Avrupa ülkeleri 'çok geç olmadan' soruna çözüm bulunmasını istiyorlar. Dış Haberler Servisi - Soğuk Savaş döneminde Doğu Blo- ğu'nu bırnumaralı düşmanı ola- rak gören ve en büyük tehdidin 'Dogu'dan geldığine inanan Ba- tılı ülkeler. yavaş yavaş gözleri- ni 'Güney"e. yani Müslüman ül- kelere çe\iriyor. Doğu Blo- ğu'nun jıkılması nedeniyle 90'lı >ı 1lara düşmansız' giren Batı. artık sa\unma planlannı 'Güney'den gelen tehdkte' göre yapıyor. Batı Bloğu'nun en önemli sa- vunma irtıfakı olan NATO. 'İs- lami tehdit ile mücadele'yi res- mı politıkalan arasına dahil et- ti. Ittıfak yöneticılennın geçen çarşamba günü yaptıklan bir toplantıda. radikal lslamı hare- ketlere karşı ortak bir strateji oluşturmak amacıyla. beş Ku- zey Afrika ve Ortadoğu ülkesiy- le görüşmeler başlatma karan aldı. Gözlemcıler, NATO'nun genişleme planlanna eski Var- şova Paktı ülkelerinı dahil etme- sinin, Rusya ile Batı irtıfakı -ya- ni Doğu ile Batı'yı- yenıden kar- şı karşıya getirebileceğini savu- nuyorlar. Ancak NATO'nun Do- ğ u ' ^ en azından şimdilik -ye- niden- ciddı bir tehdit olarak görmediğı ve 'İslami terör'e ça- re bulmaya öncelık tanımakta kararlı olduğu anlaşılıyor. Ittıfakın yenı polıtıkası hak- kında bılgı veren Genel Sekre- ter Wifly Claes. NATO'nun gü- ney kanadında ortaya çıkan po- litik istikrarsızlığı ciddıye alma zamanı geldiğini söyledi. Ittifak, bu çerçevede Mısır. Israil, Fas, Tunus ve Montanya ile diyalo- ğa girerek 'radikal İslami hare- ANAHTAP 11985 M 1995 55 M '95 GSMH NÜFUS Kışı taşma duşeı Nufus mılh gebr rnlyon 59.4 &4S6 24.4 FAS Yaşlı bir krai ve kısır bir demokrası. Avrupa ıte serbest ticaet anilaşmasına ihtiyaci var. CEZAYİR lç savaş. Güçlü bir köktendincılik hareketi. Savaştn yayılmasi kıtle göçlerine yol açabffir. TUNUS Köktendincilık şimdilik bastmlrmş. ancak Cezayır'deki asken hükürrtetin devrilmesi ite yentden canlanabffir. LİBYA Demokrasi yok. Uluslararas işkilerde dışianfrsş. YöneÖmt cfiktatöriük. MISIR gücünü arttınyor. ketler'e karşı ortak polıtikalar belirleyecek ve bu ülkelerle iş- bırliği yapacak. Avrupa'da da tepki NATO'nun 'radikal Islam'a karşı başlattığı hareketın, Avru- pa Bırliğf nde de (AB) yankı bu- lacağı sanılıyor. Özellikle Gü- ney Avrupa ülkelen. Kuzey Af- rika ülkelerınde meydana gelen radikal değişikliklerden büyuk rahatsızlık duyuyor ve birlık bünvesinde çok geç olmadan bu konuya ilişkın gerekli önlemle- rin alınmasını talep ediyor. İspanya Dışışlen Bakanı Javi- er Solana Akdeniz ülkelennin şu anda ıçinde bulunduğu duru- mu şöyle açıklıyor: "Bu ülkeler son günlerde koyu bir karam- saıiığın içine itiliyor. Kuzey ve güney arasındaki gelir dağılı- mındaki şu adaletsizüğe bakın. Bu eşitsizliği nüfus artış htmla birleştirirseniz Müslümanlarla AvTupa arasındaki sürtüşmenin gerçek nedenleri ortaya çıkar." Ote yandan Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe. tngiltere Başbakanı John Major ve Dı- şişleri Bakanı DouglasHurdün de katıldığı bir toplantıda, Ku- zey Afrika ülkelenne ilışkin ön- lemlere öncelik venlmesi doğ- rultusunda üyelere uyanda bu- lundu 30 bin kişinin ölümüne yol açan Gezayir oiayları, şu günlerde Fransa'nın en önemli sorunlannın başında geliyor. 132 yıldırv önetıminde söz sahi- bi olduğu bır ülkede artık etkin olamadığını gören Fransa. ko- nuyu Avrupa Bırlığıne götürme- yı tercih ettı. Fransa \e İspanya. bu yıl AB politikasında behrleyîcı rol oy- nayabilır; çünkü Fransa bu yılın ılk yansında, İspanya ise ikinci yansında AB Dönem Başkanlı- ğını yüriitecek. ¥ Siyası gözlemcıler AB'nın politikasında önemli bir yanlış- İığa dikkat çekiyor Ekonomik kalkınmanın siyasi çatışmalan engelleyıcı bır unsur olduğu ınancıyla hareket eden AB, ne yazık İcı büyük bir vanılgı için- de. Müslüman ulkelerdeki çatış- malar. bağımsızlık savaşlann- dan sonra kurulan politık sis- temlerde ortaya çıkan meşruiyet knzinden kaynaklanıyor. Bu ül- kelenn pek çoğu laik dıktatör- lükler veya krallıklarla yönetili- yor. Dının vönetımde tek belirle- yicı unsur olmasını isteyen Is- İamcüar bu yönetimleri tümüy- le reddedıp şeriat düzeninın ku- rulmasını istiyor. tslamcılann bugün en etkili olduğu ülke Gezayır. Bır zaman- lar Uçüncü Dünya ülkelerinin bağımsızlık savaşlannda örnek aldığı Çezay ir, bugün Kuzey Af- nka'daki sivil kurumlan ve Fransız iç politikasını tehdit eden bir karabasan haline geldi. Arafat'tan barış için S.O.S • Filistinli liderin yardımcısı Tibi, ABD'nin banş sürecinin başorganizatörü olarak görüşmeleri çıkmazdan kurtarması gerektiğini söyledi. KUDÜS(AA)-Filistm Devlet Başkanı Ya- ser Arafat ile Israli Başbakanı İzak Rabin arasında öncekı gün gerçekleşen başansız zirve toplantısının ardından. Ortadoğu ban- şını gırdiği çıkmazdan kurtarma çabaları yo- gunlaştı. Arafat'ın yardımcılarındanAhmet Tibi. ABD'ye. banş sürecini kurtarmak için mü- dahalede bulunma çağnsı yaptı. Tibi. dün Reuters'e yaptığı açıklamada. ts- rail ile FKÖ arasındaki banş anlaşması ve görüşme sürecı üzerindeki "Kocamanbirso- ru işareti" bulunduğunu belirterek ".^D, ba- nş sürecinin başorganizatörü olarak görüş- meleri çıkmazdan kurtarmak için müdahale etmek zorundadır" dedi. Ahmet Tibi. Israil'in en büyük müttefikı olan ABD'den, Rabin'e, taraflann karşılıklı olarak alacaklan güv en arttıncı önlemler ko- nusunda baskı yapmasını istedi. Rabin'in güven arttırmak için Filistinli fu- tuklulan serbest bırakabileceğini ya da Gaz- ze'dekı Netzarim kentinde bulunan Yahudi yerleşım birimlerini tasfiye edebileceğıni kaydedın Tıbı. "Rabin bu tip cesaret isteyen kararlan tek başına alamaz. Bu nedenle biri- nin ona vardım etmesi gerekir. Washington yö- netiminin bu yardımı yapabileceğineinanıyo- njm" dıye kmonuştu. Arafat ve Rabin, bugün Gazze'deki Filis- tin Özerk Bölgesi sınınnda bir araya gelerek banş sürecı konusunu ele almişlardı. Toplan- tı sonrasında. taraflann hiçbir konuda ilerle- me sağlayamadıklan açıklanmıştı. BMŞe şikâyet Filistin Lıderi Yaser Arafat, Israil'i. imza- ladığı anlaşmalardakı en önemli maddelen uygulamadığı gerekçesiyle BM Genel Sek- reten ButrosGali'ye şikâyet etti. Abazalar bağımsızlıktan vazgeçtiler CENEVRE (AA)-Gürcistan-Abhazya ih- tilafında BM arabuluculuğu yapan Isviç- re'nsn Paris Büyükelçisi Edouard Brunner. Abazalann tam bağımsızlıktan vazgeçtikle- nni bildirdi. Brunner, dün yaptığı açıklamada. Gürcü yetkililer ile Abaza yetkilileri arasındaki gö- rüşmelere gelecek hafta Moskova'da devam edılmesı konusunda anlaşmaya vanldığını. bu görüşmelerde siyasi konular çerçevesın- de mültecilenn durumunun da ele alınacağı- nı belırtti. Abhazya'daki aynlıkçı sılahhgüçler, 1992 yılı Eylül ayında başlattıklan savaşta Gürcü ordusuna Karadeniz bölgesınde ağır kayıplar verdirmişlerdi BM arabulucusu Brunner'in bildirdiğine göre. u İki tarafin temsilcileri 21 Aralık 1991 tarihindeki eski SSCB üyesi Gürcistan'ın sı- nırlan içinde. yasama meclise ve yüksek kra federal devletin yetkilerinüı Abaza ve Gürcü yetkililer arasında belirlenmesi konusunda beiirli koşullar üzerinde mutabakata \ardılar. Brunner. basın mensuplanna >aptığı açık- lamada. "Abazalar artık birbirinden ayn iki bağımsız de\ letten söz etmiyorlar. Bu. bir aşa- madır1 "dıverek. "tek devlef şekillendirmesi üzerinde anlaşmaya vanldığını" söyledi. Zapatista Kurtuluş Ordusu lideri •Marcos' kodadlı Guillen \icente, kimliğini bugüne kadar gizü tutmayı başarmıştı. Başkan Zedillo, önceki günkû demecinde Marcos'un gerçek adını açıkla>ara k ulusal bir efsanenİD üzerindeki sır perdesini aralamış oldu. Meksîka'da insan avıDış Haberler Servisi - Meksıka hükümetı. ısy an- cı Zapatista Kurtuluş Ordusu lıderleri için tutukla- ma emn çıkarttı. Karann ardından. bir yıldır kanlı av aklanmalara sahne olan Chiapas eyaleti başta ol- mak üzere ülke genelınde büyük çaplı bır insan avı başlatıldı. Meksika Devlet Başkanı EmestoZedülo. Zapatis- ta Kurtuluş Ordusu'nun yenı şıddet eylemlerine gı- nşeceğine dair planlann ortav a çıkanldığını bildire- rek başta Zapatista hareketının stratejıstı olan "Mar- cos" kod adlı Rafael Sebastian Guillen Vineente ol- mak uzere hareketın tüm liderleri hakkında tutukla- ma karan çıkanlması talimatını \erdı. Devlet Baş- kanının talımatının hemen ardından zırhlı araçlar ıçindekı asken bırlikler ve askeri helikopterler Çhi- apas bölgesine göndenldi. Zedillo. öncekı akşam telev ızyondan halka hıta- ben yaptığı konuşmada. hükümet kuvvetlennın Za- patista hareketıne aıt bır sılah deposu ve başta Me- MCO Cıty olmak üzere büyük kentlerde gerçekleştı- nlecek şıddet ev lemlerıne ılışkın planlann ortaya çı- kanldığını açıkladı Zedillo. "Zapatista hareketiye- ni ve daha bü> ük şiddet ev lemlerine hazırlanıyor. Bu eylemler sadece hareketın etkili olduğu Chiapas'ta değil, ülkenin tüm bölgelerinde planlanryor" dedi. Zapatıstalara karşı asken operasyon başlatıldığı- nı söyleyen Zedillo. askerlerin hedefleri arasında Za- patista Kurtuluş Ordusu'nun 13 aydır sürdürdüğü ayaklanmaya önderlik etmış esrarengiz lider "Mar- cos'un bulunduğunu belirttı. Chiapas halkı ve böl- gedekı gazeteciler. binlerce askenn Chiapas'ta ısyan- cılann denetımindekı bölgelere doğru ilerledıkleri- ni ancak henüz bır çatışma meydana gelmediğinı bildirdiler. Zedillo. sılahlannı bırakarak teslim olan isyancı- lar için Kongre'ye bır af önergesi sunacağını söyle- yerek. tutuklama karannın "kesinlikle hükümetin şiddeti tercih ettiği" anlamına gelmediğini belırtti. Ancak konuşmasında ısyancılarla banş görüşmele- rıne oturma olasılığına yer vermedi. Zapatista Kurtuluş Ordusu. Maya kökenli Kızıl- derilılenn haklannın korunması ve daha iyi yaşam şartları sağlanması için 1 Ocak 1994'teMeksika'nm Chiapas evaletınde bır isyan başlatmışlardı. ABD-TÜRKİYE Clinton, askeri yardımı kıstı• ABD Başkanı Clinton, kongreye sunduğu yardım miktarlanna ilişkin öneride. Türkiye'ye 450 milyon dolar. Yunanistan'a da 315 milyon dolar askeri yardım yapılmasını istedi. FUAT KOZLUKLU VVASHINGTON- ABD Baş- kanı Bill Clinton'un 1996 mali yılında Türkıye ve Yunanis- tan'a yapılmasını önerdiği yar- dım miktarlan belli oldu. Clin- ton. kongreye sunduğu yardım mıktarlanna ilişkin önende. Türkiye'ye 450 milyon dolar. Yunanistan'a da 315 milyon do- lar asken yardım yapılmasını istedi. ABD'nin. 1996 yılında Tür- kıye'ye yapılmasını ıstedığı "hibe" şeklındekı ekonomik yardım miktan ise henüz açık- lık kazanmadı. Geçen yıl 100 milyon dolar öneren başkanın. bu yıl ise bu rakamda büyük bir kesinti yaptığı bıldiriliyor. Çe- şitli kaynaklar ekonomik yar- dım önensınin 80 milyon dolar civannda olduğunu dile getıri- yor. Başkan Clinton'un, Türkiye ve Yunanistan'a yapılmasını is- tediği asken yardım miktarlan- nı önerirken. 7'ye 10 oranının korunmasını vurguladığı belir- lendi. ABD Dışişleri Bakanlığı Plan ve Sıyaset Dairesi Başka- nı GregJohnson, 1995 mali yı- lı asken yardi'mında.Turkiye ve Yunanıstan arasında kurulan 7'ye 10 oranının 1996'dadako- runduğunu. bunun Clinton yö- netimının politikası olduğunu söyledi. Dış vardım tasansında Clin- ton yönetimınin Türkiye'ye "kredi" şeklinde verilmesini önerdiği 450 milyon dolarlık askeri yardım. 1995 mali yılın- da 453 milyon dolar idi. Ancak bu rakam kongreden. yüzde 10'u insan haklan ve demokra- tikleşme alanında ılerleme sağ- lanıncaya dek askıda tutulması koşuluvla 364.5 milyon dolar olarak çıkmıştı Kongre. başkanın Yunanis- tan'a vapmak istediği 317 mil- yon dolarlık yardımı ise 255.15 milyon dolar olarak kararlaştır- mış: Türkiye'ye olduğu gibi söz konusu miktann yüzde 10'unu "koşula" bağlav arak askıya al- mıştı. Dış yardımlann tamamı, Se- natoveTemsılcilerMeclisi'nin ılgıli komıtelen ve genel kurul- lanndayıl sonuna kadar yapıla- cak müzakerelerde son şeklini alacak ve ekım ayından itibaren yürürlüğe girecek İRAN Tahran'dan ABD ve İsrail'e tehdit • İran'ın Suriye Büyükelçisi Aktari, Bekaa'da yaptığı açıklamada "Clinton'a, müttefiklerine ve onun uşağı İsrail'e söylüyorum, sonunuz geliyor. İslam yakında size gelecek" dedi. BAALBEK (AA) - İran'ın Suriye Büyükelçisi Muham- med Hasan Aktari, "Tah- ran'ın. ABD ve İsrail'i de>ir- mek için dünyanın her taranna Müslüman askerlerverleştirdi- ğuıi"söyledı. Aktan, öncekı gece Bekaa Vadisi'ndeki Baalbek kasaba- sında Hizbullah'ın düzenledi- ği bır yürüyüş sırasında yaptı- ğı konuşmada. "Clinton'a, müttefiklerine ve onun uşağı İs- rail'e söylüyorum, sonunuz ge- liyor. tslam yakında size gele- cek" dedi. Büyükelçi Aktari "İran'ın gruplar halinde tüm dünyaya yayılmış cihada ha/ır askerieri var. Bunlar en uzak yerlere eri- sebilirler." divc konuştu. Körfez ülkeleri Öte yandan lran'm sözlü sal- dınlanndan Körfez ülkeleri de nasiplennı aldılar. Parlamento dış ilışkiler komisyonu başka- nı Muhammed Cevad Larija- niKörfez Işbirliği Konseyi'nin (KİK) tsrail'le işbırliğine git- mekle büyük biraptallık ettiği- nı söyledi. Körfez ülkelerinin. İsrail'i Körfez'in kaynaklanndan ya- rarlanması için "bölgeye davet etmelerinin aptalca bir ka- rar"olduğunu ifade eden Lari- jani. bu ülkelerin kendi komşu- lan olan İran'a karşı tavırlan- nın "rezüce" olduğunu da söz- lerine ekledı Larijanı. "Tahtlan ve taçla- n vabancılann verecekleri ka- raıiara bağlı olan si/ler. bölge- nin güvenliği İsrail aracılığıyla mu güvence altına almak isti- yorsunuz?" dıye konuştu. Körfezde batılı ülkelerin yarlığına şiddetle karşı çıkan İran. bölgesel işbirliğinin arttı- nlmaM için bır süredir baskı vapıvordu