Katalog

23EYLÜL1994CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Rabin'inkafli için açık çağrı •KUDÜS (AA) - "David'in Kılıcı adlı Yahudi bir örgüt, İsrail Başbakanı İzak Rabin'in öldürülmesi için çağnda bulunulan el ilanlan dağıtıyor. Görgû tanıklan. sözkonusu el ilanlannm. 25 şubatta Batı Şeria'da El Halil katliamı olarak bilinen saldında 29 Fılistinliyi öldüren Yahudi yerleşimci Baruch Goldstein'ın mezan yakınlannda bulunan Kyriat Arba yerleşim biriminde dağıüldjğını söylediler. Geçmişte baa Filistinlilerin öldürülmesi olaylannı üstlenen örgüt tarafından dağıtılan ilanlarlda. Rabin, "Kudüs'ü satmak ve İsrail topraklannı Filistinlilere vermek ısteyen bir hain" olarak tanımladı. ABgiPişimine Atina'dan onay • ATİNA(AA)- Yunanistan, Almanya ve Fransa dışişleri bakanlan KJaus Kinkel ve Alain Juppe'nin, Türkıye-AB ilişkalerini de içeren gırişimini şartlı kabul ettiğini açıkladı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Yanos Kranidiotis. ülkesinin Makedonya ve Arnavutluk sorunlan ile Türkiye-AB ilişkilen içın önerilen görüşmeyi AJmanya, Fransa ve Yunanistan arasında AB dayanışma ilkesi işletılerek "üçlü birdaruşma toplanüsı" şeklinde gerçekleşmesı şartıyla kabul ettiğini söyledi. PKK'nin şantajına önlem •HaberMerkezi- AJmanya'nın Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde yaşayan ve PKK tarafından kendilerine şantaj yapılan Türklenn, bundan böyle özel bir telefon hattıyla doğrudan doöruva oolise başvurabilecekleri bildirildi. Almanya'nın Ankara BüyükelçiliğTnden verilen bügiyegöre Eyalet Içişleri Bakanı Herbert Schnoor, Eyalet Suç Dairesi'nce tahsis edilen ücretsiz telefon bağlantısı sayesinde aşın gruplarla mücadelede önemli bılgiler ve yeni ipuçlan elde edilmesinin ümit edildiğini bildirdi. Singapur'da idamı bekleyiş • LAHEY(AA)- Singapur'da uyuşturucu kaçakçıbğı ithamıyla yargılanan ve bugün asılarak idam edilmesı beklenen Hollandah işadamı Johannes Van Damme'ın (59) kurtanlması ıçin son dakikaya kadar çaba harcanacağı bildirildi. Singapur'da uyuşturucu kaçakçıuğı nedeniyle idam edilecek 77. mahkum olan Van Damme, bu ülkede asılan ılk Batı Avrupalı sıfatını taşıyacak. İran'da kutsal savunma hattası •TAHRAN (AA) - İran'da, İran-Irak savaşına yol açan 1980'deki Irak saldınsının yıldönümüne denk düşen 'kutsal savunma haftası' başladı. Hafta nedeniyle başta başkent Tahran olmak üzere ülkenin büyük kentlerindeaskeri bırliklerin katıldığı törenler düzenleniyor. Makedonya'da TüPkaday •ÜSKÜP(AA)- Makedonya'da yaşayan Türklenn partisi olarak bilinen Türk Demokratik Partisi Yönetım Kurulu, 16 ekim tarihinde yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi için Prof. Dr. Halit Şaban'ın aday gösterilmesine karar verdi. Makedonya Türk Aydınlar Cemiyeti'nin kurucusu Prof. Dr. Halit Şaban'ın resmen aday olabilmesi için Türk Demokratik Partisi imza kampanyası başlattı. Irak-Kuveyt •KUVEYT(AA)- Uluslararası Kıalhaç Komitesi, Irak ve Kuveyt'in, Körfez Savaşı 'nda kaybolanlann akıbetlerinin beÜrlenmesi amaayla Kızılhaç tarafından bir teknik heyet kurulmasını kabul etmeye hazır olduklannı açıkladı. Kızılhaç'ın Arap yanmadasındaki temsilcisi Arnold Luethold Reuter ajansına yaptığı açıklamada, iki ülkenin Kıalhaç'ın bu yönde yaptığı öneriyi kabule hazır olduklannı kendilerine ilettiklerinı söyledi. CuntaHaiti'dekalıyor• General Cedras'ın iktidan bıraktıktan sonra ülkeden aynlmayacağını açıklaması Washington'da soğuk duşetkisiyarattı. Dış Haberier Servisi - Haiti cuntasının lideri General Raoul Cedras ülkeden aynlmaya- cağını açıkladı. Cumhurbaş- kanı Jean-Bertrand Aristide yanlılannca geçen salı günü dü- zenlenen gösteri sırasında bir gösteridnin Haiti polisi tarafı- ndan dövülerek öldürülmesi üzerine Washington, Haiti gü- venlik güçlerinin bundan böyle sıvıllen öldürmelerine izin veril- meyeceğini bildirdi. Amenkan bırÜkleri aynca Haiti ordusu- nun ağır silahlannı toplamaya başladı. Öncekı akşam Cedras'- ın adamlan 8 yaşındaki bir Hai- tili çocuğu öldürdü. Cunta lideri General Raoul Cedras önceki gece CBS tele- vizyonuna yaptığı açıklamada iktidardan çekileceğinı, ancak Haıti'yi terk etmeyeceğini söv- ledi. Cedras, ABD ile vanlan anlaşmada sürgüne gitmesi gibi bir konunun ele alınmadığını vurguladı. General, "Haiti ana- yasası sürgünü yasaklar, ülkem- de kalacağım"' dedı. Reuter ajansı Cedras'ın açık- lamasının Beyaz Saray'da 'so- ğuk duş' etkisi yaptığını bildirdi. Ajansa göre anlaşmada her ne kadar yer almamışsa da Clin- ton yönetımi Cedras'ın Haıti'yi terk etmesini istiyor. ABD'den uyarı Haiti polisınin sah günü Aris- tide yanlısı bir göstericiyi döve- rek öldürmesinı şıddetle kına- dıklannı belirten Clinton, Haı- ti'deki ABD güçlerinin ko- mutaru Korgeneraİ Hugh Shel- ton'ın, Cedras ile görüştüğünü ve ABD'nin yaklaşımıru iletti- ğini kaydetti. Bill Clinton aynca Haiti'deki Amerikan askerlennin Haitı'- nin polis gücü olmayacağını da yıneledi. Beyaz Saray salı günü bir Haitili göstericının öldü- Haiti'ye çıkan Amerikan askerleri halkla iletişim kurmak için elkrinden geleni yapıyor. riilmesıni kınarken çarşamba liklennin Haiti ordusunun ağır ABD'nin Haıtı'yı işgal etme ni- Tutumunu yumuşattı Aristide Clinton'a teşekküretti Dt$ HaberierServisi- Port-Au-Prince anlaşmasını, cunta liderlerine Haiti'de kalma izni verdiği için soğuk karşılayan Haıti'nindevrik Cumhurbaşkanı Jean-Bertrand Aristide, Beyaz Saray'ın yoğun çabalan sonucunda yumuşadı. Aristide dün Washington'da yaptığı açıklamada ilkkez müdahaleden dolayı Başkan Bill Clinton'a teşekküretti. 15 ekıme kadar ülkesine döneceğini ifade eden Aristide, "Önümüzdeki 24 gün içinde ülkemde olacağım" dedı Öteyandan Anstıde, Haıtı ordusundaki aşkerlerin ve güvenlik güçlerinin hemen silahsızlandınlmasını istedi. Aristıde'nin danışmanı İra Kurzban New York Tünes gazetesine verdiği demeçte, Haiti'de gerçek bir demokrasiye ulaşılabilmesi için Bill Clinton'ın "Haydut ve katil" diye nitelendirdiği bu insanlann silahtan anndınlması gerektiğıni söyledi. Kurzban, "Eğer Haiti ordusuna silahtan arındırmazsanız, sadece demokrasi\i değil, aynı zamanda Amerikan askerierini de tehlikeye atarsınız" dedı. akşamı 8 yaşındaki bir Haitili çocuk, "ataşe" diye adiandın- lan Haiti gizli polisi tarafından vurularak öldürüldü. Görgü tanıklan sivil giysili ajanın, bir Haitili'yi kovalarken ateş açüğını, kurşunlardan birinin 8 yaşındaki Ansol Louissant'a ısabet etüğini söylediler. Reuter ajansı. Amerikan bir- silahlannı toplamaya başladığı- nı bildirdi. Bu arada dün adaya 1000 Amenkan askeri polisinin daha çıküğı haber verildi. Göz- lemciler, ABD'nin aksi yöndeki ıddıalanna karşın Haiti'de po- bs görevıni de yavaş yavaş üst- lenmeye başladığını belirtiyor. Haiti'deki ABD birliklerinin komutanı General Shelton, yetinde olmadığını bildirdi. Shelton. Haiti halkına hi- taben yazdığı mesajda "Haiti, Haitililerindir.. Ne ABD, ne ulusiararası toplum, ne de çoku- luslu güç, Haiti'yi işgai etmek niyetindedir " dedı. ABD Sa- vunma Bakanı WiUiam Perry, Haiti'ye asken müdahalede ül- kesinin çıkan bulunduğunu. ancak bunun "Yaşamsal ulus çıkan olmadığını" bildirdi. Amerika'nın "ulusal çıkan" ile "yaşamsal ulus çıkan" ara- sındakı aynmı işadamlan ile yaptığı görüşmede dile getiren Perry, Amerika'nın Haiti ve Bosna'ya ulusal ilgisi olduğu- nu, ancak bu bölgelere yönelik büyük bir savaş hazırlığına gir- memesi gerektiğini kaydetti. BOSNA-HERSEK BM'degeri çekilme lıazubğı Dış Haberier Senisi - Bırleşmiş Millet- ler (BM) Genel Sekreten Butros Gali. Bosna-Hersek'teki BM birliklennin ül- keden çekılmesi içın hazırlık yapıyor. BM Güvenlik Konseyı'ne önceki ak- şam bir rapor sunan Genel Sekreter Ga- î, Bosna'daki BM Koruma Gücü'nün (UNPROFOR) görev süresinin 6 ay sü- reyle uzatılmasını istedi. Ancak Gali, Boşnaklara uygulanan sılah ambargosu- nun kaldınlması ve savaşın yoğunlaşma- sı durumunda ülkedeki BM askerlerinin geri çekilmesi içın plan hazırlanmasını emrettiğini raporunda açıkladı. Butros Gali, 40 bin askerden oluşan UNPROFOR birliklerinin ülkeden geri çekilişi sırasında Şüksek kapasiteye sa- hip' askeri birhkJerin yardımına gereksi- nim duyacağını da raporunda vurguladı. Genel Sekreter'm bu ifadeyle NATO'yu kastettiği bildiriliyor. BM ve NATO Bosnalı Sırplara hava saldınsı düzenlenıp düzenlenmemesı ko- nusunda tartışmalannı sürdürürken NATO Genel Sekreterliği'nin en güçlü adayı olan Belçika Dışişleri Bakanı Wüly Oaes, Bosna'daki Sırp hedeflerine karşı hava operasyonu düzenlenmesine taraftar olduğunu açıkladı. Claes. 'Bos- na'daki mevcut koşullann degişmemesi durumunda yeni bir müdahale yapılmasını desteklediğini' söyledi. POLinKADA Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'da günlük yaşam, herşeye karşın devam ediyor. (FotoğYaf: REUTER) Seçimlerden birinci parti olarak çıkan Sosyal Demokrat Parti hükümeti kuracak Danimarka'danefahdevletinedevam FERRUHYILMAZ KOPENHAG - Danimarka'da önce- ki gün yapılan parlamento secımlerinde kazananlar kaybetti, kaybedenler ka- zandı. Secmenler. "Kızıl çoğunluk geli- yor" korkutmalanna rağbet etmedi ve sağ kanat partilerinı devre dışı bıraktı Sandıklann kapanmasından üç saat sonra kesinleşen sonuçlara göre Sosyal Demokrat Parti ağırlıİdı koalısyon hü- kümeti, parlamentodaki çoğunluğunu kaybetti. Koalisyon ortağı partilerden Hıristiyan Halk Partisi yüzde 2'lik bara- jı aşamayıp parlamento dışında kahr- ken merkez demokratlar oylannın yan- sına yakımnı kaybettiler. Koalisyonun ana partisi sosyal de- mokratlar da yüzde 2.8 oranında oy kaybına uğradılar. Hükümet partilenn- den sadece radikallerin oylan. o da yüz- de 1 oranında artü. Danimarka'dakı se- çimlerin zaferle çıkan tek parti ise sağ kanattaki Liberal Parti oldu. Liberaller. yüzde 7.5 oranında bir oy artışıyla oy oranlannı yüzde 23.3'e yükseJtüler. 'Krahnsoytansıy parhmentoda Danimarka'daki seçimler, ilginç ve _ tarihi birgelişmeyede sahne oldu. Ülkede son 40 yıldır ilk kez bağnnsız bir milletvekili parlamentoya girdi. Danimarka'nın en ûnlü komedyenlennden Jacob Haugard, 'öğretmenodalannda daha fazla seks', 'askeıiere NuteOa çikolatası dağıtılroaa", 'güneşÜ havalar', *beâkkdikre arkadandestek rüzgan". 'daha fazla Noel hediyesi' gibi vaatler üzerinekurduğu seçimkampanyası sonucuparlamentoya girmeyi başardı. Son 15 yıldır bu tür sloganlarla secime kaülan Haugaard, topladığı oylar karşılığında aldığı deviet yardımlanyla seçim bölgesinde halka bedava bira dağıtüğı büyük çaph partiler düzıenliyordu. Kendısıru krâlın soytarılanna benzeten Haugaard'un, parlamentodaki görüşmelere renk kazandıracağı tahmin ediliyor. Haugaard, sonuclann belü ohnasmdan sonra yaptığı açıklamada "Ben de parlamentonunsoytansı olacağım ve başkalaroun söylerneye cesaret ederaediği şeyleri parlamento kûrsüsünden dilegetireceğBn"dedı. Komedyen Jacob Haugaard'un parlamentoya seçilmesi, Danimarka'da günün konusu oldu. Sosyal Demokrat Başbakan Poul Nyrup Rasmussen. eskı koalisyon ortak- lanyla bırlıkte bir azınlık hükümeti kur- maya hazır olduğunu bildirdi. Sonuc- lann belü olmasından hemen sonra gö- rüşlerinı açıklayan Merkez Demokrat ve Radıkal parti üderleri, sosyal demok- ratlarla işbirliğine devam edeceklerini söylediler. Sosyal demokratlann solun- daki Sosyalist Halk Partisi'yle. komü- nist ve sosyalist gruplann ittifakından oluşan birlik listesi de, hükümeti kurma görev i için. Sosyal Demokrat Parti lide- ri Rasmussen'i aday göstereceklerini açıkladılar. Bu durumda, Rasmussen'in tekrar hükümeti kurmakla görevlendirilmesi kesinleşmiş görünüyor. Sosyal demok- ratlann liderliğinde kurulacak yeni hü- kümet, merkez sağda yer alan eski or- taklar radikaller ve merkez demokrat- lardan oluşacak bir azınlık hükümeti olacak. Amerikanvari seçim kampanyası Danimarka halkınm merkez-sol koa- lisyonundan yana ağırlık koymasına, 'refah toplumu' tartışmalan da etkili ol- du. Refah toplumunun korunmasından propaganda yapan sosyal demokrat Başbakan Rasmussen, Amerikanvari seçim kampanyası sırasında hastaneleri ve çocuk yuvalanru zıyaret ederek eko- nomik ve siyasi 'güvence'yı temsıl etme- ye çalıştı. SORUNLAR ERGUN BALCI Amerikan Usulû Banış ABD ile Haiti cuntası arasında pazar gecesi imzala- nan anlaşmanın heyecanının dağılmasının ardından ciddi kuşkulann su yüzüne çıkmaya başladığı gözleni- yor. Bu kuşkuları şöyle özetlemek mümkün: Anlaşma, Be- yaz Saray'ın iddia ettiği gibi gerçekten parfak bir başarı mı? Başkan Clinton'a bakarsanız öyle. Haiti bunalımı tek Amerikan askerinin bile burnu kanamadan sona ermiş, cunta liderleri çekilmeyi kabul etmiştir. Ancak BM kaynaklan, Ulusiararası Af Örgütü, devrtk Cumhurbaşkanı Jean-Bertrand Arisöde ile Amerikan ve Ingiliz basınındaki bazı yorumcular degişik düşünü- yor. International Herald Tribune gazetesi, Port-Au-Prince anlaşmasında, cunta liderlerinin Haiti'yi terk edecegine ilişkin bir maddenin bulunmadığına dikkati çekiyordu. Nitekim cunta lideri Raul Cedras önceki gece CBS tele- vizyonuna yaptığı açıklamada Haıtıyi terk etmeyeceğini söyledi. Işte kıyamet buradan kopuyor. Başkan Clinton, Port-Au-Prince anlaşması imzalanın- caya kadar yapbğı açıklamalarda cunta liderlerinin Haiti'yi terk etmelerini şart koşmuştu. Anlaşmadan son- ra Beyaz Saray yetkilileri de cunta lideri general Raul Cedras Ia genel kurmay başkanı Phllippe Biamby'nin, 15 ekimden sonra Haiti'yi terk edeceklerini belirttiler. Ne var ki, anlaşmanın kahramanı Jimmy Carter CNN'le yaptığı söyleşide, Beyaz Saray'ın açıklamasmın fazla iyimser olduğunu, cunta liderlerinin Haiti'yi terk edecek- lerine ilişkin birtaahhüdte bulunmadıklarını ifade etti. "The Independent" gazetesinin Haiti muhabiri Port- Au-Prince anlaşmasının, cunta yanlıları tarafından ABD'ye karşı kazanılmış "taktik bir zafer" olarak görül- düğünü bildiriyor. Muhabir, "Başkan Clinton 180derece dö'nüş yaparak, cunta lideri general Raul Cedras, genel- kurmaybaşkanı general Philippe Biamby ve polis şefi Michele Françoise'ın Haiti'yi terk etmeleri koşulundan vazgeçti" diyor. Oysa Clinton, bu üç yetkiliyi, geçen haftaya kadar "ci- nayet şebekesinın liderleri" olarak niteliyordu. Dahada ilginç olanı, Beyaz Saray, Haiti'ye çıkan Ame- rikan birliklerinin, Haiti ordusu ile, başka bir deyişle General Cedras'ın askerleriyle işbirliği yapacağını açık- ladı. Haiti'de üç yıldır binlerce sivili öldüren bu orduyu bombalamak için Amerikan uçakları pazar gecesi üsle- rinden havalanmıştı. Port-Au-Prince anlaşmasına göre Haiti Parlamentosu 15 ekime kadar genel af ilan edeceğinden, cunta liderle- ri "onurlu biçimde" emekliye ayrılarak Haiti'deki mali- kanelerinde yaşama olanağına kavuşacak. • • • Devrik Cumhurbaşkanı Jean-Bertrand Aristide, Haiti'ye döndüğünde Amerikan birlikleri ile işbirliği ya- pan General Cedras'ın ordusu tarafından korunacak. Yani 3 yıl önce kendisini deviren ordu şimdi onun güven- liğini sağlayacak. Cunta liderlerinin Haiti'de kaldığı sürece, bu orduyu kışkırtmayacaklarını, Aristide'nin önüne engeller çıkart- mayacaklarını tabii kimse garanti edemez. Nitekim Aristide, ilk gün anlaşma karşısında duyduğu hoşnutsuzluğu açıkça ifade ettı. Beyaz Saray yetkilileri- nin yoğun çabalan sonucu önceki gece yumuşayarak Clinton'ı desteklediğini açıkladı. Aristide, cuntanın ordusunun dağıtılmadığı, cunta li- derlerinin de terk etmediği Haiti'de tam anlamıyla Ame- rikalılara "eli mahkum " duruma düşecektir. Katliamları gerçekleştiren kiralık katillerin bir bölümü herhalde yakalanıp yargılanacaktır. Ama bunların ipleri- ni tutanlar, "onurlu biçimde" emekliye ayrılmış olarak villalarında yaşayacaktır. Ancak Clinton'ın da güç durumda olduğunu belirtmek gerekiyor. ABD Başkanı Haiti'ye müdahale kararını kongre ve kamuoyunun muhalefetine rağmen aldı. Mü- dahale sırasında Amerikan askerleri ölseydi, içeride çok sert eleştirilere hedef olurdu. Bu bakımdan bunalı- ma kansız çözüm yolunu açan Port-Au-Prince anlaşma- sını hemen kabul etti. Kısacası, Haiti'deki barış, "Amerikan usulübarış"o\a- cağa benziyor. Başka bir deyişle "Amerikan Barışı." FRAJVSA Türban yasağından Museviler detedirgin STRASBOURG (AA) - Fransa Eğitim Bakanı Franço- is Bayrou'nun okullara gön- derdiği resmı genelge ile de- rslere başörtüsü ile gırilmesıni yasaklaması. 'ulkedekı Muse- vileri de kaygılandırdı. _Bayrou'nun genelgesinde "Oğrencilerin, cinsiyet, kültür ve din aynmcılığına neden olan, tahrik edici >e propaganda amacıyla taktıklan ve>a taşı- dıklan nesneyle artık derslere giımesinin yasaklandığı" şek- lindeki ıfadesı üzerine başörtü- sü ile bırlikte. Musevi talebele- nn 'kippa' adı \erilen tekkeler- le derslere girmemesı de gün- deme geldi. Fransa'daki Müslüman derneklerinin tepkisinden son- ra Musevi öğrenci derneği. yaptığı açıklamada genelge- den endışe duyduklannı belır- terek genelgenin yeterince açık olmadığını bildirdi. Musevi Derneği, başörtüsü gibi takke- nın de dini bir obje olduğunu ancak anlam olarak ikisinin farklı olduğunu ileri sürdü. Öte yandan. Fransa"dakı Müslüman Dernekleri Birliği Başkanı Abdallah Ben Mansur ise >aptığı açıklamada. genel- geden endişe duvduklannı be- lirterek "Başörtüsü tahrik edici görülüvor. kippa ve haç tak- mak tahrik edici görülmüyor. Burada neyin tahrik ettiği ne- yin etmediği nasıl belü olacak ve kim karar verecek" dive ko- nuştu. BM'NEVRAPORU: Kadınlannyolu engellerledolu CENEVRE (AA) - Düşük ücretler ve giderek artan iş- sizh'ğin yanı sıra önemü mev- kilere yükselmenin önünde süregelen engellerin, Avrupa ülkeleri ile Kuzey Amerika'- da kadınlann gelecek yıllar- da iş bulmalannı zorlaştıra- cağı bildirildi. Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu'nun (EÇE) raporunda, düşük üc- retli yanm günlük işler ile iş güvenliği ve istihdam gü- vencesi pek olmayan geçici işlerin, kadınlan 'özel birsını- flaraltr konuma sürüklediği belirtildi. Birleşmiş Milletler'in gele- cek ay Viyana'da düzenlene- cek kadınlar hakkındaki konferansına sunulmak üze re hazırlanan raporun öze- tınde, kadınlann istihdamı- nın genel kalitesi ile istihdam seçeneklerinin yanı sıra istih- dam edilen kadınlann sayısı- nın 1980'lerden beri sürekli azaldığına önemle dikkat çe- kildi.