Katalog

' 6 EKİM 1995 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 5 Nismı ııı sıkıntısı boşa gitti• Pek çok olumsuz gelişme, 5 Nisan KararlarTnın miman Başbakan Çiller'in 'kriz bitti' iddiasmı yalanlıyor Ekonomi Ser\isi- Ekonomıde yaşa- nan gelışmeler. geçen yıl sıcak paranın kaçışı ve dövizdekı patlama ile başlayan krizine son verdiğı öne sürülen 5 Nısan Kararlan'nın, temel göstergelerde ortaya koyduğu olumlu gelişmelerın ortadan kalkmakta olduğunun işaretim veriyor. 5 Nisan'da açıklanan olağanüstü ve toplumsal fedakarlık gerektiren kemer sıkma önlemleriyle faturası halkın sırtı- na yüklenen kriz Başbakan Tansu Çil- ler'e göre sona ererken, yaz sonundan itibaren ortaya çıkan gelışmeler kriz ön- cesini hatırlatiyor. Kriz sonrası ortaya konulan ekonomik tedbırlere gerekçe göstenlen dö\izdekı ani yükselme. faiz- lerde tırmanış, hızlı enflasyon. ihracatta gerileme ve ithalatta tırmanış gibı koşul- lar. 1.5 yıl ıçinde yeniden oluşmaya baş- ladı. ANAP iktidarlân ile başlayan borç- lanma politıkalarının son dönemde aşın artışı da bu süreci hizlandırdı. 1994 yılı başındakı ekonomik kriz ön- cesıyle temel farklılığı ıse, yüksek dö\ız rezenı ve yüksek faız polıtikasındakı süreklılık oluşturuyor. Aynca düşük kre- di notuna karşın. Hazine'nin yeniden dış piyasalardan borçlanabilıyor olması da bir başka fark yaratıyor. Ancak. son ko- alisyon hükümetinin stand-by anlaşma- sıyla uluslararası finans kurulu^lannın denetimını kabul ederek. öngörülen re- çetelere uyulması koşuluyla elde ettığı bu dış destek. pamuk ıplıgıne bağlı gö- züküyor. Ekonomi polıtikalannın yönü- nü değiştirecek yenı bir hükümet modelı ve özelleştirme ile gümrük bırliğı gibı temel yonelımlerden uzaklaşılması.-yurt dışındaki kapıların yeniden kapanması anlamı taşıyor. Dövız rezervını oluştu- ran. ancak rısklı bırbüyuklüğe uljşan M- cak paranın. fon kesintileri ile de engel- lenemıyor olması da. bunalımı geeıkti- ren rezervlerin. ?>ağlam bir güvence tıite- lıaı taşımadısını ortaya koyuyor. ENFLASYON- En ıddıalı hedefıni enflasvonu 500 günde yüzde 10'un altı- na çekmek olarak açıklayan koalısyon hükümetı 1994 yılı sonunda yüzde 149.6 ile toptan eşya fiyat endeksınde eumhu- rıyet tarihının rekorunu kırdı Tüketicı fiyatlanndakı yılhk artış ağusto> sonun- da yüzde 89.9 olurken. eylülde yüzde 8 olarak açıklanan aylık enflasyon yıllık endekse vüzde 91.3 olarak vansidı. Ekım ayından itibaren zamlann tırmanması ve ertelenen KİT artışlannırfdevreye sokul- masıyla. enflasyonun yıl sonunda yeni- den üç haneve ulaşmaM beklenıyor. İÇ BORC- Katrilyonlann ılk" kez Çil- ler hükümetı dönemınde ağızlara alındı- ğı Türkıye'de ıç borç stoku, ağustos so- nuna gelındığinde faızı harıç 1 katnlyon 187.7 mılyarlıraya ulaştı DIS BÖRÇ- İç borç gibı dış borç da Çıller hükümetı dönemınde hızlı bir artış gösterdı. 1991 yılı sonunda 50 mılvon 4S9 mılyon dolar olan Türkıye'nın top- lam dış borcu. 1994 yılı boyunca dış kaynak bulunamamasına rağmen dört yılda 21 mılyar 92 mılyon dolarlık anış- la 71_ mılvar 581 mılyon dolara ulaştı. DÖVİ2- 13 Ocak I994"te kredı notu- nun düşürülmesıyle hızlı bir tırmanışa geçen ve faiz önİemındeki gecikme ne- denıyle 5 Nısan Kararları sırasında 40 bın lıraya düşen dolar. yüksek faız ve sı- cak para politikalarıyla kontrol altında tutularak. dövız rezervı yükseltildı. Bu süreçte 30 binlerden 40 bınlere ıstıkrarlı Ekonomi, bunabmın eşiğindeANKARA (Cumhuri\et Bü- rosu) - Başbakan Tansu Çiller'ın '•Ekonomide krizi atlattık" yo- lundakı demeçleri. arka arkaya açıklanan son ekonomik verilerle açığa düştü. DlE ve Hazine'nin rakamlarına göre. ekonomi. tüke- ticı fiyatlarındakı yüksek oranlı artış. dış ticarette yılın ilk 7 ayın- da oluşan 6 milyar 604 milyon dolarltk açık ve 1 katrilyon 200 trilyon lirayı bulan ıç, 71 mılyar dolan aşan dış borç stokuyla bü- yük bir bunalımın eşığine geldi. Hükümetin. yıl sonuna kadar konsolıde bütçe çercevesınde he- defledığı gelir 250 trilyon lırada kalırken, Hazıne aynı dönemde ıç borç ödemelerı içın 300 trilyon lira harcayacak. Fıyatlarda her yıl yaz aylarında yaşanan düşük oranlı artışların. bu yıl hedeflenenın üzerinde ger- çekleşmesi ile kesinleşen yüksek enflasyon. eylül ayı fiyat endek- sinde kendisini gösterdi. Eylül ayında. bir önceki aya göre. top- tan eşya fıyatları hükümetin KIT ürün fiyatlanna yapılan olağan zamlan dondurmasına karşın 4.8 düzeyinde yükselırken. tüketıci fiyatîarında yüzde 8 ile yılın en • Hükümetin. yıl sonuna kadar konsolide bütçe çerçevesinde beklediği gelir 250 trilyon lirada kalırken. Hazine. olağan kamu giderlerinin yanı sıra aynı dönem içinde yalnızca iç borç ana para ve faiz ödemelerine 300 trilyon lira harcayacak. yüksek oranlı aylık artışı yaşan- dı. Geçen ay fiyatlarda yaşanan yüksek oranlı artışlar. ekım ve kasım aylan içın de enflasyonun daha da yükseleceğının ışareti olarak kabul edildı. Hükümetin, kurlardaki artışı baskı altına alarak ortam hazırla- dığı. "yurtdışından getirilen kısa vadeli borçlann y üksek faize vatı- rılarak rant geliri yaratılması" anlamına gelen sıcak para polıti- kası sonucunda ıthalat patladı. Yılın ılk 7 aylık döneminde ıhra- cat miktanndakı artış oranı yüz- de 27.2 düzeyinde kalırken. ıtha- lat yüzde 4 7 .4 düzeyinde arttı. Dış tıcaret açığı yılın ılk 7 aylık döneminde geçen yılın aynı dö- nemıne göre. yüzde 105.6 ora- nında artarak 6 milyar 604 mıl- yon dolan aştı. Yalnızca temmuz ıtibanyla dış tıcaret açığı. geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3 bin 779 oranında yükselerek 1 mıl- yar 91 mılyon düzeyınde gerçek- İeşti 1995 konsolide bütçe gerçek- leşmeleri sonucunda eylül so- nunda 980 trilyon lira gelir elde eden hükümet. yıl sonuna kadar 250 tnlyon lira daha bütçe gelırı beklıyor. Bütçe Yasası'nda 198 tnlyon lira öngörülen butçe açıgı tahnıinını 400 tnlyon lıraya yük- selten hükümet. yıne yasa çerçe- vesinde 1 katnlyon 331 tnlyon li- ra olarak hedefledığı bütçe har- cama tahmınıni 1 katrilyon 600 tnlyon lira olarak değıştırdi. Bütçe çerçevesinde hükümetin beklediği gelir 250 trilyon lirada kalırken. Hazıne aynı dönemler itıbanyla. zorunlu kamu harca- malarının yanısıra yalnızca ıç borç anapara ve faız yükümlü- lüklerı ıçin yaklaşık 300 trilyon lira Ödeyecek. Konsolide bütçe çerçevesinde yıl sonuna kadar yaklaşık 1 mılyar dolar da dış borç ödemesı yapılacak. bir bıçımde ilerleyen dolar. 6-7 Eylül ka- rarlarıyla Merkez Bankasfnın bir süre pıyasadan çekilmesinin ardından yeni- den yükselişe geçtı. Ve yükselış trendinı son dönemde hızlandırarak 50 bın lıraya dayadı. Ekonomik koşullar nedeniyle. yıl sonu kur hedefinın 62 bin 500 liraya yükseltılmesı görüşü ağırlık kazandı. FAİZLER- Ekonomi bileşık bazda yıllık yüzde 406'lık faızle ılk kez kriz sonrası Çıller hükümetı dönemınde kar- şılaştı. 5 Nısan kemer sıkma polıtikala- nvla bıleşik yüzde 86"va kadar genleyen faizler. son kınk vedeli ıhalede yeniden yüzde 137've tırmandı. BÜYÜME- Çıller hükümetinin kırdığı rekorlardan bınnı de 1994 yılında yaşa- nan yüzde 6.1'lik küçülme oluşturdu. Türkıye ekonotnısı son altı yıllık dönem- de ılk kez bu kadar küçülürken. 1995 yı- lının üçüncü çeyreğındekı tüketıme dayalı olduğu belır- ttlen büyüme ıse yüzde 12"ye ulaştı. 1991 vılînda 2 biıı 620 dolar olan kışı başı- na mıllı gelir 1994 yılında 2 bın 184 lıraya düştü. Türk halkı 1991 yılına göre yüzde k l i Başbakan Yardımcısı karayalçın'la ortaklığı döneminde 5 Nisan Kararla- n'nı çıkaran BaşbakanÇiller'Kriziadattık'sözlerinerağmenbaşansızoldu. ÜCRETLER- Hükümetin en buyuk kötülüeü ıse ücret- hyedökundu. 1991'ın Aralık ayında 100 lira olan ortalama ücret arılık I994"e gelindi- ğınde reel olarak yüzde 17.9 azalarak 82 1 lıraya geriledı. \zalma hâlâ suruvor. DIŞ TİCAREt- 5 Nısan Kararlan'nın ıç talebı orta- dan kaldırmasıyla dış pazar- lara yönelen sektörler ve dö- vizdekı hızlı artışın etkısıyle yükselen ıhracat geçen yılın sonunda 18.4 mılyar dolara ulaştı. Ancak. bu yıl dövizın kontrol altında tutulmasına karşın. enflasyonun hızla art- ması ihracatın artış hızını düşürdü ve bu yılkı öngörü 20 mılyar dolarda kaidı. 1993 yılı sonunda 30 mılyar dolara ulaşan ve krızde bü- yük rol oynayan ıthalat 5 Nı- san sonrasi aynı sebeplerle geriledı. Ancak son dönem- de ıhracatı baltalayan polıtı- kalar. ıthalatı yeniden tır- mandırdı. Ithalat. bu yıl 30 mılyar dolara yaklaşacak. Söylemez Brüksel'de yatınmcılann siyasi sorulannı yanıtlayamadı Ozelleştirmeye 'politik' engelBRÜKSEL(AA) -Avru- pa Bırlıgı'nin desteğiyle Brüksel'de düzenlenen "'Türk Özelleştirme Kon- feransı" çerçevesinde.y atırımcılarla yapılan görüş- melen degerlendiren Özel- leştirme ldaresı Başkanı L'fuk Söylemez, "Biz bu- raya maî satmaya gelme- dik. Tiirkiye ekonomisini tanıtmak ve portfoyiimüz hakkında bilgi vermek için geldik" dedı Söyle- mez. "Tabii ki politik des- tek olsaydı. çok daha ba- şarılı olurdu" dedı. 2 gün süren konferansın sonuçlarını değerlendıren Söylemez. Türkıye ekono- misı. özelleştirme portföyü ve yasal düzen- lemeler konu- sunda potansıyel yatırımcılara üst düzey bürokrat- ların yüz yüze görüşmelerle bilgı verdıgını belırttı. tkılı görüşme- lerde bazı yatı- rım bankalannın ve potansıyel yatınmcılann polıtık sorulanyla da karşı- laştıklarını belırten Söyle- mez. "Hükümet değişikli- ğinden dolayı özelleştirme çalışmalarının etkilenip etkilenmeyeceği soruldu" dedı. Özelleştırmenın yasal zorunluluk ha- line geldiğini v urgulayan Söylemez. hü- kümetlerle ve ıdarı başkan- larla sınırlı kal- madan devam edılmesı ge- rektiğıni söyle- di. Yapılan ça- 11 ş m a I a r ı n meyvelerıni gelecekte ala- dikkatı çeken Söylemez. şunları kaydettı: "KİT'lerin bozuk düzenin- den çıkar sağlayanlann. ola- ya ideolojik bakan kiiçiik bir azınlığın dışında özelleş- rirnıe. Türk halkının tama- B Başkanı Sö> lemez. caklarına mının yarannadır. Türki- ye çok biiyük güçlüklerden çıkarak bu noktaya geldi. Bizim temennimiz. statüko- culann degil. refbrmculann kazanmasKİır." Özelleştırmede. "sonba- har atağını" başlattıklarını bıldıren Söylemez."*Sümer Holding, Deniz Nakliyat, Çinkur ve Petlas'ın satışı için ihaleye çıktık. Türk Te- lekom'a danışmanlık yapa- cak nrmaların kısa listesini oluşturduk. Dünya Banka- sı'nın kabulünü aldıktan sonra çalışmalar sürecek. 7 çimento fabrikasu Orüs'ün özelk^tiıme çalışmalan baş- latılacak. Testaş'ın satışı bu av sonuçlandınlabilir~dedı. TİM'e göre eylülde ihracat artışı yüzde 4'e geriledi Eyliü, ihracata da vıırdu Ekonomi Servisi- Türkıye Ihracatçılar Meclısı (TlM) yaz aylarında yüzde 20"ler düzeyinde seyreden ıhracat artışının. eylül ayında yüzde 4"e gerıledığıni bıldırdı. TlM Başkanı Okan Oğuz, ıhracat artış trendının hızla düşmesının uygulanan kur polıtıkasın- dan kaynaklandığını söyledı. Reel kur polı- tıkası uygulanmadığı takdırde ıhra- cat artışının yavaşlayacağına. hatta düşüş göstereceğıne uzun zaman- dır dıkkat çektıklerını »öyleyen ^ Oğuz. "Eylüle ilişkin kayıt rakam- ları maak*scf bi/i haklı çıkarmıştır. l manz, bu musibet, nasihatten etkili olur ve kısa sü- re içinde gereken önlemler alınır" dedı. TİM'e göre. ocak-eylül dönemınde 16 mılyar 60 mılyon 736 bın dolarlık ıhracat kaydı yapılırken. bu dokuz aylık dönemdekı ihracat artış oranı yüzde 23 olarak hesap- landı. İhracat. geçen yıla oranla ılk 6 ayda vüzde 29.9. 7 avlık dönemde vüzde 27.İ. 8 aylık dönem itıbanyla da yüzde 22.6"ya ge- riledı. İhracat artışının 9 aylık dönemde yüzde 23 e gerilemesının. ihracatın düşüş trendınde olması anlamına geldığıne dıkkat çekıldı. Ancak eylül ayındakı düşüşe rağ- men. son 12 aylık ıhracat artışının bir önce- kı döneme göre yüzde 22 gibı yüksek bir sevıvede kaldığı da bıldirıldı. TİM'e bağlı 12 ıhracatçı bırlı- ğinin tuttuğu kayıtlara göre de son 12 aylık ihracat 21 mılyar 495 mılyon dolara ulaştı. Kayıtlara göre. eylülde ıhracatını en yük- sek oranda arttıran sektör zeytın ve zeytın- yağı ıken. hazırgıyım ve konfeksıyon. elekt- rık-elektronık. hububat. baklıyat. otomotıv ve yan sanayıı. maden. tütün ve kurum üzümde artışlar gerçekleştı. Ancak. tekstıl ve hammaddelerı ile çimento başta olmak üzere 10 ana sektörün ihracatmda yüzde 8- 57 gerileme görüldü. BU 02EL FIRSATTAN 27 EKİM 1995 TARIHİNE KACAR YARARHNABILIRSINIZ Türkiye'nin en çok tercih edilen sayısal özel telefon santralı Diginet'e ulaşmanın şimdi iki hesaplı yolu var! Markası ne olursa olsun, eskisini getirin, yeni telefon santralınız Diginet'e %25 ucuza sahip olun! • DX-1 Arcaöe 8 dış/32 ıç lal • DX-1 Gai'ery 12 dış'56 ıç nat • DX-2 Busıness 20 d'Ş"200 ıç ha! • DX-2 Company 40 O<ş 384 ıç ha! • DX-3 Plaza 60 dış.'6O0 ıç ha 1 • DX-4 2O0dış'2C'00ıçha- Yeni bir Diginet alın, Ege telefon makinalarına ücretsiz sahip olun! Santralınııın kapasitesine göre hediye alacağınız Ege telefon makinası adetleri: • DX-ı Ar;ade e5 adei • DX-1 Galler, ile 10 adet • DX-2 Bus ness ile 15 ade" • DX-2 Company ile 30 adet • DX-3 Pıaza ile 55 adet • DX-4 ile 70 adet Netaş Yatfclli Satıcılan: Adana (322) Abım Elektrorık 45B 92 92 Harpui Telefon 359 22 11 AAyaman (416) Tankut Tıcaret 2't 25 59 Atyon (272) Teleenerıı 2!5 30 3C Ankara (312) Ankara Netser 417 22 00 ÇaSdaş 419 44 00 llkem Teletom 419 03 84 Yenışehır Tele ( on 418 18 58 Softstar 417 51 61 Venı Sıstecn 425 57 66 Bemaş 231 59 06 Telelıne 231 85 80 Orta Anadolu 446 38 38 Entaş 437 39 84 Antalya (242) Antelsan 24' 66 00 Teleses 243 80 80 Gjrtaş Teie'on 247 69 00 Alartel (Alanyaı 513 99 97 Erflal Elekink (Kaş) 836 15 '9 Aydın (256) Net Telekonr, ı Kjşadası 1 614 70 00 Bahkesir (266) Bılsam 241 68 C2 Bolu (374) Net Telekcm 212 34 92 Cnur Telefon (Düzce) 514 37 97 Bursa (224) Netses 252 96 06 Gurcanlar 221 05 24 Netburser 251 01 26 Çanakkal* (286) Çara«kale Telekom 21 7 22 11 Daniıii (258) Eltel 263 88 38 Dlyarbakır (412) Gap Net 223 97 " Turk *6!€-;r 221 88 46 Cdlma (284) UstL", Elektrık 225 24 36 Erzurum (442) Erzurjm Te'efon 218 84 24 Eskifahir (222) Ozturk Tele'or 231 7 6 87 Esnet 230 1e 20 Gaziantsp (342) Eksar 232 48 33 Aydın Telefcr 232 27 32 (Urasun (454) Şerel Teletch 216 74 80 Hatay (326) Haraut Tetelon (Antakya) 212 55 66 Harput Telefon (Iskendeim) 614 37 77 Isparta (246) Burak 218 46 62 Istanbul (212) Netser 2'5 39 25 Net Telekom Senns 274 83 33 Netiel 638 23 73 As EleMronık 254 81 45 Fors 275 34 45 Şımşek Komunıkasyon 267 22 19 Merkez Telefon 275 19 36 Telefonsan 261 53 53 Ayka 256 44 34 lletım Telekorr, 212 22 66 Uça Telekom 211 42 49 Teterıarket 571 82 61 Ûzturk Elektnk 585 23 73 Tan Telefon 232 47 37 Busa 511 48 33 Datakom 227 72 67 Interkom 251 97 92 Istanbul (216) Nus EleMronık 366 34 97 A/B Telecom 348 80 10 Unıversal 342 54 34 Teterıng 325 67 68 Yazıcı Elektronık 418 08 24 bmir (232) Ege Netser 489 05 22 Neîsan Teknık 489 55 25 Tekr-otel 445 05 91 Estel Teknık 489 ' 7 50 E ge Teletom 484 40 11 DMC 441 B2 84 Serdar Telefon 441 7' 07 Kahramanmaraş (344) Haber Teie'on 214 89 51 Karaman (338) Erkır Telefon 213 15 80 Kaysari (352) Uniu Telefon 231 06 1' Kocaeli (262) Netsan Telskom 324 74 74 Can Pazarlama 321 84 22 Konya (332) Netkon 351 32 55 Erkın Telefon 236 01 17 Mardin (482) Babaoğiu lletışrm 312 44 40 Mersln (324) Telemarket 237 57 86 Telemekanık 231 43 78 Mu$la (252) Netmar ıBodrumı 316 64 53 Netnar fMarmar s) 412 51 91 Ergene ıBodrurrı 316 95 88 Sakarya (264) Lıder Ele<Ir k 2'" 84 27 Samtun (362) Cen-Tei 432 3C Ze Tekirdag (282) Ne' Se-vıs (Jorlul 651 98 25 Trabzon (462) Ka'net 321 80 40 Van (432) Tekmk Telefon 2'2 38 99 Mesut Telekom 2"4 2 7 99 ZongııMak (372) Burak Elektronık 251 13 67 Hetos YORIM ÖZTtN AKGÜÇ Çözüm Arayışı...Grevlerin yaygınlaştığı. ıç ve dış borçların kabar- dığı. kamu kesımi finansman açığının büyüdüğü, yıllık fiyat artış hızının yüzde 90'larda süreğenleşti- ğı. son ıki yıilık dönemde büyüme hızının sıfır ol- duğu bir ekonomide, olaylara doğru tanı koyup, ciddi önlemlere. politika değişikliklerine gereksi- nim vardır. Bazı kişi ve çevrelerce ortaya atılan öneriler ge- çici, palyatıf olup, sorunları çözebilecek nitelikte değıldir. Bu bağlamda değişik yorumlara yol açan, günlük yaşantımızı da etkıleyen grevler konusuna değınelim. Kanımca. grev konusundaki görüş ve öneriler, hangi yönde olursa olsun, gelir dağılımı- nın düzeltılmesine, çok kısa süre harıç, kalıcı bir çözüm getirmeyecektir. Grevlerin ertelenmesi. düşük düzeyde zam ve- rilmesi; son günlerde basında yinelendiğı gibi, mali yükü 40.0 trilyon tutarında bir zamla yetinil- mesi. yıllık ortalama fiyat artışının yüzde 9O'ı aştığı bir ekonomıde reel ücret kaybını karşılayamadı- ğından yetersız görülebılir. Bu öneriye karşı işçile- re fiyat artışı oranında bir zam savunulabilır. Bütçe açığının yılın ılk sekiz ayında 100 trilyon TL'yi aştığı. KİT'lerin borca batık olduğu, iç borç- lann katrilyon sınırını aştığı bir ülkede, hükümetin ciddı ve yeterli bir ücret zammı yapamayacağı, bunun kaynağı olmadığı ileri sürülebilir. Bu neden- le malı portesi 40.0 trilyon TL'yı bulan bir ücret ar- tışının orta bir yol olduğu, gerek çalışanların gerek hükümetin özveride bulunarak uzlaşmaları gerek- tiği savunulabilir. Işçilere ister 40.0 trilyon TL zam verilsin, ister enflasyon oranında ücretler arttırılsın, kısa süre dı- şında, bu zam ve artışların çahşanlann yaşam dü- zeyini yükseltmesine olanak yoktur. Reel kaynağın bulunmadığı veya arttırılamadığı bir ekonomide, parasal gelirleri arttırma yolu ile, gönenç (refah) düzeyi yükseltılebilir mi? Buna olumlu yanıt ver- meye olanak yoktur. Kısa sürede azgınlaşan enf- lasyon parasal ücret artışını erozyona uğratır, reel ücretler belki ucret zammından önceki düzeyinin de altına ıner. Büyümenin ıki yıllık bir dönemde sı- fır düzeyinde olduğu bir ekonomide, reel ücret ar- tışı ancak kâr ve rant gelirı elde edenlerden kay- nak aktarımı yolu ile sağlanabilir ki bugünkü eko- nomik ve politik düzen buna olanak vermez. Toplum artık 1980'li yılların başlarından, etkili bir beyin yıkaması ile uygulamaya konulan politikala- rın ekonomıyi çıkmazlara, kısır döngülere soktu- ğunu görmelidır. Aynı yanlışta direnme, sonucu değiştirmez. Kaynak dağılımını piyasaya bırak- mak, özel sektörü özendirmek. çeşıtli yollaria özel sektöre kaynak aktararak büyümeyi hızlandırma- nın, gelir dağılımını düzeltmenin, ekonomik istikra- rı sağlamanın olanaksız olduğunu, şu son on beş yıllık deneyimimiz kanıtlamıştır. Emekçiler ister 40.0 tnlyon TL ücret artışı, ister daha yüksek tutarda zam alsınlar, bir orta sürede dahi reel ücretlerini aıttıramazlar. Günümüzde bir- çok ış alanında reel ücretler 1980 düzeyinin dahi çok altındadır. Akılcı stratejiyi kısa sürede parasal ücret artışını çoğunsama değil, izlenen politikalan • değıştırme yönünde baskı yapmada olmalıdır. 1996 yılında seçimlerden hemen sonra yeni bir istikrar programını uygulamaya koyma gereksini- mi duyulacaktır. Büyük bir olasılıkla bu program, IMF patentlı polrtıkaların bir çeşitlemesi olacaktır. Bu programın yüksek bir devalüasyonun yanı sıra sabit kur sistemine dönüş gibi öğeler ıçermesi olasıdır. Böyle bir program, özelleştirme gelirteri ve dış kaynaklarla da desteklenırse. bir süre için enflasyon aşağıya çekilmış ve dış denge sağlan- mış gibi bir izlenim verebilır. Ancak bu dengeler geçici ve kısa surelidir. Bir orta sürede daha bü- yük yıkımlara, toplumsal tepkilere yol açar. Türkiye'nin kamu sektörünün ekonomide üretici ve yönlendirıcı olarak görev üstlendığı, yeni bir planlı döneme girmesi önerilebilir. Bu dönemde kamu ve özel sektör arasında, Japon modeline benzer bir ışbirlıği denenebılir. Devlet, özellikle dış pazarlara girme ve stratejik alanlara yatırım konu- sunda özel sektörü destekleyebilir. Ancak böyle bir modelde özel sektörün kısa sürede kârı ço- ğunsama (maksimızasyon) güdüsünden vazgeçe- rek Türkiye'nin uzun süreli çıkarlarını ön planda tutması gerekir. Uzun sürede emekçiler içın çözüm, kısa sürede olabildiğince parasal ücretleri arttırmak yönünde eylem yapmak değil, izlenen politikaların kökten değişmesi yönünde ağırlık koymak ve bunu başarmaktır. Büyüme ve enflasyonda düşüş öngördü IMF, Türkiye'ye 'pembe' baktı • IMF^NC Dünya Bankası yıllık toplantılan sırasında IMF'ce yayımlanan "Dünyanın Ekonomik Görünümü" konulu raporda, 1995- 96 döneminde Türk ekonomisinin büyüyeceği \e enflasyonun yüzde 50"ye gerileyeceği kaydedildi. DİGİNET SAYISAL TELEFON SANTRALLARI: 2 ABONEDEN 2000 ABONEYE KADAR ESNEK KAPASİTE... BU FIRSAT KAÇMAZ! \\ASHI\GTON (AA) - Lluslarara^ı Para Fonu (IMF). Türk ekonomisinin, 1995-1996 dönemınde bü- yüme kaydetmesının, enf- İasyonun ıse yıllık yüzde 50'ye inmesının beklendi- ğını bıldırdı. IMF ve Dünya Bankası Grubu'nun yıllık toplantıları başlarken İ\IF tarafından "Dünyanın Ekonomik Gö- rünümü" adıyla yayımla- nan raporda. Türk eko- nomisinin. aşırı i;»ın- ^^NA: ma ve güven kaybı- nın getırdiğı kriz- den aşamalı olarak çıkmaya devam et- tığı kaydedildi. Ra- porda. gev şek malı polıtıkalar ve dövız kurla- rındakı ıstıkrarsızlıklar ne- deniyle geçen yıl enflasyon rakamlarının yüzde 100'ün üzerıne çıktığı ılerı sürüldü Geçen yıl uygulanmaya başlayan istikrar politikalan ve programın etkisinı gös- terdıâı. Türk ekonomisinin. 199,<-1996 dönemınde bü- yümeye kjy detınesınin. entlasyonun ıse yıllık yüzde 50'ye düşmesinın beklendı- ğı belınılen raporda. "geçen yıl Türk ekonomisinin re- kabet edebilirliğinde iyi- leşme gerçekleştı" denıldı. Raporda. Meksıkadakı malı bunalımın dünya eko- nomısı üzerındekı olumsuz etkısine karşın. bu yıl ve 1996da genel ekonomik performansın yükseleceği bıldırildi. IMF raporunda, dünya ekonomisinin büyüme hızı- nın bu yıl yüzde 3.7'yı bu- lacağı. bu rakamın gelecek yıl yüzde 4.1 ile son 8 yılın en ıvı performansını göste- receğı kaydedildi. Raporda. dünya eko- nomisinin sorunları arasında. birçok sa- nayıleşmış ülkede görülen ve tehlikelı bir görünüm almaya başlayan bütçe açık- lan. yükselen faız oran- ları ve dövızlerdeki ıstikrar- sızlık gösterilırken. doların bıraz daha değer kazanması- nın dünya ekonomisine fay- da sağlamaü açısından önemlı olduğu belırtıldı. Dünya ekonomısınin. ma- lı pıyasalardaki bunalıma karşın hızlı ıyıleşme ve es- neklık gösterdığı kaydedildi ve "politikalardaki eksik- liklerinin giderilmesinde zamanında önlem alınırsa. orta ve uzun vadede, dü- şük enflasyon ve sağlam büyüme kaydetme potan- siveli hulunmaktadır" de- nıldı