Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12 EYLÜL1994 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
OzafcANAP
havluam
• ANKARA (ANKA) - Yeni
Parti Genel Başkanı Yusuf
Bozkurt Özal, önümüzdeki yıl
erken genel seçim yapılacağmı
ve seçim sonucunda koalisyon
hükümeti ile birlikte ANAP'ın
da siyaset sahnesinden
çekileceğjni Cumhurbaşkanı
Demirerin de görev süresinin
sona ereceğini öne sürdü.
Yusuf Bozkurt Özal
düzenlediği basın
toplanüsında, Türkiye'deki
"kötü gıdiş"ten Başbakan
Tansu Çillerle birlikte
Cumhurbaşkanı Demirerin
de sorumlu olduğunu belirtti.
özal, ekonomideki kötüye
gjdiş konusunda geçen yıl
uyanda bulunduklannı ancak
"gaflet" içindeki hükümetin
bunu dikkate almadığını
belirtti.
ANAPçengeli
• ANKARA (UBA) - Refah
Partisi (RP) Genel Başkanı
Necmettin Erbakan, Hak-İş
Genel Başkanı Necati Çelik'i
ANAP Genel Başkanı Mesut
• Yümaz'a kapünyor. 27 Mart
yerel seçimlerinde Hak-tş
Başkanı Çelik'ten İzrrut
Belediye BaşkanlığTna aday
olmasmı isteyen Erbakan'ın
bu talebıne olumlu yanıt
alamaması nedeniyle Hak-lş
Başkanı Çelik ile köprüleri
attığı öne sürülüyor. Hak-İş
Başkanı Çelik'in RP lideri
, Erbakan'aretcevabı
; vermesinde ANAP Genel
Başkanı Mesut Yılmaz'ın eski
! devlet bakanlanndan Cemil
Çiçek aracılığı ile gönderdıği
"Çahşma Bakanhğı" sözünün
etkili olduğu bildirildi.
Midyarta
seçim
• MARDİN(AA)-
Mardin'ın Midyat ilçesi
Çavuşlu beldesinde yapılan
belediye başkanlığı seçımini
SHP adayı Şeyhmuz Aydın
kazandı. Mükerreroy
kullanımı nedeniyle ıptal
edilen belediye başkanlığı
seçimı dün yapıldı. SHP
adayı Şeyhmuz Aydın 868 oy
v alırkendiğerpartilerinoy
' oranıiseşöyle:DYP847,RP
• 3, ANAP 1.
Zana
hast8ii6fl6
• ANKARA (AA) - Ankara
DGM'de tutuklu olarak
yargılanan, kapaülan
DEFin eskı milletvekili
Leyla Zana, hastaneye
kaldınldı. Leyla Zana, sağ
göğsündeki ağn nedeniyle
" saat 22.45'te, Ankara Kapalı
Cezaevi'nden Numune
Hastanesi Acil Servisi'ne
getirildi. Yetkililer, Zana'nın
fiziksel durumunun iyi
olduğunu belirterek gözlem
' odasmda kontrol altında
tutulduğunu ifade ettiler.
Kissinger
İstanbul'da
• IST ANBUL (AA) -ABD
eski Dışişleri Bakanı Henry
Kissinger, Türk-Arnerikan
. İşadamlan Derneği'nin
. katkılanyla restore edilen
Üsküdar Sultantepe'deki
. özbeklerTekkesi'nin
açdışma katılmak üzere
Istanbul'ageldi. Istanbul'a
- işadamı Ahmet Ertegün'un
'. konuğu olarak gelen
. Kissinger, bugün Özbekler
; Tekkesi'nin açıhşına
kaülacak. îşadamı Ahmet
Ertegün, Kissinger onuruna
Çırağan Sarayı'nda bır
yemek verecek.
Dedektif
Mehmet Seven
• ANKARA (UBA) - Ankara
Altınpark'taki san, kırmızı,
yesil çiçeklerin PKK'li olup
olmadığının araşünlması için
Meclis'e soru önergesi vermesi
ve Başbakan Çüler'in
malvarbğıyla ilgili
araştırmalanyla bir anda
. şöhret olan ANAP Bilecik
Milletvekili Mehmet Seven,
ANAP mitinglerinin de
, aranan ismi oldu. Arkadaşlan
, son araşürmalan nedeniyle
j Seven'i "dedektif diye
çağırmaya başladı.
Abant'ta sporculardan sonra, ana muhalefet partisi de form tutacak
ANAP'ın 'iktidar' kampıOSMAIS AYDOĞAN
ANKARA -Hükümeti
erken seçime zorlamak
için yurt çapında propa-
ganda çalışmalannı hı-
zlandıran ANAP Genel
Başkanı Mesut Yılmaz, partisini de yo-
ğun bir çalışma temposuna sokuyor.
Yılmaz, "iktidar programiannı" hazı-
rlamak için tüm milletvekılleri ve mer-
kez karar ve yönetim kurulu (MKYK)
üyeleriyle birlikte Bolu Abant'ta seri
toplantılar düzenleyecek. Yaklaşık 2
yıldır hazırlıklan sürdürülen program-
lara; eğitim, sağlık, terörle mücadele,
hukuk, anayasa ve ekonomi konulan-
nda son şekli verilerek seçim beyanna-
mesi olarak açıklanacak. Olası bir ara
seçime karşı Grup Başkanvekili Eyüp
Aşık Güneydoğu politikası üzerinde
çalışmalannı sürdürürken ANAP ikti-
ÖÇ günlük kampANAP Genel Başkam Mesut Yılmaz,
milletvekilleri ve merkez karar ve yürütme kurulu üyelerini
Abant'ta kampa sokuyor. Eğitim, hukuk, sağlık, terörle
mücadele, anayasa, ekonomi gibi konularda iktidara yönelik
olarak hazırlanan programlar, milletvekilleri ve MKYK
üyelerinin 3 günlük toplantısında son şeklini alacak.
dannda görev yapacak bürokratlan
bile belirlediklerini ve bunlann kendile-
rini hazırladıklanru açıkladı. ANAP
grubu, özelleştirme yasa taslağı konu-
sundaki tavnru ise yann basına kapalı
toplantısında netleştirecek.
ANAP Genel Başkanı Mesut
Yılmaz, partisinin yönetim kadrolan ve
milletvekillerini Abant kampında top-
layacak. DYP'li Nabi Sabuncu'nun isti-
fası ve RP'li Metih Gökcekle ilgili
TBMM Başkanhk Dıvanı karanyla
yaklaşılan ara seçimle birlikte erken se-
çime hazırlanan ANAP yönetimi, ikti-
dara yönelik programiannı hazırlamak
amacıyla yoğun çalışmalara başladı.
Özelleştirme tartışılacak
Hükümetin özelleştirme konusunda
hazırladığı yasa taslağı ise bir yandan
yönetim İcadrolannda tarüşılırken
yann basına kapalı olarak yapılacak
grup toplantısında ele alınacak.
Yılmaz'ın, önerilenni sunarak uyulması
durumunda destek vereceklerini açı-
kladığı özelleştirme konusunda, grup-
tan itirazlar geliyor. Aralannda Vehbi
Dinçerler'in de bulunduğu baa millet-
vekilleri özelleştinne konusunda hükü-
mete destek verilmemesini isterken top-
lantıda bu konunun karara bağlanacağı
bildirildi.
ANAP'ın muhalefete düşmesinden
bir sûre sonra hazırbklanna başlanan ve
son bir yıldır eski bürokratlann da
katılımıyla oluşturulan programlara
son biçiminin verilmesi hedeflenıyor.
Hazırlanması aşamasında, Ekrem Pak-
demirli ve Işuı Çelebi'nin de koordinas-
yon çalışmalan yaptıklan programlar
bir süredir Genel Başkan Yardıması
Avni Akyol başkanhğında oluşturulan
gruplarda -20 ana başlık altında top-
landı.
Mesut Yılmaz'ın, parti içi sıkıntılar
doğmaması için milletvekillerini de
kattığı ifade edilen yoğun çalışma tem-
posunda 3 gün boyunca basına kapalı
toplantılar yapılacak.
SHP-CHP bütünleşmesinde pürüzler çıktı
Toplanmadan 'kaprislef başladı
ANKARA (CumhuriyetBûrosu)-SHP
ve CHP'li milletvekillerinin katılımıyla
yapılması planlanan, "solda
bütünleşme" toplantısının karşılıklı
"kaprisler" nedeniyle yeniden
ertelenmesi gündeme geldi. SHP'li
muhaliflerin, cumartesi günü yapılması
planlanan toplantıyı bugüne
ertelemeleri, CHP'li milletvekillerini
kızdırdı. CHP Hatay Milletvekili ve
Genel Sekreter Yardımcısı Fuat Çay,
cumartesi günü için ortak karar
alınmasına karşın, SHP'lilerin
Türkeş seçim
ortaklığma
sıcakbakıyor
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Başbakan Tansu Çüler'-
in talimatı doğrultusunda, ya-
salarda seçim itüfaklanna ola-
nak saglama yönünde değışik-
lik yapılması çalışmalan sürer-
ken MHP Genel Başkanı Al-
parslan Türkeş, "DYP ve
ANAFtan teklif gelirse değer-
lendiririz" dedı.
MHP lideri Türkeş, dün par-
tisinin Merkez Karar Kurulu
toplantısı öncesinde gazetecile-
rin sonılannı yanıtlarken ilke
olarak seçim itüfaklanna karşı
olmadıklannı açıkladı.
Bir soru üzerine, DYP'nin
MHP ile ittifaka gireceği yolun-
da haberlerin ortaya atıldığını
söyleyen Türkeş, ancak henüz
bu yönde bir teklif almadı-
klannısöyledi.
Türkeş, "Ne DYFden ne de
ANAP'tan bize gelen bir teklif
var. Eğer erken seçim karan
alınır, ittifak teklifı gelirse o za-
man oturur, konuyuresmikurul-
lanmızda görüşürüz" dedi.
Türkeş, "Hem DYP hem de
ANAPtan teklif geiirse tercihi-
niz ne olur" sorusuna da varsa-
yımlar ûzerinde değerlendirme
yapamayacağıru kaydederek
"Somut dunım ortaya çıkınca
tavnnuzı beliıieriz. Ancak seçim
ittifaklanna kapalı değiliz"
yanıtını verdı.
kendilerine haber vermeden, toplantı
tarihini değiştirmesi üzerine,
toplantının çarşamba gününe
ertelenmesini istedi. Çay. "Kendi
aralannda karar alıyorlar, bizim
haoerimiz olmuyor. Salı günü SHP grup
yönetimini belirleyecek. Eğer toplantı
bugün yapılırsa, orada grup > önetimi
tarttşılır. Solda bütünleşme toplantısı
olacağma göre. SHP'nin grup \önetimi
beiüiendikten sonra toplanmak daha
doğruolur"dedı. CHP milletvekilleri,
SHP'lileri, "solda bütünleşme"
konusundaki kararlan, "tek başuu"
almalan nedeniyle eleştiriyor. CHP'liler
için bu konudaki "bardağı taşıran son
damla" ise toplantı tarihinin,
kendilerinden habersiz bugüne
ertelenmesi oldu. SHP'li muhalifler,
geçen çarşamba günü toplanarak ertesi
gün CHP'lilerle toplanü yapılması
karannı almışlardı. CHP milletvekilleri
ise partinin kuruluş yıldönümü
nedeniyle Anadolu'ya dağılacaklannı
belirterek toplantının ertelenmesini
istemişlerdi. Bunun üzerine her iki parti
ÇİZMEDEN YUKARI / MUSA KART
NİCE YILLARA!...
Genç, kararın iptaliııi isteyecek
HAKKI ERDEM
ANKARA - TBMM Başkanbk Dıvanı'-
nın,u
ara seçim yolunda bir adım daha" yo-
rumlanna neden olan karanyla milletve-
killiği düşürülen RP'li Metth Gökçek'in
durumuyla ilgili son sözü Anayasa Mah-
kemesi söyleyecek. SHP'li Kamer Genç,
TBMM Başkanhk Divanı'nın, Gökçek
hakkındaki tartışmalı karannın iptali için
Anayasa Mahkemesi'ne başvuracak.
TBMM Başkanvekili Kamer Genç'in
iptal istemi, anayasanın 85. maddesine da-
yanıyor. Başvurusunu hafta içinde Anaya-
sa Mahkemesi'ne yapacak olan Genç,
Gökçek'in milletvekilliğinin düşürülmesi
karannın, anayasanın 84. maddesinin açık
hükmüne karşın. TBMM Genel Kurulu'-
nda oylanarak karara bağlanmadığı için
ıptalını isüyor. Anayasa Mahkemesı'nin,
Genç'ın başvurusunu 15 gün içinde karara
bağlaması gerekiyor. Yüksek mahkeme-
nin iptal karan vermesi durumunda, ara
seçim tartışmalan bir ölçüde azalacak.
Gökçek'in milletvekilliğinin devam et-
mediğine ilişkin muhalefet şerhi koyduğu
TBMM Başkanbk Divanı karannın ana-
yasa ve içtüzük hükümlerine aykın oldu-
ğunu belirtcn Genç, amacının "hukukun
üstünlüğünü sağlamak" olduğunu belirtti.
"Bir ülkede hukuk bu kadar, hele MecUs ta-
rafından ihlal edilirse anarşi doğar" diyen
Genç, şunlan söyledı "Benim hedefûn Me-
lih Gökçek değil. Elbette Ankara halkının
secünlerde verdiği karara saygı duyuyonız.
Ama, anayasada milletvekuhginin düşmesi
karannınjvleclis'te 226 oyla verilmesi hük-
me bağlanmtş. Divan, bunu göz ardı ederek,
hiieli bir yola başvurdu. Böylece hukuk çiğ-
nendi. Eğer MedLs, yürürlükteki hükmü be-
ğenmiyorsa, yapacağı iş bunu düzeltmektir.
Sağ parriler bu kararı kendi siyasi çıkarları
doğrultusunda verdiler. Bu >ol açılırsa, ileri-
de bazı partiler, yine kendi siyasi yararlan
gerektirdiği için anayasayı kenara iterkr."
milletvekilleri aralannda anlaşarak
toplantı tarihini geçen cumartesi olarak
belirlemişlerdi. Ancak SHP'liler,
CHP'lilerin henüz Anadolu'dan
dönmemiş olacağmı hesaba katarak
pazartesi gününü toplantı tarihi olarak
değiştirdiler. CHP'lilerin ifadesine göre
ise bu karar kendilerine iletilmedi.
CHP'li Çay, toplantı için cumartesi
günü Ankara'ya döndüklerini ve
erteleme karannı ise basından
öğrendıklerini vurguladı. Bu tutumun
CHP'de rahatsızlık yarattığını
vurgulayan Çay. "Bu konunun
ciddi olarak düşünüunesi
gerekiyor. Toplantı tarihini
değiştirmek istememiz bir
protesto olarak
değerlendirilmesin. Bence
SHP'liler bugün kendi
aralannda toplansınlar ve grup
v önetinüni tartışacaklarsa
tartışsınlar. Salı günü grup
yönetimini belirledikten sonra,
dunım daha netteşeceği için
çarşamba günü toplantı için daha
u> gun olur düşüucesindeyiz"
dedi. Çay, arkadaşlanyla bu
durumu yeniden
değerlendireceklenni de ifade
etti. Bu arada solda bütünleşme
toplantısı, iki partinin üst
yönetimlerinde sıkıntı yaratü.
Partinin yetkili organlannın
dışlandığı gerekçesiyle
toplantıya tepki duyan SHP
Genel Başkanı ve Başbakan
Yardıması Murat
Karayalçm'ın, toplantılar
sonunda ortaya bir birlik
deklarasyonu konması
durumunda gereğini yapacağı,
ancak 'ültimatom" üslubunda
biraçıklama olursa kurultayı
olağanüstü toplantıya
çağıracağı bildirildi.
Toplantıya çağnlmadılar
CHP Genel Başkanı Deniz
Baykal ile Genel Sekreter Adnan
Keskininde "parti
tüzelkişfliklerini temal ettikkri"
gerekçesiyle toplantıya
çağnlmamalan rahatsızlık
yarattı.
SHP içindeki muhalif
milletvekillerinin yaptıklan
toplantılar sonunda.
CHP milletvekilleriy le birlikte
solda birlik arayışına girilmesi
karan alındı. SHP Genel
Başkan Yardıması Mustafa
Timisi, gelışmeleri, "Dileğim,
arkadaşlann bir noktaya
gelmesi. Bir noktaya gelinirse
elbette partinin yetkili
organlarında tartışınz. Ama
yetkili, doğal, hiyerarşik
zeminleri bırakırsanız çeşitli
rahatsız edici geüşrneler yaşanır"
şeklinde değerlendirdi.
CHPGenel Sekreteri Adnan
Keskin ise toplantıya
cağnlmamalanna tepki
göstererek SHP milletvekillerini
aradı ve "Madem birlik
istiyorsunuz, neden birlik için
bunca çaba gösteren bir kişi
olarak beni dışlıyorsunuz"
sorusunu yöneltti.
Genel Başkan Rıdvan Budak, Cumhuriyet'in sorulannı yanıtladı:
Yeni DISK'in hedefi 7 nıilyon sendikah
UFUKTEKİN
ADANA - Bir ay
kadar önce DtSK'in
genel başkanlığına
seçilen Rıdvan Bu-
dak, yeni DİSK yö-
netiminin, "eski
DİSK"insınıfvekit-
„ , „ , le sendikacılığı, ta-
Rjdvan Budak banm söz ve karar
sahibi olması, bağımsızbk ve gerçekçilik
gibi temel ilkelerinı hayata geçirmeye de-
vam edeceğini vurguladı. Yeni DİSK der-
ken bir ilke değişikliğini kastetmediğini,
ancak eskisiyle kiyaslandığında çok aü-
lgan, durağan olmayan, kendini Türkiye'-
nin dört bir yanında anlatan, örgütlen-
mekten bıkmayan bir DİSK'i anlatmak
istediğini belirten Rıdvan Budak, en temel
ve ilk hedefini de şöyle açıkladı:
"Kartopu gibi büyineceğiz. Birkaç >ıl
içerisinde çalışanlann hiç olmazsa yansını
örgüdemek azmi içindeyiz. 7 milvon gibi bir
hedef bu, bunu yapmalıyız ve mecburuz."
DİSK'm, tanhındeki en genç genel baş-
kanı olan Rıdvan Budak, Cumhuriyet'in
sorulanru yanıtlarken, arada "yeni
DtSK" ya da "yeni DİSK yönetimi" ifade-
leriru kullanıyordu. tlke bazında eskı-yeni
farkı olmadığını belirttikten sonra "yeni
DİSK" derken neyi kastetüğini açıkladı:
"Yeni DİSK'ten muradım, kastım şu:
Türkiye örgütsüz, bu yüzden de istediğimiz
demokrasi kurulanmor. vani mutsuz. Çok
atügan, durağan olmayan, kendini Türki-
ye'nin dört bir yanında anlatan, örgütsüz
toplumu örgütiulüğe kavusturacak olan, ör-
gürierle insanlann arasına giren gü\ensizli-
ği güvene dönüştürecek olan sendikal de-
mokrasiyi uygulayan; işçjlerie, çauşanlarla
DİSK'i buluşturan bir DİSK."
- O zaman, örgiitknmek çok önemli, bir
anlamda sanki ilk hedef...
BUDAK - Kesinhkle evet. Temel hede-
fımız örgütlenmektir. Ne pahasına olursa
olsun bunu yapacağız. Zorluğunun farkı-
ndayız. Ama ne örgütlenecek olanlar, ne
özel sektör işverenleri ne de devlet kork-
sun, tersıne mutlu olsun. Dayanıkhğa,
başıboşluğa. 'bana neciüğe', 'üretim, kali-
te beni ilgilendirmez' diyen anlayışa son
verecek bir DÎSK, işverenleri de bir yanıy-
la mutlu edecektır.
- örgütienmek de çok zor, hele kücük iş-
yerteri ve kamu, nasd başarabileceksiniz?
BUDAK - 1 milyon 300 bin sendikah
işçi var. En kaba rakamla da 15 milyon in-
san çalışıyor, emeğiyle kazanıyor. Siz eğer
bunun hiç olmazsa yuzde 40'ını, 50'sini
örgütlemek zorundasınız. Bu 7 milyon in-
san demek. Böyle bir hedefi yakalamak
kuşkusuz güç, ama bunu yapmahyız,
buna mecburuz.
DtSK Genel Başkanı Budak'ın altını
çizmeye özen gösterdiği bir önemli konu
da işsizlik oldu. "tssizlik açuk demek, ne-
redeyse ölüm demek" yorumunu da yapan
Budak'a göre, "hala sosyal patlama oimu-
yorsa bunun tek bir nedeni van Çalışanlar,
işsizleri idare ediyor. Ama bir gün bu da son
bulacak."
POLTTIKA GlflNLUGU
HİKMET ÇETtNKAYA
12 Eylül...
Bugün 12 Eylül 1994...
Dün saat 16.00'da bir polis memuru geldi Cumhuri-
yet'e ve DGM'nin karannı Yazı Işleri Müdürümüz fera-
him Yıldız'a tebliğ etti.
"Cumhuriyet gazetesinin, 'Amaç Şeriat Devleti' başlı-
ğı altında, örgüt elemanlarının açıklamalarına yer verdi-
ği için anayasanın 28, CMUK'un 86. maddesi gereğince
toplatılmasına..."
1994 Türkiyesi'nde Terörle Mücadele Yasası'nın en-
geliyle karşılaşmak bir demokrasi ayıbı değil midir?
•••
Bugün 12 Eylül 1994...
14 yıl geçmiş aradan. 12 Eylül 1980 yılında doğanlar
bugün 14 yaşında, 10 yaşında olanlar ise 24 yaşında...
12 Eylül'le birlikte yaşıyoruz 14 yıldır. Anayasası, ya-
salarıyla beraberiz. 14 yıl içinde dünyada da pek çok şey
değişti, bizde de. Biz kendi özdeğerlerimizi unutup yük-
selen değerlere yenik düştük bu sürede.
Aydınlar, yazarlar, sanatçılar hapiste. Düşünce suç
öğesi. Demokratikleşme güncel bir konu. Değişen dün-
yada 'güdük kalmanın 'sancısını yaşıyoruz.
Devlet Bakanı Esat Kıratlıoglu düşünce özgürlüğünün
'sınırını' çizerken bakın ne diyor:
"Yolda güzet bir kadının gittiğini gören birkişi onu öp-
meye kalktığında bu, bir eylemdir. Yoldaki bir kadını
öperek rahatsız ettiğinizzaman 'Güzel diye öptüm1
diye-
mezsiniz."
Devlet Bakanı Esat Kıratlıoglu 'düşünce özgürlüğü-
nün' sınırını çizerken şunu demek istiyor:
"Insan istediğini düşünebilir. Ancak bunu yazılı ve
sözlü olarak açıklayarak 'Böyle düşünüyorum' diye-
mez..."
Bakan Kıratlıoğlu'na göre düşünce özgürlüğü ise şu:
"Düşünce elle tutulup gözle görülmez. Kimse, bir baş-
kasının ne duşündüğünü bilemez..."
Biliyoruz ki gülümsüyorsunuz...
Acı, ama gerçek...
Bir bakan böyle konuşabilir mi 1994 Türkiyesi'nde?
Hiç sakıncası yok. Çünkü Bakan Kıratlıoglu, düşünce-
sini özgürce açıklıyor.
Diyor ki:
"Ancak düşündüğünüzü söylediğiniz zaman bir ey-
lem olur. Fikrinizi anlatıyorsunuz, ortaya koyuyorsunuz
ve 'Size de tavsiye ediyorum' diyorsunuz. Bu, bir eylem-
dir..."
Biz Esat Kıratlıoğlu'nun bu açıklamasını görünce hiç
şaşırmadık. Kıratlıoglu, hiçbir dönem düşünce özgürlü-
ğünü savunmadı. Demokrasi, onun için 'bireyselhaklar'
ya da partilerin kapatılmasmdan' başka bir şey değildi.
Düşünceleri de 12 Eylül'ün mimarı 7. Cumhurbaşkanı
Kenan Evren'den daha gerideydi.
•••
Bugün 12 Eylül 1994...
Tam 14 yıl sonra yaşama geçirilen 'Düşünce Özgürlü-
ğü Komisyonu' somut bir aşamaya gelmeden balon gibi
söndü. Terörle Mücadele Yasası'nın tümüyle kaldırıl-
masını öneren ve çalışmaların düşünceye sınır arayışı'
aşamasına gelmesine tepki gösteren iki öğretim üyesi
Prof. Dr. Bülent Tanör ile Prof. Dr. Çetln özek, komis-
yondan çekildi. Arkadaşımız Bülent Sanoğlu, bu geliş-
meleri önceki gün yazdı.
Acaba değerli iki bilim adamı Düşünce özgürlüğü Ko-
misyonu'ndan neden çekildiler?
öğrendiğimiz kadarıyla temel gerekçeleri şu:
"Düşünce özgürlüğünün sınırı yoktur..."
Oysa 'bir sınır getirilmek isteniyor' düşünce özgürlü-
ğüne. Esat Kıratltoğlu'nun söylediklerini bir kez daha yi-
neleyelim isterseniz:
"Düşünce elle tutulup gözle görülmez..."
Ne diyeceksiniz? "Koskoca Devlet Bakanı böyle dü-
şündüğüne gore doğrudur" deyip susacak mısınız?
Bugün şeriatçı basının köşebaşlarmı tutanlar, Başba-
kan Tansu Çiller'e ateş püskürüyor. Diyorlar ki:
"Kendine gel Çiller, şeriata lafetme..."
Hızlarını alamayıp saldırıyı dört koldan yönlendiriyor
kimileri de.
Okuyalım:
"Çiller, Islamı da Müslümanlığı da bilmiyor. Müslü-
man olmak için bilinmesi ve iman edilmesi gereken ki-
tap hakkında da Karaköy Ermeni Kilisesi Papazı kadar
olsun bilgi sahibi olduğunu sanmıyorum.
Daha da kötüsü, öğrenmek gibi bir talebi de yok.
Bayrak inmeyecek, ezan susmayacak' nutuklan özel
toplantılarda okunmak üzere sipariş usulü hazırlanmış
şeyler..."
Şeriatçı yazar daha sonra düşüncesini açıklıyor:
"Şeriat kelime olarak geniş yol, şeritler halinde yol
anlamına gelir.
... Şeriatın terim anlamı ise 'legalite, hukuk' demektir.
'Şeriat devleti' demek hukuk devleti' demektir. Bir dev-
letin şeriata dayalı olması ise onun meşruiyetini ifade
eder..."
Bir şeriatçı yazar bunu düşünce olarak yazabilir, top-
lantılarda açıklayabilir. Bu, bir suç öğesi oluşturmaz.
Çünkü, tüm bunlar bir eylem içermez.
Eğer o yazar gibi düşünenler, yukarıdaki düşünceleri-
ni eyleme geçirip laik cumhuriyeti yıkmak için girişimde
bulunurlarsa bu suç öğesi oluşturur. Çünkü demokrasi,
bireyin istediğini yapma hakkı değildir; kafasından ge-
çeni de şiddete dayalı olarak gerçekleştirme eylemi hiç
değildir.
Demokrasi bir yaşam biçimidir. O denli kolay bir iş de
değildir. Demokrasi kolay kolay kazanılmaz.
•••
Bugün 12 Eylül 1994...
Düşünceye kelepce vurulan bir ülkede, demokrasiden
ve insan haklarından söz edilebilir mi?
Güneydoğu'da kan durmadı. Binlerce insanımızyaşa-
mını yitirdi. Tüm ülke suskun.
Olaya bir siyasal çözüm aranmıyor. Kanın kendiliğin-
den durması bekleniyor.
Ne diyor Devlet Bakanı Kıratlıoglu:
"Düşünce elle tutulup gözle görülmez. Kimse bir baş-
kasının ne duşündüğünü bilemez..."
14 yıl önce bugün Türkiye'de insanlar, başkalarının ne
duşündüğünü bilmiyorlardı. Çünkü demokrasi askıya
alınmıştı. Düşünen insanlara teröristyaftası'takılmıştı.
Düşünmek başka şey, terör başka şeydir...
Belki 14 yıl sonra Kenan Evren bu gerçeği anlamıştır,
ama 14 yıl sonra devlet bakanı olan Esat Kıratlıoglu an-
layamamış olabilir.
Çiller'i yuhalotmama tedbirleri
ANKARA (ANKA) - Devlet Bakanı Bekir Sami Daçe, Türk-tş
tarafından örgütlenen Başbakan Tansu Çiller ile Başbakan
Yardıması ve Devlet Bakanı Murat Karayalçının "katıldıkları
her toplantıda" protesto edilmesi ginşimine karşı tedbir ahna-
cağını bildirdi. Bekir Sami Daçe, yaptığı açıklamada, Türk-lş'in
yasalar çerçevesinde yapacağı her eylemi anlayışla karşılayacak-
lannı bildirdi. Hükümetin enflasyon oranındakı son dıhm zam-
lan ödeme takvimi konusunda anlaşabilmek için "dinden gelen
yapbgını" behrten Daçe, "'Biz Türk-lş yönetimi ile belli bir nokta-
ya gcldik, mutabakata vardık. Ancak Türk-İş Başkanlar Kurulu
kabul etmedi ve evlem karan aldı" dedı.
Eûi!im+K(»nakl.ıma+Ypmek=H()(»$