Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 AĞUSTOS 1994 PERŞEMBE DİZİYAZI 1989 Nobel Kimya Ödülü sahibi Prof. Sidney Altman'dan Cumhurİyet okurlanria mektup ıi görüşler yaşama tat katar Ahman şöyie diyor: Dünya öiçeğinde görüşlerin tarüşılması ve uluslar arasında düzenli bir ilişki, ulusal sımriann eninde sonunda önemini vitireceği ve Idmi ülkelerin siyasal başatbğına son verile- ceği anlamına gelir. En iyi dünyanın yaraOlması yönündeki böylesi bir gelişimi yürekten alkışİardun. Ama geçen birkaç yıl içinde yaşadığırnız olaylar bize neyi gösteriyor? Bağnazhk dünyada ya- şanan yeni bir şey değil; ama ırkçı, etnik ve siyasai güç sağlama amaçlanyla onca kanın dökûldüğü bir yüzyıbn sonunda son kerte ürkütücü. Fosiİleşmiş kin ve nefretkrden kurtulmaüyız. Sevgili Cumhuriyet Okurlan; Bu satırlan Cumhuriyet'e yazıyla katkıda bu- lunmarnı rica eden mektuba yanıt olarak yazıyo- rum. "Üçûncü Binyıl" tasanmına katılmamın is- tenmesi beni son derece onurlandırdı; biraz da usumu kanştırdı. Üniversitede deneysel bilim adamlığı olan mes- leğimi çok sınırlı bir çevrede sürdürmekteyim: Geçirdiğimiz ikı bın yıla bir göz attığımda ya da önümüzdekı "bin yüa" bakınca, böylesi incelikli bir konuda görüşlenmın herkesten pek farklı ol- madığını sanıyorum. tnsan bedeninı, özellikle beynini kavrama ko- nusunda dev adımlar atılacağına neredeyse kesin gözüyle bakiyorum. Bu gelişmeler, yaşarrumızın karmaşık yapısına ve güzelliğine ışık tutacağın- dan oldukça önemli. Buna karşılık, bilimsel bu- luşlarla ilgili bir kestirimde bulunarak hazırlaya- cağım bir listenin okurunuzda geniş yankılar uyandıracağı kanısında değilim. Yine de profes- yonel yaşamımın toplumsal düzeninin geçen bir- kaç on yıl içinde değıştiğini, bu farklılaşmanın in- san yaşamının başka alanlanna da yansıdığını dü- şünüyor ve bu değişimin genel yapısından dogan olanaklar konusunda bir yorum yapılmasmda ya- rar görüyorum. Portre Kaııada asıllı genetik uzmanı Idünyayı küçütttü Kanada'nın Montreal kcntinde 8 Mayıs 1939'da doğan Prof. Sidney Attman, 1984'te ABD vatandaşhğına geçti. 1960'taMassachusetts Teknoloji Enstıtüsü'nden fızik dalında roezun olan Altrnan, 1%7'de Colorado Oniversitesi'nde biyofizik dalında doktorasını tamamladı. 1967-71 yıllan arasında Harvârd ile Ingiltere'de Cambridge üniversitelerinde moleküler biyoloji ûzerinde çahşü. 1971-80 yülan arasında Yale Üniversitesi'nde doçentlik yapü. 1980'deprofesör olduktan sonra 1985-89 arasında Yale'de dekan seçildi. Öğrenciliğindc ûniversitenin başan listelerine adını yazdıran Altman, çeşitli Amerikan bilim kuruluşlanna üye olarak kabul edildi. 1989'da Ulusal Sağhk Enstitüsü'mm özel ödülünûn yani sıra Nobel Kimya Odülü'nü kazandı. Meslek yaşamının önemli bölûmünde «nükleikastt biyokimvası 1 ' ve "RNA genetiğT ûzerinde çalıştı. 1990'da Yale Bilim ve Mûhendislik Birliği Ödülü, Colombia Oniversitesi Seçkin Hizmet Madalyası olmaküzere 1991-1992 yıllannda da değişik ödûl ve madalyalar ile onursal doktor unvanlan kazandı. Çeşitli bilim kuruluşlannın damşmanlar kurulu üyeliğine seçilen Altman, bu arada bazı bilim dergilenne de "dantşman yaaişleri müdBrtüğü" yapmaktadır. Sidney Altman Bir aydın olarak özellikle iki nokta usuma ta- kılıyor: Birincisi, dünyamızın boyutlan konusu. Çağdaş teknoloji, bilginin gerek elektronik ge- rekse kişisel olarak iletilmesine olanak tanıdı (ki- şisel bilgi iletişimi, ulaşım kolaylıklan ile insan- lann daha sık yolculuk etmelerine olanak tanıdı). tkinci olarak elde ettiğimiz bilgilerin bilgisayar- lararacılıgıyla kolayhkla kayda geçirilmesi. Böy- lece her birey artık ekinsel bilgilerin tümûnü anımsama ve geri çağırma olasılığına da sahip. Akademik yaşamın sözûnü ettiğimiz iki niteli- ği, kısmen ya da tûmüyle bilgi yayılımı ve alışve- rişine dayanır. Bir bilim adamının kullandığı dö- viz, bilgidir. Yenı görüşler ve savlar üretilmedik- çe, bunlann geçerîi olup olmadıklan konusunda çözûmlemeler yapılmadıkça ne bilimsel bir ya- şanıdan ne de toplumsal bir alışverişten söz edi- lebilir. Ister dedikodu niteliği taşısın, ıster derin matematiksel temellere dayansın "yeni"görüşler, gûnlük yaşamımızın tadı tuzudur. Bilimsel konularda kimi zaman bir kavramın insan yaşam ve refahına katkıda bulunduğunu açıkça belirtmek olasıdır; ama siyasai ve toplum- sal konularda aynı durum her zaman geçerli ol- maz. Bu, toplumsal ve siyasai konularda yeni gö- rüşlerin yoğun bir tartış- masının yapılmayacağı anlamına gelmez. Tam tersine, dünyanın gide- rek "küçülmesi" ve kor- kunç bir bilgi hazinesi- nin anında çevreye yan- sıtılabilmesi nedeniyle "sosyo-poKtik" konula- n daha açıklıkla tartış- mak ve bu görüşleri çok daha fazla sayıda üısan- la paylaşmak eğilimini gösteririz. Bunun gele- cek üzerindeki etkisi ne olur? Öncelikle, görüş- lerin tartışılması için bir forum olmalı: Her ulu- sun, her kentin kendisine özgü haber organlan ve hükümet meclisi vardır. Dünyaıun ise bir bütün olarak yalnızca BM'si (ve beUci de CNN televiz- yonu) var. Başlangıcından bu yana işlevi konusunda her- hangi bir değerlendirmeye girmeden, uluslar ara- sında düzenli bir ilişkinin sağlanması için bu ve Yeni görüşler ve savlar üretilmedikçe, bunlann geçerli olup olmadıklan konusunda çözûmlemeler yapılmadıkça ne bilimsel bir yaşamdan ne de toplumsal bir alışverişten söz edilebilir. îster dedikodu niteliği taşısın, ister derin matematiksel temellere dayansın 'yeni' görüşler, günlük yaşamımızın tadı tuzudur. bu tür kuruluşlan elımiz- den geldiğince güçlen- dirmekten başka bir ca- remiz yok. Bu, ulusal sı- nırlann eninde sonunda önemini yitireceği ve ki- mi ülkelerin siyasai ba- şatlığına son verileceği anlamına gelir. En iyi dünyanın yaraülması yö- nündeki böylesi bir geli- şimi yürekten alkışlar- dım. Ama geçen birkaç yıl içinde yaşadığımız olaylar bize neyi gösteri- yor? Otoriter hükümetlerin yok edilmesinin yanı sı- raduygulann özgürce dışavurumu ve olabildiğin- ce istikrarlı ve demokratik bir düzenin seçilmesi- ne; yine özgürce dışavurulan, çoğunlukla fıziksel şiddetle yansıyan bağnazlığın etkısiyle leke sürül- dü. Bağnazlık dünyada yaşanan yeni bir şey de- ğil; ama ırkçı, etnik ve siyasai güç sağlama amaç- lanyla onca kanın dökûldüğü bir yüzyılın sonun- Farklı görüşleri kavrama ve dahası benimseme, aynı zamanda da siyasai ve duygusal ulusalcılığımıza duyduğumuz güveni azaltma yolunda hiçbir girişimde bulunulmazsa '3. Binyıl'ın, maddi olmayan açılardan, daha öncekiler denli düş kınklığı ve acılarla dolu olacağından hiç kuşkum yok. da son kerte ürkütücü. "Bizün" daha iyi bildiği- mizi söylemek kolay. Ama yeni olan ve bu karga- şaya egemen olan bağlamda değişimi sağlayan dünyanın giderek küçülmesidir. Artık, hükümet- ler ve düşmanlannın, giderek artan silahlanma ve terör çevriminden tümüyle kendilerini soyutla- malan olanaksız. Ülke ülke dolaşıp orayı burayı bombalamak, yolculuk edenlere gözdağı vermek ya da gazete ve televizyonun ilgisini çekmek ko- lay. Boş ve mantıksız bir nedenle yola çıkan tek başına bir birey bile, yeterli bir yüreklilik göste- rerek ve kendi can güvenliğine aldırmadan kısa bir süre içinde kendisini dünyaya kanıtlayabilir. Buna bağlı olarak soruyorum, "sosyo-poli- tik"görüş!erin yapıcı bir biçimde tartışılabilmesi için, fosilleşmiş kin ve nefreti bir yana bırakarak kültürel belleğımızdeki farklı görüş ve kültürlere yaklaşmamız olası mıdır? Bir bilim adamının yaşamındaki bilgi dağarcı- ğı araştırmalar aracılığıyla giderek geliştikçe *ya- nılgdar", "yanhş," görüşler ve kişisel nefretler de geçmişte kalır. Bu sürecin insan yaşamının öteki alanlannda uygulanmasının kolay olmadığını bi- liyorum. Ancak farklı görüşleri kavrama ve daha- sı benimseme, aynı zamanda da siyasai ve duy- gusal ulusalcılığımıza duyduğumuz güveni azalt- ma yolunda hiçbir girişimde bulunulmazsa "3. BümTın, maddi olmayan açılardan, daha önce- kiler denli düş kınklığı ve acılarla dolu olacağın- dan hiç kuşkum yok. Saygılanmla Sidney Altman Sterling Biyoloji Profesörü Yarın: Fransızyazar Paul Marie De La Gorce Y A Y I N H A K K I E A İ T T I R . İ Z İ N S İ Z Y A Y I N L A N A M A Z Kültür • Sanat ALKAZAR'IN SEÇTIKLERI Tel: 245 73 83-245 75 38 BCIGCİM KÖPRÜ ÜSTÜ AŞIKLARI Yön: Leos Carax JUUEHE BINOCHE-OEMS LAVANT 12.00-14.15-16.30-18.45-21 00 THE WALLYon ALAN PARKER 12 15-14.30-16 45-19 00-21 15 YARIN: AYAZDA BİR VÜBEK • THE POORS Kültür Sanat ılanlarınız ıçın 293 89 78 (3 hat) BULUNMAZ TİYATRO İ S T A N B U L 31 Ağustos'tan başlayarak M KARACA TIYATROSU NDA İNEKYazan Nazım Hıkmet Yon H. Hilmi Bulunmaz Cars. 15.00-C.tesi 21.00 Istiklal Cad. No: MSI2 Btyoğlu Tel : 513 74 31 • S22 65 15 • 251 60 M-63i 14 «4 293 89 78(3 hat) ISTANBUL BELEDİYESİ ŞEHİR TİYATROLARI BEYOGLÜ EÜRIMAGES SINEMASI Y A Z ŞELISILİĞİ w Bugün BAGDAT CAFEYon. PERCY ADLON (Tel. 251 32 40) 12 15-14.30-16 45-19.00-21.15 Yann ŞARKÜTERİ YAZ OYUNU 19 Ağustos dan ıtıbaren AÇIKHAVA TİYAYROSU'nda Reşat Nurı GUNTEKIN ÇALIKUŞU Oyunlaştıran: Necatı CUMALI Kostüm: Sevım ÇAVDAR Özgün Muzik. Esın ENGIN Koreograli: Semıramıs UYAR Yönelen: Hakan ALTINER Şarkı Sözleri: Gulsun SIREN Dekor: Atıl YALKUT Orkestra Şefi: Önder BAL! Bıletler 9 Ağustos'tan ıtıbaren Şehır Tıyatroları Gışelen ile Vakkorama (Taksım) de Satılmaya Başlayacaktır O y U I I G Ü n l e r İ : 19 Ağustos tan llıbaıen 31 Ağustos a Kadaı Pazar Harıç Her Akşam Saal 21 00 de Telelonla Rezenıasyon Içtn 240 77 20 Pıy. LİDYA-Kemancı SoüstÖZLEM ÇATI kalitesiyle Ekonomik mönüler çm 2510000 PBX 2515105 ANKARANOTLARI MUSTAFA EKMEKgl Ödû Oto ehhyetımı kaybettim. Hûkümşüzdür. HÜSEYİN DAĞ Gömütlükte Ödûl Töreni... Çağdaş Gazeteciler Derreğı eski genel başkanlarından, arkadaşımız Rafet Genç'i, 9 ağustos salı günü, Cebeci gö- mütlüğünde andık. Rafet Ge™? o l e l i b e ? V1 olmuştu. Rafet Genç'i anma toplantılarınınbir özelliği, adına konan haber ödüllerinin de kazananlara gömütlükte verilmesi. Geçen yıl, Rafet Genç Haber ödülü, şimdi atv'de olan Tayfun Tali- poğlu'na verilmıştı. Bu yıl Rafet Genç haber ödüllerı, habere giderken Çorum yakınlarında trafik cinayetinde ölen Barış Selçuk (Hürri- yet), Hande Mumcu (Shovv TV), Salih Peker (Show TV), Hacı Ali Er (Show TV) ile 1994 yılında Güneydoğu'da TV programi yaparken PKK'lilerce kaçırılıp 94 gün sonra salı- verilen gazeteci Kutiu Esendemir ile şimdi interstar'da ça- lışan Levent öztürk'e verilecektı. Cebeci gömütlüğüne, ölenlerin yakınları geldiler. ölüm- den dönen arkadaşlarımız Kutlu Esendemir ile Levent öz- türk'ün ise kendileri. Saygı duruşu ile ödül dağıtımından önce, kısa bir konuş- ma yapma görevı bana düşüyordu. Hande'nin babası Prof. Ahmet Mumcu, törene gelmesi için rica ettiğimde: - Ben Hande'nin annesinı yalnız bırakmayayım Çok ge- len giden oluyor. Töreninize. kardeşım Mehmet Mumcu ile oğlum Selçuk gelecekler. Kardeşım, sizın iyi bir okurunuz! demişti. Konuşmamı bitirdikten sonra, Hande'nin ödülünü alması için kardeşi Selçuk Mumcu'ya seslendım. ûdül plaketı ile birlikte, Çağdaş Gazeteciler Derneğı yayınlarından Rafet Genç kitabı ile, ÇGD'nin son yayımladığı "Uğur Mumcu'ya Armağan" yapıtını sundum. Törene, gazeteci Barış Sel- çukun babası Aytefcin Selçuk. ağabeyi Savaş Selçuk ile kardeşi Durul gelmışlerdı. Odülü ÇGD Genel Yazmanı Me- tln Aksoy baba Aytekın Selçuk'a verdi. Aytekın Selçuk, Emekli Hv. Kd. Albaydı. Çocuklarını ne güzel yetiştirmişti. Savaş Selçuk sağmdı, genel cerrahtı. Durul, ODTÜ'yü yenı bitirmişti. Baba Aytekin Selçuk, "Çocuklannızı ne güzel ye- tiştirmişsiniz" dediğimde, "Nazar değdi!" yanıtını verdi. Barış Selçuk'un ödülünü aldıktan sonra, Metin Aksoy: - Bir şey söylemek ister misiniz?d\ye sorunca, gömütlük- te toplananlara, gazetecilere Aytekın Selçuk şunları söyle- di: - Çağdaş Gazeteciler Derneği'nin başkanına ve yönetici- lerine teşekkür ediyorum. Oğlum Barış, mesleğini çok se- viyordu. Benim çok sevgili, çok iyi bir evladımdı. Güzel gazetecilik yaptı, erken gitti. Ben, basından, medyadan, trafik kazalarma karşı alınacak onlemler konusunda, çok süratli, çok uzun, çok seri, devamlı yazılar istiyorum. Bu konu ûzerinde her gün gazetelerde hükümeti, Meclis'i, gö- revlileri uyaran yazılar ve onlardan bu kazaları önleyici onlemler alacak kararları, kanunları çıkarmalarını istiyo- rum. Gazetelerde, yavrulanmız gibi, pek çok vatandaşımı- zın yok olup gitmelerine belki engel olurlar. Burada en büyük görevi yine gazetecilerin yapacağına inanıyorum. Benim baba olarak istediğım sadece budur. Teşekkür ede- rim.. Hürriyet'ten Salih Peker'ın babası gelmıştı gömütlüğe. Salıh'in babası U§ur Peker'e, ödülü, Hürriyet'in Ankara Temsilcisı Sedat Ergin verdi. Show TV'nin surucusü genç Hacı Ali Er'in babası Bay- ram Er ile annesi Sevim Er, nişanlısı birlikte gelmişlerdı. Baba Bayram Er'e ödülü ÇGD Ankara Şubesı Başkanı Mehmet Açıktan verdi. PKK'nın elinde 94 gün tutsak kalan Kutlu Esendemır'in ödülünü Parlamento Muhabirlerı Derneğı Başkanı gazete- ci Banş Kaşıkçı verdi. Barış Kaşıkçı, şunları söyledi: - Bu ödülü vermeden önce, şu anda başkanlığını yaptı- ğım, on yıl Parlamento Muhabirlerı Derneği Başkanlığı yapan Rafet Genç ağabeyimi saygı ile anıyorum. Mustafa Abi'nin söylediklerine ek olarak, onun en büyük özelliği, muhabir olarak başladığı mesleği, muhabir olarak bitırme- si ve muhabirlik mesleğini en yüksekte düşunmesi ve tut- masıydı. Göreve giderken yitirdiğimız arkadaşlanmızın anısını bir daha saygıyla selamlıyorum ve d/yorum kı, "Ha- bere gidenler haber olmasınlar. Herkes, üstüne düşeni yapsın artık!" Levent öztürk'ün ödülünü de, TBMM Basın ve Halkla lliş- kiler Daire Başkanı Engin Karapınar verdi. Rafet Genç'i anma toplantısına, bacanağı Prof. Attla Yıl- dız gelmişti. Rafet Genç'in oğlu Orkun askerlığinı yapıyor- du. Rafet ölünce, "Rafet Bey'in Kedisı"ri\ yazmıştım, "An- kara Notlan"r\da. Kedinin adı "Efe"ydi. Efe her sabah, yukarıdan ınince, bizim kapının önunde mıyavlar, bu "Dış kapıyı aç" demektir! Efe'nin mıyavlamasını duyar duymaz kalkıp dış kapıyı açıyorum. Efe, ok gıbı fırlıyor! Hande'nin de kucağında kedısıyle fotoğrafını görünce, Rafet Genç geldi usuma; Hande'ye Rafet Genç Odülü yakışmıştı! ödül töreninde, Rafet'in bacanağı Prof. Atıla Yıldız'dan başka, ÇGD Genel Yazman Yardımcısı Tuncay özkan, ga- zeteci Kemal Batcı, Muzaffer Akdoğan, Ümit Turpçu, Saf- fet Korkmaz, Erdal Sağlam, daha bırçok gazeteci toplantıyı izleyenler arasındaydılar. Hande Mumcu'nun kardeşi Selçuk Mumcu, SBF'yi bitir- miş, daha üst düzey öğrenimi de görmüştü. Hande'yi çok seviyordu. Şimdi ablası Hande'yi yazmak istiyor, Hande'- nin arkadaşlarından bu konuda yardım bekliyordu. ödül törenine eşi özlem Mumcu'yla birlikte gelen Selçuk Mumcu'nun mektuplaşma için adresini buraya yazıyorum: "Selçuk Mumcu, Işık Sokak 15/9 MaltepelAnkara". Telefo- nu: 23049 18. • • • "Rafet Genç Ödül Töreni"nden sonra, Genelkurmay'a giderek, Genelkurmay Askerı Mahkemesi'nde yargılan- makta olan Savaş Karşıtları Derneği Başkanı Arif Hikmet tyidoğan'ın duruşmasını izledim. Duruşma sırasında, Ma- mak ta kendisine giydırılen tek tıp gıysıyı çıkaran sanığı, duruşma yargıcı, mahkemeye saygısızlık sayarak salon- dan çıkardı. Sanık, eyleminin mahkemeye saygısızlık ola- rak kabul edilmemesini istemjştı. BULMACA SOLDAN SAĞA: 1/ Sabretmek. 2/ Halk arasında negatif fotoğra- fa verilen ad... Ördek. 3/ Bir spor araa... Sert bir içki. 4/ Mesaj. 5/ Aşın sevgi ve bağlılık duygu- 4 su... Borulan döndürme- den eklemeyi sağlayan bağlantı parçası. 6/ Ja- pon link dramı... Kakım da denilen bir kürk hay- vanı... Suyosunu. 7/ Bü- 8 yûk kent serserisi... İs- g panya'da Bask bölgesi- nin bağımsızlığı için savaşım vtren gizli örgüt. 8/ Kaktüsten elde edi- lerek özellikle parfüm sanayisınde kullanılan özüt... Aza. 9/ T müziğinde bir makam. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Anadolu'da yüzyıllardan bı ya- na göcerler arasında dokunar bir tür ensiz dokuma. 2/ Karakter. Çingene çocuğu. 3/ Zamanı ( U 1- lanmada çok dikkatli olan, her şeyi zamanında yapmaya (zen gösteren... Kanşık renkli. 4/ Eriçte, atılan bir kâğıtla eşine oy- namasını ıstediği kâğıdı belirtne ... Agaç teknelerde borda kap- lamalanru yerleştirmek için ^ ! İ a n y u v a 5/ Hayvan pisliği... Eski dılde baba. 6/ Evrensel a b olan kan grubu... Uzaklık an- latmakta kullanılan söz 7/ ÇLgiyle mizah sanaü. 8/ Bir nota... Önemli tarihsel olgu. 9/ Iran nuolojisinde sözü edilen, otuz kuş büyüklüğündeki efsanevi yara^... Konut.