Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 EYLÜL1994 PAZARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER 1994'tebirbayram Kapatılan partılenn butun haklan ve malvarlıklan bır > asa ıle geri venldığı halde, Anayasa'nın 134 maddesınde buna engel hıçbırhuküm bulunmamasına karşın Ataturk'un dernek kurma hakkı da çığnendı CAHÎTKÜLEBİ olmuş Devlet-i Aliyye'ye. De\let-ıÂlı- ye zahire'ye zâhıre lnkılab'a ınkılap dı\en. Turkçe fiıl çekımlennı bıle bıl- meven devlet buyuklenmız var O>le kı Arapça serî (suratlı) ıle Fransızca seri (dızı) sozcuklennı kanştırmayan tek yurttaşımız >ok gıbı * Her alan (bılım. sanat, endustn. tecım) polıtıze olmuş kurumlann kadrolan ınsan çıflıklenne donuştu- rulmuş Halkın uyutulabılmesı ıçın okullar, ışyerlen, hatta Bu>uk Mıllet Meclısı dınselleştınlmış Dınsel eğı- tımle yetıştınlenler açıkça >a da kodla- narak gızlenıp her okula. her goreve, hatta asken okullara bıle sokulabıl- mekte, Turkıye. mollalar toplumu ol- maja suruklenmekte 26 Eylul 1994'te dil de>nmi ne du- rumda: Öncelıkle belırteyım Ataturk ıçınde bulunduğu gunlenn zorlama- sıyla ışıne gelenı soylevıp ertesı gun vazgeçenbugunku devlet addmldnmı- za benzemezdı Zaten nıtelıklen de bunu gerektınrdı Yaşantısında hıçbır yenılgı. hıçbırçelışkı bulunmamaktav- dı O. cşınerasılanmdyacakbırbu>uk asker olduğu gıbı. buvuk devlet ada- mı, buyuk bır dev nmcı ve ustun bır ız- lence ustasıydı Butun devnmlennı on hazırlık. gelıştırme ve gunu gebnce uv - gulama vontemı ıle başanya ulaştır- mıştı Ddha Erzurum'da ıken bır gece vansı ıkı yakınına açıkladığı cumhuri- jet'ı kurma duşuncesı ıle buna bağlı oburdevnmlen basamak basamak on hazırlıklarla gerçekleştırmıştı 1924 te Te>hid-i Tedrisat (Oğretım Bırlım) Ya- sasfnı BMM de çıkarttı 1924İe Teş- kilat-ı Esasive yasasına "TC Devleti'- nin resmi dili Turkçedir" hukmunu koydurdu 1928 dev enı Turk harflen- nı hazırlamak uzere Dil Hejeti'nı oluş- turdu Aynı yıl Turk ABC'sı kabul edıldı Oyıllara kadar Kataid-iOsma- ni adıyla okutulan dılbılgısının (gra- menn) dılımızın kurallanna uvmadı- ğını goz onunde bulundurdrak gerçek dılbılgımız oluşuncava kadar okul ız- A taturk, Buvuk Soylevı'- nde Kurtuluş Savaşfnı \e cumhumetımızın kurulması çabşmalannı anlatırken. "1335 (1919) senesi mavtsının 19'uncu gunu Samsun'a çıktun. \ azi- jet ve manzara-i umumi.ve:" dıve so- zebaşlıvor Evet.'bu gun 26 Eylul 1994 Ata- turk'un kurduğu Turk Dil Kurumu - nun 62 yıldonumu Ataturk un sağlı- ğında, ılk kurultavda bugun dil bavramı olarak saptanmış Şımdı bır de bız genel manzaraya kısaca goz ata- lım Durumabartmdsızşoyle * Ataturk un cumhunvetın kurulu- şundan hemen bır vıl sonra BMM - nden çıkarttığı Tevhid-i Tedrisat (Oğ- retım Bırlığı) vasası ellı yıldır ıktıdar- larca kapsamı gıttıkçe arttınlarak çığnenmış ve çığnenmekte * Ulusal eğıtım kurumlan bırtakım bıçımsel hokkabazlıklarla ıflas etmış Devlet okullan. değıl unıversıtelere oğrencı vetıştırme yeteneğı en asgan duzeyde aydın vatandaş yetıştırmekte bıleacızkİlmı^ Devletkendıokullan- naodenek vermektense gostensvetı- caret funasındakı ozel okullara kredı- ler açarak saravlar kurdurmuş ve kurdurmakta Kendılenne vasal ol- mayarak kolej adını takan bu okulla- nn buyuk bır bolumu de, ünıversıteye oğrencı sokabılme veteneğınde değıl Bunlar da ozel dershaneler sayesınde ışlennı jurutuvor bu ışın reklamını yapıyor Ortada buyuk paralar donu- yor Orta hallı aıleler guç durumda, halk çocuklan va okumaktan yoksun ya da ımam-hatıp okullanna yonel- mek zorunda Okul kapılanndd bdğış pazarlıklan vapılıvor Llusal eğıtımı- rruz ıflas etmış çurumuş * Tûrk dilinın gelışıp ozleşmesını ıs- temek ıktıdarldrca neredeyse suc say ı- lıyor * Eskılık gelenekçılık sdvlanna kar- şın Osmanlı ve lslam kulturu de vok lencelennden dılbılgjsı dersı kaldınldı Bu arada (1929) Arapça ve Farsça derslen de okul ızlencesınden çıkanldı Ataturk, Sadri Maksudi'nın kıtabının başına 1930da, "Llkesıni >abancıde>- letlerin boyundunığundan kurtaran Tıirk de>leti. dilini de vabancı dıllerin boyunduruğundan kurtaracaktır" an- lamındakı unlu sozlennı yazdı 1931 - de Tiırk Tarih Kurumu'nu, 1932"de ıse uzun on hazırhklardan sonra Turk Dil Kurumu'nu kurdu Çunku bır halkın gerçek ulus olabılmesı ıçın laıklık, ulu- sal dil ve tanh bılınçının onkoşul oldu- ğunu bılıvordu Ölmeden once de Turkjye Iş Bankası"ndakı abartılma- yacak kadar mutavazı pay belgıtlen- nın faız gelırlennı Dil ve Tarih kurum- larını vaşatmak amacı ıle bu kurumla- rd bıraktı Turk Dil Kurumu'nun çalışmaları: Turk Dil Kurumu kuruluşundan dev- letleştınldığı 1983 yılına kadar geçen 51 yıllık sure ıçınde derleme - tarama. sozlukler, dılbılgısı (gramer), yazım (ımla), yabancı tenmlere karşılık bul- ma ve tanıtma konulannda sureklı ça- lışmalar yaptı 1983'e kadar, çoğu bı- lımsel değerde 581 yapıt hazırladı Bunlann ıçınde uzun ınceleme-araştır- malan gerektıren yapıtlarçoğunlukta Geçmış çağlardakı Turk dıllen dılbıl- gılen. Anadolu Turkçesının dılbılgıle- n. sozlukler. çeşıtlı dılbılgısı kıtaplan, 8-12 cılt derleme ve taramd sozluklen. yabancı tenmlenn Turkçe karşılığını saptayan ve Turkıye duzevınde be- nımsetılen sayısı 30'u aşan tenm soz- luklen. yazım (ımla) kılavuzlan yer alıvor Turk Dil Kurumu bu vapıtlar- dan gerekenlen on bınlerce. yuz bın- lerce bastırdı ve bugun ıçın şaşırtıcı sayıldcak kadar ucuz ederlerle halka v e ındınmlı olarak oğretmen v e oğren- cılere sundu Bu çahşmalar sirasında lukse heves etmedı savurganlığa duş- medı şımdı ortada bulunan ıkı buyuk yapıvı bır çok akçal sorunlara karşın ulusal ortamımıza kazandırdı Kurumun uğradığı saldırılar: Ataturk Turk Dil Kurumu'nu kurar- ken kurum başkanlığının Mıllı Eğıtım bakanlannca yurutulmesını ongor- muş. her butçe vılında Kurum'a bır odenek avnlması >asa\a bdğlanmıştı Bu stdtu 1950 yılına kddar surdurul- du Demokrdt Partı ıktıdan alınca Mıllı Eğıtım Bakanı başkanlıktan çe- kıldı butçeye her yıl konulan odenek de 1 (bır) Turk Lırası'na ındınldı Bu koşullarda kurum tuzuğunde de bır takım değışıklıkler yapılması zorunlu- luğu doğdu Ancak genelde hükumet ıle kurum arasında karşıhklı ılışkıler saygınlıkla surduruldu Ne var kı aradan uzun yıllar geçtık- ten sonra. 1980'de Kenan Evrendarbe- cileri yaptırdıklan denetım (teftış) ve soruşturmalarda kurumun hıçbır ku- surunun bulunmamasının saptandığı- nı dıkkate almayarak, kurumun, Mıllı Eğıtım bakanını başkanlıktan attığını, hukumetlen dınlemedığını ılen surdu * Kurumun 1970'lı yıllann başın- dan başlayarak 1983'e kadar CHP ıle de bırtakım gereksız anlaşmazlıklan ortaya çıkmıştı Uyemız olması ıle ve bır ara yonetımde gorev alması dolayı- sıyle ovunç duyduğumuz Sayın Bülent Ecevit. bır akıllının yol gostermesıne kanarak ve araya gıren buyuk devlet adamı îsmet lnonu'yu dınlemeyerek kuruma ıkı kez mıras davası açtı Her ıkısını de kazıyye-ı muhkeme alarak bız kazandık Bununla da yetınılmeye- rek 1970'lı yıllann sonundan başlayıp 198Ve kadar her vıl Ataturk kalıtın- dan para kestı. 1982 gelınnı ıse hıç ver- dırmemeyc kalkıştı Bu kez bıam açtı- ğımız davayı yıne bız kazanarak Ataturk kalıtının bıze duşen payını yı- ne icra yoluyla aldık * Uçuncu kez bunalımımız 1980 cuntacılanndan geldı Yıllar boyunca bekledıklen halde kurum uyelığıne se- çılemeyenler, Ataturk ılkelenne ters duştuklen ıçın ya da tuzuğumuze ay- kın davranışlan nedenıyle uyelıkten çıkanlanlar. tutuculuğu meslek edı- nenler. Ataturk devnmlenne karşı olanlar. kurumu sömüriilür yemlik sa- nanlar surum peşındekı tutucu bır ga- zetecının çevresınde toplanıp tumu de gerçek olmayan savlarla kuruma sal- dırdılar O sıradd cuntacilar da bıze bırtakım onenlerde bulunmuş. bız de reddetmıştık. hattd Cuntacılarbaşı'nın yakını olan bın. bana kendısının baş- kan, benım ıse genel yazman olmamız yolunda tcklıfte bulunmuştu Iştc bu karmaşa ıçınde dnayasaya dayalı bır yasaçıkanlarak DılveTanhkurumla- n devletleştınldı Bılındığı uzerc kapatılan pdrtılenn butun haklan ve mdlvdrlıkldrı bır vasa ıle gen venldığı halde. Anayasa'nın 134 maddesınde buna engel hıçbırhu- kum bulunmamasınd karşın Ataturk'- un dernek kurma hakkı da çığnendı Bu hakkın gen venleceğını seçım bıl- dırgelennde vaat eden bır partının ıse bu karanlık davranışta tuyu bıle kıpır- damadı Sırası gelmışken değıneyım Turk Dil Kurumu başlangıçtan ben hıçbır sıyasal davranışa kanşmamıştı Bıze karşı olanlann ılen surduğu ıddıalann hıçbmnın gerçek olmadığını. soruş- turma yaptıran cunta da bılıyordu Ne var kı onenlennı kabul etmedığımız ıçın kurumu kapatmaya karar vermış- lerdı Bu karardan donmedıler Nıte- kım, en kuçuk kusurumuz olsaydı. bu karara varan cunta neler \apmazdi1 Ataturk'un dil devnmını baltalamak- la buyuk bır ayıp ışledıler Dil devriminin büyük utkusu: Ne denlı kosteklenırse kosteklensın, dil devnmı bugun buyuk başanlara ulaş- mıştır Örneğın, değerlı dılcımız Şem- settin Sami'nın Kamus-u Turkfsınde Türkce sozcuk oranı y uzde 30 ıken, kurumun 1983'te son baskısını yayım- ladığı ıkı cılt Turkçe sozlukte Turkçe sozcuk oranı yuzde 80'e ulaşmıştır Obur yandan. dıllennın sadehğı ıle un- lu Şinasi, Ziya Paşa gıbı şaırlenmızde Turkçe sozcuk oranı yuzde 1V34 ıken gunumuz ozan ve yazarlannda bu oran yuzde 70'lere, 80'lere, 90 lara ulaşmıştır En koktencı sağcı partı ılen gelenlen bıle toplam. toptan, tepkı, ozet. sonuç, kesın. sıkıyonetım, gelış- me vb sozcuklen rahatlıkld kullanı- yorlar Anlayamadığım şeyler van Duşunscl altyapımızın (tefekkurumuzun) hala oluşmadığı bır gerçek Bu da gelışme- mızı dolaylı bıçımde engellıvor Bunu anlayabılıyorum da şunlan anlayamı- yorum - Nıçın ulusça gelışmemız. ılerleme- mızıstenmıyor 0 - Yurdumuzu somurge olmaktan, çığnenmekten kurtaran Ataturk'un devnmlen nıçın en azından kulak ardı edılıyor 9 - 1950'den sonra vonetıme geçen v a da muhalefette kalan sıyasal partılen- mızı yoneten gızlı ve kırİı eller mı var° - Ve sonuç olarak "Ey ehl-i vatan" Ataturk'u gerçekten sevıvor musu- nu? 9 ARADA BER YAVUZ GÖR Emekli Elçi Otupum Açık SU Bu gecekı oturumun konusu Toplumumuzun guncel sorunları Bızı ızlemeye devam edın Guzel sarışın spıker Sadece 5 kupona cınsel hayatınızı yola sokuyoruz 900 telefon yeterlı ' SU Eveeet Sayın SA, sızın duşuncelennızı alalım bu ko- nuda SA Bılmem Benım pek duşunmek alışkanlığım yoktur Ama, hıç de duşunmuyorum sanılmasının da yanlış anlaşıl- malara neden olabıleceğını duşunuyorum SU Teşekkurler Sız sayın SO SO Toplumda sosyal karmaşa goruyorum EN Özurdılerım Sozunuzu keseceğım Bence once kar- maşa kavramının lyıcesaptanması gerekıyor sanırım Dl Ben faız konusuna değınmek ısterım örneğın bu kar- maşanın çaresı var Bılıyorsunuz veya bılmıyorsunuz faız haramdır kârmubahtır Guzel sarışın spıker 10 kupan a 100 vılla, 2O0 kamyon, Iskoçya da hayaletlı bır şato SU Enflasyona ne buyuruyorsunuz sayın SA' SA Aklı başında butun ekonomı kıtaplan bunu yazar Enf- lasyonsuz kalkınma kalkınmasız enflasyon olmaz SU özelleştırme'' SO Hem enflasyon hemozelleştırme Hadı, devletın ure- tıcılığınden vazgeçtık Denetlemeyecekde oylemı'Gelkey- fım gel Don koşe don EN Hocam stzınozlemını çektığınızdağlara karlaryağdı Bana ınanmıyorsanız Sayın Yeltsin'e sorun Telefon 900 1917 Dl Adıl duzen gelınce, bu sorunlar kendılığınden Guzel, esmer spıker Benı arayın Akşam yemeğe gotureceğım sı- zı ' SU Sayın SA' Bu Yunan sorunu ne olacak? SA Değıl 12 mıl 6 mıl bıle çoktur onlara Zaten vakt-ı za- manında adaları gen almak ıçın elımıze geçen fırsatı kaçır- mıştır o hukumet Kımseyı suçlamıyoruz amma EN Buda 1 Cumhurıyetın hatalanndan bırıdır Artık, 2 de mıolur, 3 demı 4 demı bılemem9 Bu sorunu daçozerız SU Sayın SE sız ne dıyorsunuz bu ışlere 1 ? t SE Arkadaşlar konulan bır guzelce aydıniattılar Benae- nız musadenızlebırgemıcıoykusuanlatacağım Bıryelkenlı gemı gelır bır lımanagırer Asarkaptan bır ılan Uçgemıcı alınacak dıyor ılanda Uç kışı gelır Sorar kaptan bırıncıye "Nedır senın manfetın? ' Ben kaptan der adam ben elımı kaşlarımın ustune koydum mu 20 mıl otede olup bıtenı, şıp dıye gorurum 'Sengırıçerı der kaptan Ikıncı adam Ben 20 mıl ote- de olup bıtenı duyarım dıye ortaya atılır ' Sen de ışe alın- dın ' der kaptan Ya bu uçuncu henf dıye sorar kaptan Ilk ıkısı, Kaptan Bu sızı ılgılendırmez Yalnız onu almazsanız ışe bız de yo- kuz derler Kaptan Onu da aldık der ve yelkenler fora edılıp açılır gemı engınlere Uç ahbap çavuş, guvertede oturmuş sıgara ıçıp sohbet edıyor kaptan da dınlıyor bunları Bırıncı adam, 20 mıl otede guzel bır ada goruyorum der Ikıncı adam, Bırkadın var orada Dıkışdıkıyor Şımdıığ- nesını yere duşurdu dıye tamamlar Uçuncu adam sıgarasın- dan bır nefes çekıpj Işte be- nım de bu palavralara canım sıkılır 'dıye tamamlar sohbe- tı SU Hepınıze pek cok te- şekkurler Haftaya bızı ızle- meye devam edın Guzel sarışın spıker Bor- sa 25 000 Dolar 34 000 DM 22 bın Gayretzede Husnu Bey 224 327 TL Asgariücretintespiti Sağlıkb. gerçekçı \ e yeterlı bır asgan ucretın saptanması sanıldığı kadar zor değıldır Yeter kı yonetmehk hükümlen tam ve yansız bır şekılde uygulansın. Av. Dr. CENGİZ ABBASGİL A sgan ucret. 10 Ağustos 1994 tanhb Resmı Gazete'de ya- yımlandı Yonetmehk gereğı 'l Eylul 1994'tenıtıbarende yururlukte Ulke genelınde saptanan yenı asgan ucret, 16 yaşından buyukler ıçın aylık 4 173 750 TL, 16 yaşından kuçukler ıçın 3 487 500 TL bruttur Vergı ve sıgorta pnmı kesıldık- ten sonra bu sayılar aylık 2 759 426 TL ve 2 330 385 TL nettır Asgan ucretın bu şe- kılde saptanması, bırtakım tartışma, pa- zarlık ve yakınmalan da berabennde getır- mıştır Bugunku yaşam koşullannda. eme- ğınden başka gelır aracı olmayan bır çalı- şanın boyle bır ucretle geçınmesı ola- naksızdır Haklı yakınmalann başında, bu gelmektedır Bu yetmıyormuş gıbı huku- metın bırtakım pazarlıklara yonelmesı ıse başka bır yakınma ve tartışma konusu ol- muştur Asgan ucrelın yururluk tanhının ağustosa çekjlıp bunun karşılığında. kamu kesımınde çalışan ışçılenn, enflasyona en- dekslı zam farklannın odenmemesı arayış- lan bunun orneğıdır Yasal dayanaktan yoksun bu gıbı gın- şımlenn. ne kadar yersız ve kuşkulu oîdu- ğunu ozlu bır şekılde açıklayan Sayın Prof Dr Centel'ın yaasını anımsatmakla yetı- neceğız(l) Asıl uzennde durulması gereken, yasa gereğı en çok ıkı yılda bır donencelı (pen- yodık) olarak tekrarlanacak bu konunun. yakınmalara son verebılecek bır çozume nasıl kavuşturulacağıdır Asgan ucretın yasal dayanağı, İş Yasası'nın 33 maddesı ve buna gore çıkanlmış bulunan Asgan Ucret Yonetmelığı dır Bu duzenlemelere gore, asgan ucretı hukumet, ışçı ve ışveren temsılcılennden oluşan bır komısyon en geç ıkı yılda bır saptar Komısyon, çalış- malannda yonetmelıkte belırtılen ılkelere gore hareket eder Yonetmehk. asgan uc- retı. "İşçilere normal bir çalışma gunü karşı- lığı olarak odenen ve işçinin gıda. konut, gi- yim, sağlık, ulaşım >e kultur gibi zorunlu ge- reksinimlerinin gunun fıyatları uzerinden as- gari duzevde karşdamava vetecek ücrettir" dıye tanımlamaktadır (Madde 1) Hemen belırtehm kı yenı asgan ucret, sayılan bu kalemlerden sadece bınnı karşılamaya bıle yeterlı değıldır Asgan ucret saptanırken komısyonun, sosyal durumu, ekonomık durumu, geçınme endekslennı, ucretlenn genel seynnı ve ışkollannın nıtehğını goz onunde tutması gerektığı yolundakı ılkeler de 5 maddede sayılmıştır Çozum ve sağlıkb bır asgan ucretın tespıtı, arulan hu- kumlenn yansız olarak tam bır şekılde ha- yata geçınlmesı ıle olanakbdır kanısı- ndayız Aksıne gerçek fıyatlan, geçınme endekslennı goz onunde bulundurmadan saptanan bır asgan ucretın yeterlıbğı savla- namaz Oysa anayasamızın 49 maddesınde "... Devlet, çalışanlann ha> at seviyesini yükselt- mek.. için gerekli tedbırlen alır" denır Ay- nca 55 maddesınde de "Devtet, çalışanla- nn yaptıkları işe uygun adaletli bir ucret eide errrieleri ve diğer sos\ al y ardımlardan > arar- lanmaları için gerekli tedbırlen alır. \sgari ücretin tespitinde ulkenin ekonomik ve sos- yal durumunu goz onunde bulundunır" den- mektedır Ortada Iş Yasası'nın. yonetmelı- ğın ve ustune ustluk anayasamızın bu bu- yurucu hukumlen varken anlaşılan komıs- yon kararlannı venrken butun bunlan bır yana ıtıp sadece ulkenin ekonomık ve sos- yal durumunu goz onunde tutmaktadır Sırası geldıgınde. ekonomının çok lyı bır duzeyde, sosyal durumun ıse hızla yuksel- mekte olduğûnu sık sık dıle getıren ağızlar. ış, asgan ucretın tespıtıne gelınce. ulkenin ekonomık ve sosyal durumunun bu kada- ra elverdığı gerekçelenne sığınma gereğını duymaktadırlar Aynca yetersızlıgıne karşın, yenı asgan ucretı, buyuk bır ka- zanım gıbı gostenp kamu kesımı ışçılennın enflasyona endeksb ucret zamlannın venl- memesı ıçın pazarhk konusu da yapabıl- mektedırler Hemen bebrtelım kı asgan uc- retle toplu ış sozleşmesı gereğı hak edılmış bır alacağın odenmemesı arasında bağlantı kurmanın ne yasal ne de sosyal bır daya- nağı vardır İşın ılgınç yaru, turk-İş'ın de bu pazarlığa ılk anda yeşıl ışık yakmasıdır Kazanılmış bır hakkın odenmemesı halın- de başvurulacak yenn, yargı olduğu bellı ıken yersız pazarbğa gırmenın mantıksal bıraçıklaması yoktursanınz Nıtekımbazı sendıkalar bu gerçeğı ışın başından ben gorduklennden konunun pazarbk nedenı olamayacağını belırterek kamuoyaınu ve kendı çevrelenru aydınlatmak ve uyarmak ıçın gazetelere ılanlar vermışler ya da doğ- rudan yargıya başvurmuşlardır (2) Sağlıkh, gerçekçı ve yeterlı bır asgan uc- retın saptanması sanıldığı kadar zor değıl- dır Yeter kı yonetmelık hukumlen tam ve yansız bır şekılde uygulansın Yonetmelık hukumlenne gore pıyasa fıyatlan, geçınme endekslen, aynca enflasyon durumu goz onunde bulundurularak yapılacak yansız bır matematıksel ışlem sonucu. gerçek as- gan ucret ortaya çıkar Bunun otesınde ekonomık durum bahanelenne sığınmak. bu yoldakı yasal düzenlemelen rafa kaldır- makla eşanlamlıdır 1-Cumhunyet, 16 08 1994 s 2 2-Cumhunyet, 17-18 08 1994 s 7, s 3 PENCERE KİT'leri Kim Kundakladı?.. KIT lerı ozellestırme polıtıkasından pıs kokular yukselı- yor Cumhurıyetı kuranlar, ekonomıde devletçılığe keyıflerı ıstedığı ıçın gırışmemıslerdı, ozel ellerde sermaye bırıkımı yoktu sanayıleşmek ıçın baska seçenek gorunmuyordu 1950 de ıktıdara geçen DP (Demokrat Partı), programına gore ekonomıde lıberalızmı benımsıyordu ama, devletçılık yapmak zorunda kaldı çunku DP lıderı Adnan Menderes Anadolu da nereye gırse halk bağınyordu - Fabrıka ısterız1 Devletçılık Turkıye de, çok partılı rejım kapsamında aşa- ğıdan yukarıya halkın ıstencıyle yurutulen bır ekonomı sı- yasetme donuşmuştu 1960 larda ve 70 lerde AP lıderı Demirel de bu yolda yurumek zorunluğundaydı KİT ler bu sureç ıçınde ne kamu açıklarının kaynağı ıdıler ne de o do- nemlerde yuksek enflasyon vardı, devlet kuruluşları kâr edıyorlardı Pekı sonra ne oldu? Soru ışaretı pıs bır kokunun turemesıne de neden oluyor Acaba cumhurıyet tanhının en buyuk soygununu tezgâhla- mak ve yağmasını gerçekleştırmek ıçın 1980 lerde KİT'ler ozellıkle mı kundaklandı? • KİT ler (Kamu Iktısadı Tesebbuslerı) 70 yıllık yaşamlan- nın en kotu sonuçlarmı 1993 ve 1994 yıllannda elde ettıler 93 te 40 trılyon TL toplu zarar yapan KİT lerın 1994 te 70 trıl- yon zarar etmelerı beklenmektedır dıyen Prof Dr Musta- fa A. Aysan, 23 9 1994 gunu Cumhurıyet te çıkan yazısını şoyle surduruyor Bu durumun temel nedenlennden bın son 10 yıllık uy- gulamalar ıçınde, KİTyonetıcılerının ışletmelerını başanya goturecek bağımsız karar alma yetkılerının yok denecek duzeye ındırılmış olmasıdır Bır ışletmenın başansı ıçın yo- netıcısınde bulunması zorunlu olan fmansman, pazarlama, satınalma personel yatırım fıyatlama gıbı temel polıtıka alanlannda bağımsız karar alma yetkılerı KİT lerımızın yo- netıcılen ıçın soz konusu degıldır Bu alanlardakı tum polıtı- ka kararları buyuk olçude Bakanlar Kurulu Başbakanlık ve ılgılı Bakanlıklarda alınmakta kışılerce alınan bu karar- lar KİT lerdekı verımı uretkenlığı ve kârlılığı azaltmakta, onları buyuk zararlara bogmaktadır ( ) Merkezden KİT yonetımlerıne polıtık baskıyla uygulatılan kararlarla KİT - lere kârlılığı duşuk, verımsız yatırım gorevlerı venlmekte, fakat onlara bu yatınmlar ıçın gerekli parayı fınansal pa- zarların yuksek faızlı kredılerıyle karsılamaları emredıl- mektedır Bu baskılar KİT ler ıçın verımı duşuk ışletmeler yaratmakta ve onları dayanılmaz faız gıderlerıne bogmak- tadır • Son 10 yılda özal yonetımının KİT'leri boğduğu bır ger- çek ama bu kasten mı yapıldı"? Bu bır soru 1 Neolursaolsun ortada bır sahtecılık var 1 özal saltana- tında sozde lıberalızm propagandası doruklara tırmandıfıl- mıştı Oysa yonetım ıkıyuzluydu bır yandan aıleye yakın çevreyı gozeten lıboşızm pompalanırken ote yandan (eş- zamanlı olarak) KİT ler doğrudan hukumete bağlanıyordu özal ın başbakanlığında hukumet aıle demektı ekono- mıyı bır merkezden ıdare etmenın emr u kumanda meka- nızmaları guçlendırılıyordu KİT ler boyle kundaklandı yuksek enflasyonun tefecılığı- ne teslım edıldı cumhurıyet tanhının en buyuk soygununa temel hazırlandı bugun ulkenin değerlen ve halkın malları, yok pahasına satılmak ıstenıyor bunun da gerekçesı - KITkamburunu ne olursa olsun sırtımızdan bır an once atmalıyız, KİT lerı bedava versek kâr ederız Kırlı ve kârlı bır saltanatın 1990 lar Turkıyesı ne bıraktığı mıras budur Ancak bu mırasın tasfıyesı ıçın KİT lerı yok pahasına elden çıkarmak ekonomıyı kurtarmaya yetmeye- cektır Ouzeltme: llhan Selçuk un dunku yazısında repotızm olarak geçen sozcuk nepotızm olacaktı Duzeltır, ozur dı- lerız ÇAĞDAŞ AVUKATLAR GRUBU'NA DUYURU istanbul Barosu'nun ekım ayı ıçınde yapılacak Genel Kurul çalışmaları ıle ılgılı olarak, 16 Eylul gunu yapılan toplantıdakı goruşmeler de goz onune alınarak bugune kadarkı gelışmelerın genel bır de- ğerlendırmesını yapmak, 13 Temmuz tarıhlı toplantıda alınan karar gereğınce, aday belırleme yontemlerını tartışıp sonuca bağlamak ve benımsenecek yonteme gore gereken kararları almak uzere, bır toplantı yapılacaktır Sayın meslektaşlarımıza duyurulur Av HasanBasrıAkgıray, Av GulçmÇaylıgıl, Av Alışan Sertel.Av CemAlptekın Av Ergın Cınmen, Av AkınAta- lay, Av Bulent Utku, Av Kamıl Tekın Surek, Av Levent Tuzel.Av Ismaıl Hakkı Karaca, Av Ergın Tursoy, Av Ke- mal Keleşoğlu, Av Yucel Sayman Yer : Prof. Dr. Tank Zafer Tunaya Kültür Merkezl (Beyoğlu Eski Evlendirme Dairesi) Tarih: 27.09.1994 Salı Saat : 17.00 Yapı Sektörü Ankara'da Buluşuyor. YAPIV4FUARITURKEYBUILD94 A N K A R A DESJGN94 -2Bd L-i yapı endüstri merkezi Fuar Alanı Tel (0312) 317 96 60 / 30 Hat Her Gün Saat 10.30 -19.00 Gınş 40 OOO-TL ULUSLARARASI YAPI MERKEZLERI BIRLIĞI (UICB) UYESI ULUSLARAPÎASI YAPI KONSEYI (CIB) UYESI CumhunyetCod 329Harbıye80230İSTANBUL TR (0212)24741 85{5Hat)Teiefaks (0212)2411101