Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 10MAYIS1994SALI
8 DIŞ HABERLER
PovveH, emekliliği
sevmedi
• VVASH1NGTON (AA) -
Eski ABD Genelkurmay
Başkanı General Colin
Povvell'in "emekliliği
sevmedıği". başkan ya da
dışişleri bakanı olmayı
arzuladığı bildirildi. ÜS
Nevvs and World Report
dergisi. çok sayıda şirketten
"karlı" teklifleralmasına
karşın. 57 yaşındaki
Powell'in. I996seçimlennde
Cumhuriyetçı Parti'den
başkan adayı olabileceğini
kaydetti. Dergı, Povvell'in.
eski savunma bakanı ve
amiri Dick Cheney'in aday
olması halinde, başkanlık
yanşına katılmayı
düşünmeyeceğini de yazdı.
Burmalıisyancılar
teslimoldu
• RANGOON(AA)-
Burma'da yönetime karşı
mücadele eden ısyancı
Karenni Llusal Halklar
Özgüriük Cephesi'nin. askeri
hükümete karşı mücadeleyi
bırakarak teslim olduğu
bildirildi. Burma Haber
Ajansı, ülkenin doğusundaki
Kayah eyaletinin
bağımsızlığı için mücadele
eden yaklaşık bin 800
isyancının çatışmadan
vazgeçmesi dolayısıyla
Loikaw kentinde bir tören
yapıldığını, törene 300'den
fazla örgüt yetkilisinın
katıldığını haber verdi.
Panama
seçimleri
IPANAMA(AA)-Orta
Amerika ülkesı Panama'da,
diktatör General Manuel
Noriega'nın4.5yılönce
Amerikan müdahalesiyle
devrilmesinden sonra önceki
gün ilk kez yapılan Devlet
Başkanlığı seçimlerinde, en
güçlü aday olarak gösterilen
Devrimci Demokratik
Parti'nin lideri Ernesto Perez
Balladares önde gidiyor.
Yerel seçimler için de sandık
başına gidilen ülkede.
Panama televizyonu
TVN'nin yansıttığı ilk
sonuçlara göre. Balladares.
yüzde 39.5 ov oranıyla başta
bulunuyor. fkinci aday.
şarkıcı. Hollyvvood aktörü
Ruben Blades'in oy oranı ise
yüzde 23.6 olarak
görünüyor.
Çin'deinsan
haklan ihlali
•ŞANGAY (AA) - Çin'de.
merkezi Şangay "da bulunan
insan haklan örgütü üyesi
dört rejim muhalifınin. poljs
tarafından gözaltına alındığı
bildirildi. Yine ünlü bir rejim
muhalifı olan Yang
Zhou'nun verdiği bilgiye
göre. gözaltına almanlar
arasında sinema sanatçısı
Ling Müchen de bulunuyor.
Ling'incuma günü. ABD'ye
gitmeye hazırlanırken
yakalandığı belirtildi.
Çin'de maden
kazası: 38 ölü
• PEKİN(AA)-Çinin
güneyındeki Jiangxi
eyaletinde bir madende gaz
patlaması sonucu 38 kişinin
öldüğü bildirildi. Resmi
Halkın Günlüğü (Renmin
Ribao) gazetesinde meydana
gelen kazanın kötü tasanm
ve hatalı yapımdan
kaynaklandığı belirtildi.
Dünyada maden
kazalannda en çok ölümün
meydana geldiği Çin"de.
geçen yıl 5 binden fazla
madenci öldü.
SonScout
roketi fırlatıldı
• VANDENBERGHAVA
KUYVETLERİ ÜSSÜ(AA)
- ABD'nin, Scout tipi
roketlerin sonuncusunu
uzaya başany la fırlattığı
bildirildi. NÂSA'dan yapılan
açıklamaya göre. dün TSİ
05.47'de fırlatılan roket.
Savunma Bakanlığı'nın
fûzelerin tespiti ve atmosfer
çalışmalan için kullanılacak
bir uydusunu yöriingeye
yerleştirecek. İ963"tenberi
toplam 118 Scout tipi roket
başanyla fırlatıldı. NASA.
bundan sonra uzaya uydu
görçderme \e yerleştirme
işlemini kendi ürettiği
roketlerle yapmayacak. bu
işlemlerözelsektöre
yaptınlacak.
Ankara, Moskova'nm Irak ambargosunun kaldınlması için yaptığı çağnyı ihtiyatlı karşıladı
Türkiye, Rus öııerisiııe teıııkiııli
HALUK GERAY
ANKARA - Birleşmiş Milletler
Güvenlik Konseyi'nin, 18 mayıs
çarşamba günü Irak'a uvgulanan
ambargonun kaldınlması konusu-
nu ele alacağı kritik toplantı önce-
sinde. Rusya'nın ambargonun kal-
dınlması için Ankara"ya yaptığı iş-
birliği çağnsı. Türkiye tarafından
temkinli karşılandı.
Ankara. Türkiye'nin ambargo-
nun kaldınîması yönündeki eğilimi-
ni ilgili taraflara bildirmiş olduğunu
vurgulamakla birlikte. son karann
ABD'nin ikna edilmesine bağlı ol-
duğunu. NVashington'un bu konuda
yumuşadığına ılişkin bir işaret alın-
madığını belirtiyor. Rusya'nın, am-
bargonun kaldınlması yönünde ha-
rekete geçmesi, Türkiye tarafından.
"Ambargo artık Rusya'nm da canını
sıkmaya başladı" şeklinde yorum-
landı.
Rus kaynaklar, gazetemizin dün-
kü sayısmda yayımlanan açıklama-
lannda, ambargodan Türkiye gibi
kendilerinin de yaklaşık 20 milyar
dolar zarar gördük.lerini belirterek,
Ankara ile işbirliği yapılması gerek-
tiğini bildirmişlerdi. ABD'de ya-
yımlanan \Vashington Post gazetesi
de dünkü sayısında. Irak'a uygula-
nan ambargonun kaldınlması için
Fransa'nın yanmda Rusya'nın da
harekete geçtiğine dikkat çekerek
bu ülkeleri "Saddam'ın dostlan"
olarak suçladı.
Dışişleri kaynaklan, Rusya'nın
son dönemdeki hareketlenmesinin,
ambargonun Moskova'nın da "ca-
nını sıkmasmdan" kaynaklandığını
belirtiyorlar. Rusya'nın Irak'a sat-
mış olduğu 10 milyar dolarlık sila-
hın parasını aiamadığı. aynca yedek
parça satışlannın dunnasından da
10 milyar lira kaybettiği belirtiliyor.
Türkiye, son dönemde, bir yan-
dan Irak'a BM kararlanna uyması
için baskı yaparken, öte yandan Ba-
tılı ülkelere. "Ambargo, Saddam
Hüseyin yönetimini zayıflatmıyor.
Onu halk gözünde kahraman vapı-
yor. Türkiye'nin de büyük ekonomik
kayıpları var. Ambargonun kaldınl-
ması gerekir" mesajını veriyor. Aynı
mesajlann, Rusya'ya da ıletildiğini
bildiren kaynaklar. Türkiye'nin
Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri
arasında yer almaması nedeniyle,
yapabildiğinin bununla sınırlı kaldı-
gını vurguluyorlar.
Yumurtalık-Kerkük petrol boru
hattının çürümemesi ve Türkiye'nin
bazı ekonomik kayıplannın gideril-
mesi amacıyla boru hattından pet-
rol çekilebilmesi için ABD'nin des-
teğine gereksinim duyulmasınm,
Ankara'nın "daha yüksek sesle" ko-
nuşmasını engelleyen bir unsur ol-
duğu yorumlan da yapılıyor.
BM temsilcisisinin raporu
Dışişleri yetkilileri, 18 mayısta ya-
pılacak olan BM Güvenlik Konseyi
toplantısında, BM'nın Irak'la ilgili
temsilcisi Rolf Ekeus'un sunacağı
raporun büyük önem taşıdığını be-
lirtiyorlar.
Bağdat yönetiminin. ambargo-
nun kalkması için BM'nin aldığı ka-
rarlara bütünüyle uyulduğunu be-
lirtmesine karşın, Ekeus'un ambar-
gonun kalkması yönünde bir rapor
vermesinin "kolay olmadığı" söyle-
niyor.
Kaynaklar, Rusya'nın hareket-
lenmesine ilişkin şu yorumlan yapı-
yorlar:
"Rusya da artık bu işten sıküdı.
Ama Âmerika'nın tutumu önemli.
Rusya, o engeli kolay aşamaz. Rus-
ya'nın itirazlarının ortaya çıkması,
bu işin artık bir yerde çözümlenmesi
gerektiğini gösteriyor. Çiinkü herkes
zarar görmeye başladı."
Irak ile BM arasında ortaya çıkan
sorunlann bir kısmının giderilmesi-
ne karşın. Kuveytli esirlerin serbest
bırakılması, Bağdat'ın Kuveyt top-
raklan üzerindeki egemenlik iddia-
lanndan vazgeçmesi ve Kuzey
Irak'a uygulanan ambargonun kal-
dınlması konulannda anlaşmazlık-
lar olduğuna dikkat çekiliyor.
IRAK'A UYGULAJVAN BM AMBARGOSU
ABD'yiParisve
Bonnda sıkıştırıyor
FUAT KOZLUKLU
WASH1NGTON - "Üç yıldan
beri Yumurtalık-Kerkük boru hat-
tında bekleyen ham petrolü hattın
bakımı için boşaltmak" isteyen Tür-
kiye'ye sert bir dille "karşı çıkan"
Clinton yönetimi. Rusya, Fransa ve
Almanya tarafından da "Irak'a am-
bargonun kaldınlması" yönünde
sıkışünbyor.
Körfez müttefıği ülkelerin, ticari
kaygılarla, kademeli ve kısmi bir bi-
çimde Irak'a karşı uygulanan am-
bargonun gelecek altı ay içerisinde
kaldınlması yönünde diplomatik gi-
rişimlerde bulunduğu, bu amaçla,
Rusya ve Fransa'nın ABD yöneti-
miyle görüşmeler gerçekleştirdiği
bildirildi.
Ambargoyu deldiği iddia edilen
Alhıanya'nın Fransa ile birlikte pet-
rol satışı için çalışmalannı
hızlandırdığı ve ambargonun kaldı-
nlması yönünde Tuli adunlar attı-
ğı" kaydedildi. Yönetime yakın çev-
reler. Başkan Clinton'ın önümüzde-
ki günlerde. "Irak'a uygulanan am-
bargo konusunu gündeme getireceği-
ni" belirtivor.
"Bugünden yanna" ambargonun
kaldınlmasının beklenmemesi ge-
rektiğini vurgulayan yönetim kay-
naklan. "Başkan, Türkiye'nin mağ-
duriyetinin giderilmesi için çalışıyor.
Bunun için BM'de Güvenlik kon-
seyi'nin daimi üyeleriyle diplomatik
girişimlerde bulunuluvor" açıklama-
sını yaptılar.
Aynı kaynaklar, ABD'nin, Gü-
venlik Konseyi üyelerinin de onayı-
nı alır almaz, BM yaptınmlar komi-
tesine bir karar tasansı sunacağını
tekrarladı. ABD'nin, ambargo ko-
runarak Türkiye'nin Yumurtalık-
Kerkük petrol boru hattında bekle-
yen ham petrolünü alması için ha-
zırlamaya çalıştığı karar tasansının
haziran ortalannda BM'ye sunul-
ması bekleniyor.
BM'deki diplomatik kaynaklar,
Saddam yönetiminin, yaptınmlar
karşısmda ilk başlarda olduğunu
aksine tavnnı belirgin biçimde yu-
muşattığını ambargonun da amacı-
na ulaşmakta olduğunu savundu.
Bir Batılı ülke diplomatı, Cumhu-
riyet'e yaptığı açıklamada, BM'nin
Irak'taki kitle imha silahlannı de-
netleyen özel temsilcisi Rolf Ekeus'-
un; Genel Sekreter Butros Gali, Gü-
venlik Konseyi üyesi ülke temsilcile-
rine hazırladığı son raporun "Irak'-
ın doğnı yolda hızla ilerlediği"ni an-
lattıgını söyledi. ABD'nin "hayli ra-
hatsız olduğu" ve "engeilemeye
çalıştığı''' belirtilen Ekeus'un rapo-
runda. ambargonun sona erdirilme-
si ya da bunun takviminin ilan edil-
mesinden yana göriişlerin yer aldığı
bildirildi.
Clinton yönetiminden bir yetkili,
bugün gelinen aşamada, Türkiye'-
nin "isteminde ne denli haklı olduğu-
nun" herkesçe bilindiğini. ancak
BM ambargosunu "zedeleyki"yön-
de adım atmaması gerektiğinin "B-
raria" vurgulandığını hatırlattı.
Moskova'da onbinler Yeltsin'e karşı yürüdü ^
bitiminin 49. yıldönümünü kutlamak için Moskova'da dün düzenlenen gösteriler, Devlet Başkanı Boris Yclt-
sin'i protesto gösterisine dönüştü. \ eltsin'in Mcçhul Asker anıtına çelenk ko\ arak başlattığı resmi kutlamalar
sırasında komünist. milliyetçi ve muhafazakar kanatlardan onbinlerce kişi, hükümete karşı slogan atarak
gösteri yaptı. Geçen >ılki parlamento baskını sırasında N eltsin'e karşı çıkan eski Devlet Başkan Yardımcısı
Aleksaıider Rutskoy tarafitan büyük bir gnıp, "Devlet Başkanı Rutskoy" şeklinde slogan attı.
Türkiye'nin
kazana
semboük
LALE SARIİBRAHİMOĞLU
ANKARA - Kerkük-Yumurtalık
boru hattındaki petrolün çıTcanlması ve
sadece faizi kullanıma açık tutulan Sa-
vunma Fonu'nun Türkiye'ye aktan-
lması,1991 yılındaki Körfez Şavaşı so-
nunda Birleşmiş Milletler'in (BM)!
Irak'a uyguladığı ambargo yüzünden
Ankara'nın uğradığı milyarlarca do-
larlık kaybı karşılamıyor.
Diplomatik kaynaklar, ambargo
nedeniyle boru hattında yaklaşık 3.5
yıldır bekletilen 12 milyar varil petro-
lün, ambargo delinmeden çıkanlması
için önerilen formüle dahi ABD'nin
sıcak bakmamasının, "Ambargo Irak'a
değil de Türkiye'ye mi uyulanıyor" soru-
sunu yönelten Türk kamuoyunda bir
'hayal kınklığı ve bezginJik' yaratuğına
dikkat çekiyorlar.
Bir diplomatik kaynak, boru hattın-
daki petrolün çıkanlmasından Türki-
ye'nin payına düşenin 50 milyon dolar
gibi küçük bir rakam olduğuna dikkat
çekerek şu değerlendirmeyi yaptı:
"Bugün Irak'a uygulanan ambargo
yüzünden 20 milyar dolar zarara uğramtş
bir ülke için hattaki petrolün çıkan-
Imasıyla elde edilecek gelir devede kulak.
Yani Türkiye'nin zararlannı karşılaya-
cak bir miktar değil. Ama boru hattında-
ki petrolün çıkarıunası, hiç olmazsa
Türk kamuoyunda Türkiye'nin ciddi bir
sorunumın müttefîklerce anlaşddığı yo-
lunda bir imaj yaratacak ve psikoloük
olarak rahatlatacak. Bu petrolün çıkan-
lması, Türkiye'nin ambargodan kaynak-
lanan sorunİarının çözüldüğü anlamma
gelmiyor."
Diplomatik kaynaklar. koalisyon or-
taklan ve diğer BM Güvenlik Konseyi
üyelerinin. Türkiye'nin boru hattındaki
petrolün çıkanlmamasına artık seyirci
kalamayacağını anlamış olduklan
görüşünü dile getirdiler.
Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyü-
kelçi Ozdem Sanberk'in geçen nisan ayı-
nda Irak'a yaptığı ziyaret sırasında BM
ambargosunu delmeden petrolün çı-
kanlması yolundaki önerisi, ABD'nin
tepkisine yol açmış ve Washington'un
Türkiye'yi uyarmasma neden olmuştu.
İkinci parti F-16 savaş uçaklannm
yapımında kullanılmak üzere oluşturu-
lan yaklaşık 3.5 milyar dolarlık Savun-
ma Fonu'nun, ABD Merkez Bankasf-
nda biriken 1 milyar dolan aşlcın bölü-
münün Türkiye'ye aktanlması da An-
kara'ya önemli bir maddi kazanç sağ-
lamıyor.
ABDnin Türkiye'ye aktarmayı ka-
bul etmesi durumunda. fonda biriken
kaynağın yalnızca faizi kullanılabilecek.
Bu da Türkiye'ye yılhk 50 ile 100 milyon
dolarlık birfaizgirdisi sağlayacak.
îstanbul, 9-10 haziran tarihlerinde NATO Bakanlar Konseyi ve KAİK toplantılanna ev sahipliği yapacak
Rusya'nınNATOüyeliğiÇn-ağaııxlagöııişülecek
ÖZGEN ACAR
Türkiye. dünva banşı ve
güvenliği ile ilgili son
yıllann en önemli iki top-
lanıısına ev sahipliği yap-
maya hanrlanıyor.
Birincisi, 9 haziran per-
şembe günü İstanbul'da 16
ülkenin dışişleri bakan-
lannın katılacağı Kuzey Atlantik İttifakı
Anlaşması (NATO) Bakanlar Konseyi top-
lantısıdır.
10 haziran cuma günü ise NATO üyeleri,
bazı Avrupa ülkeleri ve eski Sovyet cumhu-
riyetlerinden olmak üzere 41 dışişleri bakanı
Çırağan Sarayı'nda 'Banş İçin Ortaklık'
(BİO) amacıyla buluşacak.
Ev sahibi olarak kendisini önemli bir so-
rumluluğun beklediği Türk Dışişleri Bakanı
Hikmet Çetin yapacagı konuşmayla her iki
toplantıyı açacak. Dönem başkanı olan İn-
giltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd, NA-
TO Genel Sekreteri Manfred VVörner ile iş-
birliği halinde her iki toplantıyı yönetecek.
NATO toplantısı
Ocak a\ında Brüksel'de yapılan ve Tür-
kiye'yi Başbakan Tansu Çiller'in temsil ettiği
'NATO zirvesi'nde alınan kararlardan han-
gilerinin ne ölçüde gerçekleştiği, 9 haziran
perşembe günü yapılacak NATO Bakanlar
Konseyi toplantısında görüşülecek.
Toplantının en güncel maddesini ise hiç
kuşkusuz 'Birleşmiş Milletler şemsiyesi altın-
da Bosna'da NATO'nun askeri gücüne daha
etkinlik ve işlerlik kazandırma' konusu oluş-
turacak.
Toplantının ön hazırlıklan için Türkiye'ye
gelen yüksek düzeyde bir İngiliz diplomatı
Cumhuriyet'e şu değerlendirmeyi yaptı:
"Günümüzde NATO'da 'düşman' kavra-
mı değişmiştir. Eskiden 'düşman' denince
akla Varşma Paktı gelirdi. Şimdi bu dunım
söz konusu olmadığına göre NATO'nun, baş-
ta AvTupa'nın güvenliği olmak üzere dünya
banşı için yeni bir askeri politika izlemesi ge-
rekmektedir.
Bu bir anlamda NATO'ya 'itfaiyecilik' gö-
revinin verilmesidir. Bölge banşını tehdit eden
yerel çatışmalarda NATO'nun rol oynaması
gerekecektir. Bunun da ilk örneği Bosna'da
göriilmüştür. NATO Bosna'da başarılı olmuş
ya da olamamıştır tartışması Çırağan toplan-
tısında yapüacaktır."
Konuyla ilgili olarak bir Türk diplomatı
iseşunlan söyledi:
"NATO, tarihinde ilk kez Avnıpa'da bir sı-
cak çatjşmava girmiştir. Yetki ve sorumluluk-
ları Birleşmiş Milletler'ce sınırlı kalmıştır. 9
haziran toplantısında NATO'nun BM ile iliş-
kileri, Bosna olay ındaki aksaklıklar ele alına-
cak ve bundan sonra NATO'nun bu tür çatış-
malarda izleyeceği yol ve yöntemler görüşüle-
cek. Gündemin bu maddesi hakkında NA-
TO'nun yannı tartışılacak' diyebiliriz."
Toplantının gündemi henüz tam saptan-
mamakla birlikte, ikinci önemli gündem
maddesinin 'NATO'nun genislemesT konu-
sunun olacağı anlaşılıyor.
Sovyetler Birliği ile birlikte Varşova
Paktı'nın dağılmasından sonra Rusya'nın
NATO'ya üyeliği konusu gündeme gelmiş
ve görüşmelere başlanmıştı.
Rusya. diğer eski Sovyet cumhuriyetleri
için öngörülen 'Banş İçin Ortaklık (BİO)'
statüsü dışında ve bir anlamda NATO'ya
'tam üye' olmak istemiş. ancak NATO bu
öneriyi benimsemeyince görüşmeler çıkma-
za girmişti.
Bu nedenle ertelenen Rusya'nın NATO'-
ya üyeliği konusu. Çırağan toplantısının
önemli maddelerinden birini oluşturacak.
Bu konuyu Rusya açısından olumsuz et-
kileyen bir başka sorun daha bulunuyor.
NATO Bakanlar Konseyi'nin gündemin-
de aynca 'Batı Avrupa Birliği (BAB)'hakkın-
daki gelişmelerle ilgili bır madde de yer alı-
yor. Türkiye'nin BAB ile üyelik ilişkileri de
bu çerçevede görüşülecek.
'Barış İçin Ortaklık'
Çırağan Sarayı'nda 'Banş İçin Ortaklık
(BİO)' konusunun görüşüleceği ikinci tarih-
sel toplantıyı ise 10 haziran cuma günü 'Ku-
zey Atlantik İşbirliği Konseyi (KAİK)' ger-
çekleştirecek. KAİK toplantısına 16 NATO
ülkesinden başka Avrupa"dan İsveç ve Fin-
landiya gibi iki gözlemci ülkenin yanı sıra
NATO'yla BİO anlaşmasını imzalayan şu
ülkelerin dışişleri bakanlan katılıyor:
Litvanya. Romanya. Polonya. Estonya.
Macaristan, Ukrayna, Slovak Cumhuriyeti.
Bulgaristan. Letonya. Arnavutluk, Çek
Cumhuriyeti. Moldava. Gürcistan, Sloven-
ya ve Türkmenistan.
Türk Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in
Christopher ve Kozirevden başka Yunan
meslektaşı Karolos Papulyas ve öteki bazı
konuk bakanlarla yapacagı kısa süreli gö-
rüşmeler de Türkiye açısından önem taşıyor.
Bu arada Azerbaycan. Ermenistan dışişle-
ri bakanlannın da bir araya getirilerek Kaf-
kaslar'da banşın sağlanması için bazı diplo-
matik girişimlerden sözedilivor.
Türkiye'de üçüncii toplantı
9 haziran toplantısı. Türkiye'de \apilan
üçüncü NATO Bakanlar Kurulu toplantısı
olacak.
Birincisi 1960 askeri harekatından çok kı-
sa bir süre önce 2 mayısta İstanbul'da yapıl-
mış ve o gün sokağa çıkma yasağı ilan edil-
mişti. İkinciside Ankara'da 25 Haziran 1980
tarihinde yapılmış ve bunu da 12 Eylül ihti-
lali izlemişti.
Türkiye'de şu günlerde hükümetin düşü-
Andrey Kozirev Hikmet Çetin VV'arren Christopher
Türkiye, Rusya'nın 'Konvansiyonel Silahla-
nn Kontrolü (AKKA)' anlaşmasını özellikle
Kafkaslar'da delmek istemesine şiddetle
karşı çıkmakta ve NATO üzerinde baskı
yapmaktadır.
Türkiye'nin AKKA konusundaki baskısı.
Rusya'nın NATO üyeliği görüşmelerinin cr-
telenmesinde bir başka etkendir.
Jirinovski NATO gündeminde
Çırağan toplantısında NATO'nun 16 ba-
kanının tartışacağı bir başka gündem mad-
desi ise. Rusya"daki aşın akımlann güç ka-
zanmasıdır.
Özellikle, son seçimlerde güçlenen Liberal
Demokrat Parti ve Başkanı V'ladimir Jiri-
novski'nin Rusya'nın siyasal yaşamındaki
etkinliği ve bu gelişmelerin Avrupa güvenli-
ğine karşı oluşturabileceği tehlikeler, NATO
lopiantısında ele almacak.
BİO anlaşmasını hcnüz imzalamamakla
birlikte KAİK zirvesine katılacak ötcki ül-
keler ise şö\ le:
Azerbaycan. Ermenistan, Beyaz Rusya.
Kazakistan. Kırgızistan, Rusya, Tacikistan,
Özbekistan.
Diplomatik köşe kapmaca
Çırağan zirvesi hiç kuşkusuz 41 dışişleri
bakanının kendi aralannda yapmak isteye-
ccklcn ikili görüşmelere de sahne olacak.
Göriişmelerin otel odalan arasında yoğun
bir diplomatik trafiğe neden olacağı ve bir
anlamda kulislcrde köşe kapmacaya yol
açacağı bildiriliyor.
ABD Dışişleri Bakanı Warren Christop-
her ile Rus meslektaşı Andrey Kozirev'in
kendi aralannda yapacaklan ikili görüşme-
nin, benzcrlcri arasında en önemlisi olacağı
kabul cdiliyor.
rülmesine ve ara rejim arayışlanna ilişkin
üretilen senaryolarla ilgili olarak Ankara'-
dakı NATO'nun ileri gelen yabancı diplo-
matları arasında bir kaygının varhğı dikkati
çekiyor.
Bu büyükelçilerden biri Cumhuriyet'e ön-
ccki gün Ankara'da şunlan söyledi: "Kendi-
leri ile konuştuğum Türk işadamlan ve basın
mensuplan Başbakan Tansu Çiller'in hükü-
metinin bir ay bile davanmayacağını sövlü-
yorlar. Bizde de bu yonımları desteklevecek
bir izlenim doğdu. NATO ve KAİK toplantı-
larından önce Türkiye'deki bir hükümet bu-
nalımmın Çırağan zirvesine gölge düşürme-
sinden kaygı duyanz."
Bu yoruma karşılık Türk dışişlerinden
yüksek düzeydeki bir yetkılı ise şu tepkiyi
gösterdi "1960 ve 1980'in anıları, Türkiye'-
deki hükümet tarttşmaları ile birleşince böyle
bir yorunı yapılması doğaldır. Ancak şu aıida
Türkiye'de bir hükümet vardır. zirve sırasında
bir hükümet bunalımı olsa bile, bu Türkiye'-
nin iç işidir. NATO zirvesini etkilemesi düşü-
nülemez."
100 sayfalık protokol
NATO \e KAİK toplantılannın hazırhk-
lan İstanbul'da üç otelde sürüyor. Bu amaç-
la NATO'nun 'Yünıtme Sekreterliği'nden
bir heyet İstanbul'a gelerek Çırağan Sarayı'-
nda incelemelerini yaptı. Heyet. çalışmalan-
nı sürdürüyor.
Heyet. dışişleri bakanlığjnda NATO ile il-
gili güvenlik işlerinden sorumlu Genel Mü-
dür Büyükelçi Yalmı Eralp ve Protokol Ge-
nel Müdür Yardımcısı Ataman Yalgın ile çe-
şitli görüşmeler yaptılar. Heyet ile ev sahibi
Türkiye arasında her iki toplantı ile ilgili 100
sayfalık protokolü içeren bir 'anlaytş muhtı-
rası' hazırlandı.
Bu protokole göre her iki toplantı Çırağan
Sarayı'nda yapılacak. Delegasyonlar Svviss
Otel'de kalacak. Amerikan heyeti ile bazı he-
yetlere ise Conrad Oteli'nde yer aynldı.
Bu arada bir Amerikan protokol ve gü-
\enlik heyetinin de toplantı öncesinde aynca
incelemeler yapmak üzere İstanbul'a gelece-
ği bildiriliyor.
Gerek bu iki toplantıda ve gerek bundan
sonra Türkiye'ye gelecek yabanci konukla-
nn ağırlanmasında kullanılmak üzere tek tip
20 protokol arabasının satın alınmasına iliş-
kin olarak 1994 bütçesine ek Ödenek konul-
muştu.
Ancak son ekonomik tasarruf önlemleri
nedeniyle bu olanağın ortadan kalkması-
ndan dolayı heyetler için değişik arabalar ki-
ralanacak.
Toplantı için İstanbul'a gelecek yabancı
basın ve TV mensuplanna otellerde indirim
sağlandı. Toplantının basın merkezi Svviss
Otel'de kuruluyor. Toplantının her aşaması-
nı bütün gazeteciler izleyemeyecek ve arala-
nnda 'pool-haber havuzu' düzenlemesine gi-
dilecek.
Güvenlik perdesi
41 dışişleri bakanı ve heyet mensuplan için
önemli güvenlik önlemleri de alınıyor.
Toplantı öncesinden ertesi gününe kadar
İstanbul emniyeti 100 saatlik kesintisiz alar-
ma geçiyor.
Çırağan Sarayı havadan, denizden ve ka-
radan olmak üzere güvenlik perdesi içine alı-
nacak, öteki iki otelde ise önlemler yoğun-
laştınlacak.
Bu nedenle. İstanbullulann trafık soru-
nuyla karşılaşmamalan için toplantı günleri,
özellikle Çırağan ve öteki iki otel çevresinde-
ki yollan kullanmamalan öğütleniyor.
Yakın gelecekte diplomatlar, politikacılar.
uluslararasıhukukçular.yazarlar. gazeteciler
'dünya banşı' ile ilgili olarak 'Çırağan zirve-
si'ndcn söz edecekler.