Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15ARALIK1995CUMA 10 DIŞ HABERLER Dün Paris'te imzalanan Bosna banş anlaşmasıyla üç buçuk yıldır süren savaş resmen sona erdi Bosna'da yeııi bir sayiaaçdch• Bosna Banş Anlaşması, dün Pans'te 30'dan fazla ülkenın ve uluslararası kuruluş temsılcilennın katıldığı bır törenle ımzalandı.Anlaşma, f$15OsayfavelO2 hantadan oluşuyor. Dış Haberler Senisi - Son 50 >ılın en kanlı savaşina son vermeyı hedefleyen Bosna Banş Anlaşması. dün Pans'te 30'dan fazla ulkenın de\let ve hükumet başkanı ıle dışışlen bakanlan ve uluslara- rası kuruluşlann temsılcilennın katıldığı bır torende ımzalandı 200 bın kışının olduğu, 3.5 mılyon kı- şının goç etmek zorunda kaldığı savaşın başlangıcından 3,5 yıl sonra resmen im- zalanan Banş Anlaşması. 150sayfave 102 hantadan oluşuyor Bu anlaşmanın altın- da sadece Bosna-Hersek De\ let Başkanı Alia İzzetbegoviç Hırv atıstan De\ let Baş- kanı Franjo Tudjman ve Sırbıstan Dev let Başkanı Slobodan Miloseviç'ın ımzaları yer aldı ABD Başkanı BiIICIinton Fransa Cum- hurbaşkanı JacquesChırac RusyaBaşba- kanı VıktorÇernoınırdin, Ingıltere Başba- kanı John Major Almanva Başbakanı Helmut Kohl ve AB Donem Başkanı ts- panya Başbakanı Felipe Gonzales anlaş- mayı tanık olarak ımzaladılar Anlaşmanın ımzatorenıne TemasGru- bu ulkelen olan ABD, Rusya, Fransa. ln- gıltere. Almanya nın yanında lslam Kon- feransı Orgututemsılcılen Turkı>e, Sene- gal, Pakıstan Fas, Malezya. tran Mısır, Suudı Arabıstan da katıldı Torende Tur- kıye'yı Başbakan Yardımcısı ve Dışışlen Bakanı Deniz Baykal temsıl ettı Katıhm- cılararasında BM Genel Sekreten Butros Gali ve NATO'nun yenı Genel Sekreten Javier Solana da yer aldı Pans'te grevler ulaşımı felç ettığı ıçın Elysee Sarayı'nın uzenne konuklan taşı- yan helıkopterler bırbın ardına ınıp kalk- tı Chırac ımza torenının açılışında yap- tığı konuşmada. bu savaşta >aşamını yıtı- ren 200 bın kışıyı anarak "Bosna"da baş- gosteren bu şiddetti ofke, Avrupa'nın kal- binde derin bir yara bırakacak" dedı Acı ilaç Bosna-Hersek Dev let Başkanı Alıa lz- zetbegovıç anlaşma>ı ırrtzaladıktan son- ra "Kendimi acı ancak yararlı bır ilaç içen adamgibihissedivorum"dedı tzzetbego- vıç Elv sse Saravı'ndakı ımza torenıne ka- tılan dunya lıderlenne Bosna banş anlaş- masını ıçtenlıkle ımzaladığını sovledı ve dunyadan banşın uygulanmasında Bos- na'ya yardım etmelennı ıstedı Sırbıstan Dev let Başkanı Slobodan Mı- losevıç de banş anlaşmasının vıkımlara ve acılara son verecegını, kalıcı bır banşı sağlayacağını umduğunu so>ledı Bosna Hersek halkının ortak bır dıl bulacaklan- na ınandıgını kaydeden Mılosevıç, anlaş- ma uyannca yapılacak seçımlenn demok- ratık kurumların ortaya çıkmasını ve bol- ge halkının ınsan haklan temelındebanş- çı bır yaşama ulaşnıalannı saglayacağına ınandıgını belırttı Hır\atıstan Devlet Başkanı Franjo Tudj- man da ımza torenının sonunda yaptığı konuşmada. Bosna banş anlaşmasının ım- zasının çağın en onemlı asken ve sıyası knzlennden bınsıne son vermeye yonelık ılenye dogru atılmış bır adım olduğunu soyledı Banşşansı ABD Başkanı Bıll Clmton. Elysee Sa- rayı'ndakı ımza torenınde yaptığı konuş- mada. Balkan lıderlerden "Banş şansını yakatayuı ve kullanııı. Ceçmişi silmek için hiçbir şey yapamazsınız. Ancak gelecek için bir şeyİer yapabilirsiniz" dedı Parklan bombalanan çocuklann teca- vuze ugrayan kızlann. toplu mezarlara atı- lan kurbanlann ve mılyonlan evlennden eden ernık temızlık vahşetıne de degınen Clınton. savaş suçlanyla ıtham edılenlenn yargı onune çıkanlmalan gerektığını be- lırttı Clınton, sozlennı, "Bosna halkı, ço- cukları için temiz bir gelecek istiyorsa bu barış olmalı" dıverek tamamladı NATO Genel Sekreten Javier Solana da. ımza torenınde yaptığı konuşmada NATO'nun Bosna banş anlaşması tarafla- nndan 60 bın kışıden oluşan Bosna banş uygulama gucune (IFOR) yardım konu- sunda tam bır bağlıhk gostermelennı bek- ledığını bıldırdı Banş anlaşmasının içeriği PARİS (AA) - -Anlaşma Sırp Cumhunyetı ve Hırvat-Musluman Federasyonu'ndan oluşan. tek başkanlı, tek hûkumetlı, tek bayraklı ve tek para bınmlı bır Bosna-Hersek Devleü'nın temelını teşkıl edecek # Toprakların yuzde 51 'ı Hırvat-Müsluman Federasyonu'na, yuzde 49'u ıse Bosnah Sırplara aıt oluyor # Federal Anayasa kapsamında bır duzen oluşuyor # Saraybosna başkent olarak kalıyor 9 Goç etmek zorunda kalanlar ev lenne donebılecekler 0 Savaş suçlulan tum medenı haklannı yıtırerek yargı önune çıkanlacaklar # Bosna'nın doğusunda kalan Gorazde ıle Hırvat-Musluman Federasyonu arasında bır bağlantı kondoru oluşturulacak # Banş Anlaşması, IFOR'un faalıyet ve gorev kapsamını da detaylı olarak belırlerken bu kuvvetlerın gereğınde kendını savunmaya tam yetkılı ve yeteneklı olacağını özellıkle vurguluyor # Anlaşmanın ımzalanmasından 4 gun sonra 18 aralık tanhınde NATO, Bosna'da gorevı BV1 Banş Gucu'nden devıralacak ve BM komutanlan NATO subaylanna görev devır ederken askerler mav ı berelennı çıkartarak mıllı bayraklannı taşıyan unıformalarını gıyecekler Zırhlı taşıtlann ve ağır sılahlann uzerındekı BM amblemlen de aynı gün sılınecek # Bosnalı Sırp, Hırvat ve Müslumanlann Banş Anlaşmasf nda belırlenen sınırlar ötesıne yerleşmelen ıçın tanınan zaman 18 Ocak 1996 tanhınde dolacak # BM Banş Gucu'nün gorev süresı 31 Ocak 1996'da resmen son bulacak ve Bosna'da genel seçımlerın gerçekleştırılmesınden sonra normal şartlar altında en geç 1996 yılı sonunda IFOR bolgey ı terk edecek Barış anlaşmasının uygulanma takvimi • •21 gun ıçınde tutsak lıstelen hazırlanıp taraflara venlecek • • 30günıçınde Askerienn tumu her ıkı ateşkes hattının en az 2 km gensıne çekılecek Dayton'da karartaştınlan aynmhattı Hırvat-Boşnak Federasyonu (Aralık sonu-Ocak baş ••7 gun ıçınde Saraybosna dan askerter çekılmeye •başlayacak • 30 gun ıçınde Partızan yabancı askerler çekılecek1 Gorazde den asker çekılecek: - Tum tutuklular salıverılecek •• 45 gün ıçınde Dubrovn\k , Ordular, anlaşmanın ongordugu sınırlann gensıne çekılecek • • 120 gun ıçınde Tum ağır sılahlann çekılmesı ve sılahlı kuvvetlerın demobılızasyonu AFP grafık IFOR 'a yeşil ışıkyandı PARİS(AA)-ABD nınOhıoeyaletındekı Day- ton'da geçen 21 kasım tanhınde sonuçlandırılan mutabakat belgelennı ıçeren Banş Anlaşması'nın resmen ımzalanması NATOvonetımındekı Ban- şı Uygulama Gucu (IFOR) ıçın de somut bıryeşıl ışık anlamına gelıyor \aklaşık bır yıl ıçensınde gorevını tamamlaması planlanan ve 20 bını Ame- nkalıolmakuzere60bın askerdenoluşan IFOR a 35 ulkenın katılımı olacak Bosna nın kuzev batı ve güneydoğu kesımlennde uç ayn sektoroluştu- rarak gorev yapacak olan IFOR'a 1500 Rus aske- n Amerıkalılann vanında sembolık olarak ver alacak NATO bınmlennın 1992 vılından berı Bosna'da bulunan mavı berelılere oranla çok da- ha yuksek savaş ve mucadele gucu ıle vetkısıne sa- hıpolduğunadıkkatçekenuzmanlar IFOR unta- mamının onumuzdekı bır a\ ıçensınde Bosna da- kı sektorlere dağılmış olacağını bıldırdıler BM Banş Gucu'nün aksıne IFOR bınmlerı ulkenın ta- mamınadağılacakveSırplannBM'yeyasakladık- lan bolgelere de devrıye ve kuvvet sokacaklar NATO yetkıhlen IFORaskerlennın BM asker- len gıbı aşağılanmalanna hıçbır bolgede.ızın ve- nlmeyecegını' ıfade ettıler Bosnalı Sırplar ıle IFOR un özellıkle Amenkalı askerlen arasında surtuşmelenn ılkgunlerdeba^lamaM endışesı sak- lanmıyor ve IFOR'un sataşmalara çok sert yanıt vereceğı uvansı sureklı tekrarlanıyor Bosna'da Avrupa Guvenlık ve İşbırlığı Teşkılatı (AGIT) kontrolunde 1996'nın ekım av ında y apılacak olan genel seçımlenn"onemli bir sonuç aşaması"ola- cağı ıfade edılıvor LİDERLERİIV PORTRESİ Dün Paris'te y apdan tarihi torende SırbLstan Devlet Başkanı Slobodan Milosev iç, Hın atıstan Dev let Başkanı Franjo Tudjman ve Bosna-Hersek Dev let Başkanı Alia İzzetbegoviç anlaşmavı ımzaladılar. Gonzales, Clınton, Chirac. Kohl, Major ve Çernomırdin tanık olarak hazır bulundular. (Fotoğrat RELTERS) Saraybosna'da patlamaDış Haberier Servisi- Pans'te banş an- laşmasının ımzalandıgı saatlerde, Saray- bosna'da dort büyuk patlama oldu Yet- kılıler patlamalarakentınSırpbolgesm- den ateşlenen topların mermı lennın kent merkezıne duşmesının neden olduğunu soy ledıler Bosna banş anlaşmasının pürûzlenn- den bın olan Saraybosna'nın statusü ıçın bulunabılecek geçıcı çozumlenn ömru- nun ancak altı y a da dokuz ay olacağı one suruldü Saraybosna'nın Sırplann elın- de bulunan bolgelennın Boşnak-Hırvat federasyonuna devnne karşı çıkan Sırp- lar, oncekı gun yapılan referandumda yüzde 98 oranında "hayır~ demışlerdı Pans'tekı Sırp heyetı, Saraybosna'ya Mostar kentıne tanınan statunun aynısı- nın \en!mesı konusunda baskı yapıyor- lar. ancak ımza konmuş bır anlaşma uze- nnde değışıklık kabul ettırmenın zorlu- ğunu da bılıvorlar Bır dıger puruz olan Doğu Slavonya sorunu konusunda ABD ve BM bırbın- nısuçluvor Once ABD BMGenel Sek- reten Butros Gali yı DoğuSlavonva ya BM askerlerını gondennekte ısteksız davranmakla suçladı BM de ABD nın Gali yı bu şekılde eleştırmesı uzenne duyduğu uzuntuyu dıle getırdı ABD'nın BM daımı temsılcı^ı Vla- deleine Albright, Gali nın NATOope- rasyonunun BM nın eskı Yugoslav- ya'dakı ımajını olumsuz etkıleveceğını soylemesının akıllıca ve yapıcı olmadı- ğını kavdetmıştı Fransa Cumhurbaşkanı Chirac'ın, Başbakan Juppe'ye tam destek vermesi grevciler arasındaki dayanışmayı pekiştirdi Grevcfler yine yürüyor MtŞEL PERLMAN PARİS - Artık arapsaçına donüşen grev ey lemlennden nasıl çıkılabılece- gını araştıran taraflar olumlubıraşa- maya gelınse bıle onumuzdekı hafta- dan once normal çalışma hayatına ula- şılamayacagına ışaret edıyor Bu arada yann düzenlenecek olan yenı bırprotestoyuruyuşune hazırlan- makta olan eylemcıler bu gostenye bır kez daha tum ağırlıgını koymaya kararlı gozukuyor Özellıkle Cumhur- başkanı Jacques Chirac tarafından ge- çen gunku bakanlar kurulunda. Alain Juppe'nın tam olarak desteklenmeM ve hukumet başkanının çızdığı polıtı- ka dışında başka bır çare bulunmadı- ğının belırtilmesı, grevcılerı daha da kararlı bır hale sokmuş bulunuyor Bununla bırlıkte grevciler cephe- sınde hafıf çatlaklann ortaya çıkma- sı, grev eylemme nıspeten buruk bır nıtelık getırmış oldu Zıra, CGT FO ve FSU sendıka konfederasyonlan cu- martesı gunku grevın hazırlıklarını surdururken kımı demıryollan SNCF çalışanlanyla Hırıstıyan eğılımlı CFTC sendıka konfederasyonu ve de özerk eylemcıler ısteklennın kabul edılmış olması gerekçesıyle grevı noktalamayı kararlaştırdıklannı bıl- dırdı 'Bunalımın anahtan' Sol eğılımlı Lıberatıon gazetesı "Bunalımın anahtannın CGT'nin elinde olduğu" goruşunu belırtırken Başbakan Alaın Juppe kadar FO sen- dıka konfederasyonu genel sekreterı Marc Blondel'ın de mevcut sosyal an- laşmazlığın surdurulmesının yararla- nna olmadığını savladı Sağ eğılımlı Le Fıgaro gazetesı ıse dunku bırıncı sayfasındakı manşetınde "karma- şa"dan söz ettı Gazete, Cumhurbaş- kanı JacquesChirac'ın Başbakan Ala- ın Juppe'ye verdıği desteğın ustunde dururken grevcılenn saflannda u çe- lişkili" kararlann alınmakta olduğunu one surdü Aynca oğretmenlenn FEN sendıka konfedarasyonu da ısteklennın kabu- lu üzenne grev eylemıne son verdı CFDT sendıka konfederasyonu genel sekreten NicoleNota,onumuzdekı cu- martesı düzenlenecek protesto goste- nsının "siynsal bir nitelik taşıdığı" ge- rekçesıyle ona katılmayacağını sov- ledı Bu arada Başbakan Alaın Juppe "sosyal doruk" toplantısını onumuz- dekı 21 aralıkta bızzat yonetecegını açıkladı Grevler ve diplomasi PARtS (Cumhuriyet) - Fransız baş- kentı dun dıplomatık bır gun vaşadı Bır yandan 3 haftadır suren grev ler ortalığı karıştınrken ote yandan e^kı > ugoslav - ya'nın \enı ulkelerıne ılışkın Parıs An- laşması da Fran^ız Cumhurbaşkanlığı Saravı Elvsee'de hevecanlı bır havada ımzalanmaktavdı Dıplomatık gun Fransız Cumhurbaşkanlığı protokol ser- vısını oldukça uğraştırdı Bunun yanı sıra Fransız guvenlık guçlen gerek cum- hurbaşkanlığının çevresinı gerekse to- rene gelen vabancı devlet başkanlan başbakanları ve dışışlen bakanlannın guvenlığı açısından etrafta kuş uçun- madı Konuklar, Orly Hava Lıma- nı'ndan Pans'e helıkopterlerle getınle- rek Invalıdes Mevdanı nda kendılerını bekleven resmı araçlarla Elvsee Sara- yı'na ulaştınldı Fransa Cumhurbaşka- nı Chirac, dev let v e hukumet başkanla- nnı buzgıbı soğukbırhavayakarşınpe- ronda karşıladı ve durmadan sarayın ho- lu ıle peron arasında mekıkdokudu Bu arada Turkıye nın Dışışlen Bakanı De- niz Baykal da dunku ımza torenıne ls- lam KLonferansı Orgutu (IKO) temas grubu ıçınde yeralmaktaydt Fransız dıplomasısının dun ıkı başa- nnın zev kını çıkardığı da açıkça gozlen- dı Bunlar Bosnalı Sırplann vaklaşık 3 a\ boyunca rehın tuttugu ıkı Fransız pı- lotun oncekı gun Fransa'y a ıade edılme- sı ve Pans Konferansı'nın ulkevı ulus- lararası alanda on plana çıkarmış olma- sıydı TTndlr lrO7OCl*/lQ /İlîî Dış Haberier Servisi- Romanya Uy<tlV 1\dİ£jdSYm'^y 1)111 Havavollan'na ait bir uçağın, Ital- va'nın \erona kenti Vllla Franca havaalanından kalkarken duştuğu ve uçakta bulunan 49 kişiden kurtulan olma- dığı bildırildi l çağın havaalamnın vaklaşık 1 km dışında duştuğu ve yanmaya başladığı belirtildı. Rus vapımı Vntoncrv 51 tipindeki uçakta41 yolcu ve 8 muret- tebat bulunuvordu. Nolculann çoğunluğunu İtalyanlann oluşrurduğu bildirildi. Banşın miman: İzzetbegoviçBosna-Hersek Devlet Başkanı Alia tzzebegoviç dort yıl suren ve ulkesının varlığını tehdıt eden savaş suresınce her zaman halkının vanında oldu Daıma değışık etnık gruplann Bosna da bır arada y aşayabıleceğını savundu Yugoslavva 1991 de bolunmeye başladığı zaman. savaşın Bosna-Hersek esıçramayacağına ınanan Izzebegovıç Sırplar'ın saldınlarına hazırlıksızyakalandı O zamanlar Sırp Kontrolu altında olan Saraybosna Havaalanında Sırp Kuvetlennce kaçınldı fakat BM nın devreye gırmesıyle serbest bırakıldı Saravbosna'nın uç yıl boyunca hemen hemen her gun şıddetlı bombardıman altında kalmasına rağmen eskı evınde oturmay a devam ettığı \e ışıne her gun vuruverek gıttığı soylenıyor Aşın milliyetçi MiloseviçSırbıstan Devlet Başkanı Slobodan Mfloseviç'ın Yugoslaya'dakı tum Sırplann bırleşebılecegı daha buvuk bır Sırbıstan dev letı kurmavı amaçlıyordu Bu sebeple Hırvat ve Bosna halkının arasına ılk aynlık tohumlannı attı Fakat ıkı seneden ben aşırı milliyetçi polıtıkasını değıştırerek BM'nın Vugoslav^a ya karşı aldığı kısıtlayıcı tedbırlenn kaldınlması ıçın mucadele verdı 1993'de Vance-Ovven Banş Planı nın başansızlıkla sonuçlanmasından sonra aşın sol uçlara kayan Bosna lı Sırplar ın lıden Karadzıç ı de karşısına alarak kendısını banş taraftan olarak gosterdı Geçen vaz Bosnalı Sırplann şansi tersıne donunce Bosnalı Sırp hderler Mılosev ıç'ın kendılerını temsıl etmesıne razı oldu Hırvatlann babası Tudjman7 3 yaşındakı eskı Ikıncı Dunya d y y Savasi Generallennden Franjo Tudjman'ın Hırvatıstan'da kurduğu partı 1990'da seçımlen kazandı ve Tudjmanı da lıden olarak seçtı Bır yıl sonra Zagreb ın bağımsızlığını ılan etmesıyle bırlıkte Sırp ısyancılarla Yugoslav ordusunun da destekledığı savaş çıktı ve Hırvatıstan yonetımı topraklannın uçte bınnın kontrolunu kaybettı Kendısını Sırplann ışgalı altındakı bolgelerın kontrolunu gerı almaya adavan Tudjman dort sene suren çarpışmalar netıcesınde Krayına ve Doğu Slavonya bolgelennı gen almayı başardı Dun imzalanan anlaşma ıle Doğu Slavonva bellı bır geçış donemı sonunda Hırvatıstan'a ıade edılecek Eli kanlı KaradziçBosnalı Sırplann lıden Radovan Karadziç. Sırplann 1992 vılında yalnız kendılennın tanıdığı Sırp Cumhunyetı nı kurmasıyla bırlıkte hem Bırlesmış Mılletler hem de uluslararası camıa ıçın "sıkıntı kaynağı" oldu Bırçok defa aldığı rehınelerle BM ve NATO'ya sorun olan Sırp lıden, her zaman aşmlığa kaçan bırpolıtıka ızledı ve dunvayı topraklan elınden alındığı takdırde uçuncu dunva savasinı çıkarmakla tehdıt ettı Taraftarianmn "gonışme nıasalaruıda rakiplerini sindiren bir kişi" olarak nıteledıği Karadzıç ı muhalıflen ıkı yuzlulukle suçluvorlar Eskı komutanı Mladıç gıbı Karadzıç de Lahey de Savaş Suçlan Mahkemesı nce savaş suçlusu ılan edıldı SırpKasabı Mladiç1991 de Belgrad tarafından Hırvatıstan'ın Krayına bolgesındekı isyancı Sırp guçlenn komutanlıfına getınlen Ratko Mladıç bır sene sonra ordunun en üst rutbelı komutanlığına terfî ettınldı Sertlığıvle tanınan ^^w^. Mladıç Saraybosna'yı kuşatarak her U J I İ M S B B E ^ — gün sıvıl halkı ınsafsızca bombaladı "Büyuk Sırbistan" amacına ulasmak ıçın BV1 banş gucu askerlerını esır aldı. NATOjetlennı duşurdu Sarav bosna yı yerle bır ettı Savaş suçlusu ılan edıldı i Cumhurbaşkanı Demirel: 'Kâbus bitti'Haber Merkezi - Cumhur- başkanı Suleyman Demirel. Bosna Banş Anlaşması'nın ımzalanmasının dort yıldan ben bolgede suren bır kâbusu sona erdîrdığını belırterek ya- kalanan fırsatın duyarlılıkla değerlendırılmesının, sabırve ısrarla uzlaşma yolunda ıler- lenmesının. onurlu ve kalıcı banşın temınatı olacağını v ur- guladı Dışışlen Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Deniz Baykal da Bosna Barış Anlaş- ması'nın dun Pans tekı ımza torenının ardından tanhı bır gun vaşandığını sovledı Demirel çocuk kadın ve vaşlılar dahıl yuz bınlerce ın- sanın olduğunu, ınsanlann yerlennden voırtlanndan oldu- ğunu belırterek şunlan sovle- dı "•Vleydana gelen insanlık dışı olayîann sorunılulannın, uluslararası adalet onunde he- sap vermelerinin gerçekleşme- si. mağdurlaruı \e uluslarara- sı toplunıun en meşnı beklen- tısidir.'' dedı Baykal ıse "Ba- nşı hedefleven bu anlaşmanın ımzalanma aşamasında da ha- zır bulunmamız ve buna şahit olmamız çok memnuniyet ve- ricidir" dedı