Katalog

9 EKİM 1995 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI LJbya ile alacak krizibüyüyop • VNKARA(AlNkA)- *îurkı>; ıle Lıbya ara^ında \illardr suregelen alacak krızınn son donemde ı>ıce cıddılejtığı bıldınldı Sureklrtekrarlanan ancak boşa çKan odeme sozlennı venne getırme\en Kaddafı vonetınının Karma Ekonomı Komısvonu Protokolu ne(K-EkP) aykın clarak borçları odemedıgı gıbı muteahhıtlık ı>lerının tastıveNinı de engelledığı belırtılıvor Lıbva Merkez HazıneM nden toplam 200 mılyon dolar cıvannda alacağı olan vaklaşık 20 firmadan 15 ının KEKP ıle kendılenne tanınan hakkı kullanarak 600-""00 mıl>ondo!arlık ışın tasfıve^ı ıçın japtığı başvurijlar Lıb\a tarafından îıjleme konulmadı Çelikte dünya ile yarışıyoruz • A.\kARA(\.\KA>- Turkıve ocak-agustos donemınde 8 mıKon 7 48 bın tonluk ham çelık uretımi ıle dunva sıralamasında 1 ^ oldu Demır-Çelık Uretıcılen Derneğı \enlennden edınılen bılgıve gore Turkıve ocak-agustos donemınde dun>ada en fazla ham çelık ureten 1 > ulke ıçınde uretımını en çok arttıran ulke konumunu da elde ettı Hükümet, IMF'nin istekleri doğrultusunda, buğday, tütün ve çay dışında hiçbir üründe alım yapmıyor Üretici tüccara teslim edildi• Yetkılıler Trakva Bırlık \e Karadenız Bırlık'ın toplam 800 bın ton olan a\çıçeğı rekoltesmın ancak 250 bın tonunu, Çukobırlık Tanş ve Antbırlık ın de 1 mıKon 800 bın ton olan pamuk rekoltesının ancak 300 bın tonunu alabıldığını \Tirguladılar ESRA YENER ANKARA - Hukumetın Llusla- rası Para Fonu nun (IMF) istekleri doğrultusunda buğdav tutun ve ça\ dışında hıçbır urunde destekleme alı- mı vapmamasi nedenıvle a\çıçeğı pamuk uzum \e fındık uretıcısı tuc- cara muhtaç kaldı Bırlıklennkavnak >etersızlığı nedenıvle Mnırlı alım va- pabıldığını belırten vetkılıler tuccar ve banavıcının bırlıklenn alamadığı urunlerde fıvatı du^urmek amacıyla ortakla^a hareket ederek uretıcıv ı kıs- kaca aldıgını vurguladılar Hukumetın hazıran avında hasadı ba^lavan hububat ıçın destekleme ka- rannı ağustos a\ ında \ avımlaması vu- zunden uretıcının uğradıgı zarar av- nı polıtıkalar \uzunden butun tanm uretıcılerını de etkıledı Sanavı \e Tıcaret Bakanlığı vetkı- lılen 1993 vılına kadar desteklenen avçıçeğı pamuk tındık uzum gıbı endustnveltanmurunlennın IMF nın deibteğıdoğrultubundaıkı vıldırde;, tekleme alımlan kapsamına alınma- dıgını anımsattılar Bırlıklenn kav naklarının sınırlı olduğunu kavdeden vetkılıler Dı$ Tıcaret Musteşarlıgı (DTV1) ve Hazıne nın de ıthalatı M nırlamavarak uretıcı> ı desteklemedı- gını bıldırdıler Tuccann urununu sa- tacak ver bulamavan uretıcıvı kıska Tüccar devrede'A1VKARA (Cumhumet Burosu) - Sanavı ve Tıcaret Bakanlığı gorev ı oncekı gece sona eren Hasan Akvol ıle Tarı^ Genel \luduru Cıhan \ltinoz destekleme ahmı vapılmadığı gerekçesıvle uretıcının zor durumda olduğunu bıldırdıler 41tınoz uzum v e pamukta destekleme ahmı vapılmadıgı ıçın tuccarın devre>e gırdığını sovledı Tanş ın gucu doğrultusunda uzum ve pamuk ahmı vaptıklarını ancak pe^ın odemede bulunamadıklannı belırten Altınoz "Tuccann ıse gınp ıstedığı fîvattan peşın alacak kavnağı \ar~ dedı Altınoz Pamuk uretıcisinı desteklemek ıçın pamuk ıhracatında kılo başına ujgulanan 60 sentlık fonun 20 sente du^urulmesıne ılışkın bır karamame hazırlandıgını vurguladı Çukobırlık Genel Muduru Mustafa Gokçedağ da alım kapasıtesının sınırlı olduğunu vurgularken "\ncak bız aldığıınız pamuğun fl\atını en gec 15 gun sonra peşın olarak odınoruz. kesınlıkle gecıktırmnoruz" dedı Akyol da dun bakanhk gorev ını devrederken vaptıgı açıklamada, Sanavı ve Tıcaret Bakanlığı na bağlı 13 bırlığın hukumetın tutumu nedenıvle fındık pamuk ve ajviçeğı alımlarında destekleme ) apamamaM uzerıne urunlenn değennın altında satıldıâmı anlattı Türk Lirası Mevduatımza Yülcsek ve Güvenli Yerim 75 80 lAyVadeli 3AyVadeli ÖAyVadeli 1 Ytl Vadeli % % % %90 Tasarruflannızı Derbank'ta Değerlendirin Şulı Merkez Şubesı:AbıdeıHumyetCd No 125/1 Ş15I1/IST Tel (02121 224 94 94 Fax (0212) 231 47 59 Sırkecı Şubesı. Dervıjoölu Sk Dervış Han No 14 Sırkea/IST Tel (0212)512 16 83 Fax (0212)513 90 87 Erenköy Boâda» Cd Kantara Rıza Sk Sevran Ap No 1/5 Erenkoy/IST Tel (0216) 363 23 04 Fax (0216)355 3182 Ankaro Şvbesı: Cınnah Cad No 24/A Çankaya/ANKARA Tel (0312)468 61 82 Fax (0312)468 61 86 DERBANK ca alarak fıvatlan dunva tıvatlannın altınaçekmevecalı:>tığinı vurjulavan vetkılıler "Devlet goz gore gore. ure- tıcıyı tüccara muhtaç bıraktı" deger lendırmesını vaptılar Sanav 1 ve Tıca- ret Bakanlığı ndan alınan bılgılere gore avçıceğı pamuk uzum ve tın- dık satı^lannda son durum *ovle A.\çıçeğı: Avçıçegı rekolteMnın bu vıl vaklaıjik 800 bın ton duzevınde gerçekle>mesı beklenıvor Trak\a Bır lık olanaklannı zoriavarak ıncak P0 bıntona\çıçeğıalabılecek Karadenız Bırlık ın alım kapasıtesı SO bın ton Fındık: Tansu Çıller ın ağustos av 1 ba^ında vaptıgı tındıgın destekleme kapsamına ahndıgı vekılosunaSObın hra odeneceğı vönundekı atıklama- sına ılı^kın kararnamenın Ba^bakan- lık tan donduğu oğrenıldı Pamuk. \aklasjk 1 mılvon 800 bın ton pamuk rekoltesı beklenıvor Çu- kobırlık Antbırlık ve Tanş ın pamuk alım kapasıtesi ıse 300 bın ton \et- kılılerDTM nın pamuk ıhracatından kılo başına ahnan 60 sentlık tonun 20 sente dus,urulmesine ılı^kın kararna- mesinın gecıktıgını bıldırdıler Izüm: Bu vıl toplam 180 bın ton uzum uretımı beklendığını belırten vetkılıler Tans, ın ve tuccann alabı lecegı toplam uzum mıktannın ıse en fazla 1 5o bın tona ula^abılececını sov ledıler Yabancı işçi, 'kayıtchşı'm körüklüyor HULY4TOPCT • 1989ve 1990Mı vıllardaSSCB. Ortave Gunev \\rupa ulkelennde meydana gelen donuşumun ardından Turkıye">e çalışmak ıçın gelen vabancı kaçak ı^çılerın sayısı 4 mılyonu aştı kaçakişçiler genellıkle Sov>etcumhuri>etien. Doğu \v- rupa. Romanva. Polonva \e Filipinler'den geli\or. Işsızlık oranınm her ge çen gun arttıgı ulkemızde kaçak olarak çalı^an vaban u ı^çılenn savının 4 mılvon cıvannda olduğu belırlendı kotu çalışma ko>ullarında güvencesız olarak çalışan vabancı kaçak işçılenn ucuz ı:>gucune neden oldugu ka çak ışçılık nedenıv le de dev - letı büvuk veraı kavbına u5 rattıgıanlas.ıld7 1989 ve 1990 lıvıllardaSSCB Orta ve Gunev Avrupa ulkelerınde me>dana gelen donuşumun ardından Turkıve ve çalış- mak ıçıngelen vabancı kaçak işçılerınsaMsin- da onemlı oranda artış oldu Turkıve de çalı- >an >abancı kaçak ışçilerle ılgılı bır ara^tırma vapan Turk-lş Genel Başkan Danışmanı ^ü- dınm Koç, vabancı kaçak ı>*,ılerın çok kisa surede en fazla para> 1 bınktırıp ulkelenne dön- me beklentısını taşıdıklan ıçın agır koşullar daçahştıklarını sovledı \abancı kaçak işçıle- nn ozelhklekavıtdışı sektordeışverenlenn ve ışçılerın ılı^kılerını etkıledıgıne dıkkat çeken Koç "Kamu açıklannın arttıgı bır donemde ışçılık nedenıv le dev letın bu\uk vergı kav bı olmaktadır Kavnak velersı/lıgı nedenıvle en temel odemelennde aksa- malann olduğu SSK ıse onem- lı mıktarda sosval sıgorta pnmı gelınnden mahnım kalmakta- dır" dedı Turkıve vevaiadıs.ıvollardan gıren vabancılan ızlevenvede- netleven Emnı>et Genel Mudur lugu ıle Jandarma Genel Komu- tanlıgı nın kadrosunun çogu zaman vetersızkdldıgını vurgulavan ^ ıldırım Koç emnıvetın beledıvelenn bıle taşeron ara- cılıgı ıle vabancı kaçak ışci çah^tırdıgını tes- pıtettığını sovledı I994vılı başlannda4mıl von oldugu tahmın edılen vabancı kaçak işçı- lenn Sovvetcumhurıvetlerınden Dogu Avru pa dan ozellıkle Romanva ve Polonva dan hat ta Fılıpınlerden geldıgını belırten Koç 1993 \ ılı ba^larında Turkıve de çogu Iranlı vaklaşık 2 mıl>on kaçak >abancımn bulundugunu vur- gulavarak EmnıvetGenel Mudürlugü nunval- nızca Istanbul da kaçak vollardan sahte v ıze- lerle gın> vaparak çalışan 2 bın Fılıpınlı Por tekızlı ve Korelı ışçı tespıt ettıgmı sovledı DLTVYA EKONOMISINE BAKIŞ ERGİIN \ILDIZOĞLU LOı\DRA Auer Aynalı-Saalli Fırııt alana Auer Elektro Turbo Radyant Soba Bedava! Auer Aynalı-Saatli Fınn'la mükemmei lezzetier yarann, 7 milyon TL değerindeki hediyestyie sıcak kışlar yaşayın. bu kaiifeyi, bu hediyeyi . kaçırmayın... Yazanmız yıllık izninin bir bölümünü kullandığından yazılanna ara vermiştir. T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI'NDAN DUYURU Âuer Dayamklı Tukefim Malkar! P d b irfîolot ve İhraccrt Â,Ş. AUE Bu kampanya \5 Eyİül - HJ i25/CAdono!ef {0-322}2250216 fa* „ "21;22526 28 363 Sokak Ha! Kal 4 '403 Çonkoyn iaw U {0-232} 489 6? 5j fo» İ0-2321425 73 n \5 Ekim 1995 tarihleri arasmda geçerhdtr. petlas 1 TC Başbakanlık Ozelleşürme idaresı Başkanlıgı (tdare) toplam 2 500000 000000 TLserma\elı PETLAS Lastık Sanayı \e Tıcaret A Ş dekı (Sırketl 2 498 991 000 000 TL nomınal degerlı % 99,96 oranındakı russesının umamını 4046 savılı yasa hukümlen çerçevesınde "satış" yontemı ıle ozelleştırecekür Ihale teklıf almak ve goruşmeler yapmak suretıyle pazarlık usulu ıle gerçekleştınleceknr Teklıf sahıplennın geçıcı temmat olarak 20 mılyar TL tutannda, ılk talepte odemelı suresız, kayıtsız şartsız gavn kabıh rucu, geçıcı temınat mektubu veya geçerlı temınat akçesını Idare nın aşagıda \azılı olan aaresıne tesiım etmelerı gerekmektedır Idare, Rısk Temerkuzu'nden kaçınmak amacıyla geünlecek olan geçıcı ve kesın temınat mektuplannın başka bır banka ve veya finans kuruluşundan getınlmesını talep etme hakkını saklı tutar. Teklıf sahıplennden ıhalenın herhangı tır aşamasında verılen en yuksek teklıfirj peşın degennın % 5'mı aşmamak kavdıvla ek geçıcı temınat talep edılebılecektır. Pazarlık gorüşmelen aşamasında Şırket te meydana geleb lecek sermave arnşlan dıkkate alınacaktır. Ihale ûzerınde kalan teklıf sahıbmın, Idare'ce verılen sure ıçınde soz eşmevı ımzalamaması odeme ve dıger yukumluluklennı yenne getırmemesı halınde alınacak geçıcı temınat herhangı bır ıhtar veya ıhbara gerek kalmaksızın paraya çevnlerek ırat kaydedılebüecekur Teklıfkr, temınat mektubu veva geçerlı temınat akçesının teslımınde Idare den alınacak makbuzla bırlıkte uzennde "PETLAS LASTIK SANAYI VE TICARET A.Ş." ve "GIZÜ" ıbaresı bulunan bır kapalı zarf ıçınde en geç 24.11.1995 Cuma gunu saat 18.00'e kadar Idare nın aşagıda belırülen adresıne tesiım edılecekür. 9 Teklıflenn gerçek kışıler tarahndan verlmesı halınde ımza sırkalen, vekâle'en teklıf venlmesı halınde bu hususta ozel \etkryı havı noter tasdıklı vekaletname ve /ekıle aıt ımza sırkulen, tuzel kışıler tarafından teklıf venlmesı halınde, tuzel kışı adına hareket edenlenn temsıl ve ılzama yetkılı olduklannı gostenr belge ıle ımza sırkulen teklıf mektubuna eklenecektır. 10 Son teklıf \erme tanhınden sonra tdare /e ıntıkal edecek kklıfler degerlendrrmeye ahnmavacaktır 11 ŞırKet hakkında hazırlanan tanıüm kıtapcığı 5 mılyon TL ucret karşılıgmda Idare den temın edılebılır 12 İdare 2886 savılı Devlet Ihale Kanunu hukumlerıne tabı olmayıp, ıhaleyı yapıp yapmamakta, dıledıguıe \apmakta gerektıgınde teklıf verme suresını uzatmakta serbesttır 13 Idare nın gereklı gormesı halınde ıhalelerı kamuoyuna açık olarak vapma hakkı saklıdır 14 Teklıf sahıbı gerçek \e veya tuzel kışılenn ncan faalıvetlen ıle ılgılı clarak vergı daırelen \e Sosval Sıgortalar Kurumu na clan malı yiıkumluluklennı venne getınp getırmedıklerı, teklıflenn Jegerlendırılnesı sırasmda, degerlendırme krıterı o'arak ıhale komBycnunca dıkkate alınabılecekür 15 Sanş ıle ılgıL dıger h^uslar Idare tarafından pazdiık gorüşmelen sırasında teklıt sahıplenne bıldınHektır TC BAŞBAKANLIK Ö Z E L L E Ş T İ R M E İ D A R E S İ B A S K A N L I Ğ I HuseymRatunGınprarSlasNj 2Çan!jvj(»«0ANKARATel |0-JL 441 bOfl ANKARAPAZARI YAKUP KEPENEK Dişli Fiyat - Ücret Makası Eylul ayı fiyat artışları ekonomık ve sıyasal be- lırsızlıklerın kesıştığı bır ortamda açıklandı Kamu kesımı ışçılerının yoğun grev yaptıkları bır sırada hukumet bunalımı yaşanıyordu Bu haftanın so- nunda da 1996 butçe tasarısı açıklanacaktır Ucret-fiyat ılışkıierının ya da makasının "gelırbo- luşumu polıtıkalarının" yeruden bıçımleneceğı bu- gunlerde gozden geçırılmesı gerekıyor Devlet İstatıstık Enstıtusu'nun en son verılerıy- le (Turkıye Ekonomısı istatıstık ve Yorumlar'ın Ey- lul 1995 sayısı) Mart 1994 - Mart 1995 donemın- de, yanı yıllık olarak, ımalat sanayıı ucretlen orta- lama yuzde 47 2 oranında artmıştır Buna karşılık aynı bır yıllık donemde tuketıcı fıyatları artış oranı yuzde 127 7'dır Ister parmak hesabıyla aradakı 1ar- kı, yanı 80 puanlık açığı alın ıstersenız daha kar- maşık bır hesapla ucretlerın alım gucunun yuzde 35 5 azaldığını yakalayın, sonuç aynıdır işçı kesı- mı bunalımın yukunu çekmış, yoksullaşmıştır Re- el ucretlerın bu olçude azaltılmasına karşılık, "re- el faız" ve "reel dovız kuru" gıbı 'sermaye gelır- lennın" bunalım donemınde azalmadığı tersıne art- tıgı, "kamuoyuna açıklanan kâr oranlarından bı- le" ızlenebılıyor Ustelık burada ucretlen ele alınanlar ımalat sa- nayıınde kamu ışletmelerının tamamı ıle ozel ışlet- melerın "25 ve daha çok ışçı çalıştıran" buyuk ış- yerierınde çalışanlardır Işçı kesımının bu en or- gutlu bolumu, memurlar, sozleşmelıler kuçuk ol- çeklı uretım ve hızmet bırımlerınde çalışanlar goz onune alınırsa aynı zamanda "en yuksek gelırlı" bolumudur Mart 1995'te toplam 689 bın kışı olan ımalat sanayıı ışgucu, toplam ıstıhdamın yalnızca yuzde 3 4'unu, "ucretlı ve maaşlılann da yakla- şık onda bırını oluşturmaktadır "Emeğıyle geçınenlerın kalan bolumunun, ya- nı yaklaşık onda dokuzunun son bır yılda enflas- yon nedenıyle karşılaştığı alım gucu kaybı yuka- rıda verılen oranların çok daha uzenndedır' de- nılırse bu yanlış olmaz Kaldı kı, 5 Nısan bunalımına "gelmeden once- kı bıryılın venlerı" ımalat sanayıı ucretlerının orta- lama yuzde 79 6 tuketıcı fıyatlarının da yuzde 73 6 artışla buna yakın bır duzeyde kaldığını emek gelırlenyle fiyatların artış oranları arasında buyuk bır fark bulunmadığını gosterıyor Ozetle, 5 Nısan ekonomık kararlılık onlemlen tum bunalımın yukunun toplumsal katmanlar arasın- da eşıtlıkçı dağıtılacağı sozlennı yalancı çıkarmış emeğıyle geçınenlerın yoksullaşması sonucunu vermiştir Yukarıdakı oranlar bu gerçeğın çok sı nırlı bır gostergesıdır bunalımın emekçı kesımle- n yoksullaştırmasının sayısal ve nıtelıksel yonlerı çok daha derındır Bu bır ikıncı nokta, "alım gucu" olarak ucretlerın azal- masının enflasyonu onlemedığı gerçeğıdır Eylul enftasyonunun yukselış egılımı, enflasyo- nun gerçek daha doğrusu tek nedenının ucret artışları olmadığını kanıtlıyor Eğer tersı doğru ol- saydı reel ucretlerın buyuk olçude azaltıldığı son bır yıl sonrasında enflasyonun tırmanışa geçme- mesı gerekırdı Gelır boluşumunun emek kesımının zararına ol- masını ısteyenler, "Ucretler arttırılırsa fıyatlar ar- tar, enflasyon olur, sonuçta yıne ışçı sınıfı kayıplı çıkar" bıçımınde bır goruşu kamuoyunda egemen kılarlar Yıllarca, ulkemızde de bu kanı kamuoyu- nun beynıne kazındı Ucretlı duşmanlığı kışkırtıl- dı Oysa yukarıdakı verıler, ucretlenn alım gucu du- şuk tutulsa da enflasyonun bu yılın hazıran ayın- dan başlayarak yaşandığı gıbı tırmanabıleceğını yenıden kanıtlamaktadır Ucret-enflasyon artışla- rı arasında tek yonlu ve bıre bırbır bağımlılık ılışkı- sı kurulmasının yanlışlığı ortadadır Eğer bınlerı enflasyonla savaşım gıbı artık unu- tulan bır ozlemı yenıden pıyasaya surmek ıster- lerse once bu noktayı, enflasyonun 'ucret dışı" nedenlerını gormek zo- rundadır Yalnızca emekçı kesı- mın ezılmesıyle ekono- mık bunalımlar aşılamı- yor, tam tersıne emekçı- ler enflasyonun tırmanışı- nı dızgınlemek gıbı bır yu- ku yıllardır, neredeyse tek başlarına çekıyor Eylul enflasyonunun yuzde 91 3 olmasının "yenıden kanıtladığı" gıbı, ışçı ke- sımının yoksullaşmasına karşın enflasyon dur du- rak bılmıyor IM F ve yerl11M F çe vre- lerı seçım sonrası yenı bır "ıstıkrarpaketını" ka- çınılmaz goruyor Geçen yıl bunalımın bedelını ode- yen ucretlı ve maaşlılar bu kez de tırmanışa geçen enflasyonu dızgınlemek gıbı "yanlışlığı" her yıl ka- nıtlanmış bulunan bırtu- tumla "Ucret ve katsayı artışı ıstemeyın, dahayuk- sek enflasyon olur ha " korkutmacasıyla karşı karşıyadır Başbakan'ın geçen gunlerde açıkladığı gıbı ekonomık bunalım sona erdıyse bunun gerek uc- retlere gerekse 1996 but- çesınde maaş katsayısı ve obur gostergelere yan- sıması beklenır 5 Nısan 1994 sonrasında kımlenn yoksullaştığı gun gıbı or- tadadır ve bu ortamda ekonomı polıtıkası ılgılı- lennce butçe ve ucret he- saplannın doğru yapılma- sı ve son grev dalgasının da bu çerçevede değer- lendırılmesı gerekır Ucret-fiyat makasını su- reklı olarak emeğıyle ge- çınenlerın zararına kul- lanmanın başarısız so- nuçları her gun yaşanır- ken 1996 butçesı done- mı bunun yenı bır uygu- laması "artık" olmamalı- dır