Katalog

21 NİSAN1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Karabağ'da geçiciateşkes • BAKÜ (AA) - Âzerbaycan hükümeü, Dağlık Karabağ bölgesı ve çevresinde iki inlük ateşkes ilan etti. Âzerbaycan Savuruna Bakanhğı yetkilileri, ateşkesin bugün bölgeye giden AGİK heyetinin incelemelerini kolaylaştırmak amacıyla ilan edildiğini bildirdiler. Ateşkes, önceki gece TSİ 23.00'ten itibaren geçerli olacak ve AGİK heyetinin bölgede inceleme yapacağı 2 gün boyunca sürecek. Âzerbaycan Savunma Bakanı Dadaş Rizayev de, Gence, Fuzuü ve Karabağ bölgesinde önceki gün inceleme gezisine çıktı. Dün sabah bölgeye hareket eden AGİK heyeti de Akdam ve Hankendi'nde incelemelerde bulunacak. OlofPalme cinayeti • STOCKHOLM(AA)- İsveç'ın eski başbakanı Olof Palme'nın öldürülmesi olayının aydınlaıılmasına \önelıkçalışmalardevam ederken yeni bır iddıa ortaya atıldı. Norveç'ın ünlü a\ ukatlanndan Tor Eriing Straff, ıkı uyuşiurucu satıcısının. katilin kimliğine ilışkın açıklamalannın yer aldığı bir video kaseı buiunduğunu bildirdi. A\ ukat. kasetin içeriği hakkında fazla bilgi \ ermekten kaçınırken yakmda gereken açıkiamalan yapacağını söyledi Rubleterk ediliyor • MOSKOVA(AA)- Azerbaycan hükümetinin birkaç ay ıçinde, ülkede değişim birimi olarak Rus parası rubleyi kullanmaktan vazgeyerek yalnızca ulusal para birimi "Manat"ıgeçerlı değişim birimi ilan etmeye hazırlandığı bildirildi. İnterfaks Ajansı'nın bildırdığinegöre Azerbaycan'ın döviz rezenlennin 120milyon dolara ulaştığını hesaplayan Malıye Bakanhğı uzmanlan, bu rezerv miktannın manatın değerini desteklemeye yeterli olacağı göriişünden hareket ederek "Ruble bölgesini" terk etme çahşmalanna başladılar. Halk referandumda 45 yıllık nispi temsil sistemini yıktı, çoğunluk sistemine yol açıldı • • • • - • • • . - ' • • • . Italya'dakansızdevrimDış Haberter Scnisi - İlalyada secim sistemini değiştirme yolunda ılk adım atıldı. Hafta sonunda düzenlenen hal- koylamasında seçmenlerin yüzde 82.7'si senato üyelıği seçimlerinde nispi temsil sisteminden çoğunluk sistemine geçil- mesi yönünde ov kullandı. Siyasi göz- lemdlere göre böylelikle parlamento üyeliği seçimlerinde de çoğunluk siste- mine geçilmcsi yolu açılmış, bulunuyor. Başbakan Giuliano Amato. sonuçlar belli olduktan sonra yaptığı agklama- da, dört partiden oluşan koalisyon hü- kümeti içın görevin sona erdiğini, ancak yeni seçim sistemı altında yapılacak ya- pılacak yeni seçımlere kadar görevi sür- dürebileceklerini söyledi. İtalya'da geçen cumartesi ve pazar günlen yapılan halkoylamasından çı- kan sonuçlar 1948'den bu yana ülkede uygulanan nispi temsil sistemine son ve- rileceğim işaret ediyor. İtalyanlar parla- mento üyelği seçimlerinde de çoğunluk sistemine gecilmesiyle yıllardır özlemini duyduklan güçlü hükümetlere kavuşa- caklannı \e böylelikle başta >olsuzluk olmak üzere İtalya'da siyaseti yozlaştı- ran etkenlere son verileceğini umuyor- lar. • İtalya'da seçim sisteminin değiştirilmesinin önde gelen savunuculanndan biri reformisti Demokratik İttifak'ın lideri MarioSegni'ydi.Mario Segni, oylama sonuçlannı,' 'halkın zaferi" olarak niteledi. Siyasi gözlemcılere gore Benito Mus- solini gıbi faşist lederlere yolu kapamak amacıyla getirilen nispi temsil sistemi sonucunda oluşan kışa ömürlü zayıf ko- alisyon hükümetleri İtalya'da siyasi ya- şamı \ozlaştırdı. Bu yıl yapıîan bir araştırma. bu zayıflıklardan kaynakla- nan yolsuzluklann İtalya'ya 20 milyar dolara mal olduğunu ortaya koydu ki bu rakam en güçlü 5. endüstn sayılan İtalya'nın bütçe açığının beşte birine denk geliyor. Yolsuzlukla mücadele etmek amacıy- la 14 ay önce başlatılan "temİ7 eller" so- ruşturmasında ülkenin önde gelen polı- tikacılan ve işadamlan dahil bin 400 kişi tutuklandı ve yüzlercesi soruşturnmaya alındı. Bu ıkinciler arasında 7 kez baş- bakanlık yapmış Hıristiyan Demokrat Chıüo Andreotti. yine eski başbakanlar- dan Sosyalist Bettino Craxi de bulunu- yor Ezici çoğnuluk 'evet' dedi Halkoylamasında siyasi, ıktisadı ve toplumsal yaşamda reform yapümasına ilişkin olarak sorulan 8 soru da ezki bir çoğunlukla "evet" yanıtı aldı. Bunlar arasında partilere devkt bütçesınden mali yardım yapılmasının yasaklanması da bulunuvordu. Ajanslann bildırdiğine göre İtalyan basını halkoylaması sonuçlannı coş- kuyla karşıladı. La Republica gazetesi, "Bu İtalya'nın tatb devrimi" başlığıyla verdiği haberde, "Bugün yenı bir cum- huriyetin ilk günüdür" yonımun y.apü. Corriera della Sera. "Yeni bir İtalya doğdu" başlığını kullanarak hafta so- nunu, "2. Dünya Savaşı'nın sona erme- sinden sonra en tarihi an" olarak nitele- di. Haberde. "Hiç kimse böylesine gör- kemlı bir zafer beklemiyordu. Şimdi yapılması gereken bunu somutlaştır- maktır" denildi. II Giomale de benzer biçimde seçim sonuçlannı mcmnunıyetle karşılıdı ve, "Halkoylaması reformun önemli bir parçasıydı, ama en kolayı değildi" uya- nsında bulundu. Nitekim birçok yorumcu Cumhur- başkanı Oscar Lıogi Scalfaro'yu seçim sistemındekı değışiklığı ve ekonomik re- formlan uygulamaya koyacak bir geçici hükümet oluşturmak gibi zor sonınlar beklediğinde birleşiyor. BOSNA-HERSEK ABD,Bosna'ya müdahaleyitartışıyor WASHINGTON-LOND- RA (Ajanslar) - ABD'nin Sırp- lara karşı tek yanlı bir operas- yonu göz ardı etmediği, ancak müttefıklerle beraber yapılacak bir harekatı tercih etıiği bildiril- di. Beyaz Saray Sözcüsü George Stepanapulos, ABD'nin tek yanlı bir harekete geçip geçme- yeceği yolundaki bir soruyu yanıtlarken "Bunu. tamamen olmaz diye bir yana bırakmıyo- ruz. Ancak Başkan Biü Clinton çokuluslu bir operasyondan yana ve bu yüzden müttefiklen- mizle danışma halindeyiz" de- di. Stefanapulos'un bu açıkla- ması ile ABD yönetimi ilk kez Bosna'daki çatışmalan sona er- dirmek ve Sırplan banş anlaş- masını imalamaya zorlamak için tek yanlı bir operasyondan jor ile yaklaşık 50 dakika görüş- tüğünü, bugün de Fransa Cum- hurbaşkanı François Mitter- rand ile benzer bir görüşme ya- pacağını belirten Stefanapulos. ABD hükümetinin müuefıkleri ile görüştüğü. seçenekler arası- nda asken operasyonlar konu- sunun da buiunduğunu sövledi. Sırphelikopteri Bu arada, NATO uçaklan ilk kez Bosna üzerindeki uçuşa ya- sak bölgeyi Sırplann ihlal ettik- lerini saptadı. NATO yetkilile- ri, müttefîk uçaklannın dün radarda bir seri sınyalı takiben 400 metrenin altında uçuş ya- pan bir heükopter saptadıklan- nı bildirdiler. Yetkililer, helikopterin peşi- ne düştüklerini ve helikopterin. Sırp Hava Kuvveüeri'nin ana konuyla ılgili olarak önceki gün Ingıltere Başbakanı John Ma- & Luka'ya iniş yaptığını gözkdik- ıe n r a belirttiler. BM askerieri Srebrinca'dan tahliye ettikleri yaralılan Tuzla'ya götürdü. POLÎTIKADA SORUNLAR ERGUN BALa Özal'ın Dış Politikası Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ardından basınımızda çok sayıda yazı çıkıyor. Televizyonlarda sık sık açıkotu- rumlar düzenleniyor. Çeşitli görüşler ortaya atılıyor. Sanırız bir noktada herkes görüş birliği tçindedir Turgut özal çok zeki ve cesur bir liderdi. Onu eleştirenierin de objektif ölçülere göre kabul etmeleri gereken bu özellik- leriyle de bir dizi değişimin öncüsü oldu. Turgut Özal'ın başlattığı girişimlerin hepsinin olumlu sonuç verdiği ise kuşkusuz ileri sürülemez. Turgut özal'ın esnek ve pragmatik bir tutumla gerçek- ten başarılı olduğu dış politika atılımları vardır. Bunların arasında Yunanistanla ilgıli olanlar ilk akla gelenlerdir. Turgut Özal, kıta sahanlığı sorunu yüzünden savaşın eşiğine gelmiş olan Türkiye ile Yunanistan arasındaki tehlikeli tırmanmayı, ABD'de yattığı hastaneden yaptığı bır açıklama ile durdurmuştu. Özal'ın başarıya ulaşma- sa da Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu ile Davos sürecini başlatarak iki ülke arasında gerginliği yumuşatmaya çalıması da dış politikada olumlu bir giri- şimdi. Ancak Özal'ın Yunanistan konusunda gösterdiği pragmatizm ve esnekliği, Körfez Savaşı'nda gösterdiği söylenemez. özal, Irak, Kuveyt'i işgal ederetmez tered- düt etmeden Bağdat'ın karşısında yer almıştı. Bu doğ- ruydu. BM Güvenlik Konseyi'nin yaptırım kararına da derhal uyarak boru hattını kapatmıştı. Kimi çevrelerce eleştirilmesine rağmen bu da doğru bir karardı. Çünkü Türkiye'nin Irak-iran savaşı sırasında dürüst birtarafsız- lık politikası uygulamasına karşın Bağdat, savaş sona erer ermez su konusunda Türkiye'ye düşmanca bir tu- tum takınarak Arap ülkelerini Ankara'ya karşı kışkırt- mışt. Ama bize göre bu aşamadan sonra ABD'nin politi- kasına fazla angaje olunmuş, Saddam yönetimine iliş- kin gereksiz açıklamalar yapılmıştır. Saddam, tahmin edildiği gibi devrilmeyince Bağdafla ilişkilerde sorunlar çıkmış, Irak teröristlere destek vermiştir. Cumhurbaşkanı özal, Sovyetler Birliği nin dağılma- sından sonra Ortaasya'daki Türk cumhuriyetleri ile iliş- kileri geliştirmenin Türkiye açısından tarihsel önemi ol- duğunu görmüştü. Böylece Türkiye yeni bir stratejik ko- numa sahip olacak, Batı ile Doğu arasında köprü rolünü oynayacaktı. Bu politikanın, üzerinde fazla durulmayan başka bir yanı da vardı. Türkiye, ekonomik güç merkezi- nin kaymakta olduğu Pasifik havzasına açılma olanağını bulabilecekti. Nevarki "Türkiye'nin yüzyılı" yada"Adri- yatik'ten Çin'e kadar Türk dünyası" gibi deyişler bazı dış ülkeleri kuşkulandırmıştır. Cumhurbaşkanı özal'ın, emekli büyükelçi Sayın Şük- rü Elekdağ tarafından oluşturulan Karadeniz Ekonomik Işbirliği Bolgesi görüşünü destekleyerek o yolda yoğun çaba harcaması kuşkusuz olumlu bir dış politika girişimi idi. BunakarşılıkBosna-Hersekbunalımında yaptığı faz- la atılgan bazı açıklamalar. bolge ülkelerinde kuşku ya- ratmış, Ankara'nın ijizgisinden de farklılık göstermiştir. Ankara bu rahatsızlığı, Cumhurbaşkanı Özal'ın Kuzey Irak konusunda ortaya attığı görüşten de duymuştur »Cumhurbaşkanı Turgut özal daha çok tartışılacaktır. Ama görüşlerini kabul edelim ya da etmeyelim, dina-, mik bir kişiliği olduğu yadsınamaz. , , . .,.,^,1^ Zaman zaman yaptığı diplomatik ölçüleri aşan sivn ' açıklamalarmın ise dış politika açısından yarariı olduğu öne sürülemez. VEFAT VE BAŞSAGLIGI Türk Ulusunun önünde yeni ufuklar açan, Türk insanına 2000'li yılların bakış açısını kazandıran, içte güçlü, dışta saygın bir Türkiye için yaşayan, çağımızın yetiştirdiği ender devlet adamı, Türkiye'nin 8. Cumhurbaşkanı Sayın ani vefatını derin bir üzüntüyle öğrenmiş bulunmaktayız. Merhuma Tanrı f dan rahmet, kederli ailesine ve Türk Ulusuna başsağlığı dileriz. LAPİS ŞİRKETLER TOPLULUĞU APEL ÇELIK, SABIT BITER OZUSLU, ABDURREZZAK BAYDAR, BULEND ENER