Katalog

9 TEMMUZ 1993 CUMA * * * • * CUMHURİYET SAYFA HABERLER 15 GIMCEL CUNEYT ARCAYIREK • Baştarafi LSayfada Başbakan susuyor. hükümet. devlet sorumlulukları Başbakana anımsatılmıyor Ortahkta bir Inönu var ya. vur abalıya! Inönü neleryaptığını açıklamayacak kadar demokrat adam'. Içişleri Bakanı'nın aradığı SıvasValisı'nin abar- tıları olaylardan' soz açtığı saatlerde, yakılan otelde Aziz Nesin'i bulmuş, sağı solu telefonla aramış, askerlerin görevlerini yapmasını istemış. Gırişimlerini açıklamıyor, sadece "aldırdığı onlemler- le oteiden kimilerinin kurtanldığını" söylemekle yetinı- yor. Daha neler yapabilir ki?.. Ayrı bir ordusu yok ki. kana susamışların üstüne salsın... Başbakan Çiller'in, üzerine duşen bir gölgeden he- men kurtulması gerekıyor Hükumetın SHP kanadındaki kimi bakanlar. Demirel dbnemındeki hükümet çalışma- larından örnekler göstererek o günlerde Devlet Bakanı Çiller'in "olumlu sonuçlanan her olayı üstlendiğini, ne var ki, olumsuzları ya başbakana ya da bir başka baka- na ihale ettiğıni" söyluyorlar Bu örneklemeyle Sıvas'ı. İnönü'nün omuzlarına yük- leyip yüklemediği sorusuna. anlamlı bakışlar dışında yanıtalınamıyor Tabii şimdilık. Geçmişteki davranışın bugünlerde de geçerli olma- sından kaygılandıklannı söylemekle yetiniyorlar. Neyin zamanı? O kadar ki ilk önlem girişimlerinin aslında DYP kana- dından, hatta Başbakanlık'tan gelmesi gerekırken SHP- li bakanlar, hükümet kulisınde Sıvas'taki kimi yetkilile- rin, örneğin Vali'nin, Emnıyet Mudürü'yle Tugay Komu- tanı'nıngörevlerindenalınmasındagecikildiğiniortakla- rına anlatıyorlar. DYP'li bakanlar eleştirilerinde ve isteklerinde SHP- lileri haklı buluyormuş. iyi ama, sonuç nerede? Ankara'- ya mufettişlerin 6n raporu gelmesine karşın sorumlular- la ilgili işlem. dün toplanacağı bildirılen Bakanlar Ku- rulu'na kalmıştı Kurul toplantısından önce. Hükümet Sozcüsü Aktuna. Valı'yi birinci derecede sorumlu' ilan ediyordu. inönü ise bir yandan kendi kamuoyuyla grubunu, öte yandan başbakan görevlerini üstlendiği sanısıyla basın- dan gelen yoğun saldırıları göğuslemeye çalışıyor. Ihmal varsa. hata veyayanlışlık,sadeceErdal İnönü- de mi? Biraz insaf! Inönü, önceki gün geç saatlerde Başbakan Çilleri zi- yaretinde, hep öne sürüldüğü gibi elbette devletişlerini gorüştü'. Ancak, bir yerde Sıvas olaylarıyla başlayan, haklı olarakyatışmayantepkileridedilegetırmişolmalı. Başbakan Çiller ise dün DYP grubunda "Sorumlulu- ğunu yerine getirmeyenler varsa, görevinı tam anlamıy- la yapmamış olan biri varsa. bunlara ilişkin acil önlem- ler almacaktır" diyor. Oemek ki, Çiller-İnönü görüşmesinde Sıvas sorumlu- ları enine boyuna ele alınmış, sonuçlar çıkarılmış. Geçmişin olumsuz birikimlerinden söz etmek, 'üçün- cu icraat gününde' olan bu hükümetten daha fazla bir şeyler beklememek gerektiğine değinmek, geçici ma- zeretlerden. Başbakan'ın dediği gibi bu hükümet klasik hükümetle- rin dışındaysa, 'konuşmak değil iş yapmak zamanı' gel- diyse, haydi bakalım. Görelim. Radyolar artıközgür • Baştarafi ISayfada 6 temmuz salı günü ilk görüş- mesi yapılarak, 310 oyla kabui edilen anayasanın 133. madde- sinin değiştirilmesine ilişkin önerinin ikinci görüşmesı dün TBMM Genel KuruJu nda ger- çekleşti. Anayasa değişikliği görüşmelerine, RP GeneJ Baş- kanıNecmettin Erbakan ile BBP Genel Başkanı Muhsin Y'azKnğlu dışında, Başbakan Tansu Çiller. Başbakan Yar- dımcısı Erdal İnönü. ANAP li- deri Mesut Yümaz. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal. HEP Genel Başkanı Ahmet Türk ve DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit kaüldılar. Görüşmelerde 446 milletvekilinden 382'si ha- zır bulundu. Radyo ve televiz- yon yaymlannın yasalar çerçe- vesinde özgür olduğunu ve yayın kuruluşlannın uyması ge- reken ükelerle, gözetim orgaru olan Radyo Televizyon Üsî Kurulu'nun oluşumu ve işleyi- 133. maddenin eski ve yerüşektt TBMM'de dün değiştirilen anayasanuı 133. maddesınin eski ve yeni şekli şöyle: \1addemn eski hali: Radyo ve televizyon istasyonlan ancak devlet eli ile kunilur ve idareleri tarafsız bir kamu rüzelkişiliği halinde düzenlenir. Kanun: Türk Devletinin varlık \e bağunsızlığı- nı. ülkenin >e milletin bolünmez bütünlüğünü, toptunıun huzunı- nu, genel ahlakı ve anayasanın 2. maddesinde belirtilen Cumhuri- yet'in temel niteliklerini koruva- cak tarzda vayın yapmasını dûzenler ve kunımun yönetim ve denetiminde. yönetim organlan- nın ohışturulmasında »e her tiirlü radyo \e televizyon y a> ınında ta- rafsızhk ilkesini gözetir. Haber ve programların secilmesi, işlen- mesi. sunubnası te milli kültiir ve eğitime yardımcılık görevinin yerine gennlmesi. haberlerin doğruluğunun sağlanması esas- ları, organların seçimi. görev, yetki ve sorumlulukian kanunla düzenlenir. Yukandaki ikinci fıkra hükümleri, kamu iktisadi teşebbüsü niteliği taşıvan veya devlet yahut diğer kamu tüzelki- şilerinden mali yardun gören haber ajansJan hakkında da u>- gulanır. Maddenin \em şekli: Radyo ve televizyon istasvonları kur- mak ve işletmek kanunla düzen- lenecek şartlar çerçevesinde serbesrtir. Devletçe kamu tüzel- kişiliği olarak kunılan radyo ve televizyon kunımu ile kamu tüzelkişiliklerinden >ardım göre haber ajanslannın özerkliği ve yayınlannın tarafstzlığı esastır. şıne ıiışkın hükümler getıren anayasa metni üzerinde deği- şiklik önergelen verildi. ANAP Genel Başkan Yardımcısı Veh- bi Dinçerler ve bazı milletvekil- lerinin verdiği ve metinden üst kurula ilişkin bölümün çıkanl- masını öngören değişiklik öner- gesi, Anayasa Komisyonu ve hükümet tarafından kabul edil- medı. Genel kurulun oyuna sunulan önerge reddedildi. Anayasa metni üzerinde, da- ha önce tartışmalara neden ol- duğu gerekçesiyle çıkanlması ıçin anlaşılan yayın ilkeleri ve üst kurula ilişkin bölüm hak- lcında ANAP. DYP, SHP ve CHP tarafından ortak değişik- lik önergesi verildi. Anayasa maddesınin, radyo ve televiz- yon yayıalannın özgür olduğu- na ve devletin yayın organının tarafsızhk ve özerklik ilkesine uyması gerektiğine ilişkin bölü- münün kalmasını öngören de- ğişiklik önergesi, el kaldınlarak yapılan oylamada. RP dışında tüm partilerin desteğiyle kabul edildi. Daha sonra yapılan ve 375 milletvekilinin katıldığı giz- li oylamada 309 evet oyuyla değişiklik kabul edildi. Madde- nin tamamının oylanmasında, 54 hayır oyuna karşılık 307 evet oyu çıktı. Birinci maddenin ka- bulünden sonra, anayasa deği- şikliğinin yayim tarihinden iti- baren yürürlüğe gireceğini hükmeden ikinci maddesinin oylamasına geçildi. Yapılan gızli oylamaya katılan 382 mil- letvekilinden 55*i "hayır" oyu kullanırken. 310'u "evet" oyu verdi. Anayasa değişikliğinin 300'- ün çok az üzerinde ve kritik sayılabilecek oylarla kabul edil- mesi. DYP. SHP ve ANAP ile CHP grup yöneü'cilerini tedir- gin etti. Milletvekillennin. deği- şikliğin gerçekleşeceği düşünce- siyle Meclis'ten aynlacağından endişe eden grup yöneticileri. son ve kesin oylamaya katılma- lan için uyan yaptılar. Anayasa değişikliğinin kaderini belirle- yecek olan son oylamaya katı- lan toplam 370 milletvekilinden 313'ü "evet" oyu verdi. Bu oy- lamada, 50 "hayır", 7 de "çe- kimser" oy kullanıldı. Oturu- rau >öneten Yümaz Hocaoğlu- nun. anayasanın 133. maddesı- nin değiştirildiğıni açıkJaması- nı, salonda bulunan milletvekil- leri ayakta alkışladılar. Anayasanın 133. maddesinin değiştirilen hükmüne göre. özel radyo ve televizyon kuruluşlan. yasalar çerçevesinde özgürce yayın yapabilecekler. Devletin ya>m örganı ve devletten des- tek alan haber ajanslannın özerkliği ve yavınlannın taraf- sızhğı ilkesi de benimsendi. ECO^nun sııurlanA^anistan 9 auzandı \TL RAT ARIN 2. ECO Zir\e Toplantısfnda Tür- kive'den Afganistan"a uzanan 300 mil- yon nüfuslu bölgede bir serbest ticaret alanı oluşturulmasının lemellcn alıldı, sonuçlan 2000'h yıllara yansıyacak planlarvapıldı. Dünvada ülkelenn bölgelenndc ser- best iıcaret alanlan oluşlurduğu günii- müzde Türki\e. Karadenız Ekonomik İşbirhği'nden sonra ECO ıle böigemız- deki ticaret hacminı yükseltmevi hedef- le>en birpolitıka ızlıvor. Avrupa'da Avrupa Topluluğu. Ku- ze% Amerika'da ABD. Kanada ve Mek- sıkanın oluşturduğu Kuzey Amenka Serbest Ticaret Bölgesı (NAFTA). Asya"da ASEAN. dış ticaretin ticaret bloklan içınde kapalı kalması eğilimini yansıtıyor. Ekonomik ışbirliğı anlaşma- İan yapan bu ülkeler. kendi içlerindekı' tıcarete gümruk indirimleriyle kolaylık- iar getirirken. dışanda kalan ülkelenn bu pazarlara ginnesini zorlaştınyorlar. Türkiye önem kazanıyor Karadeniz Ekonomik İşbırliğı ve Ekonomik İşbırliğı Örgütü, bu çerçeve içınde Türkiye ve bölge ülkeleri için bü- yük önem kazanıyor. 2. ECO Zirvesi'ne üye ülkelenn tamamına yakınının dev- let başkanlamla katılmalan bunun bi- lincınde olduklannı onaya koyuyor. ECO'nun. geçen yıl vedi yeni üyenin katılımıvla genışlemesının ardından, et- kınliğı önemlı ölçüde arttı. ECO'nun sınırlan Türkiye"den Afganistan'a ka- dar uzanan. 7 mılyon kilometrekarevi kaplayan. 300 milyon kişinin yaşadığj bir bölgeyi kapsıyor. Bu bölgenin dik- kat çeken Özelliği, refah düzeyini yük- seltme yanşında geri kalmış olmasına karşın çok zengin kaynaklara sahip ol- ması. İstanbul'da ECO zirvesine katılan devlet ve hükümet başkanlan, Afganis- tan, Tacikistan ve Azerbaycan'ı bir ke- narda bırakırsak örgütün öneminin farkjndaydı. Bu üç ülke içinde yaşanan politik belirsizliklerin. zırveye ağırlıkla- nnı koymalannı engellediği hissedili- yordu. Öte yandan fazla yurtdışına çıkma- NE NEDIR? Ekononük Işbirtiği Örgütü (ECO)Ekonomik İşbirlıği Örgütü (ECO) yeni bırörgüt değTl. geçen yıl yenıden harekete geçırilmış bir örgüt. Türkiye. Pakistan ve İran arasında ekonomik ışbırlığinigeliştirmekamacıyla 12 îvlart 1977tarihindeırnzalanan İzmir Anlaşması ile önce Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği Örgütü (RCD)kuruldu. 1985 yılına gelindiğinde bazı içenk ve bıçım değişiklikleri yapılarak örgüt ECOadınıaldı. ECO. yeni yapısıyla üye ülkeler arasında bölgesel düzeyde ekonomik. endüstriyel. tanmsal ve bilimsel alanlarda işbirliğinin geliştirilmesını amaçlıyor. Orgütün genel sekreterliği Tahran'da bulunuyor. Genel sekreterlik görevı dört yılda bir rotasy on yöntemiyle değişiyor. 1992 ağustosundan bu yana genel sekreterlik görevini Pakistanlı Büyükelçı Shamshad Ahmed yürütüşor. 1996yılındagenel sekreteı lik Türkiye'ye gececek. İlk ECOzirve toplantısı, geçen yıl şubat ayında Tahran'da yapılmışü. 3. zirvegelecek yıl Pakistan'da yapılacak. Geçen kasım ayında Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Afganistan'ın üyelik başvurulan kabul edildi ve üye ülke sayısı 10'a çıktı. masıyla bılinen İran İslam Cumhunyeti Cumhurbaşkanı Haşemi Rafsancani İs- tanbul'a kalabalık bir heyetle gelerek toplantıya ağırlığını koydu. Coğrafı olarak ECO'ya ü>e ülkelerin tam merkezinde yer alan İran, ulaştırma ağını gelıştirmeye yönelik önenlenyle dikkat çekti. Bu çabalar sonucunda ECO denız ve havayollan şirketinin İran'da kurulması kararlaştınldı. On ülkeyi kapsayan, ekonomik kay- naklannı kuilanarak zenginleşme ola- naklanna sahip bu bölgede. öncelik ulaştırma ve haberleşmeye verildi. Özgl- likle denize çıkışı olmayan eski Sovyet cumhuriyetlennin uluslararası limanla- ra ve pazarlara ulaşmasını mümkün kı- lacak bir biçimde bölgenin altyapısının geliştirilmesi ön plana çıkıı. Serbest ticaret bölgesi Ulaştırma ve haberleşme ağının ku- rulmasının ardından ikipci önemli nok- ta olarak ECO içınde serbest ticaret bölgesinin oluşturulması için hukuki altyapıya önem verilecek. Bu zirvede, aynca Pakistan'da ECO sigortaalık şirketi, Türkiye'de ise ticaret ve kalkınma bankası kurulmasına karar verildi. ECO içinde ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinde özel sektörün oynaya- cağı rol göz önüne alınarak ekonomik faaliyetler teşvik edilecek. ECO'nun ana amaa, altyapırun geliş- tirilmesi ve bölgesel ticaretin azami öl- çüde serbestleştirilmesi. Dünyanın çevresinde tam 37 tur.(Yani 1,5 milyon km.) Lider Isuzu'nun rekortmen sürücüleri diyor ki: B i z f a r k l ı y ı z , f a r k a t a r ı z ! Bugün Türkiye'de, motor kapağı açtırmadan 1.5 milyon kilometre yol yapan tek kamyon Isuzu'dur. Bu, dünyanın çevresinde tam 37 tur demektir. Ve Türkiye'de, Isuzu'nun üstün perfor- mansına yaklaşan başka hiçbir kamyon yoktur. Aradaki büyük fark, Isuzu'nun üstün kapasitesinden gelir... ı Onun en zor koşullara bile dayanma yetene- ğinden ve benzersiz veriminden kaynaklanır. Isuzu daha çok çalışır, daha çok kazandınr. Japonya'da 2 3 yıldır t a r t ı ş m a s ı z "1 Numara" olan, dünya dizel lideri Isuzu'nun rekortmen sürücüleri diyor ki: "Biz farklıyız, fark atarız..."uIsuzu Y ü r u y o r . Dunya K u ç u l u y o r Oretld ve Genel Dlstribütdr: Anadolu Otomotv Sanayı ve Ticaret A.Ş Ankara Asfalt uzerı Karül 81412 Istantml Tel- 353 39 57 353 67 18 Faks 374 73 46 Anadolu Otomotıv Sanayı ve Tıcaret A.Ş bir ANADOLU ENDÜSTRJ HOLDING kunıiuşuöur Tıirk-İ5 'Lüksyaşam veyokuTİuk' hhliahırı geçiştirilM ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)- Türk-İş Başkanlar Ku- rulu'nda. sendika yöneticileri hakkındakı "lüks yaşam ve yol- suzluk" ıddialan geçiştirildi. Toplantının açılışına Başbakan Tansu Çiller'in gelmesi, Türk- İş vöneticilerinin hükümete da- ha sıcak yaklaşmalanna neden oldu. Hükümete. 20 temmuza kadar süre tanıma karan alan Türk-İş, bu tarihten sonra "üretımden gelen gücün" kulla- nılmasını gündeme getinne konusunda görüş bırliğine var- dı. Yolsuzluk iddJaları Türk-İş Başkanlar Kurulu'- nun önceki gün başlayan top- lantısı. dün sona erdi. Türk-Iş Genel Başkanı Bayram Meral. Genel Sekreter Şemsi Denizer ve Genel Mali Sekreter Enver Toçoğlu haklanndaki çeşitli "yolsuzluk" ve "lüks yaşam" iddıalannın geçıştinldıği tor> lantı. dün de aralıksız 6 saat kadar devam ettı. Toplantırun ilk günü. bazı sendika başkan- lannın. haftalarca basında yer alan yolsuzluk iddialan ile De- nızer'in Jaguar marka makam otomobili aldırması konulann- da Yönetim Kurulu'ndan açık- lama yapmasını istediler. Bu- nun üzerine Meral ve Toçoğlu, iddialan yalanlayarak haberleri "kasıtk ve düzmece" olarak ni- telendirdiler. Denizer ise Jaguar otomobil konusunda basında kendisine atfen yayımlanan de- meçlerin çoğunun "abartılı" ve "uydurma" oldueunu savun- du! Toplantının dünkü bölü- münde de. bazı sendika baş- kanlan. 800 bin dolayındaki işçının toplusözJeşme görüşme- lennın devam etüğine dikkat çekerek Jaguar makam otomo- bil olayının ve yolsuzluk yapıl- dığı öne sürülen haberlerin Türk-İş'i zor durumda bıraktı- ğını. bu konularda daha dik- katlı olunması gerektiğini dile getirdıler. Çalışmalar yetersiz Türk-İş yönetımınin bugüne kadarki ,ça]ışmalannın yetersiz olduğunu savTinan ve yoneticî- ler hakkjnda basında yer alan haberlere değinen iki sendika başkanının, "Yönetim Kurulu, toplusözJeşmeler bağıtlandık- tan sonra istifa etsin" yönünde- ki önerisi de diğer sendika baş- kanlannca destek görmedi. Ancak toplantıda genel olarak Türk-İş vönetiminin "güven ta- zelemesı" gerektiş yönünde bir hava esti. Bu sendika başkanla- nnın çoğu zamanlama açısın- dan bu sorunu öne çıkartma- mayı yeğlediler. Bu eğilimin toplusözleşme görüşmelerinin sonuçlanmasmdan sonra daha canh olarak Türk-İş'i etkileye- ceği belirtiüyor. Cumhuriyet'in edindiği bilgj- lere göre. toplantılar sırasında söz alan başkanlann konuşma- lan. özelleştırme ve toplusözleş- me görüşmeleri konulannda yoğunlaştı. Sendika başkanla- nnın önemlı bir bölümü özel- leştirmeye karşı mücadele edil- mesi gerektiğini savunurken, bazı başkanlann da "özelleştır- menin önüne geçemeyiz" görii- şünü dile getırdıkleri öğrenildi. Türk-İş'in yaklaşmu yumuşadı Başbakan Çiller'in toplantı- nıfl açıbşına katılarak, "Özel- leştinne kaçınılmazdır. Başka yolumuz yok. Ancak bunu siz- lerle konuşarak yapmak istiyo- rum" diye konuşması üzerine Türk-İş vöneticilerinin hükü- mete bu konudaki yaklaşımlan yumuşadı. Özelleştirme konu- sunda Yönetim Kurulu'nca hazırlanan 2-3 sayfalık bir bil- din de başkanlann bilgisine şunuldu. Ana hatlanyla Türk- İş'in özelleştirmeye karşı oldu- ğu vurgulanan bildiride. bazı sendika başkanlannın önerisiy- le hükümetle diyalog yolunun açık tutulması yönünde ifadeler eklenmesi kararlaştınldı. Bu bildinnın bugün kamuoyuna açıklanması bekleniyor. Türk- İş yönetiilerinin özelleştirme konusunda hükümetle görüş- melerinin ardından. gündemi sadece özelleştirme olan yeni bir Başkanlar Kurulu toplantısı yapılabıleceği belırtilıyor. Sıvas'taki olaylar, Güneydo- ğu sorunu. çalışma yaşamına ilişkin yasalar konulanna da değinilen Başkanlar Kurulu toplantısında. kamu kesiminde devam eden toplusözleşme gö- rüşmeleri ıçın hükümete 20 temmuza kadar süre tanınması kararlaştınldı. Başkanlar Ku- rulu toplusözleşmelerde iş gü- vencesı sağlavan ve taşeronlaş- mayı önleyen maddelerin hükümet tarafından kabul edil- mesmde ısrar edecek Turk-İ^ Başkanlar Kurulu bıldınsı. bugün kamuoyuna acıklanacak.