Katalog

11 EYLÜL 1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DUNYADAN Eski SSCB'nin petrol ihracatı için seçenekler RUSYA Mevcut bonı hatlan Önerien boru haltı Vfa (K/CAKİSTAN Ast .retsK Noverossısk — / KARADENIZ (BoSazıçı Bakü-Mardinhatü, Rusya'nınkarabasanı H aber Merkezi - İngiltere'nin saygın ekonomi gazetesi Fi- nancial Tımes'ta. Türkıye ıle Rusya arasındaki petrol boru hattı tartışmasına geniş yer verilerek Rus- ya'nm. Orta Asya cumhunvetlerinin doğal kaynaklan üzerindeki konırolü- nü sürdürmek ıstcdiği belirtildi. Haberde. bugüne kadarki gelişme- ler özetlendıkten sonra, Türkiye'nin, petrol boru hattırun kendı toprakla- nndan geçmesi için devreye girmcsi- nin, Kazakistan. Tıirkmcnısian ve Azerbaycan'ın peirol ve doğalgaz re- zervlerinın vanasını elınde tutmak ıs- teyen Rusya'yı ciddı biçımde rahatsız ettiğı kavdedildı. Gazetede özclle ju görüşlere >er verildi: Tanker trafiğinden daha önemh tar- tışma noktalan var. Boıu hattı tartış- FINANCIAL TTMES malan. Türkiyc'nm savaşlarla aft üst olan Kafkaslar'da Rusya ıle işbirliğine gıderek banş getırme çabaianyla aynı zamana denk düşüyor. Bölge ekono- misinin yaşam daman olacak projc, Türkiycdışışlennındahaihtıraslıpolı- tikalannın mcrkezındc yer alıyor. Bu- güne kadar, Türkiye'nin Orta Asya cumhunvetlcriyle ortak sının olma- ması ve hcrhangj bır altyapıyı paylaş- maması. bu ülkelere ekonomık acılım çabaiannı engclledı. Boru hattı. Türkiye'ye yılda 500 milyondolarlık birgelirgelirecck. Ay- nca. TürK işadamlannın bu cumhun- vetlcrle daha yakın tıcari ilişkiler kur- masını sağlayacak; petrol karşılığı mal ArkadaşlandaAllende'nin intihar ettiğini doğruladı Pablo N'eruda Salvador Allende General Pinochct Pinochet'nin suçu cezasızkaldı A Uende'ye yapılan darbenin üzerinden yirrni >ıl geçmesıne karşın, General Pinoehefnin dıktatörlüğü altında ışlenen çoğu suç. cezasız kaldı. Santıago mezarhğında bulunan 30 metre ge- nişlığindeki duvann üzennde 3 bin 500 isım kazılı. Bu isımler. 1973-90 arasında General Pinochet'nin polıtik kurbanlanna ve kayıplara ait. Bu kurbanlar arasında Nobel edebiyat ve banş ödüllü ozan Neru- da da bulunuyor. Anıt heniizaçılmadı. Tahta perde- ler arkasında tören gününü bekliyor. Ağustos ayı düşünülüvordu. ama açılış. 1994 Şubatı'na kaldı. Er- teleme. ınsan haklan derneklerinin tepkisine yol açı- yor. General Pinochet'nin darbe yapmasından 20 yıl ve demokratık yollarla bır cumhurbaşkanı seçilme- sınden üç yıl sonra. bu anıt. geçmişi hatırlamak ve unutmamak düşüncesıyle yapıldı. Pinochet'nin 17 yıllık dıktatörlüğünün ardından, seçim propogan- dasına ınsan haklanna tecavüzlerden sorumlu olan- lann vargıfanmasını da katan Patricio Aylvvin, 1989 aralığında cumhurbaşkanı seçildi. Ama bu düşünce ve vaatlerle cumhurbaşkaru seçilen Ay]win. kısa sü- redegerçekle karşılaştı. Rettıg Kurulu (Gerçeği Bul- ma ve Banştırma Kurulu) üyesi ve cumhurbaşkanı- nın yakın danışmanlanndan Jose Luis Zalaquett şöyle dı- yor: "Cunüıurbaşkam. ger- çeği ortaya çıkaracak >e uz- laşmayı " sağlayacak olan adaJetin önündeki engelleri kısa sürede kavradı." Bu engellerden biri. Gene- ral Pinochet'nin Kara Kuv- vetleri'nin hala başında bu- lunması. Pinochet. bır süre önce. askerleri, daha doğru- su kendi askerlerini korumak için bu görevi sürdür- mek istediğini belirtti. Patricio Aylvvin göreve geldi- ğı zaman Şili cezaevlerinde 400 siyasi hükümlü bu- lunuyordu. Bugün ise yalnızca 19'u içeride. Bu kişi- lerin serbest bırakılmasında en önemli rolü, dikta- törlüğün ilk gunlerinde. Katolik kilisesı tarafından Pro-Paz (Dayanışma) Kurulu o>Tiadı. 1992'de dağı- lan bu örgiit icinde 120 memurla 20 avukat görev alıyordu. Cumhurbaşkanı Avlvvın, af yetkisini kullanarak hapisanelerde bulunanlann bırçoğunu serbest bı- raktı. Bu mahkumlar. asken mahkemeler tarafın- dan cezalandınlmıştı. Cumhurbaşkanının uyguladı- ğı yöntemın. bazı yasal sorunlan beraberinde getir- mesine karşın, yetkililer, mahkumlan kefaletle ser- best bıraktı Dayanışma örgütünün eski üyelerinden Eduardo Rojas. güvenlık güçlerinden bırinin ölümüne kanş- makla suçlanan mahkumlann. politik suçlu olma- dıklannı belırtiyor. Avlvvın. bu suçlular için bağışla- ma hakkinı kullanırken onları sürgüne göndermeye karar verdi. Mahkumlann hapisaneden ve ülkeden çikmalan için kendılerini kabul edecek bir ülke bul- malangerekjyor. Bruno Adrian Komutanlığını bırakmayan General Pinochet, bir süre önce, kendi askerlerini korumak için bu görevi sürdürmek istediğini açıkladı. £t Yirmi yıl önce bugün (saü gününerastlıyordu), Cumhurbaşkanı Salvador Allende. sabah erken saatte Valparaıso'da deruzcıierin ayaklandığj habenyle uyandı. Başkent Santiago'dakı La Moneda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda en yakın arkadaşlanyla toplanan Allende, önce toplann, sonra tanklann, sarayın camlannın birbiri ardısıra patlamasına neden olan ateşirJ ızledi. Sürgüne gitmesini öneren askerlere yanıtı, "Siz onur nedirbılmıyormusunuz?" oldu. Öğleye doğru savaş uçaklan sarayı bombaladı veyangın çıktı. Bunun üzerine, Allende, arkadaşlanyla son birkez vedalaştıktan sonra onlann çıkışa doğru yönelmelerini iziedı ve Bağımsızlık Salonu'nagirdi. Bütün kapılan kapattı, tabancasını çıkardı (Fideİ Castro'nun hediyeettiği bırotomatik tabanca). başına doğru yönelttı. parmağını tetiğin üzenne koydu ve çekti. Uzun zaman tartışrnaiara neden olan bu intihar, bugün yaşayan ve kendisıne en yakın kişiler tarafından doğrulanıyor. Bu kişiler arasında, cesedi bulan arkadaşı Dr. Patricıo Guijon veCumhurbaşkanılığı Basın Daruşmanı Carlos Jorquera da yer alıyor. Şili'nin sosyalizme yürüyüşü, 4EylüJ 1970'teSaIv'ador Allende'nin yüzde36'nın üzerinde bır oyla secilmesıyle başladı. Üç yıl süren yoğun krizin ardından kanla sona erdi. Allende'ye, demokrasıye sahıpçikacak birisı olarak gördüğü için 23 Ağustos 197ci"teKara Kuvvetleri'nın başına geürdigi General Pinochet ıhanet etti. Aynca. seçilmesıne yardım ettikten sonra. sert birmuhalefet st Partisitar*fmd»n 1969 seçimlerinde cumhurbaşkanffğına aday gösterilen, ancak yerîni AUende'ye bırakan Nobel ödüllü ozan Pablo Neruda'nın evi de askeri darbeden sonra basıldı, kitaplan yağmalandı. Bir süresonra, öldüğii açıklandı. Cenaze töreninde, hem ona hem Alksnde'ye ağlamak isleyenlerın gözyaşları, ustanın "Unutmak Yok" şiirindekî son dizeleri ammsayınca, pınarlarında donup kalıyordu. Fotografçı Oavid Burnett, bu anı yakatayan bir avuç insandan biriydi: Öyle çok ki ölüler v« öyle çok ki al güne^le yarılmış hendekler ve öyle çok ki gemüere vuran miğferler ve öyle çok k« öptişlcrle kilHIi eiler • ve öyle çok ki unutmak tstedikterim... (Çeviri: Tomris Uyar) izleyip politik bunalımdan çıkışı olanaksız hale geüren Hırıstıyan demokratlarda generalın yanında yer aldı. Cumhurbaşkanı. iki uç arasında bocaladı. Sosyalist denc\ ıme her ne koşulda olursa olsun son vermek ısıeven ABD larafından destcklenen muhafazakar saâ ile devnmi başlatmak için çatışmayı kışkırtan aşin sol. Cumhurbaşkanı. bazen olaylar tarafından aşılmışgözüktü. Bugün. Carlos Jorquera, "Allende, biryönetici olmaktançokbirfikır adamıydı. Tarihe karşı sadık kalmak için inıihar ettı" di> or Bruno Adrian Benimişçimölür, benimşirketimyaşar Işkolikler ülkesi Japonya'- da insanlar. ömürlenni. çalıştıklan şırkete adar. Ülkenın en büyük mezarlığmın bulunduğu Koyasan'da. şirkct- ler. ölen işcilerine verdikleri de- ğeri gösterme fırsatını bulur. Şogunlann ve samuraylann mezarlan arasında. Japonya"- nın önde gelen şirkellerinin, öl- müşçalışanlan için diktirdikleri "kabirler" yer alır. Simgesel mezarlar, bir an- lamda, çalışanlann, ış güvenliğı karşılığında meslek yaşamlan boyunca şirketlerine bağlı kal- dıklan. ömür boyu iş sisteminin ölümden sonraki uzanusj ola- rak görülebilir. Mezarlıktaki bır tapınağın rahibi. Jyoşo Kirimura, "Şirket- ler, çalışanJarmı aile birevleri olarak gördü" diyor ve eklıyor: "Böylece, hastalıkJardan >a da yaralanmalar yüzünden ölen in- sanlara, tıpkı bir ailenin kendi üyeleri için hazıriayacağı türden bir anıt hazırladı." radı. flk anıt. 1938 yılında. ken- di adını taşıyan dev elektronık şirketinin kurucusu Konosuke Matsuşita tarafından dıkıldı Yenı anıtlar. ölülere savgıdan çok, yaşayanlara bir reklam nı- teliğini taşıyor. Sözgelimi, Tcraoka gemıcılik şirketinin anıtı, göğe doğru yükselen bir çapa heykelınden oluşuyor Pek çok mezann ya- nında. gelen zıyaretçılenn kart- lannı bırakıp böylece şirketin takdinni kazanabıleceği küçük kutular bulunuyor. Şingon mczhebini banndıran ve 1200 yıl önce kurulan Koya- san ya da Koya Dağı. Budistle- rin kutsal sajdığı verlerin başlı- calanndan. Burada yüzden faz- anıtlar. şirket anıtlanyla ıç içe- la tapınak ve bir Budist üniver- sitesi var. 4 bin nüfuslu Koyasan'ın mezarhğında 200 bin mezar var. Buradakı tapınaklardan Rengejo-in'ın başrahibı Ryuşo Soeda, "Bu dağın sonsuz huzur için en uygun yer olduğuna ina- nüıyor" dı\ or. Koyasan'da herkese yer var. Savaş kurbanlan için dikılmiş DUYURU • Japonişçisi şirketim sorguluyor Ne var ki, ömür boyu ış siste- minin bıraz çatırdamaya ve Ja- pon ışçilerinin, şirketlere olan bağımlılıklarını sorgulamaya başladığı şu günlerde, şirket mezarlannı, modası geçen "şir- ket djni"nin bir yansıması ola- rak görenlenn sayısı giderek artıyor. Kabirlereanıtdenmesı de da- ha doğru olur. Çünkü ölüler buraya gömülmüyor. Şirket yetkilileri ve ölenlerin aiîeJeri. plakadaki listeye yeni bir ısim cklemek ve aralanndan ayn- lanlara dua etmek ıçın. yılda bır kez burada tören düzenlıyor. ., Bazı anıllar çok elkıleyici. Önıeğın Nissan'ın hazırlattığı anıtta. iki otomobıl işçısı hey- kelı ve üzennde. "emeklerinin ürünleri, Japon.va'nın tüm volla- nnda görülebilir" yazan bir kı- tabe yer alıyor. Anıtlar. ilk ınşa edıldıkleri ta- rihten bu vana dcğişimlere uğ- 2- 3- 4- A- Batıksnt Pazarkant Partu ınşaatı ışı 2886 sayılı Devlet Ihale Kanununun 36. maddest uyarınca Kapslı IsMif usulü ile ıtaleye kooulmuştur. Bu ıhaieds; BayınöırUk ve kkan Bakanfıjınca 7 Şubat 1993 tarih ve 214S9 sayılı Res- m Gazetede yayınlanan uygun bedale aıt taUiğ hûkûmteri uygulanacaktrr. (28.01.1988 tanh8a/13181 sayılı karamame esatiarına göfe (iyat faıkı venlecektır.) Istn İBhrmı edilen bodelı 4.000 000 0OO.-TL. P *. IhoJe 30.09.1993 »rftvnde Pefşembe gûnû saat 16.00'da Arkara Bûfûkşefm Betod- yesı Ihale Komısyon Odasında yapılacaKtır. Ihale sartnamesi ıle dığer evraklar Ankara BCyCkfehr Beledıyesı Çevre Dûzenteme Daıre Baskaniıgı Yeşil AlaNar Dûzenleme Şube MûdOriüğünde ûcretstz olarak gSrO- IstakMer Yapım Işlerı ıçın kapalı te«if usulü ıle ıfıale şartnamesıne, Ihale Şartnamesı- ne Ek özel Şartnameye, Yapı Tesıs ve Onarım Isleri ıhaletenne katılma yöneimetığın ve "Uygun Bede( Teblı§ı*ne uygun olarak, Ihaleye katılma belgesı almak ıçın, mGracaattfılekçesı ıle bırlıkte; a) Bayındırlık ve Iskan Bakanlığından alınmış (C) grubundan en az ışın kesrf bedefi kadar mûteahhıKık karnesincn aslını ıbmz etmek sarbyla ömeÇn, (OrtaK girişım- lerde PSIot trmanın kamesı ssas aJınacaktır.) b) Makına ve Techızat kapesıtelenr» ait yapı araçları belpelennı, c) Mali gOçlerıne ait Malı Ourum Etklmsi ve Belgelennı, d) Tefcnık Porsonel Taahhûlnamesinı, e) Taahhût dururn bild>rısı ve be*geferin verecektır f) Vergi durum takjırıs. ve belgetefinı vereceklır. g) Yer gOrme betges. Ihaleye gırebılmek ıçın teklıfmektutHJ ıle birlikte; a) Ihaleye katılma betgesını (Yeteriılık beHjes.) b) Başvurmayılınaaıttcaf'etve/veyasanayıodasıbelgesı, c) Noler tasd/kli ımza sürtolennı. d) feteklıler adına vekaleten ışhrak edıiıyor ıse ıstekf adına teklifte bulunuiacak kım- selenn vekaletnamelen ile, vekaleten ısbrak edenın Noter tasdıklı ırroa sûrkılennı, e) Büyükşebtr Boledye Başkanlığı adına aiınmış 120.000.000.-TL tutanndakı goçıcı temınatı (Makbuzla ıbraz edecek), Ihaleye katılma belgesı almak ıçın son müracaet 24 09 1993 gOnû mesaı saab sonu nakadanjır Istaklıler teklif mektuplarını, 30 09.1993 gûnû saat 13 00'e kadar makbuz karşılığınde Ihaie Komısyonu Baskanlığına verecekt'r Tekjrafla mûracaadar ve postada meydana gefecek gecıkmotef kabul edilmez. C ANKARA BÜYÜKŞEHfR BELEDİYESİ dir. Budist mezarlann yanı ba- şında Hıristiyanlara ait mezar- lar da görebılırsiniz. Iİş değiştirenierin sayısı arttı Rahipler, ticari yaklaşımdan hoşlanmadıklannı, fakat şir- ketlerın tapınaklara yardımda bulunduğunu söylüyor, Hem böylece rahipler, zivarete gelen işadamlanna Şingon mezhebı- nin kurucusu Kobo Daişi'- nin öğretıleri- ni anlatma fırsatını bulu- vor. Ömür Dev elektronik şirketinin kurucusu Matsuşita, çalışanlann ailelerinin, isimlerin aruta kazınmasına karşı çıkmadığını söylüyor. RahipJyoşo Kirimura da arutların inşasının süreceğıni düşünüyor. lannm. babalanmn çok çalı- şmaktan öldüğü ıddiasıyla şir- ketlcri mahkemeye veriyor. Raporlara göre. ölenlerin lis- teye geçmesine izin veren ailele- rin sayısı azalıyor. Matsuşita. bu iddialan red- dediyor ve çalışanlann aileleri- nin, İMmlerın buradaki anıta kazınmasına kar^ı çıkmadığını söylüvor. Ralııp Jynşo Kınnuıra da anül.ııın inşasının sıireceğıni düşünuvor "İşlerin \olunda gitmesine dua etmek için ivi bir yer. Şirket- ler iniş çıkışlar yaşar, bir gün if- las edebileceklerinj düşünürler. Ama, Kovasan'a bir anıt dikcr- lerse, isimk-ri «onsuza dek >a- şar." Andrew Pollack bo\u iş siste- mı. ckonomik durgunluk yüzünden, şır- ketlerin çalı- şanlardan emeklıyeayn- Imalarını ıste- melcnvle bi- raz aşınmaya başladı. Mes- lekı yaşam- lannın ortası- nda ıj değişti- renierin sayısı arttı. Bazı ai- leler. koca- satışı yapılabilecek. Şu anda Türk jclkılıler. A/crhay- can petrolünün Türkıye uzennden geçmesini sağlamaya çalışıyor. Bu ça- balarda başan sağlanırsa. Kazakistan, petrol boru hattının güzergahını değış- tirerek Türkıye üzerine çcvırnıek için ikna cdılebilir. Bunun ardından. hem Kazakistan hem de Türknıenıslan'ın genış doğai gaz rezerv lcrini A\ rupa'ya bağlayacak bir boru hattı güııtiemc gelecek. Eski So\yetler Birliği cumhuriyeiîe- rinin doğal kaynakları uzennJckı kontrolünü kaybetme oiasılığı. Rus- ya'yı kaygılandınyor. Rus lıman- fannın ve rafinerilerinin kullanımının sürmesı, bu cumhuriyetleri Moskova'- ya bağımlı kılacak. Kazakistan'm ge- çen yıl ABD'nin Chevron şirketıyle yaptığı 110 mılyar dolarlık anlaşmaya gereğınce, çıkanlacak petrol. boru hattıyla Novorossisk Lımanı'na ulaş- tınlacak. Bu boru hatu. bugün var olan Bakü-Grozni boru hattıyla bir- leştirilecek. I Türkiye'nin Boğazlar I konusundaJd girişimleri Türkıye, Rusya'nın Orta Asya'dan yapılacak petrol ıhracatını kontrol et- mekteki kararlılığını anlamakta a&r kalmışolabilir. Türkler. boru hattı içm bastırarak Moskova'nm böyle bir projeden gelecek dövizlere çok gerek- sınjmi olduğu bırzamanda. Rusyj'nm ekonomık gücüne meydan okudu. Bununla birlıkıe. sonuç ojarak, Türkiye galip olabilir. Turkıyc. bır yandan Balı hükümetlerinı Boğaz'dan gececek tankerlere kısıtiama getirilme- sine ıkna etmek için yoğun dıplomatık gınşımlerde bulunurken ote vandan. boru hattı için Azerbaycan'la pazarlı- ğını sürdürüyor. Projenın karara bağ- lanması aylar sürebiür ancak bu tar- tışmanın temelinde. Türkiye'nın böl- gedekı prestıjı yatıyor. Nezavisimaya gazetesi: Yeltsin'in büyük derdi yabana sermaye E konomı Bakanı Oleg Lobov. Başkan Yeltsin'e bır meklup göndererek. ö/elle}tımıcden sorumlu bakan Anatoliv Çubavs'ır uyguladığı politikayı eleştırdı \e yenı bir özelleştirme politikasına gereksi- nım olduğunu belirtti Tam bu sıralar- da Moskova Beiediye Başkanı Yuri> Lujko» da, bugün uygulanan özelleş- tirme politikasmın "bir suc" olduğunu söyledi. Yeltsin'in, hep "dûzeltici" yönüyle ıleri sürdüğü Lobov'un yaklaşımına gecmeden, şimdiki yönetim dönemin- dekı bazı ekonomık yeniliklere Jtısaca göz atalım: 1. Makroekonomist Yegor Gaydar. istikrarlı birfinansyapısı kurmak ıçın. komşularla ortak para sisterrune, do- layısıyla onlann sübvansiyonuna. so- nuçta komşulann Rusya'dan pek çok mal almasma gereksinım duyuyordu. Bu, sonuçta kredi emisyonuna yol açtı. Gaydar'ın yerine getırilen Maliyc Bakanı Boris Fyodorovda başanlı ola- madı. 2. Fiyatlann lıberalleştiriimesı po- litikası, sonuna dek götürülemedi. deviet dotasyonlan kaldınlamadı. Ör- neğin, enerji kaynaklannın fiyatlan "dizginleniyor." 3. Antitekel politika baltı. V'ergı sıs- temi oluşturulamadı. Sanayide yapısal değişime gidılemedi. 4. Başkanın politik serüvenleri îLk- rayna'danfilonunalınması. bazı sana- yicilerin ışıne son veribnesi, med\anın dotasyonla satın alınması gibi). eko- nomik yönden olumsuz bilançolarla tamamlandı. 5. Özelleştirme kampanyası başanlı olamadı... I Yavlinski'nin saygınlığı I giderek artıyor Bunlann da ciddi etkisıyie, YeJtsin'- ın popülaritesi düşerken başkan adayı ekonomist Gcorgi Yavlinski'nin saygınlığı giderek artmaya başladı Durumu düzehmeve çalışan Yelt- sin, yeni bır özelleştinne pohtikasmın uygulanması için. Lobov'un önenlen- ne uygun değişiklıklere gıtmek istiyor. Yeni özelleştirme çeklenmn pıyasaya sürülmesini, işletmelerin sahip olduk- lan fonlan gözdcn geçirmesini. etkin bir vergj işleyişi kurulmasını, özelleş- tirmeden yabana şirketJerin yararlan- ma biçimlerinin denetlenmesinı hedef- liyor. İşletme fonlannın 200-250 tril- yonrubleye kadar yüksefmesı. maiıv c- nin. işletmelere yapıJan yatjnınlardan yüzde 50 gelir sağlaması öngörülüvor. Bu polıtıkanın başanlı olması dtı- rumunda, başkan. parlamento kar- şısındd bır zafer daha kazanmış ola- cak Ancak ıktıdardaki kopukluklar- dan dolav ı. Çubav s, "özelleştirnK poli- tikasıııda değişikiik oloıayacagiiu" açı- klayarak anlaşmazlığı büyütmüştür. O kurban olur ve Lobov'un yaklaşımı benimsenirse. özelieşürme sosyal bo- yut da kazanacakUr. Ancak bu politi- ka da bır başka bakanın, Oleg Sos- kovts'un veni sanayi politıkasıyla çç- lişkiler yarauıcakür.