Katalog

Cumhuriyet tmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı:ÖzgenAcar • Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkaya • Genel Ya>ın Danışmanı: Orhan Erinç •Yazıişlen Müdürlerr İbrahim Yddız, Dinç Tayanç (Sorumlu).» Haber Merkezi Müdürü: Hakan Kara Y»j™l»y»n»»B»j»:Yenı Gün HaberAjans.BasnveYdUncıhk \ Ş Tfirkocafc Cad. 39j41 Cafcdoglu 34334Işt PK 246lsianbûlTel (0 212)5l2O5O5(2Ohal)Telex • Görsel Yönetmen: Ali Acar #Dış Haberler: Er- Ankara Temsilcisi: Mustafa Balbay «Haber Müdürü: Doğan Akm AtatürkBul- Müesse£ M " dûrû ' Ero'E 1 * 11 ' •Koordınatör gun Balcı • Ekonomi: Abdurrahman YıkJınm • van No:125,Kat. 4. Bakanlıklar-AnkaraTel:4195020(7 Hat). Telex:42344, Fax. Ahmet İorutean »Muhaset*. Büleın Yener Istıhbarat: Yaiçın Çakır • Yurt Haberleri: Mehmet 4195027 •İzmır Temsilcisi: Serdar Kmk, H.Ziya Blv 1352 S.2 3 Tel-4411220 • ldare HüseyinGûrer •Işletme önderÇeHk Saraç • Makaleler: Sami Karaören • Spor: Abdül- Telex: 52359. Fax: 4419117 •AdanaTemsilcısiÇetin YiğenoğluİnönüCd 119S •Bılgı-İ! lem Nail tnal »Bılgısayar Sistem: No: 1 Kat I, Tel: 3522550-3522601-3522492. Telex: 62155, Fax: 3522570 MûrüverÇiler ••Reklam: Ikadir Yücebnan • Duzeltme: Abdullah Yazıcı 246. (0 212) 5I3S.W5 15MSAN1994 İmsak:4.47 Güneş:6.18 ÖğJe:13 11 İkındi: 16.52 Akşam: 19 50 Yatsı:21.15. Türkfolkloru Ankara'da yaşatdacak • ANKARA (ANK A)- Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, ODTÜ'nün işbirliğiyle, Türk folklor ürünierinin yaşatılması ve geleneksel ortamlannda sergilenebilmeleri için Eymir Gölü yakınlannda "Türkiye Folklor Açık Hava Müzesi" kuruyor. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürü Yahya Aksoy yaptığı açıklamada. Türk folkloruyla ilgili ilk örnek uygulama olan açıkhava müzesinin pilot il olarak seçilen Ankara'da kurulacağını bildirdi. Aksoy, açık hava müzesi ile Türk folklor ürünlerini geleneksel yapılar içinde sergilemeyi planladıldannı kaydetti. Uyuşturacu satıcısı nine • HOLSTON(AA)- ABD'nın Houston kentinde 82 vaşındaki tekerlekli sandalyeye mahkum nine, uyuşturucu satmaktan suçlu bulunarak iki yıl hapis cezasına çarptırıldı. Sally Evans adındaki ninenin, suçlu bulunduktan sonra Harris Bölge Mahkemesi'nden tekerlekli sandalye ile çıkartıldığı kaydedildi. Ninenin avukatı Jim Tatum, Evans'm sağlık sorunlan bulunduğunu ve hastane gibi özel ilgi görebileceği bir yerde tutulması gerektiğini belırterek. "Bu hammefendiyı. bir hapishane hücresine koyamazsınız" dedi. Turizm haftası başlıyor • ANKARA (AA) - Turizm BakanlığYncaheryıl 15-22 nisan tarihleri arasında düzenlenen "turizm haftası" yann başlıyor. Hafta süresince turizm konulu eğitici konferanslar, tanıtım gezileri, konserler, tiyatro gosterileri ve •Turizm sektörüne Eleman Yetiştirilmesi ve Sorunlar" konulu panel düzenlenecek. Turizm Bakanlığı'ndan verilen bilgiye göre bakanlık ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile düzenlenen hafta boyunca, çeşitli basın-yayın organlannda turizmin ülke ekonomisindeki yeri ve önemini vurgulayan yazı ve programlar hazırlanacak. Hafta boyunca yöresel yemek yanşmalan. halk şenlıkleri. sergi ve fuarlar ile çevre gezileri organize edilecek. Tüp bebek merkezi B.yılında • İZMİR (AA) - Türkiye'nin ilk tüp bebek merkezi. 6. yılını dolduruyor. Ege Ünıversitesi Tüp Bebek MerkezTni kuran ve başkanlığını yapan Prof. Dr. Refık Çapanoğlu. 6 yıl önce başlattıklan uygulamanın başanlı olduğunu ve günümüze değin 50'nin üzerinde tüp bebek dünyaya geldiğıni belirtti. Çapanoğlu, tüp bebek uygulaması sonucu doğan çocuklann sayısını kesin olarak bilmediklerini, çünkü merkezlennde hamile kalan anne adaylannın ıkamet ettıkleri başka şehirlerde doğum yaptıklannı ve bunlardan bazılannın kendilerine haber vermediklerini anlattı. Unutkan toplum olduk • tSTANBUL (AA) - Toplu taşım araçlannda. tahlil şişesinden boyunluğa, demir ayaktan portatif dişe, mantı kalıbından kullanılmış çamaşıra, hatta bir bidon süte kadar yüzlerce eşya unutuluyof. İETT.TCDD, Şehir Hatlan Işletmesi yetkılilerinden alınan bilgiye göre geçen yıl içinde toplu taşım araçlannda. yüzlerce eşya unutuldu. İETT otobüslerinde unutulan eşyalar arasında ilk sırayı kimlikler alıyor. Geçen yıl belediye otobüslerinde unutulan 500 adet kimliği, 403 parçayla mutfak eşyalan ve 274 parçayla da çanta, cüzdan ve valiz takip ediyor. Kazak. gömlek. hırka, pardösü. mont ve eşofman gibi giyeceklerin yanı sıra terlik veayakkabılarda unutulanlar listesinin üst sıralannda yer alıyor. Milliyetçi Cephe oylanyla TBMM gündemine alınan öneri, demokratik kitle örgütleri tarafından kınandı: Ayasofya'da ibadet,şeriatapriıııfstanbul Haber Servisi- DYP Isparta Milletvekili Ertekin Du- nrtürk tarafından verilen ve DYP. RP, ANAP ile BBP'nin oluşturduğu yeni MC (Milliyet- çi Cephe) oylanyla TBMM gündemine alınan Ayasofya Müzesi'nin ibadete açılmasına ilişkin yasa önerisi. hükümetin "şeriata prinr değerlendiril- di. Çağdaş Ya- şamı Destekle- me Derneği Başkanı Tür- kan Saylan: öneriyi. son zamanlarda kendisini iyice belli eden irtica şeriatve oz- saygısızlığın belirtisi olarak ka- bul ettiğini söyledi. Konuya ilişkin olarak Cum- huriyet'in sorulannı yanıtlayan Ali Rıza Dizdar, kültürel hiz- mete endekslenmiş dünyaca ünlü Ayasofya Müzesi'nin ca- mi olarak ibadete açılmak ıs- tenmesini şiddetle kınadığını vermesi olarak söyledi. Kültürei bir yapıyı ca- w , . . miye dönüştür- agdaş YaşaiTll mek ıstemenın temelinde em- peryalizm mantığının yattığinıdilege- tiren Dizdar, şeriat ile emper- yalizmin ay nı paralelde oldu- ğunu vurgu- d ç Destekleme Derneği Başkanı Türkan Saylan öneriyi, irtica ve şeriat özlemlerinin ğ yeni yeni bir adımı olarak ladı bir adımı ola- .»,•<•~i,\ , ^ - rak nitelerken I U t e l i y o r . Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şube Başkanı Ali Rıza Dizdar ise yeni bir as- keri darbeye zemin hazırlan- ması olasılığına dikkat çekti. İnsan Haklan Derneği (IHD) İstanbul Şube Başkanı Ercan Kanar da öneriyi, farklı ınanç- lara bir tahammülsüzlüğün ve lann tin hüküme- politikası olarak geliştiğine değinen Diz- dar. "Acaba yeni bir darbeye ze- min mi hazırlanıyor" diye sora- rak endişesini dile getirdi. Geçmişte de askeri darbelere gerekçe olarak ekonomik kri- zin, şeriatın ve terörün gösteril- diğini hatırlatan Dizdar. hü- kümet tarafından açıklanan 'is- istanbulda birküttürmozaiği İstajıbul Haber Seıvfai- Türkiye'deki siyasi arenada, en çok tartışılan konuiardan birisi de her yıl binlerce turistin akınına uğrayan ve bir kültür mozaiği olarak niteiendrrilen tarihi Ayasofya Müzesi'dir. Tarihin izlerini günü- müze taşıyan Ayasofya, iki kez yakılıp yıkıür. II. Büyük Konstantinös döneminde ahşap ola- rak yapılan kilise, "Böyük Kilise" olarak anılır. Sonradan kilisenin adı İsanın niteüklerinden biri olan "Kutsal Bilgelik" anlanuna gelen Ha- gia Sofıa (Ayasofya) olur. Ayasofya, 404 yılın- da, Patrik Khrysostomos un sürgüne gönderil- mesi üzerine çıkan halk ayaklanmasmda yıkı- hr. 415*te yerine ikirıci İcez ahşap bir kılise yapılır. Yapılan yeni küise de 532 yılında hi- podromda başlayan Nika ayaklanmasmda yakılır. Bunun üstüne İmparator Iustunianos. küisenin üçüncü kez yapılması için buyTuk ve- rir. Planı. dönemin ünlü ustalan Antemios ve tsidoros'a çizdirilen Ayasofya'nın sonuncu ya- pımında bin usta ve 10 bin işçi çahşır. Beş yıllık çalışmalar sonunda 537'de görkemli bir tören- !e açtian Ayasofya, 22 yıl sonra meydana gelen bir depremde hasar görür. Depremde, kubbe- sinin doğu yönü bütünüyle çöken Ayasofya, tamir edüdikten sonra 562'de bir kez daha tö- renlerle açılır. Ayasofya, Fatih Soitaa Meb- met'in 1453 ydında tstanburu fethetmesiyle birlikte cami olarak ibadete açıhr. 1206 yılın- dan beri bakımsız bırakılan kilise, büyük ona- nmlarla ve içinde yapılan küçük değişiklJkJerfc camiye dönüştürülür. Cumhuriyet döneminde. Atarörk'ün isteği üzerine Ayasofya, Bizans sanatını belirteyen bir müze haline geürilir. Cami yapıldığında ka- patılan mozaik ve duvar freskleri temizlenerek ortaya çıkanlır. Dikdörtgen biçiminde ve kare- ye yakm planh olan Ayasofya'nın boyu mih- rapla birlikte 80.9 metre, eni ise 70 metredir. Orta kesimde yükseklik 24.3 metre. Dört bü- yük fıl ayağına dayanan ve çapı 33 metre olan kubbenin yüksekliği, 55.6 metreyi bulur. Yapj- nın bütün ağırlığını 10? sütun taşır. Bunlann çoğu yeşil somaki merrnerden, bir bölümü de vişne renç Mısır porfırinden. Alttaki sekiz ye- şıl somaki sütun, Efes Artemis tapınağından getirilir. Geri kalan bütün mermerler ise Mar- mara adaianndan sağJamr. şeylerin getirilmek istendiğinin düşünülmesi gerektiği inancı- ndayım. Aynca, Cumhurbaş- kanı'ndan ekonomik paket ne- dcnivle olağaniisrö hal ilan edil- mesinin istenmesi de dikkat çe- kicidir. Olağanüstü haiin ilan edilmcsi insan haklannın askıya Devletin anlayışını da laik gör- mediklerini dile getiren Kanar. "Fakat Islam çevrelerinin de özünde demokratik bir laiklik- ten uzak olduğu açık. Şimdi de\leti eleştiriyor görii- nen bu kesimler, kendi anlayı- şlan doğrultusunda toplumu tek i l bi b t l ğ halinealmması demektir. Şeriat düze- inançlı bir robotlar y ığını haline —: ,-_.— i:. * J — ; ı 1. J_ • . — «ntinnflL İStİVOrlâf. BlZ DUI13 Ç rikrar paketi"nin Genelkurmay Başkanı ile işadamı Vehbi Koç tarafından memnunlukla karşı- lanmasını. dikkat çekici buldu- ğunu söyledi. Dizdar şöyle de- \am etti: "Bu nedenle Ayasofya'nın kültür varlığının bazı şeylere alet edilmesine şiddetle karşıyım. Bunun sadece şeriat olarak algılanmaması gerekir. Şeriatın da kullamlarak başka ni getınliy or" denilerek de insan haklan askıya alınabilir. Ben hükümetten gel- diği için çok cid- di olarak uyanık olmak gerekti- ğine inanıyo- nım." İHD İstan- bul Şube Baş- kanı Ercan Ka- nar da TBMM'ne ve- rilen öneriyle Türk toplumunun tek sesli ve tek inançlı hale getirilmek isten- diğini belirtti. İnsan haklan sa- vunuculan olarak demokratik bir laisizmden yana olduklannı vurgulayan Kanar. şu ana ka- dar laisizm diye uygulanan ve gündeme getirilen programlan laik görmediklerinı ifade etti. getirmek ağdaş Hukukçular Derneği İstanbul Şube Başkanı Ali Rıza Dizdar, 'Acaba yeni bir darbeye zemin mi çe"Vrenin hazırlanıyor1 diye devletin soruyor. karşıyız" diye konuştu. Ayasofya'- nın Müslüman olmayan manç- lara ait bir kül- türel miras ol- duğuna da de- ve olması gerekti- ğini sözlerine ekledi. Çağdaş Yaşamı Destek- leme Derneği Başkanı Türkan Saylan da önenyi, irtica ve şen at özlemlerinin yeni bir adımı olarak nıtelendırdi. Saylan. TBMM'de böyle bir önerinın gündeme alınmasını ise olduk- ça düşündürücü bulduğunu söviedi. Iskancıönmye büyüktepld ıSHP,' 'Dinisiyasi çıkar için \ Ecevit,'' Verilen ödünlerle \ Yılmaz,''Önergegündeme kullananların başarısı'' I RP 'ninyükselişiönlenemez'' \ gelince konuşuruzıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ayasofya Müzesi'nin yeniden ibadete açılması girişimlen. SHP grubunca Dini siyasal çıkar için kuUanmak is- teyenJerin başansı" olarak nıtelendiril- di. ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, "önerge TBMM gündemine geldiğinde parti olarak görüşlerimizi açıklarız" demekle yetinirken. DSP Ge- nel Başkanı Bülent Ecevit. DYP Millet- vekili Ertekin Dunıtürk'ün yasa önerisı- ni "Laiklikten ödiin" olarak değerlen- dirdi. SHP Grup Başkanı Aydın Güven Gfirkan, Grup Başkanvekilleri Ercan Karakaş ve Nihat Matkap. yaptıklan ortak açıklamada, Ayasofya'nın iba- dete açılmasını öngören yasa önerisinin doğrudan TBMM gündemine alı- nmasmı eleştirdiler. Ortak açıklamada, DYP Isparta Mil- letvekili Durutürk tarafından hazırla- nan ve DYP-ANAP-RP-BBP ittifakıy- Ia. doğrudan TBMM gündemine alı- nması kararlaştınlan yasa önerisi ile dini siyasallaştırmak isteyen kadrolann kendilerince önemli ve y eni bir başan elde ettiğine" dikkat çekildi. Partilerdeki dinci güçler Aynı siyasi partilerin baskısıyla öneri- nin bir an önce Genel Kunıl'da görüşül- mesinin sağlanacağına dikkat çekilen açıklamada. "Önceki gunkü oylama bir kez daha göstermiştir ki, ANAP ve DYP gibi laik muhafazakar partiler içinde de dinci eğüimler taşıyan kadrolar kiiçüm- Ay asofy a'nın ibadete açılması önerisi tüm kesünlerde tepkilere y ol açtı. senemez bir giice sahiptir" denildi. Bu len açıklamada. şu görüşlere yer verildi: partilerin, dinci eğilimler içeren talepler "Aslında kilise olarak yapdınış olan ve ve kadrolar karşısında yeterince direne- yüzyıllarca Hu-ıstiyanlığın simgelerinden mediğinin de ortaya konulduğu belirti- biri olan bir tapınağı bugün yeniden cami yapmak \e bu amaçla onun başka bir dine ait mimari özelliklerini ortadan kaldırmak çağdaş bir devlete yakışır bir ta\ ır değildir. Aynca başka inançlara ve baş- kalannın tarih ve kültür varlıklanna karşı saygısız ve hoşgörüsüz bir ulus ol- duğumuz suçlamalanyla da karşılaşırız. Toplumumuz bunlann hiçbirini haketme- miştir. " Ayasofya'nın ibadete açılmasına iliş- kin yasa önerisini "Laiklikten ödiin" olarak nitelendiren DSP Genel Başkanı Ecevit. "Bazı partilerin Ayasofya gibi ödünlerle RP\i engelleyemeyeceklerini" vurguladı. Ecevit. "Laiklikten ödün yarışında hiçbir parti Refah Parrisi'nin önüne geçe- mez. RP'nin güçlenişini önlemek için sı- naileşmeyi ve kentlileşmeyi kırsai alanda yaygınlaştırarak ve insanlar arasında da, bölgeler arasında da adalet gözeterek bü- yük kentlere göçün hızını doğal yollardan kesmek gerekir" diye konuştu. 'Parti olarak tavır almavız' ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz da, Türk-İş Konfederasyonu'nu zıyare- ti sırasında aazetecilerin bu yöndekı sorulanna. "Önerge TBMM gündemine geldiği zaman biz de parti olarak görüşle- rimizi açıklarız" yanıtını verdi. Yılmaz. "İbadete açılmasını istiyor musunuz, istemiyor musunuzT" sorusu üzcnne de. "Bu konuda parti olarak bir tavır almamız zarureti yok, ama arka- daşlarımızla konuyu görüşeceğiz'" dedi. 'Pilotlarüzümyemedi, bağcıdövdiT Ayasofya- Taksim çıkıııazı OKTAY EKtNCİ İstanbul Haber Servisi - THY Yönetim Kurulu Başkanı Tez- can Yaramancı. pilotlann 2.5 gün süren eylemının amacının "Üzüm yemek değil bağcı döv- mek" olduğunu söyledi. Yara- mana, eylemin başladığı tarih ile TALPA Başkanı Erkan Po- tokönen'in THY tarafından di- siplin kuruluna venldiği tarihin aynı günlere denk gelmesinin eylemde kuşkuyu arttırdığına dikkat çekti. Yaramana. Genel Müdür- lük binasında yaptığı basın top- lantısında, THY'de uçuş emni- yetini tehlikeye sokacak hiçbir durum olmadığını, THY'nin de teknik donanım açısından hiç- bir havayolu şirketinden geri olmadığını söyledi. Pilot eyle- minin sona ermesinde dernek yönetiminden çok sağduyulu pilotlann baskısının eFken ol- duğunu öne süren Yaramancı: eyiem. şantaj vc baskıyla bir so- nuca vanlamayacağını, pılot- lann sorunlannın hcr iki taraf arasında yapılacak görüşmeler- le çözümlenebileceğini belirtti. THY'de özelleştirme çalış- malannın hızlandınldığını da anlatanYaramana. "Özelleştir- me kamuoyuna yeterince an- latılamamıştır. Özelleştirme de- nilince kitlesel adam çıkarma akla geliyor. Burada sorun. özelleştirme kabiliyetini kay- betmiş KİT'lerde toplanmıştır. Özelleştirmeyi, işletmeye yeni dinamizm kazandıracak bir operasyon olarak görmek lazım. THY'nin özelleştirilme- sinden kimsenin endişesi ol- RP'H Belediye Başkanı, ilk basın îoplantısını Çiçek Pasajı 'nda yaptı: Beyoğlu, tepeden ürnağatemızlenecek MUHARREM AYDIN Dtşanda yakıcı bir sıcak, Çiçek Pasajı'nın içinde ise örköhJCÜ bir sessizlik var. Pasaj es- nafı tedirgin bir bekleyiş içinde. Birazdan. çi- çeği burnunda Belediye Başkanı Ntısret Bay- raktar ilk basın toplantısını yapmak için Çi- çek Pasajı'nda... Yeni başkan, medyada çıkan haberlerden oldukca şikayetçi: "Henüz göreve yeni gel- memize karşm medyada başka maksatlara hizmet ermek uğruna. Beyoğlu'yla ilgili asılsız haberler yayımlanıyor. Bizim dışımızda geli- şen yanlış mesajlar veriliyor. Yalnızca huku- kun bize verdiği yetkiye dayanarak, kanunlar çerçevesinde, hak ölçülerini gözönüne alıp da- ha temiz, daha huzurlu bir Beyoğlu yararma- ya çauşıyoruz." Bayraktar, "Başta Yitali Hakko olmak üzere, çoğu kişi bana, "Beyoğlu'nun çağdaş kimliği, makyajı değişecek mi' sorusunu yö- neltiyor. Yüzdeki maky aj ne kadar güzel olur- sa olsun eğer kalp bozuksa. kol kırıksa yüzde- ki makyaj ya da maske diişer, anlamsız kalır. Beyoğlu da böyle... Medya bizim ilk icraatı- mız olan cöp toplamayı değil, asılsız şeyleri haber yaparak halkın kafasını ve midesini bu- landınyor" diye devam ediyor. Başta Nevizade Sokağı'nda oimak üzere, rüm içkili yerlere, şeffaf hil perde takmalan için tavsiyede bulunduklannı belirten Bayrak- tar, "Bu, kara perde diye çarpıtıldı. Tül takı- Imalı ki oradan geçen, ancak parasız olduğu için yemek yiyemeyen vatandaşlarımız üzül- mesin" şeklinde konuştu. Hangi hizmeti ve icraatı yaparlarsa yap- sınlar. bunlann tümünde Beyoğlu halkının çı- karlarmı gözeteceklerini vurgulay an Bayrak- tar, Beyoğlu'nda bir korku toplumu değiİ; se>- gi, banş ve huzur toplumu y aratacaldannı söyledi. Bayraktar, basın toplantısının sonun- da ise oturduğu masanın önündeki sepette bu- Başkan Bayraktar (sağda), meyhaneci Entellektüel Cavit'in ikram ettiği çayı, "80 yıl hatın var" diyerek yudumladı. lunan kırmızı ve beyaz karanfil çiçeklerini Çi- çek Pasajı esnafuıa dağıttı. Nusrct Bayrak- tar, bir gazetecinin, u Siz burada banştan ve sevgiden söz ediyorsunuz. Ancak Say ın Erba- kan, kandan söz ediyor. Bu. kançiçekleri ol- masın!" şeklindeki sözlerine, "Kan ve savaş Güneydoğu'da, Balkanlar'da var. Olayı çarpıtmayın" yamtını verdi. maşn. İşini iyi yapan el üstünde rurulur" diye konuştu. Yara- mancı. Başbakan Tansu Çiller'- in pilot eyieminin sona erdiril- mesı ıçın Amerika'ya gidişi sı- rabinda uçaktan bir telefon gö- rüşmesi yapıp yapmadığına iliş- kin soruya da "Bu sorunun mu- hatabı, açıklamayı o yönde ya- pan kişidir. Bizim kayıtlara göre. uçaktan doğrudan bir ko- nuşma yapıhnamıştır. Sayın Baş- bakan'a eylemin sona erdiği ha- beri ise THY Haberleşme Mer- kezi'nde uçakla bağlantı kurula- rak dün (önceki gün) saat 14.15*- teverihniştir" yanıtını \erdi. Rekor kınldı THY'nin 1993 yılı başında bir grev tehlikesi yaşadığını. ar- dından Antalya'daki bombala- ma eylemlerinden ötürü rezer- vasyon iptalleriyle 100 milyon dolarlık kaybı bulunduğunu. son pilot eyleminde de 7 milyon dolarlık zarar olduğunu belirten Yaramancı şöyle dedi: "Tüm bu olumsuzluklara rağ- men THY, Avrupa'da rekabet edebilecek bir yapıy a ulaşmıştır. Personel, teknik, ikram ve altya- pı olarak uluslararası bir taşıyı- cıyla organik bağ oluşturacak konuma gelmiştir. 1993 THY ta- rihinde uçak trafiği rekorunun kmldığı yıl ounuştur. 1991'de 3 milyon yolcu taşıyan THY. 1993'te 6.2 milyon yolcu taşı- mıştır. Uçak sayısı da 34'ten 62'- ye ulaşmıştır." Yaramancı, uçak alımlannda yolsuzluk olduğu yolundaki id- dialann da asılsız olduğunu. id- dia sahipleri hakkında Ba\a açı- lacağını söyledi. Türkıy e'de laıkliğe karşı olan İslamcı çe\ relenn y ıllardır gundem- lennde bulunan iki önemli 'siy asi projeleri' \ ar. Bırincısı. Ayasofya'- y ı ibadete açmak; öbürü ise Taksim Meydanı'na görkemli bir cami yapmak. Taksim'e cami konusunu bir başka yazımıza bırakarak. bugiin Ayasofya olayını irdeleyelim. Bizans uygarlığının bu eşsiz mı- marlık şaheserini ille de cami olarak kullanma isteğinin 'siy asi hede- fi'nedir?.. Aslında. bu isteğin. Osmanlı dönemi ve anlayışı içerisinde, tarih- sel anlamda tartışması yapılamayacak belli nedenlen vardı. İstanbul 1453'e kadar Hıristiyan dünyasının en önemli kentle- rinden. hatta merkezlerinden birisıyken Fatih'ın almasından sonra bu kez tslam dünyasının önemli kentleri arasına katıldı. Ayasofya'- nın kiliseden camiye çevrilmesi ise bu tarihsel dönüşümün 'simgesi' oldu. Kentın örvx Bizans. sonra da Osmanlı dönemını yaşadığını bütün zamanlarda v urgulayacak olan 'görkemli bir tamk'kımliğıni kazandı. Dinci çevrelere göre Ayasofya şimdi 'cami işlevini' yeniden yük- lenirse. Fatih'le başlayan Istanbul'un 'İslamlaşması' dönemının ta- rihsel sürekliüği' de sağlanmış olacak: 540 yıl önceki fethin' kuts, ' amacına daha bir yaklaşılacak... TBMM'deki son 'kutsal ittifaka' bakılırsa. bu görüş salt kökten- dinciler arasında değil. kimı 'liberal', hatta 'laik ve demokrat' görü- nümlü sıyasetçıler arasında da yaygınlaşmış durumda. Ayasofya ıbadete açıldığında. tarihsel bir haksızlığın giderilmişolacağı' söyfe- nıyor. Bizans yapısının kenarlanna Osmanlı döneminde özenle \e ustalıkla dikilen mınarelerin 'gereğine uygun' hareket edilmiş olu- nacağına ınanılıyor... Oysa Ayasofya gibi. salt belli bir kültürün değil. bırçok kültürün. farklı uygarlıklann \e farklı dönemlerin' hem tanığı, hem de mırası konumundaki ender tanhsel yapıtlar, günümüzde artık 'evrensel kültürün' simgelen sayılıyorlar.Kutsal- lıklan da yine tek bir kültür açısından değil. 'dünya külrürlen" açısı- ndan önem taşıyor: daha da değer kazanıyor. Ay asofy a'ya da ışte böylesi bir evrensel gözle bakıldığında. he- men görülebilecek tarihsel süreklilik' şu olsa gerek: Bina ana kütlesi. formu. konumu. plan anlayışı ve özellikle kub- besiyle. 'Bizans uygarlığının' eşsız bir ürünüdür Dınsel bir yapı ol- duğu için de Hınstıyan dünyasının 'kutsal bir emanetidir'. Osmanlı döneminde eklenen \e her biri o çağlann en ünlü mımar ve ustalannca yaratılan minareler ise "Osmanlı uygarlığı'nın üstün düzeyıni ve farklı kültürlere olan 'saygısını' sımgelerler. Mimar Si- nan Ayasofya'nın muhteşem kubbesinı eşi bulunmaz bir 'esin kay- nağf olarak değerlendirirken Osmanlı y öneümi de 'bu bina kâfirlerin işidir'deyiptahnpetmemiş.tamtersine'îstanburunengözdecamıle- nnden biri y aparak. se\ giyle kucaklamıştır. Cumhuriyet döneminin. yine çağına uygun en 'uygar' davranışı ise hıç kuşkusuz Ay asof> a'nın •dünya kültürlerinin ortak mirası ola- rak' artık bir "ımize' şeklinde korunması \e yaşatılmasıdır. Bu son kullanım şekliyle de Ayasofya. salt Bizans \e'Osmanlı uygarlıklan- na değil 'Cumhuriyet uygarlığına' da tanık olmanın \e tarihi 'bütÜD zamanlanyla birlikte yaşamanın' onurunu taşıyor. Refah Partisi. 'İstanbul emin eUere' sloganıy la yerel seçimleri ka- zandı. Şimdi bütün bir uygarlık tanhı \e bütün bir insanlık. Aya- sofya'nın 'siyasi ellerdV değil. yine emin ellerde korunmasını bekli- yor. Bizans'ın armağanı olarak; Osmanlı hoşgörüsü içerisinde ve Cumhuriyefın dünyaya karşı üsılendıği çağdaş yükümlülükleriy- le... Aslında öncelıkle TBMM. bu ulusal erdemrn gûvencesi değil mıdir'?.