Katalog

6 KASIM 1994 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER Ozel sektördeki ücret artışlannın frenlenmesi için, kamu çalışanlannın maaşlannda sınırlı artışa gidilecek Bımahmasabitkıır freni•Ekonominin koordinasyonundan sorumlu Devlet Bakanı Aykon Doğan'ın imzasıyla IMF'ye sunulan niyet mektubunda, Türkiye'de 1995 yılında aşamalı olarak esnek kur sisteminden sabit kur sistemine geçileceği sözü verildi. ESRAYENER ANKARA - Para piyasalann- da önlenetneyen dalgalanmadan sonra yaşanan güven bunalımı- nın ardından, piyasa "sabit kur" kıskacına alınacak. Hükümet, ekonominin koordinasyonundan sorumlu Devlet Bakanı Aykon Doğan'ın imzasıyla Uluslararası Para Fonu'na (IMF) sunduğu "niyet mektubu"nda, para piya- salanndaki dalgalanmalann ön- lenebilmesi için 1995 yılında "esnek kur"sisteminden "sabit kur" sistemine geçileceği sözü verdi. Niyet mektubunda. fiyat istikrannın sağlanabilmesı ve özel sektördeki ücret artışlannın frenlenmesi için, kamu çalışan- lannın maaşlannda sınırlı artışa gidileceği kaydedildi. 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ekonomıden sorumlu bakan olarak görev yaptığı, 12 Eylül 1980 darbesinin ardından kurulan Biilend Ulusu hükümeti döneminde. 1981 yılında sınır- lamalı olarak uygulanmaya baş- lanan ve Özal liderliğindeki ANAP iktidan döneminde hız- Iandınlan serbest dö\ ız kuru po- litikası, bu sene ocak ayında baş- layan bunalımın ardından kıska- ca alınıyor. Özellikle, döviz giriş-çıkışının serbest bırakıldığı 1989 yılında çıkanlan "Türk Parasının Kıy- metini Konımu Hakkında 32 Sa- yılı Karar" ile serbest piyasada belirlenen döviz kurlan, 1994 yı- lı başında, Merkez Bankası kur- lanna göre hızlı oranda artarak (kur makasının açılması) para pi- yasalannda bunalımın ilk sinyal- İerini vermişti. Hükümetin, "stand-toy" anlaş- ması çerçevesinde IMF'ye sun- duğu niyet mektubunda, para pi- yasalannda yaşanan dalgalan- malann ve fiyat istikrannın sağ- lanabilmesi için döviz kurlannın kontrol altına alınacağı bildınldı. Aşamalı biçimde 1995 yılında sabit döviz kuru sistemine geçi- lerek. yüksek oranlı enflasyon Çalışanların hükümeti protesto eylemleri yurt çapında sürecek Eylemler dalga dalga yayılıyorHaber Merkezi - Hüküme- Hn, çalışaniann sosyal ve eko- nomik haklanna ilişkin uygula- malanna yönelik protestolar yurt çapında dalga dalga yayılı- yor. Üniversite çalışanlannın başlattıklan eyleme, Genel Sağ- lık-lş, Tüm Sağlık-Sen, Türk Diş Hekimleri Birliği, •TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi üyesi 1000'e yakın mühendis, Ankara'da düzenlenen gösteride, ücret yetersizliğinden yakınarak hükümeti protesto etti. Sağlık çalışanlan yeniden eylem hazırlığında. Zongul- daklılar Ankara'ya yürüyecek. Üniversite öğretim elemanlannın eylemleri, YÖK'ün 13. kuruluş yıldönümü olan yann protestolarla sürecek. mu" tarafından dün yapılan yazılı açıklamada, istemle- kredilerden yararlanma olanağı tanınmalıdır" dedı. 4 yıl önce gerçekleştirdikleri Ankara yürüyüşünde hükümete sıkıntılı günler yaşatan Zongul- daklı ışçiler, yeniden Ankara'ya yürümeye hazırlanıyorlar. Üniversite öğretim elemanlannın, özlük haklan ve Türk Eczacılan Birliği, Türk Hemşireler Biriiği, Türk rinin gerçekleşmemesi durumunda, eylemlerin artaca- bilimsel özerklik konulannda hükümete karşı sürdür- Tabipleri Birliği ve Türk Veteriner Hekimler Birli- şi'nden oluşan "Sağlık Platformu" tarafından destek rerilirken, eylem uyansında bulunuldu. TMMOB Ma- kina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi üyeleri dün bir araya gelerek hükümeti protesto ettiler. Maden ve de- mir-çelik işçileri, Zonguldak bölgesindeki kömürocak- lan ve demir-çelik fabrikalannın kapatılmasını onle- mek için 4 yıl sonra yeniden eylem hazırhğına girdi- ler. öğretim elemanlannın yurt çapında süren eylem- leri ise YÖK'ün 13. kuruluş yıldönümü olan yann "Anrtkabir yürüyüşü" ve lzmir'de bugün düzenlenen miting ile sürecek. Ankara Bürotnuz'un haberine göre "Sağlık Platfor- ğı uyansında bulunuldu. Açıklamada, sağlık çalışanla- nnın özlük haklannda düzenlemeler öngören yasa ta- sansının TBMM'de bekletildiğine dikkat çekildi. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şube- si üyeleri de dün hükümeti protesto için miting düzen- lediler. Oda üyesi 1000'e yakın makina mühendisi, dün Tandoğan Meydanı 'nda bir araya gelerek hükümeti pro- testo etti. Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Başkanı Adnan Yılmazel. insanca bir yaşam hakkı için mücadele verdikienni belirterek, mılletine \e halkına bağlı insanlann, rüşvet-soygun çarkına ginmek isteme- dikleri için fakirliğe mahkum edildiğini söyledi. Yılma- zel, "Meslektaşlanmıza, teşviklerden ve fon kaynaklı dükleri eylemler. YÖK'ün 13. kuruluş ytldönümünde protesto eylemleri ile sürecek. Başkent'te, Ankara, ODTÜ ve Hacettepe üniversite- leri öğretim elemanlan, cüppelerini giyerek yann Anıt- kabir'e yürüyecekler. lzmir'de fzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanlan Derneği (IZÜNİDER) tarafından düzenlenen miting bugün gerçekleştirilecek. lYÖ-DER, TÖDEF ve Demokratik Üniversite Plat- formu ve ceşitli öğrenci gruplan da YÖK'ün kuruluş yıldönümü nedeniyle gelenekselleşen "6 kasım boyko- ru"nu yann öğretim üyelerinden bağımsız olarak ger- çekleştirecekler. 3/pennu MUH£NOlSOCM G£C£R FAIZ EKONOMİSİtm tOOO'e yakın makina mühendisi, dün Tandoğan Meydanı'nda bir araya gelerek hükümeti protesto etti. (Fotoğraf: TARIK TINAZAY) Hükümet eııflasyoıııuı lıızuu kabul etti Devlet Bakanı Aykon Doğan, ekim ayı enflasyon oranının dikkat çekici olduğunü söyledi ANKARA (Cumhurivet Bürosu) - Ekonominin koordinasyonundan sorum- lu Devlet Bakanı Aykon Doğan. ekim 'ayında bir önceki aya göre yüzde 9.5 ora- nında gerçekleşen enflasyonun dikkat çe- kici olduğunü kabul etti, ancak hüküme- tin ekonomik önlemler konusundaki ka- rarlılığının devam edeceğini söyledi. Prof. Dr. Ercan Uygurda, enflasyon ora- nınını hükümete olan güveni sarsacağını belirterek, "Buoranlar istikrar paketinin geleceği konusunda soru işaretleri ortaya çıkartmıştır" değerlendirmesini yaptı. Hükümetin, 5 nisanda alınan istikrar önlemleri çerçevesinde yılın ikinci yan- sı için yüzde 20 olarak öngördüğü enflas- yon oranına karşın. temmuz, ağustos, ey- lül ve ekim aylannda toplam enflasyon oranının yüzde 16'ya ulaşması piyasada gerginlik yaratıyor. Devlet Bakanı Doğan, enflasyonun Türkiye'de 1980 yılından beri yaşanan kronik bir sorun oldufuna dikkat çekerek, "Önümfizdeki aylarda, mal arzını artıra- rak, talebini kısarak, programın koyduğu istikrar hedefleri doğrultusunda hüküme- tin kararidığı devam edecekrir" dedı. DSP Genel Başkan Yardımcısı Önder Bülbüktğlu ise, enflasyon oranlannın re- kor düzeylere ulaştığını vurgulayarak. "Enflasvon rakamlan vüzde 136'ların iizerineçıkarak. üç ha neti rakamlara ulaş- mıştır. Bu rakamlar ? nisan paketinin ba- şansızlığını göstermektedir"dedi. İstikrar paketine güven sarsüdı Prof Dr. Ercan Uygur da, ekim ayında yüksek oranda gerçekleşen enflasyonun, istikrar paketinin başansı konusunda so- ru işaretleri ortaya çıkarttığını söyledi. Iç ve dış piyasalarda güvensizlik yaratan fi- yat artışlannın. Türkive'nin uluslararası piyasalardan borçlanmasında da sorun yaratacağını vurgulayan Uygur, şöyle ko- nu>tu' "Toptan eşva fivatlanndaki artış- lara bakıldığında. kamu kesimüıde fîyat artışlannın tutulduğu görülmektedir. Hü- kümetin, secim vatınmı vapmak için ka- mu iktisadi teşebbüslerinin ürünlerinin fi- yatında zam yapmaması, seçim sonrasın- da v ine yüksek oranda zammın haberci- si. Bu oranlar. ağustos ayından beri kamu açıklannın artışa geçmesi ve para piyasa- lannda döviz kurlannda bir hareketlen- menin başlaması ile biıieşince, bir güven- sizlik ve olumsuzluk ortava kovuvor." beklentisinın kınlacağı belirtilen mektupta, yatınm araçlannın fi- yatlanndaki dalgalanmalann fa- iz politikası ile denetim altına alı- nacağı kaydedildi. Ücredere ambargo Mektupta, sabit döviz kuru po- litikasının yanında, kamu sektö- ründe çalışaniann ücret artışlan- nın da kontrol altına alınacağı, böylece özel sektörde de ücret zammı oranlannın düşürülmesi- nin hedeflendiği vurgulandı. Üc- ret artışlannın, geçmiş enflasyo- na endekslenmesi uygulamasına son verilecegi ve zam oranlannın düşük tutulacağı sözü verilen mektupta, bu poîitikalar ile fiyat istikrannın sağlanması, maüye- tin düşürülerek üretimin arttınl- masının programlandığı belirtil- di. IMF olumlu karşıladı IMF uzmanlannın, niyet mek- tubunu inceleyerek "stand-by" kredi anlaşmasını onayladıklan- nı açıkladıklan rapordada hükü- metin, gelecek yıl sabit kur poli- tikasına geçmesinin olumlu bir uygulama olacağı belirtildi. Ra- porun yazıldığı haziran ayı itiba- nyla, para piyasalarında halen dalgalanmalann devam ettiği be- lirtilen değerlendirmede, şöyle dendi: "Hükümetin, para piyasala- nndaki dalgalanmalann devam ettiği şu günlerde sabit kur poli- tikasına girmeme karan olumlu- dur. Döviz kurlan, istikrar sağla- nana kadar faiz politikalanyla kontrol altına alınmalıdır. Sabit döviz kuru politikasına, ancak hükümetin ekonomi politikalan- naduvulangüveninveparapiva- salannda konrrolün tekrar sağ- lanması ile geçilebilir. Türk hükü- meti, sabit dövi/ kuru politikası- na 1995 vılında uvgun görülen bir dönemde aşamab olarak gire- cek, bu şekilde fıvat istikrarı da sağlanacaknr. Bu uvgulama, ti- carette kuüanılan diğer yatınm araçlannın da dengede olmasına yarduncı olacaktır." IMF uzmanlannın raporunda, hükümetin niyet mektubunda yer verdiği ücret ve para piyasa- lan ile ilgili hedefler dıkkate alındığında, programm riskli ol- dugu \urgulanıı ken "Türk v etki- lilerinin, programda savunma harcamalannt dikkatc almalan, kararulıklan ve isteklilikleri, bu riski kabul edilebUir bir duruma getirmektedir" dendı Hükümet, niyet mektubunda, 1995 yılı sonunda Avrupa Birli- ği ile Gümrük Birliği'ne girilme- sinden doğacak maddi kayıplann önlenmesi için, TBMM Genel Kurulu'nun gündeminde bulu- nan özel tüketim vergisi yasa ta- sansının çıkanlmasının prog- ramlandığını vurguladı. Ayhk kurdan sabit kura Merkez Bankası'nın 1995 yı- lında uygulamaya koymayı prog- ramladığı "aylıkkur"politikası, "sabit kur" programına hazırlık aşaması olarak kabul edıliyor. Para piyasalannda güvenin kazanılması ve istikrann sağlan- ması için programlandığı ve ser- best piyasa koşullanna göre uy- gulanacağı savunulan aylık kur politikasına göre; Merkez Ban- kası her ay için ortalama döviz kuru açıklayacak. Bu şekilde, piyasalarda olu- şan yüksek oranlı enflasyon bek- lentisi kınlacak. sanata evet" mı: öyleyse; tiyatro tiyatro dergisi okuyun Tiyatro Tiyatro Dergisi artık; eleştirecek, inceleyecek, daha çok söyleşecek, kuramsal tartışmalarla yeni açılımlara platform olacak ve dünya tiyatrosuna açılacak. Artık; Türkiye'nin Tiyatro Tiyatro Dergisi'ne, Tiyatro Tiyatro Dergisi'nin size daha çok ihtiyacı var. Yıllık abone bedeli 400.000 Posta çeki no: 655248 T. Iş Bankası-Cihangir: 197245 Tiyatro YapırrvHayriye Cad. Çortu Ap. Galausaray-lstanbul Teh (0212) 243 35 33-293 72 77 (0212) 252 94 14 B O R S A ' D A 9 A Y L I K B I L A N Ç O L A R D A DİKKAT!••*• Yıldızı parlayacak şirketler. • Makyajlı bilançolar... ' • 9 aylık bilançolarda kar gösterip zarar açıklayabilecek şirketler... Dosya: Körfez'de kopan kıyametin nedeni... Şirketierin Aimanya çıkartması Gurbetçrye Türkiye'de yabnm imkanı Amerikan ekonomisi ne halde? Mustafe Akmtaş: özelleştirmeyi kamuiaşürma hdeyecek! HAFTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Solda Yeni Bir Parti mi?! Öy\e anlaşılıyor ki, solda yeni bir parti gündemde. Doğru mu? Yanlış mı? Soldaki üç partide de aradığını bulamayanlann "demok- ratik platform lar ya da "taban hareketleri" oluşturmaları doğru... Kitle duyarlılığının örgütlenmeye dönüşmesi doğ- ru... Benzer doğruları paylaşan hareketlerin bir araya gel- meleri de doğru. Hatta Türkiye çapında bir şernsiye altında buluşmaları - doğrunun da ötesinde- zorunlu! (Yoksa bölük pörçük ça- baların beklenen sonucu veremeyeceği açık...) "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"ri\n bir benzerinin doğması için tüm koşullar var. Ama bu aşamada partileşme yanlış! Olası bir partiye bir grubun oluşturmaya çahştığı, "ide- olojik çerçeve"nin çıkış noktası yanlış! • • • önce "ideoloji"den başlayahm. Saygı duyduğum iki isim... Prof. ItterTuran ile Dr. Meh- met Kabasakal, Ankara'ya gelerek, "yeniparti"ri\n prog- ramını anlattılar... Ve "sunuş" şu savla başladı: "Merkezden değişme modeliyanlıştır!" Yani Mustafa Kemal, sanki başka türlü bir değişme modeli 1920'lerde olanaklıymış da, isteyerek "tepeden ın- me"ciliği seçmiş... Savaşın başında yapılan "taktik"bir ha- ta düzeltilebilir de, çıkıştaki "stratejik" bir hata düzeltile- mez. Gelışmış ülke devrımleri ile geri kalmış ülke devrimleri arasındakı temel ayrım nedir? Fransa'da önce toplum değişmiştir. Yeni bir sınıf (burju- vazi) doğmuştur. Bu yeni sınıfın güçlenmesıni zorlaştırdı- ğı için.. gelişen topluma dar gelmeye başladığı ıçın, "eski düzen"\n değişmesi gerekmiştir. 1917 Rusyası'nda, 1920'lerin Türkiyesi'nde durum ay- nı mıdır? Güçlü bir işçi sınıfı mı doğmuştur? Güçlü bir bur- juvazi mi vardır? Toplumun "altyapı "sı değişmiştir de, bü- tün iş "üstyapryı ona uydurmaya mı kalmıştır? Mustafa Kemal halk örgütlenmelermi yasaklayıp, "sivil toplum"u bastınp, yani tabandan değışmeyi engelleyıp.. tepeden değişmeyi mi dayatmıştır topluma? Numaracıcumhuriyetçilerin "cehalet"yada "ihanet"\en kaynaklanan yanlışlarının, bazı iyi niyetlı çevrelere de bu- laşmış olmasını hoş görmek doğrusu çok zor! Atatürk'ün bir ortaçağ toplumunda halkı harekete geçi- rebilmek için, geleceğin "sivil toplum "unun temellerini ata- bilmek için.. ne büyük çabalar sarfettiğini, köşe yazıların- da, kitaplarda, TV ekranında en somut örnekleriyle anla- tıyoruz... Ama bazıları, sadece "görmek ıstedıkleri" şeyle- ri görüyorlar ön yargılarına ya da kendi dar çevrelerinın eğilimlerine ters düşen gerçekleri -ne yazık ki- algılayamı- yorlar... • • • Içerikte başka "önemli" yanlışlıklar yok mu? Çok! Örneğin şöyle deniyor: "özelleştirmenin amacı, devle- tin üretim ve dağıtımdaki payını asgariye indirmek ve pi- yasalarda rekabet sağlamaktır." Belliki, "amaç"ile "araç'kanştınlmış... Özelleştırme,an- cak kıt kaynakların daha akılct kullanımına yaradığı ölçü- de benimsenebilir... Devleti küçültmeyı amaç yaparsanız -programınıza koyduğunuz- "sosyal devlet"\ nasıl gerçek- leştireceksiniz? Bölgeler ve sınıflar arasında gelır dağılımı en bozuk on ülke olmaktan nasıl kurtulacaksınız? Ve de.. Çiller'den, Boyner'den farkınız ne olacak? • • • Doğru çizgide buluşmak koşuluyla, bir araya gelmenin yararı açık. Yalnız "taban hareketleri" değil, çeşitli kitle örgütleri de aynı çatı altında buluşmalı.. Temsılcilerini, ortak sözcüle- rini seçmeli... "So/"un doğru yönlendirilmesine, çok güç- lü bir baskı grubu olarak katkı yapmalı... Ve beklemeli. Ecevit'e yönelişin sonuçlarını görmeli. DSP'nin "sağlık- lı" kesimlerin "demokratik" katkısına gerçekten de açık ha- le gelip getmediğini anlamalı... Soysal'ın "ç//c/ş"ının nere- ye kadar gideceğini izlemeli... Ancak tüm "umut "ların sönmesi durumunda, yeni bir sol partiyi gündeme getirmeli: "Yeni" olmak koşuluyla ve "sol" olmak koşuluyla! Bu arada da... "Aman tren kaçıyor!" diye, fazlaca tela- şa kapılmamalı!.. OKURLARIMLA BULUŞMA - 7 Kasım Pazartesigü- nü öğleden sonra, TÜYAP Kitap Fuan'ndaki Imge Ki- tabevi bölümünde okurlanmla buluşup, kitaplarımı imzalayacağım. KIYAMETE BEŞ KALA ÜNİVERSİTELERSORUN SADECE EKONOMİK DEĞİL. ÖĞRETİM ÜYELERİNİN GERÇEK İSTEĞİ, DEMOKRATİK ÜNİVERSİTE!.. 12 MART SAVCISI BAKİ TUĞ, HOCA İCİN KİTAP YAZDI... MÜMTAZ SOYSAL'A İKİNCİ YARGILAMA! AVRUPAU KARARU: TÜRKİYE MŞKAPININMANDAU HAYALETHASTANELfR! SSKNIN TAM TEŞEKKÜLLÜ 19 HASTANESİ ÇÜRÜMEYE TERK EDİLDİ • ERBIL TUŞALPTAN BİUNÇOLARTYLA -ŞERİAT ANONİM ŞİRKETİ!" • AILELERINCİNSEL TERCIHINDEN ÇOCLTOAR NAS1L ETK1LENIYORLAR