Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 KASIM 1995 PAZAR 10 PÂZAR YAZ1LARI Alaturkabir ziyaret öncesinde ipuçlan... LONDRA TürKıye'yi kapı komşusu v apan yabancılardan bile •'Şimdive kadar bu kadar karmaşa bu kadar kısa süreve sığmadı" dıyenler çoğaldı... Onlar. daha bır şey görmedv. Hele Başbakan Çiller Londra'ya gelıp ana muhalefet İşçi Partısi liderı Tom Blair ile bir görüşsün. Ankara'daki kafa kanşıklığma ve paniğe daha yakından tamk olacaklar... Başbakan'm hesabı şu: A\rupa Parlamentosu'nda "Türkive'ye Ha>ır"cı sosyalist grupta Ingılizlerin 63 mıllet\ekilı var. Parlamentodaki 87 İngilizden 63'ü Sosyalist Grup'ta. Her halde hepsi birden "Hayırcr* değil. ama öyle varsavılryor. Ve bunlar tüm Sosyalıst Grup'un yüzde 30"u'. Başbakan Çillcr'ın amacı."Havırcı tngüizleti" Türktye lehıne çevırmek. Bunun yolu da ol^a olsa Işçi Partisi lidennin ayağına gidip "Abi n'olur seninkiler bize he desin de, sana da yarasın bana da" demek. Başbakan Çıller bdniyor ki Tonv, Blair. bir Tansu Çiller'dir. Parmağını şaklattı mı en yüksek biirokratından en deneyımli politikacısına kadar \e hele hele A\rupa milletveküleri. herkes e\ pençe di\an durur. Başbakan Çıller sanıyor ki Tony Blaır. "Eh madem siz ayağtmıza kadar geldini/. sizi kıracağımıza kafanu/ı kırarız. Ben arkadaşlara söylerim. evet derler" dryecek. Başbakan Çiller acaba biliyor mu ki. 1979dan beri Türkıye"ye kol kanat geren Muhafazakâr Partı'nin yennı alması beklenen İşçı Partisi. 16 yıldır Türkiye'de ınsan hakları ve demokrası karşıtı her girışımı en sert şekilde EDİP EMİL ÖYMEN eleştirmıştır. Bizce Başbakan Çiller. Londra'ya gelip Tony Blair ile görüşmeden önce damşmanlan ona son 16 yıhngazete kesiklerini fotokopi wmmmmmmmmmmmmmm yap'P versinler. Belki uçakta gazetecilerle konuşmaktan fırsat bulup bir ara göz atar da kiminle hangi konuyu konuşmaya kalkışmak için 2500 kilometre yol teptiğinî fark eder... A\ rupa ile Türkiye arasında Gümrük Birliği kunılması hakkında görüş belirtenlerin akılda tutmalan gereken basıt bir denklem var: "Türkiye'yle Gümrük BirliğPne hükümetlerden evet. ama Avrupa kamuovundan hayır." Avrupa Birliği'nın Türkiye'ye eh\en koşullarda satacağı otomobiller. buzdolaplan. telev izyonlar ve daha neler neler hükumetlerin ağzmı sulandırıyor. Ama Avrupa halkt. kendi oylanyla seçip Avrupa Parlamentosu'na gönderdikleri milletvekılleri aracılığıyla Türkiye'yle bu kadar yakın ticari ve ekonomik ilişkiye girişeceklerse Türkiye'de malum konularda gerçek adımlar atılmasinda ısrarlı. Bunlar olmadan. Başbakan Çilier'in Ingiliz tşçı Partisi liderini ikna turuna çıkması alaturkalik. Hem de yumurta kapıya dayanmışken. Ama bunu kaç kişi görüyor? Avrupalıyı çok çok iyi tanımiij olması gereken bir dış siyaset yazanmız bıle. daha geçen gün, "Ğümrûk Birliği'nden vararlanıp tam üyeliğe gideceğinizi büiyorsanız..." diye yazabüiyorsa. lkisi arasında hiç ilışkı olmadığını'dikkate almadan, Gümrük Bırliği karanntn bıçak sırtında olduğunu görmezden gelerek tam üyeliğin ise hiç olamayacağını göremeden... Dünyavar, dünyacıkvarKasımı bekliyormus, bu > ılki ilk kar. Ekim biter bitmez tam gece yansında ürkek bır beyazlıkla süzûlmeye başladı gökten. Bu mevsimin başını ve sonunu pek sevmiyorum. Kartopu neşesinde degil. ergenlık çağının çatlak sesinde yankılanıyor zaman. Yollarda kararsiz beyazhktan çok sınlsıklam nem var. çamurdan korunmak için kurtanlmış incc şeritler anyoruz: bulduğumuzda gülünç bir sadakatle ilerliyoruz kuru yol kınntılanna. Belleğimde sınırlarını bilmediğim yeşil ovalar dans ediyor. Çıplak ayakla bir o yana bu bu yana savrulmanın keyfini canlandınyorum. Ova benı dıkkatle ızliyor. ama güçlük çıkarmıyon istediğım yere ıstediğım adımlarla yürüyorum. koşuyorum Sınırlanmamışlık ne güzel! Ne kentin az sonra bitecek yollan. ne çamur ablukasındaki kuru şeritler, ne karşılanna çıkmandan nefret eden düşman kalabalıklar... §u koca dünyayla eşit, hakh aıyalog ne güzel! Onun yüceliğini unutmadan. ama bir köşesine sıkışıp geri kalan her ijeye körle^meden. özgürce sevinmek ve acı çekmek ne güzel! Insanlar neden dünyayı küçük lokmalar halinde kolay yutabileceklerini sanırlar'1 Neden kendilerini inceeik şeritlere mahkum ederler? Neden •sınırlılık" daha makul bir mutluluk yolu savılır? Küçük dünyalar dünyasında yaşıyoruz. Adam aşıksa her şey bitiyor. Elde etmeli sevdiği kadını. O çekici mutluluğa yavaşça uzanmanın tadını bıle tam çıkaramıyor. illa ki bır an önce eline alacak ve hırsla bitırecek gizemh coşkusunu. Ve çabuk geçen sayılı günler sırasında dünyayı MOSKOVA HAKAN AKSAY unutacak. Hatta uzayı. gezegenleri, yıldız kümelerini. Ta ki bır göktaşı kafasına isabet edip onu yaşama döndürene kadar... Adamın eski *unutulmaz* aşkıvla bugün arttk istese de unutamayacağı sıkıcı ilişkisinden tutun. mahalle kav galanna kadar uzanın. încir çekirdekleri hep boş kalıyor ve sanki hiç bitmeyecek ömürler büyük bır cömertlikle anlamsız gürültülere savruluyor. O an ne Afrika'nın ince boyunlu ve deva&a başlı çocuklannın gözlerindeki hüzün, ne Latın Âmerika'dakı kanlı darbeler. ne yanıbaşımızdaki işsizlik. ne cep ve gonül yoksulluğu.. Bırevsel sıkıntılan aştığimız görüntüsünü verebümek için bu dar kavgalan ve gürültüleri elimizın tersıyle itmeyi deneyelım bir. 'Cilke çapında" düşünüp duyumsamaya çalışalım. Siyaset dünyasma ilgı gösterelim: hem de en az ilk ezaninı okuyan müezzmın ya da ilk gittiği maçta takımının golüne sevinen seyircirtin coşkusunda yaklaşahm siyasete. Falanca parti hderinın fılanca partilere karşı dayılanmasında taraf olahm; dahası "Vur, vur!" diye tempo tutalım: birine alkış yağı. ötekilere yuh çekelim... Nereye geldik° Çok mu yükseldik0 Çamurdan uzak sınırsız ov alarda koşmak bu mu? Gezegenlere ve y ıldızlara daha mı çok yaklaştık? Açlığı. yoksulluğu daha mt derin özümsedik? Bilmem hangi ülkede bulunan yüzlerce yıllık mumyada kendi geçmişımizi merak etmenin heyecanını vakalayabiliyor muyuz şimdi? Ya da 40-50 yıl ormanda kendi halinde yaşadıktan sonra 'uygar dünya'va çıkan adamın fotografinda kendimize ilişkin bazı ürkek 'acaba' sorulanna yanıt arayabıliyor muyuz? Şu gazetelere bir bakın! Bakın ilk sayfalanna ve köşe yazılanna! Ve sorun kendi kendinize: Yaşam bu mu? Bu kadar dar mı? Hani evren? Hanı klasıkleşen romanlann ve müziklerin esin kaynağı? Hani ölüm ve ölümsüzlük? Hani sınırsız ovalardaki koşar adım yeşillik? Kenan çamurlu bu ince şeritten yollar az sonra bitmeyecek mi? Dünya bu kadar küçük mü?.. Devlet, talimatlar ve kitlesel depresyon PARIS Gaddar insanlara karşı savaşmak zorunluğunda bulunan ınsanlar arasında aşırı şişmanlar da var. Kımilcri onlarla alay etse bile. asıl sorun, talimatı uyguluyoruz deyip bınbir engel ortaya çıkarmaktan adeta zev k ^^mmmmmmmmmm. duyan dev let memurlan Elbette kı tümünü kastetmiyoruz bunlann. Evet. devlet, galiba her yerde o denli çok belge üretiyor kı. memuru da, vatandası da. depresyona düşürecek duruma getiriyor dersek. hıç de yalan söylemış olmayız. Al başını, vur duvara! S'oksa yeterince paran ve mücadele gücün, büyük olasıhkla görünecektir uzaktan hastanenin yolu... Bu duruma örnek oluşturacak bir olay da geçenlerde gözlendi buralarda. Kadıncağız dev let memuru. gelmiş kadrolu statünün eşiğıne. Eee, ne olmuş yanı. diye düşünenleT çtkabilir Ancak günümüzdeki ışsizler ordusundan kurtulııp hayalını yeniden sağlama bağlamak. az şey mı ? Bunun sancısını çekenler bılir, yoksa masa başmda ahkam kesenler değıl. Efendim. biz gelelim şimdi. 42 yaşındakı Bayan SylvianeMescam adındakı memura. Basit işlerde çalışıyor. Fakat. yaptığı her şey doğru düzgün. Gel gör ki. geçenlerde. günlerden bir gün, Milli Eğitım Bakanhgı'na bağli bir doktor, gerçekleştırdiğı muayeneden sonra "aşın şişmanlık hastalığr teşhisini MtŞEL PERLMAN koyup Bayan Niescam'ınbinbir zorluk ıçinde debelenmesine neden olmuş. Olay şöyle başlıyor: Görevine giderken bindiği otobüsün sert mmmm^mmmmmmmmmm ^ir frenlemesiyle "~"^™~~~"^ sakatlanıyor. Sonuçta, ikı ayhk bir süre için verilen bir doktor raporunda muayeneye gelen doktorun 2 ayı -az da olsa- aşan bir istirahate karar vermesi işleri kartştırdı. Kısaca. istirahat dönemi 36 günü aşan durumlarda rektörlük. tahmata uyarak v ilayetin tıbbi komitesinı harekete geçırmiş. İşte. Bu mercim sorumlusu doktor "aşın derecede şişmanlık" gerekçesiyle kadıncağızın bundan böyle resmi dairede çahşamayacağı karanna varmaz mı? Şimdi. gel de ayıkla pirincın taşını bakalım... Bayan Sylviane Mescam elleri kolları baglı kalmadı elbette. Kaldı ki geçen hafta, öğretmenmiş. idan memurmuş. ögrenciymiş. düzenlenen destek grevine katıldı. İkinci bir ekspertiz sonucu da olumlu çıkmca bu iş noktalantr gibi oldu. "İhthatir olmakta yarar varsa da Çretil rektörlüğü şimdi her şeyin tamamlandıgını bildırdiği gıbi yemek pişirmesini bılen. ortalığı temizleyen Sylviane'ın aynca kadroya alındığını da açıklamış. Herkes dirsek dirseğe... İşte, sevgi dediğin böyle olur! En körpe mallar burada FUipinler'in başkenti Manila'ran en işlek caddelerinden birinde bulunan manav dükkânını işleten kan koca, bebeklerini bırakacak kimseleri olmadıgından minik vavruyu her gün işe getirmek zonında kalıvoıiar. Patates. domates ve soğanlar arasındaki boş tezgâhaitinayla yatınlan üç ayhk minik bebek çığhklanyla ortahğı ayağa kaldınyor. Bebeğin annesi, çocuğunun satıhk olup olnıadıgını soran kişilere yanıt vermekten iş yapamadığından vakınıvor. Olsun, yaşananlarhâlâ taze...biliyorum. Bu yazınm yayımlanması geç kalacak. Hessen eyaletınin en büyük kentı Frankfurf ta Main lrmağı kıyısında bu hafta yaşayanlar ya da yaşananlar daha önce okunmalıydı. Vilbeler Çaddesi'ndekı özgün Hindistan ve Pakıstan yemeklennin yendiğı Tandori Re^aurant'da 1955 doğumlu iran asıllı Hassan Hashemi-Dehkordj'nin sulubova resim sergisi açıldı. Resımler 370 Alman parasmdan başlay arak 1200'e kadar çıkıyor. Alıcıva pek rastlanmadı. Oysa kırmtzılar kırmızı gibi, mav iler ise tam gökyüzü rengindeydı. Figürlerde gizli acımasızlık, acı. acıkmışlık, acıklıhk... Xra, Bartholomeus anısına kırmızı kum taşından yapılan katedralin çanı çan-çan çalarken. ırmak üzennde yükleme ya da boşaltma yapan kocaman gemi de bön bön böğürdü. O sırada Hauptvvahce Meydanfnda sağa yanaşmış büv ükçe otobüsün içındeki adam da bir avaza bağınyordu. Yollar trafığe kapatılmıştı ve maraton yanşı yapılmaktaydı. Sonbahar yapraklan yağmurla ciheleştı. Kızılkahve çınar yaprağı. onurlu bir savaşçı gibi dıkeldı suyla buluşunca. Şemsıyeler açıldı. Yapraklar doğal bir süs gibi parıldadı yollarda. Genç, ihtiyar. kadın. erkek herkes koşuyordu. Stadt diye anılan küçük kıhsenvn önünde yaşlı bır kadın sağ ayağıyla da tcmpo tutarak \e kınşık. kemiklı. romatizmadan eğrilmiş ellerini birbinne \ urarak koşanlara destek olmaktaydı. Bedenlerımn ısyanına yenık düşenler. ciğerlennin ani grev karanna boyun eğenler de FRANKFURT ClSTÜN AKMEN vardı elbette K.imı kenara çömelmış soluklanıyor. kımileri ise çöp kutulannm başında içini boşaltıyordu. Ertesi gün Main lrmağı'nın Ren ile birleştiği verın hemen hemen 30 Km yukansındaki Maınz'de. Favwite Park Hotei salonlarında Ba^konsolo^ Görsel Demirok cumhuriyetimızin 72. kunıluş vüdönümü kapsamında düzenlenen resepsiyonda "Cumhuriyet bir azim ve irade eseri olarak ha>at bulmuştur. Llkemizin insanlan hangi kökene ve inanca mensup olursa olsun. ülkemizin neresinden olursa olsun her zaman beraber ve birtikte olmuşlar. a> nı siperlerde şehit olmuşlardır*" dediğınde. özellıkle Alman konuklar nedense coşku içinde alkışlayacaktı. Türkıye'de artık kalkınmada bölgeler arası farlıhğm giderek azaldığmt işaret eden başkonsolos, GAP'ın Türkıye'ntn de bölge halkının da kaderini değiştirecek bir proje olduğunu aniattığında. Almanyah bır Türk ışadamının ceylan gözlu yetişkın kızı babasının koluna gırerek "GAP ne baba" diye soracaktı. Dün de Atatürkçü Düşünce Demeği Hessen Evaletı Şubesi'nin Holiday lnn OteU'nde düzenledıği panelde heyecanlandı ınsanlar. Türkiye Barolar Birliği Başkanı Önder Sa\; Anıtkabır'i yakanz. y ıkarız dıve cartlayanlara yanıt olarak "Anıtkabir'e çakılacakbir kibrit, önce çakanın kendi sakalınıyakacakür" dev ince, salon anıden çamaştr teknesı gibi çalkalandı. Akşamlan bizım lstanbul'un Çiçek Pasajı benzeri (kırmızı gül satan Çingenesı. smirsiz ve onca hesabı kanştırmayacak denli akıllı garsonlan ile tam ömeği) Sachsenhausen'de gri sırlı. lacıvert bordür dekorlu porselen testılerden elma şarabı içen Almanlar, bu kerre sanınm daha da aydınlandılar. Sachsenhausen'de dostluklar çabuk kuruluyor. hızlı yürüyor. Kimi Türkler. kimi Almanlar'a cumhuriyeti. bagımsızlığı ve insan gibi yaşamanın ınsanhğmı anlattı. ...biliyorum. Bu yazının yayımlanması ıster ıstemez geç kaîdı. Olsun. Bu hafta yaşayanlar, yaşananlar v e yaşatanlar daha hâlâ taze... Polonya, geçmişiyle hesaplaşıyor • Siyasi gözlemciler. cumhurbaşkanlığı ilk tur seçimlerinin, eski Dayanışma Hderi ve şimdiki cumhurbaşkanı Lech Vv'alesa ile eski komünist, yeni sosyal demokrat Aleksander Kwasniewski arasında geçeceğini belirtiyorlar. Dış Haberier Strsisi - Polon- va'daki cumhur- başkanlığı seçim- lerinin ilk turu bugün yapıhyor. Bu ilk tûrda yüzde 50'nin üzerinde oy al- nvayı başaran 13 adaydan birisi cumhurbaşkanı olacak. Aksi halde en çok oyu alan iki aday. ikinci tura katılma hakkı- nı elde edecek. Binnci turun. şım- dıki Cumhurbaşkanı Lech\Va\esa ile eski komünist. yeni sosyal de- mokrat Aleksander Kwasniews- ki'nin zafen ile sonuçlanması bek- leniyor. LechAValesa Bugün gerçekleşecek olan se- çimden 36 saat önce yapılan ka- muoyu yokl,amalannm sonuçlanna göre Kwasniewski. çok az farkla Walesa'nın önünde görünüyor. Kwasnkwski'nin popülaritesi yüzde 32-34 arasında seyrederken Walesa'nınki yüzde 29-31 civann- da eörülüvoT. Söz konusu her iki Walesa*nm en güçlü rakibi Kvvasnievvski. eski bir komünist olmasından dolayı şiddetle eleştiriliyor. aday da açık farkla diğer adaylann önündcler. Örneğin. Jacek Kuron yüzde 9-11 arasındaki oy oramyla üçüncü sırada yer alıyor. Kalan 10 adaydan hiçbirisi yüzde 6"ya bıle ulaşamıyor. Aleksander Kvvasnıevvski. De- mokratikSolBirtik(SLD) adında- ki eski komünistkrden oluşan ve 1993 senesinden beri süregelen ko- alisyonda hükümetin güçlü ortağı olan partinin. 40 yaşındaki yakı- şıklı ve konuşkan lıderi. Aleksander Kv»asnievvski. piya- sa ekonomisini gelıştırmeye de- vam edeceöini. fakat bu arada yok- sul halkı da korumayı ihmal etme- yeceğini belirtiyor. Kwasnıewski. Polonya'mn Avrupa Birliği \eNA- TO'yaüyeliginidesteklivor. ancak Moskova'nın ısteklerıne de kendi- sınden daha muhafazakâr olan ha- sımlanna oranla çok daha fazla du- yarlı olacağını açıkça belli ediyor. Vv'alesa"nın bu en yakın rakibi. 1989"dan önceki komünist rejimi desteklemiş olmasından dolayı seçmenlerin tepkisini çekiyor. Kar- şıtlan. Kwasnovvski"nin başa gel- mesi durumunda dayanışma hare- ketınin son bulacağından kuşku duyuyor ve bütün gücü ele geçirip ülkeyi yavaş yavaş eski günlere ge- ri götüreceğınden korkuyor. Dayanışma'rnn Hderi Şimdiki Cumhurbaşkanı Lech NValesa'tıın yıldızı. 1980 yılının başlarında komünizme karşı dire- nen Dayanışma Hareketı'nin Hde- ri olarak parlamıştı. Fakat iktidar- da geçirdiği yıllar popülaritesinin azalmasına yol açtı. Walesa en çok saldırgan üslubu ve uzlaşmacı politikalardan nefret etmesi ile şimşekleri üzerine çek- ti. Aynca Dayanışma Hareketi son- rasındaki geçiş döneminde çekılen sıkıntılardan dolayı da suçlandı. Başta Katolik Kilisesi olmak üze- re pek çok kişi Walesa'yı Kvvasni- evvski'yi yenebilmek için gerekli olan güçlen birleştirebilecek tek adam olarak görüyor Komünizmden demokrasiye ge- çışın sembolü olarak görülmesi v e iyı ve kötü yönleriyle halkın en ıy i tanıdığı politikacı olması Wale- sa'ya puan kazandınyor. Walesa. özelleştirmeyi hızlandırmayı ve Polonya'nın Avrupa Birliği ve NA- TO'ya girme çabalarına kııvvet vermeyi amaçlıyor. Topİam nüfusu 38 milyon olan Polonya'nın 28 milyon seçmeni oy verme işlemine bu sabah TSİ ile saat 07.00'de başlayacak. Işlem. akşam 21.00'de sona erecek. Gürcîstanda cumhurbaşkanlığı seçimleri Liderlikiçin en güçlü aday yine ŞevardnadzeDışHaberierServisi-Gür- cistan'da bugün cumhurbaş- kanlığı ve parlamento seçim- leri yapıhyor. Devletbaşkan- lığı için 6 aday yanşıyor. Sı- yasal gözlemciler bu aday- lann ıçinde şimdiki devlet başkanı EduardŞevardnad- ze'ninkazanma şansının çok yüksek olduğunu ıleri sürü- yorlar. $u adaylar seçıme ka- tıhyor. # Eduard Şevardnadzc 68 vaşında. Eski Sovyetler Birliği Dışışlen Bakanı. Gor- baçov döneminde sılah.sız- lanma ve ikı Almanya'nın birleşmesi gibi konularda önemli rol oynadı. Aynı zaman- da 1973"ten 1985'ekad'arGürcistan Komü- nist Partisi liderhğını yaptı I992'deTiflıs'te parlamento sözcüsü seçıldikten 7 ay sonra Devlet Başkanlığf nagetinldi. # Dzhumber Patiaşvili: Sosyal Adalet Sendikası Başkanı. 1985-1989 arası Komü- nist Parti liderlığinı yürüttü. 1989'da Sovyet askerierinın nisan ayında Tıflıs'te yönetim karşıtı gösterilen kanlı bir şekilde bastırma- sından sonra partiden istifa etti. O tarihten bu yana Tanm Kooperatifleri'nin başkanlı- ğını da yapıyor. " • Panteteimon Giorgadze: 70 yaşmda Sovyetler Bırhğı döneminde Komünist Par- tı'nin başkanlığını yaptı. Patıaşvılı'nın baş- kanlığı döneminde partinin askerı kanadı- nın sorumlııluğunu yüklendi. Şevardnad- ze'yi hedef alan başansız suıkast ginşımı sı- rasında, güvenlıği yeterince sağlamadığı ge- rekçesıy'e emniyet teşkilatı lıderlığınden el çektirilen igorGiorgadze'nınbabası. 19X9 ile 1991 arasındaki dönemde gümrük müdürü olarak görev yaptı. • Akadi Bakradze 67 ya- şında. Komünist Parti'ye mu- halefetıv le tanınıyor. • Roin Liparteliyani: 44 ya- şında. Tanm Partisi Hderi. • Cartlos Garibaşvili. 41 yaşında. Hukukçu. Pariamento seçimleri Parlamento seçımlerine top- lam 54 partinin katılmasına Eduard Şevardnadze ^ 1 ^ " ) ^ " ^ n s ! tenım OT Partılenn 235 sandalyeh parlamentoya gi- rebılmeleri için toplam oylann en az yüzde 5'inı alması gerekiyor. EP -Hükümet yan- lısı partiler Şevardnadze taraftndankurulan Gürcistan Halklan Birliği pazar ekonomı- sini ve özel mülkiyeti savunuyor. Sosyalist Partiortanın solunu temsil ediyor. Gürcü Muhafazakâtiar Birliğiköklü ekonomikde- ğişiklikler ve pohtik reformlan gerekli gö- rüyor. # Komünist partiler: Panteleimon Gior- gadze başkanlığındaki KomünistParti. top- rak mülkıyetıne karşı çıkıyor. Dzhumber Patıaşvihnin liderliğındeki Sosyal Adalet Biri'tgitoprak mülkiyetini sınırh tutmak kay- dıyla destekliyor. Stalin in Komünist Parti- si seçımlere ilk kez katılıyor. • Millıyetçı Partiler: Nodar Notadze ta rafindan kurulan BirleşikCumhuriyetçiPar ti Rusya ile tşbirliğine karşı çıkıyor. Muha fazakâr Parti monarşık yönetimı sav unı yor. Milliyetçi Demokratik Parti aşın sa kanatta yer alıyor.