Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 16 KASIM 1995 PERŞEMBE
10 DIZIYAZI
İthalatarüşıtehlikesine dikkat!
R
ekabet edemeyen işletme-
ler konusunda ıse iki se-
çenek\ardır. lşletmelerin
pıvasadan çekilmesi -kı
busosval sonuçlan dabe-
raberinde getırecektir- ya
da işletmelerin rekabet gücünün arttırıl-
ması -buda iîletmelerin ödeme gücü ol-
ması koşulunu gerektirmektedir-. Reka-
bete dayanamay ıp üretımi durduran işlet-
melerin malları ya ıthalat yoluyla ya da
rekabet gücü daha yuksek olan yerli ve
yabancı ışletmelerle ikame edilecektir.
Kimi yerli ışletmeler ise yabancılarla or-
takJık kıırma yoluy la rekabet gücünü art-
tırmaya çalışacaklardır.
Gümriiksuz tıcaret. tıcaret yaratıcı ve
ticaret saptıncı olmak üzere etkıleri be-
rabennde getirecektır. Türk ekonomısı-
nin yapısı göz önünde bulundurulduğun-
da gene! oîarak Türkiye'nin Avrupa Bir-
liği'nden yaptığı ıthalatın artacağı bek-
lenmelıdır Bu. Türkiye'den AB'ye doğ-
rudan gelirtransferine yol açacaktır Bu-
nun>anı sıraTürkıye'nin ithalat yapısı-
nın da değişmesi beklenebilir. Ticaret
saptıncıetkılerise.gümrük birliği önce-
sinde üçüncü ülkelerden mal alan Türk
ithalatçılarının. bu mallan AB'den alma-
v a başlamalarıyla ortava çıkacaktır. Bek-
İennıeM gerekendiğer bir gelişme de. tü-
ketıcı tercihlen \e talep vapısındaki de-
ğişıme vönelıktır Tüketıcıler. gümrük
birlıği sonrasında mal. sermaye \e hiz-
metlenn kalitesının \e ç,eşıtlennın art-
masıyla daha çok seçım ımkânına ka\ u-
şacak. AB mallanvla Türk mallannı fı-
vat ve kalıteaçısından karşılaştırmaola-
nagına >ahıp olacaklardır Bu da ıthalat-
ta önemlı bır artışı beraberınde getirebı-
lır Sonuçta gumrük birlıği sonrası bek-
lenen ıthalat artışı. ihracatın aynı ölçüde
hatta daha hızlı artmadığı takdırde öde-
meler dengesinde bozulmaya yol açabı-
lir. Dığer taraftan Türkiye. cümrük bır-
liği sonrasında o zamana kadar gümrük
ya da kotalarla Avrupa pazarlanna taşı-
dığı mallannı serbestçe ıhraç edebile-
cektir. Bu da Türkıye'nın üçıincü ülke-
ler karşısındakı rekabet şansını arttıra-
caktır. Gümrük birliğınden sonraözellık-
le gönüllü kısıtlama anlaşmasıyla kota-
lanan tekstil urünlerınde antidampıng so-
ruşturmalarının da kalkmasıyla önemlı
bir ihracat artışı beklenmektedir.
Uzun vadeli ekonomi
politikası gerekli
Sonuç olarak Turkıye'nın 1 996 yılına
kadar gerçekleşmesı beklenen gümrük
birlığine gırmesı. bırçok açıdan değışı-
me yol açacaktır 1994 yılında yaşanan
ekonomık krizin de gösterdığı gıbı Türk
ekonomisı. bugün içinde bulunduğu du-
rumdan sanav ileşmeye baglı olmayan ih-
racat artışıylaçıkamaz. İhracat artışında-
ki tıkanmanın aşılabilmesi \e ıthalata
olan bağımlılığın azaltılabilmesi için
Türkiye'nın şimdive kadar sürdürdüğü
polıtikalan tekrargözden geçirmesı ge-
rekmektedır. Bu amaçla Türkiye. dış
dünyadaki gelişmeleri izleyerek. sektö-
rel duzeyde oncelıkler taşıyan uzun va-
delı. stratejık bir ekonomi politikası oluş-
turmalıdır. Bu politika. sanayiinın reka-
bet gücünü teknoloj ık gelışmey e. araştır-
mayaveinsanka>nağınıngeliştirilmesi-
ne >önelık olmalıdır. Bu tür bir kaikın-
ma stratejısının ızlenmesi. gümrük bır-
liğının Tûrkıye \e Türk ekonomısi üze-
rindekı etkilerinı uzun \adede olumlu kt-
lacaktır.
Gümrük birlığine geçıldiğinde. dış tı-
caret engellenyle birlikte işletmelerin
yapay korunma engellen de yok olmak-
tadır. De\let yardımlan önemli ölçüde
kaldırılacak ya da azaltılacaktır. Türki-
ye'de kamu satınalma \e ihaleleri ise.
hıçbır farklı muamele olmaksızın tüm
Avrupa Bırliğı ülkelen \atandaşlanna
açık olacaktır. A\rupa Birliğı. sanavüni.
tarife dışı engellerle'korumaktadır. Bu
nedenle Türkiye"nın A\rupa Bırliği ile
bütünleşmesinde, standarda uygun üre-
tim. çevre korunmasının gözetilmesi, ka-
lite \e ambalaı szibi teknik konular.
• Gümrüksüz ticaret, Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden yaptığı ithalatın artmasına
ve Türkiye'den AB'ye geür transferine yol açacaktır. Tüketiciler, gümrük birliği
sonrası mal. sermaye ve hizmet kalitesiyle çeşitlerinin artmasıyla daha çok
seçim imkânına kavuşacak, AB mallarıyla Türk mallarını karşılaştırma
olanağına sahip olacaklardır. Gümrük birliği sonrası beklenen ithalat artışı,
ihracat aynı ölçüde hatta daha hızlı artmazsa ödemeler dengesini bozabilir.
• 1994 yılında yaşanan ekonomik krizin de gösterdiği gibi Türk ekonomisi,
bugün içinde bulunduğu durumdan sanayileşmeye bağlı olmayan ihracat
artışıyla çıkamaz. thracat artışındaki tıkanmanın aşılabilmesi ve ithalata
bağımlılığın azaltılabilmesi için Türkiye'nin şimdiye kadar sürdürdüğü
politikaları gözden geçirmesi gerekmektedir. Bu amaçla Türkiye, dış
dünyadaki gelişmeleri izleyerek, sektörel düzeyde öncelikler taşıyan uzun
vadeli, stratejik bir ekonomi politikası oluşturmalıdır.
Gümrük Birliği ve
TürkTekstil Sanayii
TLRKÎYEARAŞTIRMALAK^RKEZI 2
Türkiye. iplik eğirme \e dokuma sektörlerinin her kolunda dünyanın en biiyük on kapasitesi içindedir ve en büyiik yaürımlan \apan üçüncü ülkedir.
önemlı rol oynavacaktır.
Türkıye"de gümrük birliğınden yalnız-
ca sanay i sektöru değil. diğer sektörler de
etkılenecektır. Örneğin hizmetler sektö-
rü. gümrük birlıği protokolüne dahil de-
ğildır. Hizmetler sektörünün gümrük bir-
liği kapsamında yer alması. şirketlerin
yerleşım hakkını da birlikte getireceğin-
den A\ rupa Bırliğı. oaellikle Türkiye "de-
kı serbest meslek salfiplerinin AB ülke-
lerine gelıp yerleşmesinden cekındiğı
için belü olmayan birtarihe ertelenmiş-
tır Ancak bu arada GATT Uruguay Tu-
ru çerçevesınde GATS hükümleri. yani
hizmet tıcaretiyle ilgili genei anlaşma da
yürürlüğe girecektir ve dolayısıyla hiz-
metler sektöründeönemli ölçüde libera-
lizasvon sağlanacaktır.
Türk tekstiline italya modeli
The Economist Intelligence Unit'in.
FAO istatistiklennden yararlanarak yap-
tığı biraraştırmayagöre.dünya tekstil ve
konfekMvon üretımınde ıkı eğilim gö-
rülmektedır. llkı.dünyada tekstil vekon-
feksivonda tüketım artış hızı, dünya nü-
fus artişindan daha yüksektır. Ikincisi.
gelişmış iilkelerın kendine yeterlılik de-
recesı azalmaeğilımindedır. Bueğilimin
sonucu olarak. 2000 yılına kadar Avru-
pa Birlıği ülkelennin gelışmekte olan ül-
kelerden yapacağı tekstil ve konfeksi-
von ithalatında yılda ortalama yüzde 6
oranında artış beklenmektedir. Türkiye
bunun için gerekli potansiyele sahiptir.
Tekstil ve konfeksiyon dışsatunı
Tablo 1: Türkive Tekstil ve Konfeksiyon İhracatı;
1993-1994; MiKonS
Tablo 2: Avrupa Birliği"nin Ortalama Hazır Gi>im İthal
Fiyatlan (ECL)
Almanva
Inailtere
Fransa
Hollanda
Itaha
Bel-Lüksemburg
Danımarka
tspan\ a
lrlanda
Ponekız
Yunaniitan
•\B Toplamı
ABD
Polon\ a
S.Arabıstan
A\ UNtun a
ls\ıçre
Rus\a
Sume
İran
Lıste Toplama
TürkneToplamı
1993
2.021.1
438.3
326.3
245.0
195.2
%.2
48.4
21.8
7.3
3.U
3.0
3 413.6
385.3
142.1
100.9
87.3
80.3
66.9
64.0
58.3
4.399.0
48122
1994
2017.5
399.3
348.
1
2465
284.9
120.1
42 0
32.6
10.5
7.9
7.1
3 517 1
606.4
181.8
108.3
97.2
68.7
114.8
73.2
37.4
4.805.5
5 5387
Artış (%)
-0.17
-8.90
670
0.40
45 60
22.40
-12150
49.50
42.80
163 30
136.60
3 04
2" 46
^33
11 34
-14.44
"1 59
14 3"
-35 84
9.20
14 90
Türkhe'den ABdışından \B içinden Dümadan
T-shırt
Sweater
BİU2
Gömlek
Kaban
Ceket
5 1
100
8 13
".01
34 1
31 3
251
8 12
5.82
5 11
19.1
23 "3
3 69
11.29
11.25
9 38
37.7
40.75
2.%
9.74
•\32
5 8
22 8
29 54
Ka\nak. TürkneGiyım SanasiL'ilerı Dem«ğı. Türk HazırGı\ım
Sanavı Değerlendırmesı. Istanbul. ekım 1994.
Tablo 2'de görüldüğii gibi. AB'ye yapılan kontekshon
ürünleri ihracatının birim fivatlan, AB'nin dümada
>aptiğı ithalatın üzerineçıkmakla kalmay ıp AB içinden
\apılan ithalat fhatlarına yaklaşmıştır.
Konfeksiyon ihracatının miktar olarak fazla değişmezken.
değer olarak yiiksek oranlara ulaşmasının başlıca nede-
ni. sektörün hızla katma değeri yüksek mallann ihraca-
tına yönelmesidir. Dış pazann yüzde 50'sini oluşturan Al-
mam a.Tiirkive*nin en önemli konfeksiyon alıcısıdır \e av-
nı zamanda diğer Avrupa ülkelerine kıvasla yüzde 40-90
oranında daha > iiksek katma değerli iirün almaktadır.
Türkı\e'nin 1980li yıl-
larda başlattığı dışa açılma
siırecının en büyuk katkıla-
rı tekstil ve konfeksiyon
sektöründe görülmüştür. Iş-
gücünün ucuzluğu. ham-
madde kaynaklarının nıteli-
ğı \e bolluğu. dışsatım pa-
zarlanna yakınlık \e AN ru-
pa Birliği'nin ayrıcalıklı tı-
cari ortağı olma gibi neden-
ler. tekstil ve konfeksiyon
sektörünün Türk dışsatımı-
nın yıldızı olması sonucunu
doğurmuştur Tekstil ve
konfek^ivon sektörü. Tür-
kive'nın toplam dışsatımı-
nın yuzde 36.6'sını oluştur-
makta ve dışalımdan j-üzde
5.4'lük bır pa> almaktadır.
Türkiye'nin ihracatının
yaklaşık yüzde 30'unu ger-
çekleştıren konfeksıvon
sektörü. kapasıtesinin yüz-
de 65'ınden fazlasını ıhra-
cata yönelik olarak kur-
muştur. Katma değeri \e
net döv iz gırdısı en y üksek
sektörolan konfeksiyon sa-
nayıi. Turkıye'nin 15 mıl-
yar dolarlık dışsatımının
yaklaşık 4.5 mıKarını tek
başına sağlama gücüne
erışmıştir. Yılda 11.5 mıl-
var dolarlık üretimie 600
nıılyon adet ürünü ıç \e dış
piyasalar için tedank ede-
bılıne konumuna gelmıştır
Hazır givim. tek başina
dunya ticaretının yuzde
3.2"sını \e A\rupa Birlıği
ticaretının yüzde 10.2'sıni
(2 7 mılyar ECL'I karşıla-
maktadır. 1980-1991 döne-
mınde A\rupa Bırliğı ihra-
cat artışı bakımından Tür-
ki>e"nın \uzde 232'lık bir
oran ile 1. sıra\a yerleştiği-
ni görmekteyız. Türkiye
1980 yılında A\ rupa Birîi-
ği'ne ihracat yapan ülkeler
arasında 27. sıradavken
1986'da 4. sıra^a. günü-
müzde ise ilk sıralara yer-
leşmıştır
Tekstılde ıse dışsatımın
1989 vılından sonra belirlı
bır durgunluk eğilimi için-
de olduüu szorülmektedir
1989 vıhnda 1.43 mılyar
dolar olan Türk tekstil dış-
satımı. 1992 yılına gelındı-
ğinde ancak 1.37 milyar
dolardüze\inı \akalavabil-
mıştır
Bu \ennde saymanın ne-
deni. A\rupa Birlıği tara-
fından Türk tekstil üriinle-
rine uygulanan antidam-
pıng vergileri ve Türk ürün-
lerinin katma değeri düşiik
mallarda rekabet gücünü
vıtırmesıdır. Türk tekstil
dışsatımı bu anlamda bır
durgunluk vaşarken dışalı-
mın hızla arttığı ızlenmek-
tedır. 1989"da"624 mıKon
dolar olan Türk tekstil dısa-
hmı. 1992'de 1.2 milyar do-
lara çıkmış ve vüzde 90
oranında artış göstermiş-
tir.Tekstil \e konfeksiyon
(|ışsatımı 1993'te 4.8 mil-
yar dolar olurken. 1994"te
5.5 milyar dolara ulaşmış-
tır.
Türk tekstil \e konfeksi-
yon sektörünün en büyük
pazarı A\rupa Bırlığı"dir
AB ülkeleri içinde en bü-
viik pav ıse Almanyanın-
dır. En bihük ikinci pazar
ABD'dır
Üçüncü sırada ise EFTA
ülkeleri gelmektedır. Yal-
nızca Almanva, Türk hazır
givım ihracatının yüzde
45'ini oluşturmaktadır
1993 ve 1994 yıllarında
Avrupa Birlıği içinde Al-
manvadan sonra Tür-
kıve'den en fazla tekstil ve
konfeksiyon ithal eden ül-
keler Mrasıyla Ingiltere.
Fransa. Hollanda. italya.
Belçıka-Lüksemburg.
Danimarka. İspanya. İrlan-
da. Portekız ve S'unanis-
tan'dır. AB pazarı dışında
Türkiye'nin önemlı ınüj-
terıleri arasında Amerıka
Bırleşık Devletleri. Polon-
ya. Suudi Arabıstan. Avus-
turva. İsvıçre. Rusya,
Sunye ve Iran bulunmak-
tadır.
Iplık ve kumaş teknolojılenndekı son
gelişmelerle tekstil ve konfeksiyon. Av-
rupaVia rekabet gücü y üksek sektörler
arasında olmasına rağmen. konfeksiyon
sanayii. emek voğun vapısı nedeniyle
özellıkle alt \e orta fiyat kategorısinde-
ki mallar için sanayileşmiş ülkelerden
önce Günev Kore. tayvan. Hong Kong
gibi sanav ıleşmekte olan ülkelere kay-
mış. son v 11larda ise el emeğinin daha u-
cuz olduğu ülkelere doğru kaymaya de-
vam etmektedir.
Zengin sanav ileşmiş ülkeler arasında
konfek>i>on dış tıcareti fazla veren tek
ülke İtalya dır. Türkiye'nın üst fiyat ka-
tegorisınde üretım yapması. ıvı yetışmiş
stilist vemodistlerlegüçlü bir tekstil sa-
nayıine sahıp olması bakımından Ital-
ya'> ı önıek alması gerektiği uzmanlar-
ca savunulmaktadır.
Türk tekstil \e konfeksiyon sektörü,
Türk ekonomısinın çekici gücüdür. İs-
tanbul Sanayı Odası'nın. I994'te hazır-
ladığı 1993 vılına ılışkın"Türkiye'nin
500 BüvükSanavi Kuruluşu" listesinde
89 şirket dokuma. gıyım eşyası. derı ve
avakkabı sektöründen çıkmaktadır.
1993'te Turk tekstil ve konfeksiyon
sektörü. toplam sanayı üretimınin v üzde
8.4'ünü. imalat sanaviı üretimınin yüz-
de 11.5'ını. tuketim mallan üretimınin
ise vüzde 31.8"ını karşılarken. 1994'te
toplam sanayi üretimınin yüzde 9"unu
ve imalat sanayii üretimınin yüzde 12'si-
ni karşılamaktadır. Tekstil ve konfeksi-
von sektörü üretıminın büvüme hızı.
Türk ekonomısınin büyüme hızının üze-
rindedır. Bu nedenle tekstil ve konfeksi-
von sektörünün toplam Turk üretimi
içındeki payı surekli artmaktadır
Türkiye, ıplik eğirme ve dokuma sek-
törlerinin her kolunda dünyanın en bü-
v ük on kapasitesi içinde bu-
lunrnaktadır Örneğin 1992
sonunda dünja kısa elyaf
sıstemlı rıng ıplık eğirme
kapasıtesinin yüzde 2.4"ü.
open-end ıplik eğirme kapa-
sıtesinin de vüzde 2'sı Tür-
kive'debulunmaktadır. Dün-
va mekıklı tezgâh kapasıte-
sinin yüzde 2.5'i ve mekik-
siz tezgâh kapasitesınin yüz-
de 1.4'ü Türkiye "de kurulu-
dur.
Türkiye. aynca dünyada
en büvük yatınmlan vapan
üçüncü ülkedir BugunTürk
tekstil ve konfeksiyon sektö-
rü. Türk imalat sanayii istih-
dami içinde vüzde 20'ye ya-
kın pava sahiptir, yaklaşık 2
milyon kişiyi istihdam et-
mektedir. Yalnızca konfek-
sıvon sektörü 1 5 milyon ki-
şıve istihdam sağlamaktadır
ve toplam istihdam içinde
>üzde 10'luk bırpay a sahip-
tir. Tekstil sektörünün payı
ise 1994 yılı için yüzde
9.8'dır.
Tekstil sektörü reel işgücü
maliveti. Türkiye ortalama
reel işgücü maliyetinın yal-
nızca vüzde 58.6'sıdır. Bir
ba^ka deyışle. tekstil sektö-
rü i>çisi. imalat sana> ıı orta-
lama ışçı ücretinin ancak
vüzde 59"unu kazanmakta-
dır Buna rağmen. Türki-
ye'deki işgücü malıyetlen.
bu alanda uluslararası pazar-
larda hızla yükselen Çın ve
Hındistan ile karşılaştınldı-
ğında çok daha v üksek dü-
zevdedir
Sürecek
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EK31EKÇİ
Tanju ile Beşikçi...
Eye geldiğimde eşim:
- Seni Aydın Doğan aradı! dedi.
"Allah Allah!" dedım ıçimden. "Aydın Doğan benini-
ye arasın kı?" Aydın Doğan, Hürriyet'in, Milliyet'in pat-
ronu. Yoksa Oktay'la Ali gibi beni de mi almayı düşü-
nüyor? Olamaz!
Jeton sonradan duştu. Bu Aydın Doğan, o Aydın Do-
ğan değil, Haymana Cezaevi'nden çıkan Aydın Do-
ğan'dı. "Yaba"dergısinınsahibi, yayıncı, öykücü Aydın
Doğan!
- Abi, ben Aydın Doğan! Benim aramamı istemişsin!
- Evet, siz cezaevinden çıktınız, geçmiş olsun. Şük-
ran Yurdagül söyledi, bir dolu da sorun çıkmtş galiba!
(Ben, başka Aydın Doğan aradı sandım, demedim ar-
tık.)
- Evet abi, tahliye olduğum gün, yeniden mahkeme-
ye. DGM'yeçıkarıldık. Akşamınyed'ı buçuğunda ancak
evımevarabıldım. Böyle bir uygulama yaptılar. Yapma-
lannın nedeni şu: Benim cezamın bitişine bir gün kala
cezaevi yönetimi, tahliye karanmın neden gelmediğıni
soruyor; dosyaya bakarken görüyorlar ki, yazar Mus-
tafa Pala ile yayıncı Aydın Doğan aynı dosyada. Ger-
çekten öyleydı, bız ikimız aynı davada yargılanmıştık.
- Neydi davanın konusu?
- Musa Anter'te yapılan söyleşiden ötürü, ben ya-
yıncı olarakyargılandım, Mustafa Pala yazıyıyazan ola-
rak. Kitabı hazırlayan olarak altı ay ceza almıştım. Mus-
tafa Pala da yazar olarak 18 ay almıştı.
- Kıtap toplatıldı mı?
- Yok, toplatılmadı. Ben bir ara iletirim size. Biz ye-
nıden DGM'ye çıkarıldık. Mahkeme demış kı: "Musta-
fa Pala ile Aydın Doğan mahkemeye birlikte gelsınler.
Burdan tahliye verelım!" Ben tabiı şaşırdım. Ben salı-
verılip evıme gelecektim, sabah saat dokuzda. Böyle
olunca gelemedım. Mustafa Pala ile birlikte, yeniden
kelepçelendik. Ankara DGM'ye getirıldık Hayma-
na'dan, askerı şeyle. Işte orada Ismail Hoca'nın (Be-
şikçij, yayıncısı Ünsal Öztürk 'ün davalan gorüldü. Ar-
dından Mehdi Zana 'nın duruşması yapıldı, o salıverıl-
di. Ismail Bey'le Ünsal Bey'in duruşmaları 24 kasıma
ertelendi.
- O da çıkabılecek mi acaba?
- Bılemiyorum; kendısıyle konuşamadık. Sadece,
"24'üne attılar'" dedı. Öyle bır selamlaştık o kadar.
- Sız ne kadar yattınızdı?
- Ben tamamen bıtirdim cezamı. 4.5 ay yattım. Za-
ten altı aylık cezam vardı.
- Daha önce işkence filan yaptılar mı?
- Yok, oyle işkence durumu filan gönmedım. Ben sa-
dece yayıncı olarak... Hani bize bır dört ay erteleme
hakkı verihyor; o zaman başvurmuştum, dilekçeyle sav-
cılığa; o da ıkı ay ertelemişti, ıçerı almadılar. Bu arada,
para cezasını taksıde bağladılar. Bu ıkı ay içinde 50 mil-
yon lırayı odedım. Beş milyon lıra da güvence (temi-
nat)yatırmıştım, yanı ertelemeyi yapmalan için. Toplam
ellı beş milyon lıra yattı. İki ay daha uzatmaya gittiğım
zaman, savcı uzatmadı, tutuklattı.
- Pekı, Mustafa Pala ne oldu?
- Mustafa Paia, 250 milyon lira para cezasına, ikiyıl
da hapis cezasına çarptınlmıştı
- iki yıl yattı mı şimdı?
- O yatmadı! Ben gıdip yattım. Benim cezamın bıt-
mesine az kala, Mustafa Pala yakalandı. Evıni falan de-
ğiştirmıştı, Batıkent'e gitmıştı.
- Ne kadar yatmış oldu Mustafa Pala?
- O, kırk beş gün yatmış oldu. Birlikte, duruşmaya çık-
tık, Pala 'nın kararı şu: Ikı yıllık cezantn bır yıla düşürül-
mesine ve onun da ertelenmesıne, 250 milyonluk pa-
ra cezasının da 100 milyona düşurulerek ertelenmesi-
ne, dolayısıyla salıverılmesıne karar verildı. öylece,
mahkeme onu tahliye etmış oldu. 45 günle kurtardı.
Hatta onun, Haluk Hoca (GergerJ oradayken, bu ayın
20 'sınde duruşması olduğuna ılişkın şey de gelmıştı bi-
ze. Fakat dosyamız bır olduğu için, benim "tahliye" gü-
nümü, onunkıyle bırleştirdıler. On gün daha erken çık-
tı benim sayemde. Bana bir rakı borcu var, kararlaştır-
dık aramızda! (Kahkahalar).
- Ismail Beşikçi ne olacak
9
- Ismail Beşikçi TMY'nin 8. maddelerinden kurtanr.
Onun kitaplanndan dolayı 33 yılı aşan cezası var. Fa-
katTCY'nin 159'la312'liklendevar. ÜnsalÖztürk'lede
mahkemede karşılaştık. O da Ismail Beşikçi'nın kitap-
larını yayımlamıştı. Onun davası da çok. Onunkilerin tü-
mü 8. madde ile ılgıli.
- Haluk Gerger'le, Istanbulda TÜYAP'ta karşılaştık.
O, eşı Rennan'la birlikte ABD'ye gidıyor. Bana 10 Ka-
sım günu sızlerın çıkacağınızı söylemişti. Haluk Ger-
ger'le Ayşe Zarakolu na. Yayıncılar Birlıği ödüller ver-
mişti. Haluk'a soyledim, "Aydın Doğan'larçıkınca be-
nı arasınlar" dıye, arayan senmışsin demek!
- Ben çıkınca aradım, yoktunuzgazetede, eviaradım,
yengeydı sanıyorum; o da "Evde yok!" dedi, "Aradığı-
mı söyleyin" dedım, not bıraktım. Fakat telefonumu
vermeyı unuttum!
1947 doğumlu Aydın Doğanla 1959 doğumlu Mus-
tafa Pala'ya başarılar dıledım. Ismail Beşıkçi'yı çoktan-
dır göremıyorum. Cici beyler. Tanju (Çolak) ıçın ozel ba-
ğışlama yasalan düzenleyedursunlar; Ismail Beşikçi kı-
min umurunda? İHD'den aldığım bilgiye göre, Beşık-
çi'nin dava sayısı 103. Yargıtayda kesınleşen hapıs ce-
zası 37 yıl 3 ay ağır hapıs, kesınleşen para cezası 3 mil-
yar 234 milyon 80 bın TL; Yargıtay aşamasında olan ha-
pıs cezası 3 milyar 733 milyon 333 bin 332 TL. Devam
eden çok sayıda dava var. Değişik dönemlerde 13 yılı
aşkın cezaevinde kaldı.
•••
Çağdaş Gazeteciler Derneği, 18 kasım cumartesi sa-
at 14.00'te Türk-İş Salonu'nda, "Basında Kavga" ko-
nulu bir açıkoturum duzenlıyor. Katılanlar: Nezih De-
mirkent, Korkmaz Alemdar, Orhan Koloğlu. Duy-
duk duymadık demeyın!
B U L M A C A SEDAT YAŞAYAN
1 2 3 4SOLDAN SAGA:
1/ Çobanpüskülü
de denılen. çalı
görünüşünde bıt-
kı. 2/ Salatası ve
ruletı ünlüdür...
Türk müzığınde
az kullanılmış bır
zumatürü.Aİstek
ve tutkularda öl-
çülüdavranmaer-
demı. . Yılayet 4/
Loğusaotu da de-
nılen. sanlgan bır
bitki. 5/ Paragu-
ay'ın para bırımı.
6/ Yurdumuzda bır göl... Su
taşkını 7/Yabanılhayvanba-
nnağı... Serbest meslek
adamlarını içinde toplayan
resmı bırlık. 8/ Su.. Sıkıntı
verme. üzme Bırşeyinesas
tutulan yüzu. 9/ Iskoç erkek-
lerının gıvdıği kısa eteklık...
Büyük meşin hevbe.
YLKARIDAN AŞAĞIYA:
1/ Güney Anadolu'da vaşa-
yan Türkmenler arasında
yaygın tellı bır çalgı... Bır
renk.2Mlev.. Babanınkızkardeşı.3/Czerı ka>ındırıcı tuv-
lerle kaplı olan otsu bitkı. 4/Akaju da denılen büyük bır
ağaç.. Bir gıda nıaddesı. 5/Galyum elementının sımgesı...
Sırtında büyük dıkenlerı olan bır balık. 6/Orduda görevlı
bukınan herkes Kenaf da denılen bır tekstil bıtkısı. 7/
Olumsuzîuk belirten bır önek. ABD Llusal Havacılık ve
Uza> Daıreii'nın bimgesı fit Geçımsızlık, kargaşa. . Çıt,
perde. 9/Gönül. yürek... Beddua.