Katalog

Cumhuriyet70.YILSAYI2477S S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V I Z Y O N BAĞUST0S1993CUMA ABD'de taşrada yaşanan fakirlik ve çocuk tecavüzlerinin dehşeti, aile içi şiddetin dozunu arttınyor Amerika'run yeni kahramankn, babakatilleri klahomalı Herman ve Druie Dutton. babalannı, uykusunda kafasına tüfekle ateş ederek öldürmelerine rağmen, Amerikan kamuoyunun tüm sempatisini kazanmış durumdalar. Haber Merkezi - Bundan iki hafta önce babalannı, kız kardeşierine te- cavüz ettiği için öldüren ıki erkek kardeş, Amerikalılann kahramanı oldu. Oklahomalı Herman ve Druie Dutton. babalannı, uykusunda ka- fasına bir av tüfeğiyle ateş ederek öl- dürmelenne rağmen, Amerikan ka- muoyunun tüm sempatisini ka- zanmış durumdalar. Bu olayın aynntılan ve çocuklar içın doğan olağanüstü sempatı dal- gası, Amerika'yı taşrada yaşanan fakirlik ve çocuk tecavüzlerinin deh- şetine karşı uyandırdı. Çocuklan ci- nayet suçlamalanndan kurtarmak için başlayan kampanya yayılırken, ansel suiistimalden dolayı suçladı- klan ebeveynlerini öldüren çocuk- lann sayısı huzursuzluk yaratıyor. Yalnızca Oklahoma'nın bu bölge- sinde bıie son dönemlerde bu tür üç cinayet görülmüş. Çocuklar, bu tür cınayetlerden ve onlara gösterilen sempatiden kendilerine ders mi çı- kanyor? Dutton kardeşler. babalannı 40. doğumgününden dört gün önce karavanlanndakı kanepede uyur- ken vurdular. 15 ve 12 yaşındaki kardeşlerden biri silahı tutarken di- ğeri tetiğı çekmiş. Dayak korkusu Polise. babalannı 10 yaşındaki kız kardeşierine tecavüz ettiği ıçın öl- dürdüklerini, ondan dayak yiyecek- leri korkusuyla daha önce hiç kim- seye anlatamadıklannı söylediler. OkJahoma'dakı bu küçük kasaba halkı, onlan suçlayacaklan yerde savunmaianna koştu. Çıftçılikle ge- çinen ve nüfusu 1500'ü geçmeyen bu kasaba, çocuklara zamanında mü- dahale edememenin utancıyla başa Çikmaya çalışıyor şimdi. Yüzlerce insan. çocuklan desteklemek amaayla duzenlenen toplantılara katılıyor. Sınıf arkadaşlannın anne- leri, tüm kasabayı onlann onuruna süslemekle meşgul. Bir süpermar- ket. çocuklann ayakkabılannın parçalanmak üzere olduğunu du- yunca onlara 200 dolar değerinde kıyafet verdi. Yerel bankalardan biri mahkeme masraflannı karşıla- mak amacıyla bir fon kurdu. Çocuklar şu anda taammüden cinayetten yargılanıyor. Oklahoma yasalanna göre çocuk suçlular 19 yaşına kadar gözaltında tutulabıb- yor. Mahkeme. onJan yetişJan ola- rak yargılamak ısterse onlara ölüm cezası verebılır. Baba Lonnie Duttonun kız karde- şi Linda Munn. kardeşinin, ailesine ışkence etmekten zevk aldığını söylüyor. Bir keresinde en küçük oğiunun kafasını şaka olsun diye kolunun altında sıkıştırdığını anla- tan Munn, "O böyle eğienirdi. Her- kesin ondan korkacak bir sebebi vardı. Kimseyi toprağına sokmazdı. Tüfeğini sürekli > arunda tutar ve ge- rekirse kullanacağını belli ederdi." diyor. Çocuklar, akrabalar tarafından defalarca çağnlan sosyal görevlile- rin babalanyla ilgili sorulanna her defasmda cevap vermeyi reddetmiş. Çocuklann vesayetini kaybederek yıllar önce Teksas'a yerleşen eski eş Marie. cesaretı olsaydı onu kendisi- nin öldürmüş olacağını itiraf etli. Annelerini görmüyorlar Annelenni yıllardır görmeyen ço- cuklar. kasabanın dışında küçük bir arazinin ortasındaki karavanda ye- tiştirdikleri mısır, domates, tavuk ve kazlann arasında yaşamışlar. Kasa- balılan şok eden şeylenn başında, ailenin telefonu ya da televizyonu olmayacak denli fakir olması yer alı- yor. Çocuklar, yaşlanna göre daha ufak gösteriyor ve çok sessizler. Ka- labalık arasında küçük erkek ve kız kardeşierine karşı koruyucu davra- nıyorlar. Duttonlann komşulanndan biri olan Teresa Spears, "Ev yaşamlann- da bazı zoriuklar olduğunu biliyor- duk. Ancak kendi yaşamlarımıza o kadar kendimiri kaptırmıştık ki, ne kadar kötü oiduğunu fark edememiş- tik." diyor. Çocuklann avukatı Irven Box, fa- kir ailelerdekı çocuk suiistimalleri- nin, karanlık dünyasının yalnızca bir kısmı olduğunu söyledi. Box, "Bu tür olaylann yalnızca görünen kısmı bu. O kadar çok var ki hepsini ögrensek kesintikle kendimizden iğ- reniriz." diyor. Ancak bazı şüpheciler. OkJaho- ma'daki benzeri diğer cinayetlerin çocuklar için bir model oluşturup oluşturmadığını merak edıyor. Dut- ton cinayetinin büdırilmesinden üç gün sonra, komşu kasabalardan bi- rinde. 11 yaşındaki bir erkek çocuğu da üvey babasını öldürdü. Davadan çıkacak dersler Jan Bohn adındaki 40 yaşındaki kasabalı iş kadını. çocuklann bu tür davalardan çıkartabıleceğı dersler- den çekiniyor. "Dutton da>ası son derece moral bozucu. Olayda suiisti- malin söz konusu olduğunu biliyo- rum. Ancak, ister istemez sinemaya gitmesine izin termediğiniz çocuğu- nuz k size zarar verebiliriz' diye düşün- meye başlarsa. ne olacağını merak ediyorsunuz." dedi. Bebeğin annesi kim? LOS ANGELES(AA>- ABD'de John veJo-Lynne Seeger çıftinin kızlan dünyaya geldiğınde. ablası annesi olurken, kendisıni doğuran kadının babası da üvey babası sayılacak. Tüm bunîar bır arada hesaplanırsa. eylül ayında beklenılen bebek doğduğu zaman toplam altı tane anne-babası olacak. John Seeger olayı basitçe şu biçimde özetledi: "Bu. benim kendı dedem olmam gibıbırşey.'" Tarihte ilk kez görülen bu sıradışı durum, çocuklan olmayan Seeger çiftmın Nathanieladlı bir erkek bebeği e\ latlık edinmesıyle başladı. ABD'de Huntington Beach'te yaşamlannı sürdüren çıft. bir zaman sonra Nathanıe] ileaynı genetik anne-babaya sahıp bir Saşka çocuk daha edinmeye karar verdiler. Bu şekılde, ıki çocuğun aynı özellıklere ve ortak bir yapıya sahip olabıleceğını düşündüler. Çocuklann, evlenmemiş ve ayn eyaleüerde yaşayan genetik anne-babası, ıkinci bir çocuk doğurmayı reddettilerama yumurta ve spermlenni vermeyi önerdiler. Ancak yumurta laboratuvarda döllenirken, Jo-Lynne Seeger'in yapısının, bunu taşıyıp doğurmaya uygun olmadığı belirlendi. Bunun üzerine. eşi John Seeger'in eski evliliğınden olma yetişkin kızı Jolene Stone, bebeği doğurmak üzere rahminde taşımaya gönüllü oldu. Stone. önümüzdeki eylül ayında üvey kız kardeşini doğuracak. Teknik açıdan Stone, kın doğduğunda yasal annesi, kocası David de bebeğin yasal babası olacak. Seeger çiftinin de bebeği evlatlık edinmesıyle aile ilişkileri ıyice kanşacak. Böylece, bebeğin yasal annesi olan Stone, bebeğin üvey kız kardeşi olurken. John ve Jo-Lynne de ebeveyni sayılacak. Bilim adamından ilginçöneri GLASGOW (AA> Glasgow'daki Uluslararası Fizyolojik Bilimler Kongresi'ne katılan bir Rus bilim adamı. dünyanm çok kirlendiğini ve kalabahklaştığını. insanlann uzaya taşınmalan gerektiğini söyledi. Eski Sovyetler Birliği'nin uzay programlanndan emekli olan Profesör Nıkolai Agajanyan, uzayda da hamıle olunabilecegini ve çocuk doğurulabıleceğmi kaydetti. Profesör. kalp hastalıklannın ve varisji damarlann uzayda daTıa iyi tedavi edileceğini de belirtti. Yaralara merhem, dertlere derman, katresini dökmek haram Yolunuz Haa Bektaş kasabasına düşerse, ki düşsün, bozkınn ortasında bir vahaya benzer; kasabada Hacı Bektaş Dergahı'na uğrarsanız, ki uğrayın, dinsel anlamını çoktan aşmış bir dostluk, bir hoşgörü, bir banş mabedidir o; Dergah'ın avlusundaki çeşmeyı görürseniz, kı görürsünüz, önünde her zaman ya ak sakallı bir Alevı dedesi, kısa şortlu, süpürge saçlı bir turist kız, kucağında bebeği>le ince belli, keklik sekışb bir gelın, plastik terliklerini şaplata şıplata koşuşan oğlanlar, kızlar... Gidin o çeşmeden kanakanasuıçin. Halk arasında Aslanlı Çeşme diye anılır. Söylenceye göre aslan, Hazreti Ali'yi simgelerrniş. Suyu dertlere derman, yaralara merhemdir. O kadar öyledir ki suyun katresini israfetmek, çeşmeyi kirletmek, günahlann en büyüğüdür. tsteyen "dinsel inanç" desin, isteyen "çevre bilinci". Siz de boşa harcamaym suyu. Çeşmenin çevresini pak tutmaya özenin. Orta Anadolu'da, bozkınn göbeğinde böy le serin, böyle gür, böyle gümrah akan çeşme az bulunur. Değenni bılın. Hacı Bektaşhlann yüz- yıllardır bildikleri gibi... (Fotoğraf: GarbisÖZATAY) Satrançta KGB'nin parmağı mı var?Haber Merkezi - Birçok kişi ulus- larası satranca Sovyetler Birliği'nin egemen olmasında KGB'nin par- mağı olduğu konusunda kuşku du- yuyor Bu görüş artık casusluk, al- datma. şantaj ve ihanet türünden suçlamalarla su yüzüne çıkarak eskı Sovyet satranç dünyasını tehlikelı bir savaş alanı olarak nıtelendiriyor. Konu Moskova'da yayımlanan Ogonyok dergısinin. 80'li yıllarda yapılan dünya şampıyonalannda Anatoli Karpov'a. Gary Kasparov'u uzaklaştınnası yolunda KGB'nin destek verdiği savı\la alevlendi Karpov'un Rus. Kasparov'un ise, o dönemde Sovyetler tarafından aşa- ğılanan bir smır eyaleti olan Azer- baycan'dan gelmesinden kaynakla- nan bu davranış tümüyle köktenci bir nedene dayanıyordu. Kaspa- rov'un açıbş gambitleri ile ilgili (sat- rançta bir oyuncunun daha ıyi bir konum sağlaması için bır ya da ıki taşını feda etmesi) bilgi karşılığında Karpov'a bir bavul dolusu para önenldiği ılen sürülüyor. Karşılaş- manın en önemli tanıklanndan biri olan eski KGB albayı Viktor Litvi- nov, Ogonyok'a verdiği demeçte, Moskova'nın Kasparov'a hiç gü- venmedığini, oysa kı bır dünya şam- piyonunun siyasal bir niteliğe sahip olduğunu belirtti. Plan, şampiyon- luk taa için henüz çok genç olduğu ileri sürulen Kasparov verine Kar- pov'un bu konuma getınlmesı ama- cıyla uygulandı. Şampiyonluk tacı Öte yandan Azerbaycan komü- nist liden ve Politbüro üyesi Aliye* ıse, şampiyonluk tacına bir Azer- baycanhnın sahip olmasında karar- lıych. Bu nedenle KGB'nin Azer- baycan'dakı görevlisi olan Lit>i- nov'u. Kasparov'u Karpov'un her- hangı bir tuzağından korumakla so- rumlu tuttu. Bu sırada Moskova'da bahisçilerden oluşan bir grubun Kasparov ıle ilgili bilgı sızdırmak amacıyla casuslan para yağmuruna tuttuğu anlaşıldı. Kasparov'un İn- giliz menajeri Andrew Page, bu sav- lan doğrulayarak. Karpov'un oyu- nun açıhşındakı beklenmedik ham- lelere karşın soğukkanlılığınj vitir- meyışini hayretle karşıladığmı belır- tıyor. 1983'te Kasparov'un eğhmenligi- ni yapan Joseph Dorfmann dile geti- riyor Dorfmann veLitvınov'a göre. ıçınde 50.000 ruble (o zamankı de- ğeri 5000 dolar) olan bavul Dorf- mann'm alması için Kasparov'un evinin önüne bırakılmıştı. Durum rapor edildiğjnde, Dorfmann'a, bir apartman dairesi karşılığında KGB'nin yanında yer alması öneril- di. Söylentılere göre iki gün içinde dairenın tapusu Dorfmann'a teslim edildi. Bu, Karpov'u savunanlann en te- pedekilere kadar uzandığını ortaya ko>Tiyor. 1985yılındakikarşılaşma- da henüz 22 yaşında olan Kasparov, Karpov'u yenerek. en genç dünya satranç şampıvonu sanmı ele gecir- dı. Güzelkokmanın bedeli birazpahalı UFUK A. ÖZLEM Frezyalar, güller, yaseminler, sümbüller bir araya gebyor, yan- lanna kimı zaman baharat, sandal ağacı, turunçgıUer ekleniyor ve ınanılmaz güzellikte kokular olu- şuyor. Bu kanşımlar da parfüm olarak adlandınlıyor. Geçmişi yüzyıllar öncesıne uzanan. hatta insanlann güzel kokma gereksini- mıni gidermenın yanı sıra dinsel tö- renlerin de vazgeçilmez öğesi olan bu kanşımlar, gizemli bir dün- yanın da habercileri. İçindeki itıal- zeme ne olursa olsun her parfüm. bırgızemi de bünyesinde banndın- yor » İnsanlann güzel ve farkh kokma ısteklerinın ve dolayısıyla bunlara verilen cevaplann artmasıyla, par- fümlerin sunduğu imajlar da belir- gınleşti. Artık her parfüm, bünye- sinde banndırdığı çağnşımlar yanında sunduğu imajlarla da es- rarengız, romantik, duygusal, sporcu yanınızı vurgulayabiliyor. Yalnızca parfüm üreten kuru- luşlann yanında özellikle moda dünyasının önde gelen fırmalan da parfüm dünyasında etkinüklerini hissettiriyor. Böylece modada ya- rattıklannı parfümle desteküyo- rlar. sieur" ise zarif, klasik erkekler için oluşturulmuş. Yüzyıldır parfüm üretiyor Guerlain, neredeyse yüzyıl başından beri parfüm üretiyor. Kadın kokulannın en eski tarih- lisi "L'Heure Bleue" .1912 yıhnda Jacgues Guerlain tarafından ro- mantik. hassas, dişi. zarif kadın için yaraülan parfümün özyapısı çiçek, semi oriental (yanm doğulu) olarak tanımlanıyor. 1919 yıhnda yine Jacgues Guerlain'in yarattığı "Mitsouko", baharat ve meyveden üretilmiş. Mitsouko. Japonca'da esrarengiz anlamına geliyor. Zaten bu parfüm de ihtiraslı ve esrarengiz kadınlar için yaratılmış. Duygusal ve sıcakkanlı kadın için 1925 yılında oluşturulan "Shalimar" m özyapısı ise doğulu. 1969 yılından beri parfüm dünyasında olan "Sha- made" ise yine yan doğulu ve çi- A rtık her parfüm, bünyesinde banndırdığı çağnşımlar yanında sunduğu imajlarla da esrarengiz, romantik, duygusal, sporcu yanınızı vurgulayabiliyor. Yaşamımıza bunca giren par- fümler, nelerden oluşturuluyor, neleri temsıl ediyor. Parfüm dün- yasının kapısını biraz aralayarak bunlan öğrenebiliriz. Ancak güzel ve farkb kokmanın bedeli biraz pa- halı. Chanel parfümlerinin en tanınmışı "NO-5" hiç şüphesiz. Zamaru olmayan bir klasik olarak tarumlanan bu parfüm, 1921 yılında Emest Beaux tarafından yaratıldı. Mlle Chanelın. kendisı- ne her zaman şans getirdığini dü- şündüğü 5 rakamını bu parfüme isim olarak vermesi de zamanında epey şaşkmlık yaratmış. Mutlak cazibeyi vurgulayan NO-5'in şişesi dezarafeti temsil ediyor. Baharatlı, çiçekli ve amberli "Coco", seçkin, kişılıkli, modern ve duygusal kadını simgeliyor. Mlle Oıanel'in anısına yapılan bu parfüm, 1984 yıhnda yaratılmış. "19" ise aktif, neşeli, şaşırtıa ve çarpıcı kişilik. 1970 yılında yaratılan bu parfüme Mlle Ghanel'ın doğum günü nede- niyle 19 ismi verilmiş. Yumuşak. taze bir çiçek buketi olarak değer- lendirilen ve 1974 yıhnda oluşturu- lan "Cristalle", doğal ve neşeli ka- dıniar için yaratılmış. Chanel'in erkek kokulanndan "Anteus", aromatik ağaçlı kokular ve amber ıçeriyor. Adını, mitoloji- de toprak tannçası Gaia ve deniz tannsı Poseidon'un oğullan Ante- us'tan alan ve 1981 yıhnda yaratı- lan bu parfüm, kuvvetli ama duy- gusallığı sevecenb'kle dengeleyen erkekler ıçın. 1990 yılında parfüm dünyasına katılan "Egoiste", ba- haratlı. vanilyalı bir ürün. Bağımsız, espri gücü kuvvetli ve yetenekh erkekleri temsil ediyor. TurunçgıUer ve baharatlardan 1955 yılında yaratılan "Pour Mon- çeklerden oluşturulmuş bir par- füm. Dışı, dinamik. duygusal kadı- nlar için... 1983 tanhü "Jardins de Bagateüe", mutluluk ve aydınlığı sembolıze ediyor. 80'li yıllann kadını için yaratılan bu parfüm, yaşamdan zevk alan. bagunsızlığı- na önem veren kadınlan temsil edi- yor. Ağaç ve çiçekten oluşturulan "Samsara" nın temsil ettiği unsur, "uyum". Zarif erkekler için Guerlain'm erkek kokulanndan "Vetiverw , zarif erkekler için 1959'- da ağaç ve baharattan oluşturul- muş. Guerlain kokulannın çoğun- da egemen olan doğulu yapı, "Ha- bit Rouge" için de söz konusu. Ağaç ve turunçgillerden oluşturu- lan bu parfüm ise duygusal ve öz- gür erkekler için. Yine ağaçtan ve baharattan elde edilen "Heritage" çok genç bir parfüm, geçen yıl oluşturulmuş. Italyan modacı Gianni Versace'- nin ürettiği parfümlere geçtığimiz aylarda bir yenisi eklendı, Olay Kozmetik tarafından Türkiye'ye de getirilen "Ve Versace", yase- min, Bulgar gülleri ve beyaz çiçek- lerden oluşturulmuş. "Bijan perfume for vrotnen" ise hem geçmiş zamanlann zarafetini hem de günümüz hareketlıh'ğini birleştiren bir parfüm olarak tanı- mlanıyor. Türkiye'nin tarunmış kuruluş- lanndan Vakko da, dünyadaki modaya uydu ve parfüm üretmeye başladı. Vakko'nun kadın parfü- mü "Katia", inci çiçegi, frezya, sümbül gibi beyaz çiçeklerin yanı- nda mimoza, gül ve yaseminlerden derlenmiş bir çiçek demeti olarak nitelendinliyor. Erkek kokusu "V de Vakko" ıse, Akdeniz'in lavanta ağırbklı. bmon ve bergamot koku- lannı taşıyan orman karakterü bir koku. \