Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 7 TEMMUZ1993 ÇARŞAMBA
10 DIŞ HABERLER
Tatabani: Çekiç
Güç'ün süresi
uzattmasm
• KAHİRE(AA)-Irak
Kürdıstan Yurtseverler
Birliğı lideri Celal Talabani,
Türkıye'nin, Kuzey Irak'taki
Kürtleri korumak için görev
yapan Çekiç GüÇ'ün görev
süresini daha fazla
uzatmasıru istemediklerini
söyledi. Talabani. merkezi
Londra'da bulunan ve Arap
ülkelerinde yayımlanan
El-Vasat dergisine verdigi
demeçte, Irak Kürtlerinin
kendi güçlerine
güvendıklerini söyledi.
"Kürdistan'ın yeni bir
Bosna-Hersek olmaması
için" Çekiç Güç'ün görev
süresinin uzatılmamasını
ümit ettiklenni kaydeden
Talabani, bu güçlerin görev
süresinin sona ermesi
halinde, Kürt halkının
gûvenliğıne önem veren
uluslararası toplumun,
kendilerine uygulanan silah
ambargosunu kaldırmak
durumunda olacağını ifade
etti.
Keşmir'de
çatişmalar
•SRtNAGAR(AA)-
Hindislan'ın kuzeyindeki
Keşmir eyaletinin bu ülkeden
aynlması için mücadele eden
Müslüman gruplar ile Hint
askerleri arasında çıkan son
çaüşmalarda en az 47 kişının
öldüğü bildirildı. Herıki
larafça doğrulanan haberlere
göre ölenlerin en az 3 l'i
isyanalar arasında yer
alırken, askerlerin yanı sıra
sivühalkta da can İcaybı
meydana geldi Müslûmanlann
başlattığı ve halen süren
ayaklanmada 12 bin kişi
hayaünıkaybetti.
Yunanistan'da
terör korkusu
•ATİNA(AA)-
Yunanistan'daki Türk ve
ABD temsilciliklerine saldın
olasıhğı şeklindeki ihbarlar
üzerine terörle mücadele
birimlerinin alarma geçtiği
bildirildi. Ülkenin en yüksek
tirajlı gazetesi Elefteros
Tipos'un haberine göre
Yunanpolisi terör
gruplannın bir Avrupa
başkentinde görkemli bir
intiharsaldınsı
yapacaklanna daır uyanldı.
Haberde, bu ihbann hemen
ardından 'Irak gizli servisi ile
ilişkilen olduğu sanılan bazı
şüpheli kişilerin'
Yunanistan'a giriş
yaptıklannın belirlenmesiyle
polisın alarma geçerek
gûvenlik önlemlerini
arttırdığı belirtildi.
Tayland'da
yangın:10ölü
•BANGKOK(AA)-
Tayland'ta bir tekstil
fabnkasında çıkan yangında
10 kadın işcinin > anarak
öldügü bildirildi. Pohs
yetkilileri, başkent
Bangkok'ta dört kath bir
tekstil fabrikasında. günün
ilk saatlerinde yangın
çıktığjnı belirttiler. Yangının
çıkış nedeninin araşünldığı
bildirildi. Yetkililer,
yangında ölenlerin,
fabrikada kalan işçiler
olduğunukaydettiler.
Saddam istihbarat
merkezini gezdi
•BAĞDAT(AA)-Irak
Devlet Başkanı Saddam
Höseyin, yaklaşık lOgün
önce ABD tarafından
füzelerle bombalanan
istihbarat servisi merkezini
gezdi. Irak televizyonundan
verilen haberde, Saddarn'ın
operasyon bölgesindeki
görüntülerine de yer verildi.
Irak Devlet Başkanı, 27
haziranda gerçekleştirilen
füze bombardımanı
sonrasında ilk kez bölgeye
gitti. ABD'nin Körfez'de ve
Kızıldeniz'de bulunan
gemilerinden ateşlediği
yaklaşık 30Tomahawk
füzesi, Bağdat'ın önemli
mahallelennden birinde
bulunan istihbarat merkezini
hedeflemişti.
Parts ve Roma'da
uyustupucu
/PARIS/ROMA (AA) -
Fransa ve Italya'da yaklaşık
300 kg. uyuşturucu ele
geçirildi. Fransa'nın
baüsmdaki Havre
limanında. gümrük
memurlannın yaptıklan
operasyon sonucu iki
arabanın ıçinde 143 kg.
kokaın ele geçirildi.
Uyuşturucunun
Kolombiya'dan geürildiği ve
Fas'a gönderilmek istendiği
belirtildi. Uyuştunıcu,
köpekler tarafından
bulundu. Italya'nın Floransa
kenti ile kuzey bölgelerinde
gerçekleştirilen operasyonlar
sonucu ise pıyasa değeri 1
milyon dolan bulan 170 kg.
esrar ele geçirildi.
E5S5S2S3'e göre, ekonomik kriz bağımsızlık özlemini zayıflatıyor
KuzeyIrakKürtleriaç• Batf nın kendilerine
yardım edemediğine
inanan Kürtler Saddam
Hüseyin'le anlaşma yolu
anyorlar. Kuzey
Iraklılar Batı'nın yeni bir
ihanetine uğradıklannı
düşünüyorlar.
Dış Habcrkr Servisi - Kuzey
Irak Kürtlen'nin ekonomik
açıdan perişan durumda oldu-
ğu bildiriliyor. Halkın şu sıralar
tek kaygısı yiyecek bir şey bula-
bilmek.
Newsweek dergisi, konuya
ayırdığı yazıda birçok Kuzey
Iraklı Kürdün bağımsız devlet
kurma düşünü yavaş yavaş terk
etmeye başladığını. onun yerine
Saddam Hüseyin'le anlaşma
yollannı aradığını bildiriyor.
75 yaşmdaki Muhammed
Mavlud Newsweek muhabınne
"Galiba bizim için dünyanın
sonu geldi. 24 Batılı ülke, bizi
Saddam Hüseyın'in doyurduğu
gibi doyuramıyor" diyor.
Bağımsızlık özlemi
zayıflıyor
KIŞA HAZIRLIK-Kürtler, çetin kışa hazıriık olarak tahıl topluyorlar.
Dergiye göre ekonomik bu-
nalım ağırlaştıkça Kuzey Irak-
lılann bağımsızlık özlemi de
zayıflıyor. Kürt Parlamentosu
milletvekillerinden Falakakat-
tin Kokaey "Bağımsızlık, ekme-
ği olmayan bir halkı doyur-
maz" şeİclinde konuşuyor.
Umutlannı gıderek yitiren
Kuzey Iraklı Kürtler, son za-
manlarda Irak Devlet Başkanı
Saddam Hüseyin'le anlaşma
yapma yolunu anyorlar.
Batı'yı tanıyorlar
Kürtler. Batıyı tantyorlar.
Batının desteğmi de Batı tara-
fından terk edilmeyi de ıyi bili-
vorlar Tanhlerinde Batı ile bir-
çok deneyımleri olmuş.
Şimdi Batı tarafından yeni
bir ihanete uğradıklannı ya
da uğramak üzere olduk-
lanna inanıyorlar.
Kürdıstan Demokrat
Partısi lideri Mesud Barza-
ni, bir süre önce "Kürtlerin
önünde üç secenek görünü-
yor. Türkiye ya da Iran'da
mülteci olmak veya Sad-
damla teslim olmak" şek-
hnde karamsar bir tahmin-
de bulunmuştu.
Newsweek'e göre Kuzey
Irak'takı Kürt yönetimi çö-
kerse Washington Saddam
Hüseyin'e karşı elindeki en
güclü silahı yitirir. Washing-
ton'da bir yetkiti şöyle diyor
"Zaman hem Saddam'ın
hem de bizim aleyhimize çalışı-
KÜRTNÜFUSU
Türkiye 10 milyon
İran 4 milyon
Irak 3 milyon
Surlyc
Ermenlstan 70.000
yor. Hangi tarafın kazanmakta
olduğunu bilemiyorum."
Çekiç Güç'ün hava koruma-
sına ve yüzlerce milyon dolarlık
Batı yardımma karşın Ku-
zey Irak Kürtleri bu duru-
ma nasıl düştüler? Saddam
Hüseyin bu gıbı konularda
ustabirdiktatör.
Kuzey Iraklılann
ekonomisini çökertiyor,
kurumlannı gözden düşü-
rüyor; askererini ve insani
yardım görevlilerini kor-
kutuyor.
Newsweek'e göre Sad-
dam'ın Kürtlere karşı bü-
yük bir saldınya geçmesı
beklenmiyor. Ancak Irak
lıdennin Kürtlere karşı yü-
rüttüğü psikolojik savaş,
askeri saldın kadar etkıli
oluyor.
Söz gelişı Erbil kenti, üç yan-
dan Saddam'ın tanklan tarafı-
ndan kuşatılmış durumda.
Aynca 30 bın Cumhuriyet mu-
hafın da sınır boyunca konuş-
landmlmış durumda. Erbil do-
laylanndaki köyler Saddam-
Hüseyin'in birlikleri tarafından
bırkaç kez bombalandı. Fransı-
zlar tarafından kurulan bir
yardım merkezine de bir süre
önce teröristler tarafından
bomba atıldı.
Müttefîkler zorlanabilir
Amerikalı yetkihler, Sad-
dam'ın tanklan bir gece saldın-
ya geçerse müttefik uçgjclannın
bu saldınyı durdurmakta çok
zorlanabileceğini kabul ediyor-
lar.
Sonuç olarak. Kuzey Irak so-
rununda Saddam Hüseyın'in
ağırlığı giderek artıyor.
®KfctotfııgtonJtet'un yorumu
PKKÇiller'in
önemlisınavıTürkiye'nın güneydoğusun-
da şekiz yıldır süren, arkasında
5 binden fazla ölü bırakan ge-
rilla savaşı, Kürt aynlıkçılann
Avrupa'daki 25 Türk temsilci-
liğini basmasıyla son günlerde
yeniden gündeme geldi. Yetki-
liler, Kürtlerin Türk hüküme-
tinin Güneydoğu'da Kürtlere
yönelik saldınlanna son ver-
mesi ve diğer ülkelerin Tür-
kiye'ye yardımı kesmesi talep-
lerine boyun eğmeden biri
dışında bütün rehineleri kur-
tarmayı başardı. Fakat Türki-
ye'nin güneydoğusundaki şid-
det 38 can aldı.
Üstelik bu
ürkütücü
tırmanış, Tür-
kiye'deki istik-
rar ve demok-
rasiyi yiyip biti-
ren Türk-Kürt
sorununun.
çözüme yak-
laşmış gibi gö-
ründüğü bir
dönemin ardı-
ndan yaşandı.
• PKK'nın
Avrupa'da
düzenlediği saldınlar
geri tepti. Ancak
Türkiye PKK'ya
karşı savaşta aşın
şiddete başvurursa,
örgütyinedestek
kazanır.
PKK, nısan ayında geçici bir
ateşkes ilan etmişti. Biray son-'
ra Cumhurbaşkanı Turgut
Özal'ın beklenmeyen ölümün-
den bir süre önce, ateşkes belir-
siz bir tarihe kadar uzatılıyor-
du. Karan tek taraflı bir ödün
olarak niteleyen Türk hükü-
meti de kısmi aftan söz etti.
Kuşkusuz, Özal'ın ölümü
sorunlann kötüleşmesinde et-
kili oldu. Annesi de Kürt olan
Özal Güneydoğu'dakı PKK
hareketini bastırma ve Türk
toplumunda çok kısıtlı hakla-
ra sahıp olan Türkıyeli Kürtle-
nn PKK'ya gösterdikleri des-
teği, kendilerine daha genış
haklar vererek kesme çabala-
nnda önemli bir rol oynamıştı.
Türkiye nüfusunun beşte bi-
nnı cluşturan Kürtlerin konu-
mu. özeUikle de Irak'taki Kürt
liderlerinin, Kürt bölücülüğu-
ne karşı savaşta Türkkre yar-
dım sözü vermesiyle, gerilimin
merkezini oluşturmaya başla-
dı. Özalla yapılan bu anlaşma,
Körfez Savaşı'nın bir sonu-
cuydu. Savaş sırasında Iraklı
Kürtlerin Ankara'nın yardı-
mına duyduğu ciddi boyaıtlar-
daki gereksinımin PKK lider-
lerini köşeye kıstırdığı düşünü-
lüyordu. Özal'ın ölümü ve Sö-
leyman Demirel'ın cumhurbaş-
kanlığı koltuğuna yükselmesi,
bölücü olmayan Kürtlerin,
kültürel baskı
ve kendi dilleri-
ni kullanma
hakkının (örne-
ğin Kürtçe ga-
zeteler) ıhlaline
son verijeceği
beklentilerini
azaltıyordu. Sa-
vaşın sona er-
mek yenne gi-
derek şiddetlen-
mesine neden
olan da bu
ve
hükümetın PKK karşıü saldı-
nlanndaki aşın şiddettir.
Türk hükümeü ve başbakan
Tansu Çiller'in önünde çok
nazik bir sorun duruyor. Av-
rupa'daki elçilik saldınlan,
Avrupa'nın PKK'ye duyduğu
sempatiyi artırmak bir yana
azaltü, bölücülerin yenilmek
üzere olduğunu telaffuz eden
sesler yükseldi. Türkiye'nin ilk
kadın başbakanı Çiller, müm-
kün olduğunca sert gözükmesi
için baskı alünda kalıyor. Fa-
kat Türk hükümeü bölücüle-
rin yaralannı deşen şiddetten
ve ınsan haklan ihlallerinden
kaçınarak Güneydoğu soru-
nuna çözüm getirecek bir yol
bulamazsa, bu sertlik ancak
geri tepebilir ve PKK yeniden
destek kazanmaya başlar.
ALMANYA
Yargısız iııfaz
başsavcıyı da
goturdu
D^ Haberter Servisi - Almanya Adalet
Bakanlığı'ndan dün yapılan bir açıklama-
da, bir terönstin polis tarafından vurula-
rak öldürülmesi olayındaki rolü nedeniyle
Federal Başsava Alexander von Stahl'ın
erken emekli olmasına karar verildiği bil-
dirildi.
Bakanlık açıklamaanda. Cumhurbaş-
kanı Richard von Weizsaecker'e, başsav-
cıyı görevden alınması yolundaki karann
iletildiği, adalet mekanizmasmdaki böyle
bir makamın "tarüşma götürmeyeceği"
vurgulandı.
Adalet Bakanı Sabine Leutheusser-
Schnarrenberger ımzasıyla yayınlanan
bildiride, 55 yaşındaki Başsava von
Stahl'ın, erken emekliliğe sevkedileceği
kaydedildi.
Ülkenin kuzeydoğusundaki Bad Klei-
nen kasabasında meydana gelen olayda
Wolfgang Grams adlî Kızıl Ordu Fraksi-
yonu (RAF) mensubu bir terörist polisle
girdıği çatışmada öldürülmüştü. Bir poli-
sın de hayatını kaybettiği çatışmadan son-
ra "yargısız infaz" ile suçlanan lç Işleri
Bakanı Rudolf Seiters istifa etmek zorun-
da kahtuştı.
Olaydan sonra basına açıklama yapan
iki tanık, anti-terör timine mensup polis-
lerce yakalanan teröristin, başından vuru-
larak öldürüldüğünü söylemişlerdi.
Ancak yapılan balistik incelemelerde,
teröristin, bir polis silahıyla öldürülmediği
anlaşıldı. Başından ve kısa mesafeden si-
lahla öldürüldüğü anlaşılan Grams'ın
kendi silahıyla intihar ettiği ya da polis ta-
rafından o silahla vurulduğu olasılıklan
üzerinde duruluyor.
Tutuklamaya kanşan 20 özel tim görev-
hsi polis memunınun sorgulamalan dün
devam etti. Ancak konuyîa ilgili aynnülı
açıklama yapılmadı.
Somali'nin süahh çocuklan
depolannı basarak silahlan imha ediyor. Amerikalı asker de küçük Somalili'nin ûstünn anyor. Her
türlü denetimden yoksun silahlar çeteler tarafından çocuklara bfle dağıtdıyor. Çocuklann üzerinde
çok sayıda el bombası ve hafif silah bulundu.ı REüTER)
BATI AVRUPA BİRLİCt
Türkiye'yeyine
bekçılıkrolübiçildi
• Batı Avrupa Birliği'ne (BAB) üye ülkelerin uzmanlannın
haarladığı raporda bazı Akdeniz ve Ortadoğu ülkelerinin kısa
sürede nükleer güce sahip olacaklan ve bunlan Avrupa'ya karşı
pazarhk ya da tehdit unsuru olarak kullanabilecekleri
belirtiliyor.
EDtPEMtLÖYMEN
LONDRA - Baü Avrupa Birüği
(BAB) raporunda, Batı Avrupa'ya Ak-
deniz ve Ortadoğu'dan yönebnesi olası
tehditleri savuşturmada, Türkiye ve
Mısır'm ileri karakol görevi yapabile-
cekleri ve bunun içinde özellikle ABD
tarafından örgütlenecek çevik kuyvet-
lerle donaulmalan gerektiği belirtildi.
2000 yıhna doğnı Akdeniz çevresi ve
Ortadoğu'da en az 15 ülkenin nükleer
başhk da atabüecek fuze sahibi olacak-
lan vurgulanarak bunun özellikle Baü
Avrupa'nın güney kanadı için tartış-
masız bir tehdit oluşturduğu kaydedil-
di.Şeriatcilik, aşın milliyetçilik,kötük-
şen sosyal ve ekonomik koşullar. etnik
çekişme, nüfus artışı gibi nedenlerle
Akdeniz bölgesi ve Ortadoğu'da baa
ülkelerin "akıldışı davTanışlarda bulu-
nabilecekleri" savunuldu. Bunun, baş-
ta îtalya olmak üzere özellikle Av-
rupa'nın güney kanadını tartışmasız
tehdit eden bir durum olacağı belirtildi.
Türkiye ve Mısır'ın ılen Karakolluk-
lanna değinilen rapor, Baü Avrupa
Birliği'ne (BAB) üye ülkelerin uzman-
lannın Batı Avrupa'nın Akdeniz ve
Ortadoğu'ya karşı savunuhnasının tar-
üşıldığı üç gün süren bir toplantının
121 sayfalık raporunda yer alıyor. Uz-
manlar, bazı Akdeniz ve Ortadoğu ül-
kelerinin kısa sürede nükleer güce sa-
hip olacaklan ve bunlan Avrupa'ya
icarşı pazarlık ya da tendıt unsuru ola-
rak kullanabilecekleri görüşündeler.
Bu nedenle Baü Avrupa ülkelerinin,
caydıncı nitelikte bir füzesavar füze sis-
temi gelişürmesini öneriyorlar. Soğuk
Savaş döneminde ABD Başkanı Ro-
nald Reagan'ın "Yıldız Savaşlan"
(SDI) benzen bir füze korunma şemsi-
yesinin Amerika'ya başvurmaksızın,
tamamen Avrupa'da üretilebileceği he-
saplaruyor.
Akdeniz Bölgesi ve Ortadoğu'da şe-
riata gelişmelerin özellikle vurgulandı-
ğı raporda Türkiye'ye de yer aynlmış.
Soğuk Savaş ve Körfez Savaşı'nın ar-
dından jeopoUtik rolü değjşen Tür-
kiye'nin, Avrupa'nın çıkarlanndan
çok, kendi çıkarlannı düşünmeye baş-
ladığı savunuluyor. Türkiye ile Avrupa
Topluluğu arasındaki tarüşma nokta-
lan haürlaüldıktan sonra şu gözlemle-
re yer veriliyor:
"Türkiye, ekonomik ve askeri geliş-
mesine karşın bağımsız hareket ede-
mez. lç siyaset dengelerini sürdürebil-
mesi için Avrupa ile bütünleşme fikrine
öncelik vermesi gerekir. Ne var ki bu
amacın, hem artık gerçekleşmesi gitgi-
de güçleşmekte hem de geçmişe bakışla
çok daha az cazip hale gelmektedir."
Raporda, Türkiye'nin, Mısır'la bir-
likte Baü Avrupa'nın savunulmasında
ileri karakol görevi yapabilecekleri ve
bunun için özellikle ABD tarafından
örgütlenecek çevik kuvvetlerin bura-
larda konuşlandınlabüeceği belirtili-
yor.
NATO değişenkoşullardayenidenyapılanıyor
LEYLA T AVŞ ANOĞLU
BRÜKSEL - "Nerede o eski Soğuk Savaş
günleri? O zamanlar her şey bü>ük bir netlikle
görülebiliyordu. Oysa şimdi öyle rni? Hiçbir
şey net değil. Çizgileri sis tabakası örtmüş."
Bu sözler, gecen hafta NATO'nun Briik-
sel'deki merkezi ve Avrupa Müttefik Kuv>et-
ler Komutanlığı (SHAPE) karargahını ziya-
ret eden Türk gazetecilerine brifingler düzen-
leyen NATO yetkilileri tarafından dile getiri-
liyordu.
NATO yeni bir yapdanmaıun çabası için-
de. Bu yeni yapüanmada başlıca strateji de
banşı korumak \e kollamak. Bu amaçla
NATO, kendi alanlan dışında harekatlara da
katılıyor. Örneğiıı Bosna'ya düzenlenen Ope-
ration Dey Comfort ve Deny Flight harekat-
lan. Ancak burada iki koşul var. NATO'nun,
kendi bölgesi dısındaki alanlara askeri iki ko-
şulu var. NATO'nun, kendi bölgesi dtşındaki
alanlara askeri kuv^et gönderebilmesi için
Büieşmiş >lilletler >e AGIK'ten >etki alması
gerekiyor. İş bununla da kalmıvor. Bir de
NATÖ icindeki bürokrasi var. NATO üst yö-
netimi toplanryor ve gercekten böyle bir hare-
kata gerek olup obnadığını gözden geçiriyor.
Sonunda çıkan karar da oybirliğivle almıyor.
NATO kendine yeni birSoğuk Savaşstra-
tejisi de çizrntş. Eski ve yeni savaş stratejfleri
şöyle kıyasianıyor:
Eski strateji
- Olumsuz yaklaşun. Saldırgan derhal ce-
zalandmlır.
- Tek yönlülük. Amaç Sovyetler Birliği ile
cat^madır.
- Sadece askeri strateji vardır.
- Dikkatler bep Sovyetler Biriiği'nin ne
yaptığına odaklannuştır.
- Seçenekler sınırlıdır. Yapdacak iş bep bel-
lidir.
- Tehdit merkezi Sovyetler'dir.
Yeni strateji
- Olumlu yaklaşun. Banşı korumak ve kol-
lamak.
• Çok yönlü yaklaşun. Banş. olmazsa bu-
nalun, daha da olmazsa savaş secenekleri.
- Askeriden çok siyasi stratejiye ağırlık.
- SilahJann kontrolü.
- Kriz yönetimi.
- Esnek seçenekler.
- Tehdit merkezlerinde çok yönlülük.
NATO merkezi ve SHAPE karargahın-
daki yetkililer "NATO'nun eski stratejisinde
tek bir secenek vardı; o da sa\ aştı. O> sa şimdi
seçenekler çeşitli. Esas amaç da banşı koru-
mak ve kollamak" sö'zleriyle bu yeni straleü-
nin altını kalm çizgilerle ciziyorlar.
Orta Asya cumhuriyetJeri
NATO şündi dikkatlerini iyice Orta Asya
cumhuriyetleri, a>rıca da eski Doğu Bloku ül-
keleri ve eski Sovyet cumhuriyetlerine çevir-
miş durumda. Bu ülkelere askeri işbirliği
programı hazırlamış. Bu program kapsa-
mında hem üst düzey askerler hem bilim
adamları söz konusu ülkelerle temas ediyor-
lar; bu ülkelere çeşitli konferansçılar gönde-
riliyor. NATO'ya da bu ülkelerden asker ve
bilim adamlan geliyor. Sayılan 22 olan 01-
keler şöyle sıralanıyon
Amavutluk, Bulgaristan, Çek cumhuriyeti,
Estonya. Macaristan, Utvanya, Letonya,
Polonya, Romanya, Slovak Cumhuriyeti ve
eski Sovyet cumhuriyetleri.
NATO'nun söz konusu ülkelerle ilişkilen
hem ikili hem de çok taraflı. SHAPE-Avrupa
Müttefik Kuvvetler Komutanlığı olduğu için
askeri temaslan bu ülkelerle sürdürüyor.
Bu ülkelerle Soğuk Savaş sonrası ve eski
Sovyetler Biriiği'nin ardından ortaya çıkan
boşluk sürerken tenıaslann kurulmasma ne-
den olarak da karşılıklı güven. bu ülkelerin
demokratik yapdanmalarının sağlanması, bu
ülkelerde gûvenlik ve istikran yerleştirmek
gösterihyor. SHAPE karargahındaki yetkili-
ler, NATO'nun bazı eski Sovyet cumhuri-
yetleriyle hiç teması ounadığını belirterek
"Örneğin Tacikistan bunlardan biri. Çağnla-
ra şimdiye kadar hiç yanıt vermedi. Muhteie-
men temastan kaçıyor" biçiminde kuşku ve
kaygıiannı dile getiriyorlar. Buna karşılık
Kırgızistan'ın bütün bilgileri NATO'ya
akıttığuıı. demokratikleşme için her türlü ça-
bayı harcadığını söylüyorlar.
Özbekistan gerçeği
Bu arada bir de Özbekiştan gerçeği var.
SHAPE yetkililerine göre Özbekistan'da sis-
temin sadece adı değişmiş. Onun dışında ise
Her şey Sovyetler Birliği hayatta olduğu dö-
nemdeki gibi kabnış. Cumhurbaşkanı'nın
onayı olmadan hiçbir şey yapmıyorlar.
Bu yetkililer. Bosna'daki savaştan son de-
rece tedirgin. Esas kaygılan ise Bosna krizi-
nin başka bölgelere sıcraması. Bir de Körfez
Savaşı'ndan sonra oiduğu ise tophı göçten çe-
kiniyorlar.
SHAPE yetkilileri "Bosna savaşı sizce di-
ğer Balkan ülkelerine de sıçrar mı" sorusuna
şu yanıü veriyorlar:
"Hayır. Ama işin içinde bir de bölgeler var.
örneğin kaygmız, savaşın Makedonya ve
Voyvodina'ya sıcraması. Ama belki de bun-
dan sonraki aşama Kosova'dır. Kosova'da
bazı hazırlıklar olduğunu biliyoruz. NATO
bu durumdan çok rahatsız.
Bir üst düzey SHAPE komutanı da NA-
TO'nun Bosna savaşında yetersiz kaldığını şu
sözlerlefanaediyon
H
Bir nuçuk yıl önce NATO Bosna'da çok
şey yapabilirdi. Ama şu anda tek başma bir
tek adnn atamaz. önce BM'den, sonra da
AGIK'ten yetki alması gerekiyor. Eski soğuk
savaş dönemûıi özlüyoruz. Çünkü o dönemde
her şey netti. tahnün edilebiüyordu. Bugün ise
değil. Birisi gücünü gösterebilseydi Sırbistan
bugünkü gibi serbestçe at koşturamazdı.n