Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA ıı ı ı.nınıuı. ı wx wwı*tMH I t&l
10 EKONOMI
BORSA VERILERI
Endeksler
Bilesik
Mali
Sanayi
Onceki
10443.48
8457 76
11769.02
işlem hacmi(Öncekı)
Işlem miktarı(öncekı)
Dünkü
10617.08
8631.34
11950.88
FarKÇ/.)
1.66
2.05
1.54
585.289 142 175
91096.456 5
BOflSA 16 TEMMUZ 1983
Afyon Çımenta
Ulltltl
Akbank
Akçtmento
«a
AktaşElektrk
AlönyunusÇ«şme
Çukurova Elaktnk
ÇukurovaYenı
Esbank
Fenış Alumtnyufn
Gofton Işıi
IzmırDemırCelık
KoçHoldmg
KoçYatfnm ' '•
MedyaHo-dıng
Mensucat Saniraı
*m
Mıgros
Marmarıs Martı Oteı
Netaş
H l l
Nığde
OkanTekstıl
Otrnuksa
Parsan
PegPrcrfılo
Petkım
MnftMIv
Pımaş
Pınarl>n
PMMMM
Polylen
PınarSu
Rabak
Sabah Yayıncılık
Sanlral Holdıng
Srfaş
Soksa
SonrrezFılamenl
TamSıgora
TtoMrMta
TirtlcfkMk
Tetetaş
îezsan
T Garanp Bankası
TurfcrtsraYoNarr
T iş B Kurucu
Tıre Kutsan
Tlş Bankası (A)
T IşBankasıB)
Toorak Kajıt
Transaırk Hotdıng
TSKS
TurVTuborg
Tucas »etroicülük
Tupraç
Tuiunbank
6-00
10 50:
4000
1UM
' 556 033
569 580
557 300
U M
11750
10 750
4.4S0
7500
8400
U M
17 750
26 000
2400
14 750
9.100
97 000
ujm
II.7M
nUM
H4.M4
581 757
1 " 8 331
2M.1M
vz.na
U12
44.121
188146
1J7Z.77f
747 750
79 307
57 000
1NLM*
14000
7000
M.M
69 100
6 772
UMJM
11UZ*
5000
İ\LU$
-6000
ut.ni
soooo
0
İ.I72.M*
55 090
18 0OO
1 103 500
112.M*
1O.MI
tUM
•4900
'3000
64 188
m.m
'07 700
6a 113
994 600
94.4H
30 413
1.318 900
6000
72 660
125 967
1 :
ŞİKETUR VE
OKUUAMN DİKKATİNEI
ENİYİKALİTEŞAPKA,
I-ŞHİRI, ÇANTA.
EŞOFMAN, HAVLU V.S.
BASKİU VEYA BASKJSJZ
YAPIUR.
IEL: 26095 01
SERAMİK ATÛLYE
ÇALIŞMALARIMIZDAN
YARARLANABİLİRSİNİZ
346 73 86
MODA
KOZAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Sayı.1991 215
Da\aa Hazine vekılı tarafından davalılar Kozan Hamam köyün-
den Ismaıl oğlu Zi> a Özdemir ile İsmail kıa Sabriye Özdemir ve arka-
daşlan aleyhine aynı köy 176 ve 178 parsellerin tapulannın iptali ile
tescil \e meni müdahale davasında bu davalılara tebligat yapılama-
nuş olup adrcsleri tespit edilemediğinden ılanen tebhğe karar venlmış
olmakla,
Da\alıJar Sabriye Özdemir iJe Ziya Özdemır'in duruşma günü
olan 24.9.1993 günü saat 8.10'da delillen ile bırlikte Kozan 1. Aslıye
Hukuk Mahkemesi duruşma salonunda bisrzat fiazır olmalan veya
kendılcnnı bır vekılle tcnı^ıl ettırmelen, aksı halde duru^manın >ok-
luklarında devam cdip karar verileceğı hususu ilanen teblığ olunur.
BORSA NOTLARI ABDURRAHMAN YILDIRIM
TophanebankerininendazesiyokizküçükyatınmcıIannEndeks
8000'den sonra Borsa'ya
doğrudan girmesini uygun
bulmadığımıa defaiarca
tekrarladık. Bunun
karşılığında baa
aracılardan eleştiri aidık. Bugünlerde
rastladiğım bırkaç araci kurum sahibinden
'Borsa konusunda çok karamsar olduğumu'
duyunca yazmaya karar verdim. Öncelikle
fıyatlann ortalama olarak makul düzeylere
ulaştığınıdüşünü\orum. Fiyat kazançoranı
Borsa'ya gelin çağnsı
yaptığımızda bir şey yoktu
da şimdi dolaylı gelin,
kolektif yatınm araçlanyla
gelin deyince mi karamsar
(kötü) oluyoruz.
2O'ye yaklaşmış durumda. Fiyatlar daha da
yükselirse şişme meydana gelecfektir. Bugün
Borsa'da fiyatı şişen hisse senetleri yanında
ucuz kalanlar mutlaka vardır. Ama ucuz
hisseleri küçük tasarruf sahibinin bulup
keşfetmesini bekleyemiyorum. Bu nedenle
Endeks'in yükseleceğini tahmin
etmemize karşılık küçük tasarruf
sahiplerinin, bu işin acemilerinin bu
aşamadan sonra Borsa'ya doğrudan
girmesini önermiyoruz.
•••
Biz küçük tasarruf sahibini Endeks 35OO"e
indiği geçen kasım ayında Borsa'ya
çağırmıştık. 9 kasımda bu köşede, Borsa'nın
orta vadeli yükselişe geçebileceğini
belirterek te> akkuzda olmanın zamanıdır'
demiştik. 16 kasımda ise 'Sigarayı bırak,
hissesenedinebak'demiştik. Birteksigara
fiyatı olan 550 TL'nin altına inmiş. karh
çalışan şirketlerin v arlığına dikkat
çekmiştik. 'Bugünlerde oluşturulacak bir
portföy iki a> gibi kısa bir zamanda dahi iyi
bir prim yapabilir" demiştik.
21 kasımda ise 'kumbara' uygulaması ile
toplanacak bozuk paralann hisse senetlerine
yatınlmasını vearacı kurumlann böyle bir
kampanya düzenlemesini önermiş, 'Doldur
kumbarayı dön köşeyi' önerisinde bulunmuştu.
14Ekim 1992'detelevizyonda'Ekonomi
Dosyası' programında şunlan şöylemiştik:
"Borsa iki yılı aşan bir düşüşten sonra sanki
bir düzlüğc çıkmış gibi. Siyasi ve ekonomik
olayların aleyhine olmasına karşılık düşüşe
direniyor. Kendine taban vapma, zemin
hazırlama arayışlan içinde."
18 Kasım 1992 tarihindeki televizyon
programında yıne şunlan kaydetmiştik:
'"Kâr eden sanayi şirketlerinin hisseleri bir
tane sigarafi>atına satılıyor. Borsa'nın 2.5
yıla varan bir düşüş trendinden sonra geldiği
bufiyatdüzeyleri portföy oluşturmak için iyi
bir fırsat olarak değerlendiriyonız. Kareden,
yeni yatırıma girmeyccek şirketlerin
hisselerinden oluşturulacak pörfö'yün kısa.
orta ve uzun, rüm vadelerde iyi bir kazanç
sağlayacağını tahmin ediyorum."
Biz o tarihte yaptığımız alım çağnsına
karşılık henüz satım çağnsında
bulunmadık.
Çünkü fıyatlann daha da yükseleceğini
tahmin ediyoruz. Buna karşılık flyatlann
geldiği bu düzeylerde küçük tasarrufçulara
aynı çağnyı yapamıyoruz. Yapabilmemiz
için Endeks'in 30 bini göreceğine
inanmamızlazım.Çünkü lObinler
düzeyindegirecek küçük tasarruf sahibinin
15-20 bin Endeks'te çıkamayacağını
düşünüyoruz. Kar tatlı gelecek vegeç
kalacaklardır. Kendisi kazandığ] için
arkadaşını getirip onun da 'başını
yakacaktır.'
•••
Borsa'ya gelin çağnsı yaptığımızda bir şey
yoktu da şimdi dolaylı gelin, kolektif yatınm
araçlanyla gelin deyince mi karamsar (kötü)
oluyoruz. Fiyat kazanç oranının 20'ye
ulaştığmı hatırlatınca da 'modası geçmiş bir
kriteri' gündeme getiriyormuşuz. Bugünkü
fiyat, kazanç oranıasıl, I993sonunakadar
kazanılacağı tahmin edilen kârlara göre
yapılmalıymış. Sanki 1987ve 1990'daki
fiyat kazanç oranlan böyle hesaplanmış.
Bugün bu eleştirileri yapanlar, piyasanın
durgun zamanlannda yatınmcılan harekete
geçirmek için fiyatlann ne kadardüştüğünü
aynı resyoilevurguluyorlardı. Fiyatlar
yükselince ve ölçü kaçmlmak istenince,
kriterin modası geçiyordu.
Kim ne derse desin. ben bir şeyi bilinm:
Değerinin altına inen malı alan veya
değerinin üzerineçıkan malı satan, kazanır.
Sonuç: "Herkesin arşınına göre bez
vermezler.'
Akbonk'takar
patkanası
^ l l i y AkftfToptemı
^ j r Mevâiât
Plasmartar
Sermaye
ûzkaynafdar
Kar
Vergı
Netkar
ûzkaynak verimhlıŞ
A , Aiöif vertmtiîiğt
^Jr Faiz geiın
FaJz dsşı ge)*r
Faiz gideri
Faiz disı gîder
Kar
Vergi
Netkar
M/M/lî
24,609571
16.718.555
10İ32İ63
1500.000
3.147.SM
624017
102.192
52tfi35
33.16
tıe
3.1^857
149.138
1.831438
820.5C
624.017
102.198
521.825
M/l/S»
34İ36.496
22.568347
16.747.465
Z500.000
4.386.515
1.731.664
399599
1.332.065
60.73
7.56
kaMc
IW5.147.695
221İ22
2.332.419
1.304.834
1.731İ64
399.599
1.332Ü65
43.18
34.43
6367
6667
3936
177.50
29103
155.27
T*61.38
48J3
23.12
59.02
177.50
291.03
155.27
Ticaret Bakanı Needham 19 işadamıyla Türkiye'de
Ingilizler zemin yokluyor
Ekonomi Servisi- Akbank'ta 1993 yılının ilk altı ayında kar patla-
ması yaşandı. Banka bu vılm ilk altı ayında 1 trihon 732 mihar tira
kar elde etti. 1992 yılının ocak-haziran döneminde 521 mihar 825
milyon lira kar eden Akbank, bu yılın a\nı döneminde karını \üzde
178 oranında arttırarak 1 trilyon 732 miiyar lira> a çıkardı. Akbank
Genel Müdürü Hamit Belli, bu sonuçlann alınmasında banka aktifle-
rinin en iyi şekilde değerlcndirilmcsi \e banka yönetiminin dinamik
bir şekikte piyasa şartlannı takip etmesinin etkili olduğunu söyledi.
Ekonomi Senisi- İngiltere Ticaret Bakanı
Richard Needham ve beraberinde getirdiği 24
İngıliz işadamı Türk işadamlanyla görüşüp
yatınm ve ortaklıklar konusunda ışbirliğine gi-
decek. İngiltere Ticaret Bakanı Needham'ın zi-
vareti İngiltere ile Türkiye
arasındaki diplomatik ilişki-
lerin başlangıcının 200. yı-
ldönümü çerçevesinde baş-
latılan programın bir bölü-
münü oluşturuyor.
Ziyaret sırasında aynca
Türkiye'deki bazı özelleşür-
me projeleri konusunda
•deneyimli" İngilizlerden gö-
rüş, fıkir ve öneri alınacağı
da belirtiliyor.
Dün Türkive'ye gelen
-4ngiliz Bakan ve işadamlan.
Ingiltere Konsolosluğu'nda
bugün Türk işadamlan ile
tanışma yemeğinde.bir araya
gelecek.
İstanbul Belediye Başkanı jNurerrin Sözen'in
de katılacağı yemeğe davetlı Türk işadamlan
arasında SakıpSabancı, Nejat Eczacıbaşı, Halis
Komili, Bülent Eczacıbaşı. Yavuz Canevi, Ömer
Türk işadamlanyla
görüşmeler yapacak
olan Needham ve
İngiliz işadamlan,
antma tesislerinden
doğal gaz dağıtım
şebekesine değin
değişen konularda
'özelleştirmeye
yardımcı olmak' ve
işbirliği' olanaklannı
irdeleyecek.
Dinckök, Şarık Tara, Necla Kavala, Üzeyir
Carih. İshak Alaton, Feyyaz Berker de yer alı-
yor.
A\ın 19'una kadar İstanbul'da kalacak he-
vet. Türk işadamlanyla yapacaklan ikili gö-
rüşmelerin dışında Gebze
Sanayi Bölgesi ileçeşitli özel
s^ktör tesislerini gezecekler.
Richard Needham. 19
temmuz pazartesi günü
TÜSİADın vereceği öğle
yemeğinde konuşmacı ola-
rak yer alacak ve görüşleri-
ni aktaracak.
19-21 temmuz arasında
Ankara'da görüşmelerde
bulunacak heyetin Türki-
ve'ye geliş amaçlan arası-
nda ekonomik durgunluk-
tan çıkan İngiltere'nin Tür-
kiye ile ekonomik, ticari iliş-
kiîerin geliştirilmesi de yer
alıyor.
Yönetim Kurulu, vegenel müdür düzeyinde
oluşan İngiliz heyetinin Türkiye'de daha çok,
doğalgaz, su antma, belediye hizmetleri gibi
konularla ilgilenmeleri bekleniyor.
Maden-İş Başkanı:
Birleşme,
gücümüzü
artüracak
Ekonomi Şervisi- DÎSK'e
bağlı Maden İş Sendikası'nın
Başkanı Murat Tpkmak, Ba-
ğımsız Otomobil İş Sendikası
ile birleşme çalışmalannın son
aşamaya geldiğini söyledi.
Maden İş Sendikası'mn yö-
neticileri ile birlikte Türkiye
sendikal hareketi ve sendika-
lannın ileriye dönük çalışma-
lan hakkmda bilgi veren Mu-
rat Tokmak şöyle konuştu:
. "3-4 temmuzda yapılan ge-
nel kurulda sendikamız 84
üyemizin oyuyla Otomobil-Iş
Sendikası ile birleşmeye karar
verdi.
Birleşik Metal İşçileri Sen-
dikası adı altında birleştikten
sonra metal iş kolunda daha
güçlü bir örgütün yaraüla-
cağına inanıyoruz."
YAT1RIM FONLARI IBTEMMUZUBS
Kablma Bugün Kablma Bugün
belgesiadı Deg. % belgesiadı Değ. %
lşYatırım-1 251.277 015 TütünFon-1 132 453 015
JşYatırım-2 131.679 044 TütunFon-2 36 109 014
İş Yatırım-3 67.130 015 MıtsuıFon-1 407 313 0.14
İş Yatırım-4 44.782 010 MıtsuıFon-2 44 107 012
lşYatınm-5 23180 0.65 FınansFon-2 82 447 0 44
lşYatırım-6 48136 0.14 FınansFon-3 64.216 016
İşYatırım-7 13176 0.63 FınansForv4 47239 081
lnterfon-1 172.151 014 FınansFon-5 41838 0 16
lnterfon-2 129.176 0.14 ZiraatFon-1 74 311 0 78
interfon-3 72.767 0.14 ZiraatFon-2 53 932 0 61
interfon-4 73-671 0.14 . Zir. Başak For 53 617 0 15
lnterfon-5 18.189 0.79 ZiraatFon-t 49.161 0 15
• lktısatYaî-3 60.568 015 HalkFon-1 74.183 0 33
j lktısatYat-4 61.187 0 15 HalkFon-2 53.722 0 29
İktAtılımFon 57.750 0 90 HalkFon-3 46.826 0 32
Gar.Yatırım-1 191.092 0 14 PamukFon 72.128 0.18
Gar Yatırım-2 71.427 0 13 PamukHisse 47.833 0.36
Gar Yatırım-3 46.953 0 12 EmlakFon-1 60.330 0.15
Gar Yatırım-4 31.757 137 EmlakFon-2 46.754 0 58
Gar Yatmm-5 31.297 0.29 Emlakinvest 17.444 0 57
EsbankFoni 187.025 0.15 EmlakDenizF 56.849 0.16
EsbankFon2 61.707 0.14 lmpexFon1 61.190 0.15
EsbankFon3 45.871 0.15 lmpexFon2 46.295 0.15
YKBYatırımF. 164.540 0.15 SümerFon 44.126 0.15
YKBSektorF 132712 014 EgeFon-1 43.371 0.12
YKBHisseF. 185 765 0.55 EgeFon-2 18 612 0.13
YKBKamuF 130138 0.14 KalkınmaF 49.136 0.16
YKBLıkitF 113.413 0.14 DemırFon-1 42.824 0.66
YKBKarmaF. 129.412 0.14 DemirFon-2 22.305 0.13
YKBAktifF. 43.709 0.09 OrtakFon 39.715 0.14
VakıfFon-2 305.344 0.23 TürkbankFon 38 710 0.20
VakıfFon-3 57.043 0.14 NetFon 39 695 0.14
VakıfHisse 45.126 111 EtıFon 40.618 0.16
VakıfDunya 49.635 0 30 TSKBUzmanF. 27.476 0.73
VakıfFon-6 34.698 014 Akfon 20.026 015
DışMavıFon 110.832 0 77 AkKarmaFon 10 032 015
DışbankBeyaz 195.715 0 78 TekstilFon 13 213 014
DışbankPembe 50.361 0 20 Atafon 10 830 0 82
MERKEZ BANKASIKURLARI I7TEMMUZI99*
CİNSİ
lABODoları
1 Alman Markı
1 Avustralya Doları
1 AvusturyaŞılinı
1 Belçika Frangı
1 Danimarka Kronu
1 Fin Markkası
1 Fransız Frangı
1 Hollanda Florini
11svec Kronu
1 İsviçre Frangı
lOOftalyanLireti
1 JaponYeni
1 Kanada Doları
1 Norveç Kronu
1 Sterlin
1 S.ArabistanRıyali
DÖVtZ
11246.46
6519.68
7631.85
925.25
315.47
1674.97
1937 51
190845
5791.17
1399.22
7402.40
70407
103.80
8774.65
1526.54
16650.38
2998.98
SATI?
11269.00
6532.75
7647.14
927.11
316.10
1678.33
1941.39
1912 27
5802.78
1402 02
7417.23
705.48
104.01
8792.23
1529.60
16683.75
3004.99
EFEKTİF
AU?
11235.21
6513.16
7517.37
924.32
312.31
1658.22
191813
1906.54
5785.38
138523
7395.00
697.03
102.24
8643.03
1511.27
16633.73
2954.00
SATIŞ
11302.81
6552 35
767008
929.89
317 05
168336
1947 21
1918.01
5620 19
140623
7439.48
707.60
104.32
8818.61
1534.19
16733.80
3014.00
ÇAPRAZ KURLAR
1 ABD DOLARI
1 7250
14736
12 1550
6.7144
58046
5.8930
19420
135.75
8 0377
1.5193
1597 35
108.35
1.2817
7.3673
3.7501
ISttrHr
1EÖJ:
SOft:
SOfi:
AlMnMarkı
AnutpalyaOoian
AvastıryıŞİNıi
DMimarkaKronı
RnMarkkası
FmsaFnaıı
Hol«ı«aHopfeıi
İspaayıl Pszetuı
fsvvç KPOM
İsviçre FFIMJ
RalyaıUrttl
Ja#MVni
KauiaDalın
Norveç Krtnı
S.AralılstaıRlyall
1.4805 ABD Dobn
1 1271 ABD Doları
1.3841 ABD Delan
15597.12TL
KONUK YAZAR MUZAFFER HİÇYIL^MAZ
SER8EST DÖVİZ
CİNSİ
ABD Doları
Alman Markı
İsviçre Frangı
Fransız Frangı
Hollanda Florını
İngiliz Sterlını
S Arab.Rıyali
AvusturyaŞilıni
100ltal Lıretı
ALIŞ
11310
6530
7405
1907
5795
16700
2980
925
703
SATIŞ
11370
6560
7455
1915
5825
16900
3010
932
715
ALTIN
CİNSİ
Cumhunyet
Reşat
24ayaraltın
22ayaroılezık
AUŞ
955 000
1000 000
143 000
127 800
SATIŞ
975 000
1050 000
143.500
141000
MERKEZ BANKASI
Emsyon ı15 Temmuzi
mnyar
• TL Interbankfaızlerı °'O
61 96
Işlem Hacmr2 911 Omılyar
Geceıık % 45-50
Haftalık repo %58
Avlıkreoo. ~-oB2
Türkiye Bu Denli Zengin mi?
DÜNV» BMBAUUII
Attının onsu: 391 60 dolar
ABDDolan: 1.7250 Alman Markı
108 30 JaponYeni
1 4830İ Sterlıni
Petrolün varifl: 16 40 dolar
7
1 Haziran 1993 tarihli TC Merkez
Bankası haftalık vaziyetine bakar-
ken, banka kasalannda 4.1 trilyon
lira tutarında yabancı paranın-dövi-
zin "efektif deposu" kalemi altında
tutulmakta olduğunu görünce, göz-
lerime inanamadım. 4.1 trilyon lira tutarın-
da, hem de konvertibl yabancı banknotun
banka kasalannda tutulması, yaklaşık 300
milyon Amerikan Dolarlık bir rezervin ülke
yararına katkısı olmaksızın, tıpkı sandıktaki,
yastık altındaki, moda deyişle, altın
varlığının ülke ekonomisi dışında tutulması
ile eşanlamlıydı. Türkiye'nin rezervlerinde-
ki iyiliğe rağmen hâlâ borçlanarak bu re-
zerv düzeyini tutturduğu düşünüldüğünde
ve birkaç yüz dolarlık borçlanmaların hâlâ
önemli haber olduğu anımsandığında, bu
rakam hayret verici bir büyüklük, israf bü-
yüklüğü idi.
Bu düşünce ve merakla, haftalık vaziyet-
leri geriye doğru inceledi-
ğimde, durumun hep benzer
olduğunu üzülerek gördüm.
Türkiye gibi hep faiz öde-
yerek borçlanan bir ülke, dış
ülkelere bu efektif deposun-
daki banknotların emisyonu-
nu yapan zengin ülkeler 300
milyon dolar gibi bir kaynağı
faizsiz kredi olarak veriyor
ve bunu hafta hafta "rezerv"
diye tutuyordu.
Ekonominin basit kuralları
vardır. örneğin. emisyonu 5.1 trilyon TL
olan TC Merkez Bankası, bu banknotları
elinde tutan TC vatandaşlarına 5.1 trilyon
bir şeyler borçludur. Aynı şekilde, ülke pa-
rası TL olan Kuzey Kıbrıs TC halkı, ellerin-
deki TL kadar TC'ye kredi vermişlerdir.
Son günlerde, Kuzey Irak halkı TL kullan-
mak istiyor dendiğinde, lehte ve aleyhte
olanlar, bu basit gerçeğigörmemişlerveTL
kullanmak isteyen Kuzey Iraklıların TC'ye
borç veren durumuna gireceklerini düşün-
memişlerdir.
Panama'nın uiusal parası ABD Doları'-
dır. Bu nedenle, Panama ülkesi ve halkı el-
lerindeki ABD Doları kadar bir meblağı,
ABD'ye faizsiz kredi olarak veren bir ülke
durumundadır. Bu basit doğru ışığında, ka-
salarında TL 4.1 trilyon bulunduran TCMB
Türkiye'nin bu miktar varlığını, o paralann
ait olduğu ülkelere faizsiz kredi olarak veri-
yor demektir. Bunun nedenleri nelerolabilir
sorusu, son derece önem kazanmaktadır.
Aklıma gelenleri sıralayayım:
* Türk insanı, ülke parası TL'den kopmak-
ta ve parasını, bankacılık sistemine de gü-
venmediğinden yabancı ülkeler nakit pa-
rası olarak tutmaktadır. TCMB de kasalan-
nda 300 milyon dolar tutarında yabancı
banknotu halkın istemini karşılayabilmek
için tutmaktadır.
* Son yıllarda döviz tevdiat ve kredi mek-
toplu döviz hesaplarındaki hızlı artış karşı-
sında, TCMB bankacılık sistemine ve kendi-
sine olası bir nakit hücumu halinde, bir çeşit
sigorta olarak disponibilite disiplini uygula-
makta, böylece, toplanan mevduatın, dövi-
zin maliyeti, sanılanın üstünde olmaktadır.
* Türkiye'de yabancı banknot ticareti, ge-
lişmiş bir sektördür ve TCMB bu sektörün
gereksinimlerini ülkenin 300 milyon dolarlık
rezervini atıl tutarak karşılamaktadır.
* Türkiye, uluslararası kayıtsız ekonomik
faaliyetler için bir uluslara-
rası geçiş yeridir ve TCMB
bu tür aktivitelere bilerek/
bilmeyerek, isteyerek/iste-
meyerek, destek olmak-
tadır.
* TCMB fon yöntemi. dün-
ya para piyasaları işlemle-
rinde ve Türkiye'de banka-
lar arası parasal işlemlerde
başarılı olurken, kendi mali
efektif kaynaklanna yeterli
vakit ayıramamakta ve re-
zerv borçlanması yaparken, atıl rezerv tuta-
rak, Türk halkına ve devletine gereksiz faiz
ödettirmektedir.
* Veya, THY, TCMB'nin banknot nakille-
rine sıcak bakmamakta ve bu banknotları il-
gili ülkelere taşımakta nazlanmaktadır.
Veya bu tür fiziki para ulaşım ve sigorta
masrafları, 300 milyon doların nemalandı-
rılmadan kasalarda tutulmasını daha karlı
kılmaktadır.
Son olarak, neden, yukarıdakilerin "hep-
sinden biraz' şeklinde açıklanabilir. Ama
neden ne olursa olsun, madalyonun tersin-
den bakıldığında "ülke ekonomisine katkısı
sorgulanabilir" bir varlık olan rezervlerin
bu büyüklükte bir bölümünün banknot şek-
linde tutulması, ülkenin tüm dış varlıklarını
yabancı ülkelercedondurulmasıgibi politik-
stratejik bir olasılık dışında, savunulabilir
görünmemektedir.
Türk insanı, ülke parası
TL'den kopmakta ve
parasını, bankacılık
sistemine de
güvenmediğinden
yabancı ülkeler nakit
parası olarak
tutmaktadır.