Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
17 TEMMUZ1993 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Işçi ve emekliye de taksitle zam
Ortalama yüzde 19.1 zam yapılan SSK emekli aylıklan, 1 ekimde de yüzde 12.6 oranında artınlacak. Bağ-Kur
emeklilerine ilk üç ay için yüzde 20 zam yapılacak. Hükümet kamu işçilerine de üç taksitte sözleşme öneriyor
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
(t>su) - Çalışma ve Sosyal Gü-
yenlık Bakanı Mehmet Moğul-
tay. dün düzenledığı basm
toplantısında. SSK ve Bağ-Kur
emeklılerinin ayhklanna yapı-
lan zamlan açıkladı. Moğul-
tay'ın verdiği bilgilere göre
memur maaş katsayısındaki ar-
tış. SSK ve Bağ-Kur emeklileri-
ne aynen yansıtıldı. Ancak bu
yolla sağlanan artış SSK emek-
lilerinin maaşlanna valnızca
yüzde 12.8 oranında bir zam
getirdi. Bu nedenle. halen 975
bin lira olan sosyal vardım
zammının arttınlarak zam ora-
nının yükseltilmesine karar ve-
rildi. '
Temmuz-eylül dönemi için
yüzde 25.6 oranında artunla-
rak 1 milyon 225 bin lıraya çı-
kartılan SYZ'nın. ikınci üç ay-
lık dönemde de yüzde 12 6
yükseltilerek 1 milyon 380 bin
lira olarak uygulanmasına ka-
rar verildi. Buna göre en düşük
ücret alan bir SSK emeklısinin
1 milyon 563 bin 448 lira olan
aylığı, ilk üç ay için 1 milyon
888 bin 992 lira'ya. ikinci üç a>
için de 2 milyon 127 bin 488 li-
raya yükseltildi.
Emeklilerin yansını oluştu-
Turk-lş'in pasif tutumu protesto edildi
3 bin kavayohıişçisiıukntophıvizlte
ran ve 1950 gösterge üzennden
aylık alan işçi emeklilerinin ay-
lığı ise ilk üç ay için 1 milyon 984 bin hradan 2
milyon 363 bin 534 liraya. ikıncı üç a\ için 2 mil-
yon 661 bin 703 liraya çıkartıldı. Emeklilerin
yüzde 10'unu oluşturan en yüksek gösterge ra-
kamı üzennden aylık alanlann aylıklanna da 1
temmuz ıtıbanyla yüzde 16. 1 ekım ıtibanyla
yüzde 12.6 oranında zam yapıldı. Buna göre. en
yüksek aylık alan işçi emeklisinın maaşı 3 mil-
İstanbul Haber Senisi - Yol-İş Sendikası
1 Nolu Şube'de örgütlü toplam 2900
Karayolu işçisi dün özelleştirmeleri,
toplusözleşmelerinin tıkanmasını ve
gelişmeler karşısında Türk-İş'in aktif tavır
almamasını protesto etmek için dün toplu
vizite eylemi y aptı. Toplu vizite ey lemine
Edirne. Kırklareli, Tekirdajğ. Lüleburgaz,
Keşan, Gelibolu. Eceabat: Istanbul
Adapazarı ve İzmit'teki Karayolları Bölge
müdürlükleri >e bağlı işyerlerindeki işçiler
katıldı. Dün İstanbul'da Yol-İş 1 Nolu
Şube've bağlı 1. Bölge Müdürlüğü'nde
çalışan 500 işçi sabah saat 9.30'da sev k
kağıtlan ellerinde işyerlerinden çıktılar.
Kartal SSK Hastanesi'negitmek üzere
Kiiçüky alı tren istasy onuna kadar yüriiyen
işçiler "İşçi Memur El Ele Genel Greve",
"Işçi Memur Birliği Sermayeyi Yenecek".
"İşimİ7 y aşamımız smıfsal savaşımız",
"KİT'ler bizimdir bizim kalacak", "İşçiyiz
haklıy a kazanacağız", "Hükümet İstifa"
sloganlarının y anı sıra en çok "Suskun
toplum istemisoruz" sloganını attılar.
Karay olları 1. Bölge'den çıkan 500 işçiye
yolda Makine İkmal ve Kurtköy
Şantiyesi'nde çalışan toplam 150 işçi de
katıldı. İşçiler tren istasy onlarında "İşte
Özelleştirme" başlıklı bildiriler dağıttılar.
Yol-İş 1 Nolu şube ile birlikte bir grup işçi
ve kamu çalışanı sendikasının da imzasını
tajıy an bildiride şunlar ifade edildi:
"Özelleştirme, işsizük \e
sendikasızlaştırma demektir. KİT'lerin
Özelleştirilmesiyle işten çıkartılacak
kamu işçisi sayısı şimdilik 125 bin. Şili \ e
Arjantin ekonomileri özelleştirmelerden
sonra çöktü. Dünyada özelleştirme
nedeniy le işten çıkartılan işçi sayısı 17
milyon. Sağlık hizmetleri özelleştirilirse.
>e halkın teda\ i olacak parası > oksa ne
olacak? Eğitim özelleştirilirse
çocuklarımızın kaçı eğitim y apma olanağı
bulacak? Gerçekleri görelim. siy asi
iktidarın y alanlarına kanmay alım.
sermay enin özelleştirme saldırısına karşı
sınıfsal birliğimizi pekiştirelim".
Toplu» izite ey lemine katılan Yol-İş 1 Nolu
Şube başkanı Ercan Atmaca,
"Eylemimizin öncelikli hedefi
özelleştirmeye karşı çıkmaktır. Tabii
özelleştirmenin sonucu ortaya çıkacak işçi
kıy ımı \ e sendikasızlaştırmay a da.
Seraıaye karşısında örgütlü gûç istemiyor
> e bunun için özelleştirme polirikasıyla
saldırıyor. Türk-İş ise bu gelişmeler
karşısında suskun" dedi. Işyeri
baştemsilcisi Ali Akdağ ise "Yıllarca bu
ülkenin yükünü KİTIer çekti. Şimdi
satarak yeni zenginler yaratmay a
çaltşıyorlar. Holdinglerin zengiîdik kaynağı
ise bizim emeğimizden ve vergilerimizden
oluşan kredilerdir. Olay lar karşısında bir
suskunluk var. Türk-İş bu suskunluğun
y ırtüması için önderlik etmelidir. Bu
eylemin bir nedeni de Türk-İş'i protesto
etmeknV dedi.
Bu konuda görüşlerini söy lev en bir işçi de
"Özelleştirme karşısında Türk-İş üretimden
gelen gücü kullannıalıdır. Ancak onların bu
konuda söy ledikleri tabanın görüşlerini de
yansıtmıyor"dedi.
Kartal SSK hastanesinde vizite işlemlerini
tamamlay an işçiler. tren istasyomı önünde
dağıldılar. Dün ayrıca Karayolları 17.
Bölge Müdiirlüğü işçileriy le.
Boğazköpriisü. Fatih, Kavacıkve
Selimpaşa Bakım İşletme MerkezJerindeki
işçiler de topluvizitey e çıktı. İşçiler Beşiktaş
SSK Dispanseri'ne kadar yürüyerek aynı
yoldan geriye döndüler.
von 92
7
bin 600 hradan ilk üç av için 4 milyon
556 bin 650 liraya, ikinci üçay için 5milvon 130
bin 600 liraya v ükseltildi.
Moğulta>. işçi emekhlen aylıklarında yapılan
artışlann SSK'ya toplam 5 tnlyon lira mali yük
getırdiğını ve bu yükü karşılacak kaynağa sahip
olmadıklannı söyledi. Moğultav. bir gazetecinin
"Bu zamlar sizce yeterli mi" sorusuna da "Eğer
bir ınsan 'aldığım maaşla geçinemiyorum" di-
yorsa. o insanı ıkna etmek mümkün değıl. Kay-
nak yok. ama "sen bununla idare et' demiyoruz"
karşılığını verdi.
Yaklaşık 700 bin Bağ-Kur emekli aylıklarına
da ortalama olarak binncı üç ay ıçın yüzde 20.
ikinci üç ay için de yüzde 13 oranlannda zam
yapıldı. Bağ- Kur emeklileri esas basamak ra-
kamlannda yapılan artışlarla
birlikte, birinci basamaktan ay-
lık alan biremeklinin 1 temmuz
itibanyla maaşı. 488 bin 500 li-
radan 582 bin 213 liraya çıkanl-
dı. Bu maaş. ikinci üç aylık
dönemin başından itibaren de
662 bin 590 lira olacak. Bağ-
Kur emeklilerinin yarısmın yer
aldığı 6. basamak üzerinden ay-
lık alan emeklilerin 773 bin 400
lira olan maaşlan birinci üç ay
için 992 bin 913 liraya. ikinci üç
ay için de 1 milyon 57 bin 390 li-
raya çıkartıldı.
Moğultav. bu zamlann Bağ-
Kur"a getirdiği ek mali yükün
de toplam 40() mılyar lira oldu-
ğunu bıldirdı
İşçiye de taksitte
Çiller hükümeti, memur ve
emeklilerden sonra işçilere de
"taksıth zam"" önerisi iletti. Ka-
mu sektöriinde çalışan 610 bin
işçiye "eşel-mobil" sistemine
göre 3 taksitte toplusözleşme
yapılması önerisi gelirildi.
Türk-İş"e bınnci altı ay için
y üzde 30 oranında ücret zammı
vermeyi oneren hükümet. söz-
leşmenin ikinci altı aylık döne-
minin "yüzde 12 oranında zam
yapılan üçer aylık ikı döncm"
olarak düzenlenmesi önerisini
getirdi. Türk-İş. sözleşmeler
konusunda. Başbakan Tansu Çiller ile bugün
son kez bir araya gelecek.
Türk-İş. bugün yapılacak görüşmede anlaş-
ma sağlanamaması durumunda pazartesi günü
Başkanlar Kurulu'nu toplamayı kararlaştırdı.
Türk-İş. memursendikalanyla birlikte hüküme-
te karşı yürütülecek bir evlem takvimi oluştur-
mavıda benımsedi.
VERİLEN ÜCRETLER GERİ ALINDI
Oğretmenlere
fazla mesai şoku
•Öğretmenler, zam şokundan sonra şimdi de
dışandan bitirme sınavlannda görev almalan
nedeniyle verilen fazla mesai ücretlerinin geri
alınmasının şaşkınlığını yaşıyon ^,, ,.. c
^
ANKAR.\ (Cumhuriyet Bü- değışen fazla mesai ücretleri.
rosu) - Öğretmenler. yeni kat- Maliye Bakanlığı'nın karşıçık-
sayının ve ücret zammının ması üzerine geri alınmaya
yetersizliğı nedeniyle yaşadık- başlandı. Pek çok öğretmen.
İan şokun ardından. şimdi de Maliye'nin devreye eirmesi
cumartesi ve pazar günleri de üzerine hak ettiği paranın yü-
dahil olmak üzere görevlendi- zünü bile göremezken parala-
rildikleri dışandan bıtirme sı- nnı okul saymanlıklanndan
navlannın ücretlerinin öden- elden alan öğretmenlerin de
memesinin şaşkınlığını yaşı- kesintileri bordrolanndan ya-
yorlar. pıldı.
İlköğretimokullannın ikinci ' Maliye Bakanlığı'nın. bu
kısımlan ile ortaokullarda dı- uygulamaya. "Okul dışından
şardan bıtirme sınavlannda
görev alan öğretmenlere veri-
len ve 1 milvon 50 bin lira ile 1
bitirme sınavına gırenler öğ-
renci değıldir, bu nedenle öğ-
retmene para verilmez" gerek-
milyon 300 bin lira arasında çesinı gösterdiğı öğrenildi.
MtDİBÜS UÇURUMA UÇTU,14 KİŞİ ÖLDÜ
Zonguldak'ta
trafik faeiası
Haber Merkezi- Zongul-
dak'ta dün meydana gelen tra-
fik kazasında 14 kişi öldü, 17
kişi de yaralandı. Yurdun di-
ğer yerlerindeki kazalarda ise 7
kişi yaşamıru yitirdi.
Zonguldak-Ereğli karay olu-
nun Değirmenağzı kesiminde
Cemil Demıral yönetimındeki
67 AE 669 plakalı yolcu midi-
büsü, rampa aşağı inerken fre-
ninin patlaması sonucu \-irajı
âlamayarak yaklaşık 80 metre-
lik uçuruma yuvarlandı. Kaza-
da, Ramazan Aslankaya.
h An, Durdu Gûmüştaş.
Bahnye. Cevdet. Durmuş ve
Cemil Demiral. Ramazan
Göktaş. Ramazan Aslankaya.
Sevim ve Halit Yılmaz. Saba-
hatün Çetin ve Kemal Çetin
hayatınj kaybetti. Yaralanan
17 kişi Zonguldak SSK ile dev-
let hastanelerinekaldınldı.
Kayseri'de Mahmut Zen-
gur(53). Konya'da Abidin Bi-
lir(30). Gaziantep'te Firdevs
Bayram(7). İsparta'da Serdar
Koç (26). Uşak'ta Cemil Ma-
danoğlu(42), Alaaddın Çam.
Mehmet Tokmak kazalarda
yaşamlannı kaybettiler.
SIVAS
21 yıllıkkaıı davası
yiııe can aldı: 3 ölü
SIVAS(Cuınburiyet) - Ağnlı
Jki aşiret arasında 21 yıldır sü-
ren tan davası Sıvas'a taşındı.
Kayseri'de duruşmadan çıkan
ye Âğn'ya gitmekte olan Kah-
rarmn ailesinin otomobili oto-
matk silaalarla tarandı. Üç
kişi öldü, hr kişi de ağır yara-
(ana.
; Ağnlı Kahraman ailesi ile
Ça^n'lar arasında kan davası
İ21 yl öne Ağn şehir merkezin-
de Cemil Çaçanın Mustafa
Kalraman'ı öldürmesiyle baş-
ladı tki aie arasında yıllardır
sür<n kan iavası dün ise Kah-
ranan aileinden üç kişinin öl-
dürilmesi)le yeni bir boyut
kazındı.
S>n olank Çaçan ailesinden
bir kişinir öldürülmesi nede-
niye Ağn 1. Ağır Ceza Mah-
kernesi'nde Bekir Kahraman'ın
da. aralarnda bulunduğu 12
sank hakiında bir dava açıldı.
Asnak, bı dava daha sonra
gü'enlik nedeniyle Kayseri
Ağır Ceza Mahkemesi'nde gö-
rüîmeye başlandı. Tutuksuz
olarak yargılanan Bekir Kah-
raman'ın dünkü duruşmasını
Kahraman ailesinden çok sa-
yıdakişideizledi.
Sıkı güvenlik önlemleri altı-
nda yapılan duruşmadan son-
ra Kahraman ailesi saat 23.00
sıralannda 04 AP 603 ve 04 AT
956 plakalı iki ayn oto ıle
Ağn'ya dönerken Sıvas'a 23
kilometre uzaklıkta. içerisınde
Tahsin, Şevket. Enver ve Ferit
Çaçanın bulunduğu 04 AT
910 plakalı araçtan Kalaşnikof
marka otomatik silahlarla ateş
açıldı.
Olay sırasında 04 AP 603
plakalı otomobıl devrilirken
içinde buiunan AJunet ve Halil
Kahraman ile yeğenlen Meh-
met Salib Yıldırım öldü. Ağır
yaralanan Osman Kahraman
ise Cumhuriyet Üniversıtesi
Tıp Fakültesi Hastanesi'nde
ledavi akına alındı.
Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülü'nü bu yıl şiir dalında Mesut Adnan, öykü dalmda da Ülkü Çadırcı aldı. (BL LENT BİRİCtK)
Ne şcrirkryetiştirctim zatenyoktular
Varhk dergisinin 60. doğum gününe 'öğrencileri' fazla ilgi göstermedi
AHL ANTMEN/NİLGÜN TOPTAŞ
"Benim de ilk şiinm Varlık'ta yayımlan-
mıştı..." Türk edebiyatının Varlık'tan "ge-
çen" bırçok yazannın katıldığı "Varlık 60
Yıldır Var'" gecesinde. sohbet eden şair ve
yazarlardan en çok bu cümle duyuluyor.
Hepsi Varbk'tan mezun: hepsinın "ilk" de-
neyimleri Varlık'la ilintilı... Ancak pek bir
kalabalık yok; 60 yaşındaki bu olgun edebi-
yatçının dostlan. "öğrencileri" bu kadar mı?
"Herşeye rağmen". zaman zaman zorlu
mücadelelerle yayınını - dıle kolay - tam 60
yıldır sürdüren bir derginin kutlama töre-
nınde, hemen öncesinde yaşanan "Sivas kat-
lıamı'nda yıtirilen kültür şehıtlerinin acısıyia
sanatçılann biraraya geleceğıni, bir "varhk"
göstereceğini düşünmüştük. Oysa Varhk
dergisinin 60. doğumu, bir 'yılmışlık' sessız-
liğinde, "resmı bir tören" havasında geçtı...
15 temmuz 1933 tanhinde ilk kez yayım-
landığında Türk kültür yaşamına yeni bir
soluk getıren. kurucusu Yaşar Nabi Nayır"-
ın tutarlı polıtikasıyla yıllarcaçizgisini koru-
yan, nice edebiyatçının "okul" saydığı Var-
İık dergisi, 60. yılını önceki akşam Cemal
Reşit Rey Konser Salonu'nda kutladı. Kül-
tür Bakanı Rkri Sağlar. Kültür Bakanı
Müsteşan EmreKongar. İstanbul Belediyesi
Kültür İşleri Daire Başkanı Hilmi Ya>uz ve
Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı Oktay
Akbal'ın yanj sıra Varlık dergisinin eski ve
yeni yöneücileri, edebıyat ve sanat dünya-
sından çeşitli isimlerin katıldığı gecenin pek
kalabahk olmaması dikkat çekti.
Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı Ok-
tay Akbal, "Burada şeriatçılann bir toplan-
tısı olsa salon kalabalık tan geçilmezdi, ama
işte bız burada 60 yıldır yayınını sürdüren
bir dergisinin kutlama töreninde bir avuç
aydınız" dedi.
KüJtür Bakanı Fikri Sağlar gecede yaptı-
ğı konuşmasına, Varlık dergisinin 60. yılını
kutlamasının büyük mutluluk olduğunu
ancak "Sıvas ölümlen" nedeniyle bu sev ind
yeterince hıssedemediğini söyleyerek başla-
dı. Türkiye'nin bir "çatışma düzlemi"nden
geçtiğini ifade eden Sağlar," bu çaüşmavı.
eksiksiz bir demokrasiyi yeterince temellen-
dirememiş olmanın sıkıntısı ve onun dışavu-
rumu olarak görüyorum" dedi.
Varlık dergisinin "Toplumun bütün hüc-
relerine nüfuz eden bir totaliter kültürün.
bir İslam kültürünün geleneksel dinsel oto-
ritesiyle 600 yıldır yönetilen toplumun üzeri-
ne kurulan bir genç Cumhuriyetin kültür te-
melinı oluşturma işlevı" yüklendiğini söy-
leyen Kültür Bakanı Müsteşan Emre Kon-
gar, derginin bir batı u> garlığı modeli çerçe-
vesinde özgün bir Türkiye kültürü geh'ştir-
mek çabasında olduğunu belirtti. Türkiye
Yazarlar Sendikası Başkanı Oktay Akbal.
Sıvas kıyımındaki kültür şehitleri için izleyi-
aleri bir dakikahk saygı duruşuna davet et-
ti.
Gecede Varlık dergisinin ocak 1991'deki
1000. sayısı etkinh'kleri çerçevesinde başlatı-
lan Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri de
bu yılki sahiplerinı buldu. Şiir dalında kaza-
nan Mesut Adnan ödülünü Kemal Özer'den
alırken. ö> kü dahndakı odülü Ülkü Çadırcı,
Tank Dursun K.'danaldı.
ARAYIŞ
TOKTAMIŞ ATE§
Din ve Vıcdan Ozgürtûğü
Geçenlerde TVTde, izleme fırsatını bulamadığım bir
açık oturum yayımlanmış. Bu açık oturumu izleyen bir-
kaç dostum ve birkaç okuyucum; engin yöneticilik dene-
yimi buiunan bir RP'linin, Sayın Oğuzhan Asiltürk'ün
dile getirdiği bir görüşü aktarınca, bu konuya eğilmek
gereğini duydum.
Çok genç yaşlarından beri siyasal yaşamın içinde
olan ve düşünce yapısından kaynaklanan kimi "takıntı-
ları" dışında. ciddi bir açığı ve gafı bulunmayan Asiltürk,
laiklik konusunda bir öneride bulunmuş. "Şu laiklik söz-
cüğünü bırakalım, yerine din ve vicdan özgürlüğü kavra-
mını kullanalım" demiş (Kendim izlemedim ama, birkaç
kişi aynı şeyi söylediği için doğru kabul ediyorum).
Ayrıca Sayın Asiltürk bu oturumda yinelemiş olsa da
olmasa da; bu görüş, kimi siyasetçiler tarafından dile
getirilmiş ve kimi yazarlar tarafından kaleme alınmış bir
görüştür. Açıkoturuma katılan diğer konuşmacılar ciddi
bir karşı çıkışta bıüunmamışlar ama, bence bu görüş,
laik cumhuriyetimizin temeline konulmuş bir el bombası
kadar tehlikeli bir görüştür.
Tehlikeli bir görüştür, çünkü ilk bakışta mantıklı ve
masum bir görüş izlenimi vermektedir.
Tehlikeli bir görüştür, çünkü laiklik kavramını saptır-
makta; din ve vicdan özgürlüğü ile karıştırılmasına ne-
den olmaktadır. Şimdi bu hususları biraz derinliğine ir-
deleyelim.
Din ve vicdan özgürlüğü, hiç kuşkusuz insanoğlunun
(ve insankızının) uğruna yüzyıllarca savaşım verdiği bir
özgürlüktür. Ve günümüz dünyasında bile, kimi insanla-
rın din ve vicdan özgürlüklerinin olmaması, insanlık adı-
na utanılacak bir şeydir. Ancak her laik toplumsal dü-
zende insanların din ve vicdan özgürlüğünün mutlak bir
biçimde olmasına karşın; din ve vicdan özgürlüğünün
olduğu her toplumsal düzen, mutlaka laik bir düzen de-
ğildir. Oaha doğrusu laik bir düzen olmayabilir.
Din ve vicdan özgürlüğü; laiklikten çok, sekularizm ve
hoşgörü kavramlarına yakındır. Fakat bu üç kavram da
zaman zaman birbirleriyle karıştırılmaktadır (Bu kav-
ramları yakında Ümit Yaymcılık tarafından basılacak
olan "Laiklik ve Türkiye" başlıklı kitabımda daha geniş
bir biçimde ele alıyorum).
Gerçekten en üst düzeylerde ve en seçkin kalemler
tarafından bile karıştırılan dört kavramla karşı karşıya
bulunmaktayız: Laiklik, hoşgörü, din ve vicdan özgürlü-
ğü ve nihayet sekularizm.
Öncelikle şunu vurgulamak isterim ki laiklik dışındaki
üç kavram, aşağı yukarı aynı olguyu betimlemektedir.
Hoşgörü, birtoplumdayaşayan insanların birbirlerine
ve inançlarına karşı tahammüllü ve sevecen olmaları
demektir.
Din ve vicdan özgürlüğü, insanların bu inançları konu-
sundaki hoşgörünün, yasalar tarafından güvence altına
alınması demektir.
Sekularizm, aşağı yukarı, din ve vicdan özgürlüğü ile
aynı şeydir.
Laiklik ise tüm bunlara ek olarak egemenliğin kayna-
ğının Tanrı değil, halk olması demektir.
*Yönetenlerin "yönetme yetkisini" Tann'dan değil,
halktan alması; yasaların kaynağının "Tanrı buyruğu"
değil, halkın özgür iradesi olması demektir. Laik bir top-
lumda, hiç kuşkusuz din ve vicdan özgürlüğü vardır
ama, bunun ötesinde bir de "egemenliğin kaynağının
halk" olmast özelliği vardır.
örneğrnOsmanh Imparatortuğu, teokratik birimpara-
torluktu. Yani bir din devletiydi. Padişah aynı zamanda
Hz. Muhammed'in "halef'i, "İslam Halifesi" idi. Ancak
Osmanlı imparatorluğu'nun yönetim felsefesi, daha ku-
rulduğu dönemden itibaren hoşgörüye dayanıyordu.
Çok uluslu yapısı içinde "kulların", din ve vicdan öz-
gürlüğü vardı ve kimi alanlarda seküler bir yapıya sahip-
ti. Zaten bu özellikleri olmasa kısa sürede bir "cihan im-
paratorluğuna" dönüşemez ve 600 yıl yaşayamazdı.
Ancak Osmanlı Imparatorluğu laikdeğildi. Mutlak yet-
kilerle donatılmış buiunan padişahın bu yetkisinin kay-
nağı "Tanrısal'dı. Ve imparatorluk tebası; her ne kadar
din ve vicdan özgürlüğüne sahipseler de netice olarak
"padişahın kullan" idiler. Kaderleri, padişahın iki duda-
ğının arasında idi. Arada bir padişahların sonu da kötü
olurdu ama, bu başka bir meseledir.
Bugünlerde sık sık, "Yüzde 98'i Müslüman olan halk"
ifadesini duyuyoruz. Doğrudur. Bu halkın yüzde doksan
sekizi tertemiz Müslümandır ama, aynı halk Atatürk'ün
oluşturduğu sağlam temeller üzerinde. "kul" olmaktan
kurtulmuş ve kendi kaderini kendi belirleyen "vatan-
daş" durumuna gelmiştir. Egemenlik hakkını kimseye
vermek istememektedir. Yaklaşık yarım yüzyıldır yapı-
lan özgür ve dürüst seçimlerin sonuçları, bunu açıkça
göstermektedir.
Laiklik, cumhuriyetimizin temelidir, halk egemenliği-
nin temelidir, özgürlükçü demokrasinin temelidir. Laik-
lik olmadan ne demokrasi olur ne de halk egemenliği.
Kullanılan kavramlan dikkatli seçmek gerekir.
Bezirci'yi anma günü
• BL RSA (Cumhuriyet)- Halkevleri
Demeği Osmangazi Şubesi,
yazar-eleştirmen Asım Bezirci'yi anma
günü düzenledi. Yannsaat 14.00'de
Osmangazi Halkevi'nde gerçekleştirilecek
etkinliğe, sınema ve tiyatro sanatçısı
Gtilsen Tuncer. Evrensel Kültür Dergisi
Yazıişleri Müdürü Meral Gündoğdu ve
şairNahitKayabaşıkatılacak. Etkinlikte
müzik ve şiir dinletilerine de yer verilecek.
Kocagöz'ün durumu iyiye gidiyor
• İZMİR (AA) - Geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu İzmir
Yeşilyurt Devlet Hastanesi'nekaldınlarakameliyatedilen
yazarSamim Kocagöz'ün (76) sağlık durumunun iyiye gittiği
bildirildi. Önceki gün aniden rahatsızlanarak Yeşilyurt DevTet
Hastanesı'ne kaldınlan yazar Samim Kocagöz'e "bağırsak
tıkanıklığı" teşhisi konuldu. Aynı gün yaklaşık 1.5 saat süren
ameliyat sonrasında 3. hariciye servisinde bakıma alındı.
Yetkililer, Samim Kocagöz'ün nabız ve tansiyonunun normal
seyrinedöndüğünü. sağlık durumunun hızla iyiye gittiğini
belirttiler.
Supiyeli kadın mağazada öldûrûldü
İstanbul Haber Servisi
-Suriye uyruklu bir
kadın, Fatih'te
alışveriş yapmak için
geldiği mağazanın
çıkışında, yanındaki
kimliği belirsiz kişi
tarafından öldürüldü.
Suriye uyruklu Silivya Boziçadlı kadın^ yanında birerkekle
dün saat 13.30 sıralannda Fatıh Fevzi Paşa Caddesi 11
numarada buiunan, Mustafa Ünal'aait Butik Hamle adlı giyim
mağazasına geldi. Silivya Boziç'in bir pardösü beğenmesine
karşın yanındaki kişi pardösüyü almaymca çift tartışmaya
başladı. Tartışmanın kavgayadönüşmesi üzerine çift
mağazadan çıktı. Mağaza çıkışında kimliği belirsizerkek,
Silivya Boziç'i tabancayla şakağından vurdu. Türkiye'ye sık sık
geldiği öğrenilen Boziçolay yerinde ölürken, sanık iseyaya
olarak kaçtı.