Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 MART1993 PERŞEMBE 8 DIŞ HABERLER Honecker'e emekli aylığı • BONN(AA)-Şıh'de yaşayan eski Demokratik Almanya Devlet Başkanı Erich Honecker, Almanya'da açtığı davayi kazanarak ayda 800 mark (4.5 mih on TL) emekli aylığı almaya hak kazandı. A> lığı bağlayan Alman Sosyal Güvenlik Kuruluşu yetkilileri. Honecker'ın emekli aylığının Şili'deki adresine göndenleceğini belirttiler. Honecker'ın avukatı. Honecker'in onur aylığı alabilmesi için de mahkemeye başvurdu. Mahkeme, Honecker'in onur aylığı konusundakı karannı 8 haziranda verecek. Honecker bu davayı da kazanırsa ayda 1.400 mark emekli aybğı alacak. İran'da grevli protesto ITAHRAN (AA)- tran'm başkenü Tahran'ın güneyinde bulunan bir fabrikada çahşan işçilerin hayat pahalılığını protesto etmek amacıylagreve gittıkleribildirildi. Jran'daki yönetimekarşı mücadele v eren Halkın Mücahitleri örgütü larafından yapılan açıklamada. ülkenin en büyük kiremit fabrikasındaki grevci işçılerle güvenlik güçlen arasında çatışmalar meydana geldiği belirtildi. Açıklamada, İran'da yaklaşık 700 fabrika ve tesisin son 6 ay içinde iflas ettıkleri ve ülkedeki işsizlik sorununun büyük boyutlara ulaştığı da kaydedildi. İnciplik'eyeni İngiliz jetferi • LONDRA(AA)-İngiliz Kraliyeı Hava Kuvvetlen'ne bağlı dikey ınip kalkan sekiz Harrier GR7 savaş uçağı, Kuzey Irak'taki uçuş yasağı bölgesinin denetlenmesi faaliyetlerinde görev almak üzereTürkiye'ye gönderilecek. Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, hava kuvvetlerinin en yeni savaş uçaklan olan Harrierler'in lncirlik'deki Jaguar keşif uçaklannın yerini alacağı bildirildı. Açıklamada. sekiz Harrier uçağının gelecek hafta sonu Almanya'dakı Laarbruch Üssünden tncirtik'e uçacağı açıklandı. AKPM, TÜPkiye'de msan haklanm tarüştı • VALETTA (AA) - Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisınin. (AKPM) dün Malta'nın başkenti Valetta'da başlayan toplantılannda. Türkiye'deki insan haklannın durumu gündeme geldi. AKPM'nin toplantılan sırasmda bir araya gelen Hukuk ve İnsan Haİclan Komisyonu, Türkıye Raportörü Lüksembourglu parlamenter Marcelk Lenz Cornette'nin önerisi ile İşkenceyi Önleme Komitesi başkanının, Türkiye'deki dururn ile ilgili olarak görüş alışverişinde bulunulması için önümüzdeki aylarda yapılacak bir komisyon toplantısına çağnlmasmı kabul etti. NevvYork'taki bombalama • KAHİRE(AA)-New York'taki DünyaTicaret Merkezi'nin geçen ay bombalamasında kilit rol oynadığı sanılan ve Mısır'da tutuklanan Mahmud Ebu Haüme'nin, ABD Federal Soruşturma Bürosu (FBI) yetkililerine tesüm edildiği bildirildı. Güvenlik kaynaklan, FBI ajanlannın, 34 yaşındaki Ebu Halime ile birlikte Mısır'dan aynldıklannı da belirttiler. Washington'da dün bir açıklama yapan FBI sözcüsü, Mısır'da tutuklanan Ebu Halime'nin ABD'ye getirilmesi için bir heyetin Kahire'ye gönderildiğini doğrulamıştı. Yeltsin ile Hasbulatov'un görüşmesinden olumlu sonuç alınamadı. Moskova'da hava yeniden gerginleşti Rıısya'dayumuşamakısasurdü• Rusya Parlamentosu, Yeltsin'in görevden alınmasını görüşmek üzere Halk Temsilcileri Kongresi'nin yann toplanmasını kararlaştırdı. Hasbulatov, Yeltsin yandaşlannın hesap vereceğini söyledi. Drç Haberier Servisi - Mos- kova dün oldukca hareketlı saatler yaşadı. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeitsin'in "özel rejim" ılanıyla tehlikeh biçimde tırmanan bunalımın uzlaşma yoluyla çözümlenmesine yöne- îik gınşimler yaşandı. Yeltsin'in ve Parlamentonun (Yüksek Sovyet) karşılıkb olarak geri adım atması üzerine, Yüksek Sovyet Başkanı Ruslan Hasbu- latov ile Yeltsin bir araya geldı- ler. Ancak topiantıdan uzlaşma çıkmaması üzerine hava yeni- den gerginleşti. Moskova'da dünkü gelişme- ler şöyle oldu: Rusya Parlamentosu sabah toplanarak Yeltsin'in görevden alınmasını görüşmek üzere Halk Temsilcileri Kongresi'nin cuma günü (yann) toplanması- nı kararlaştırdı. Bu karann açıklanmasından kısa süre sonra Yeltsin yeni bir karamame yayımladı. Karar- namede, Yeltsın'in ülkede "özel rejim" uygulama karann- dan vazgeçtıği, fakat 25 nisan- da referandum yapılması konu- sunda ısrar etüğı gözlendi. Ajanslar, Yeltsin'in dün ya- yımlanan kararnamesinde "özel rejim" ve "ülkeyi karar- namelerle yönetme" maddeleri- nin yer alrrtadığını bildirdiler. Aynca Devlet Başkanı'nın ka- rarlanna uymayan Parlamento HAKANAKSAY . VIOSKOV A - Gerek Rusy a lideri gerekse de Batılı ülkelcr, Boris Yeltsin karşıtı olanran toptan komünist damgasıyla mahkum etmeye özetı gösteriyorlar. Mu- halefetin komünist olmay an kesüni, düny adaki -ve bir ölçüde ülkedeki- bu yanltş imajı değiştirmek için yeni veni hareketleniyor. Parlamento Başkanı Ruslan Hasbulatov'un \e Anayasa Mahkemesi Başkanı Va- lery Zorkin'in son demeçleri bunun ömeklerinden. Sovyetler döneminde seçilmiş olan milletvekilleri ile Yeltsin'in arası, özellikle geçen nisan ay ından iti- baren giderek gerginleşti. İlk kongrelerde Yeltsin'e destek verenlerin oranı yüzde 45 civannday ken nisan 1992'deki 6. kongrede yüzde 32've, yü sonundaki 7. kongrede yüzde 24'e Muhalefet, bugün Yeltsin'e karşı her zamankinden daha kenetlenmiş görümiyor. Yeltsin'in görevinden alınması durumunda, muhalif gnıplar arasındaki iliş- kiler, aynşmalar, v akıniaşmalar ve miicadeleler, bü- yük öJçüde Rusya'nın geleceğini beürlevecek etken olacağa benziyor. Rusya'daki son siyasi gelişmelerden sonra devletin üst düzey yöneticüeri iki gruba aynldı. Yeltsin yanlıları Gennady Burbulis, 46: Devlet Başkanı Boris Yelt- sin'in en yakın müttefiklerinden. Aralık ayindaki 7. Halk Temsilcileri Kongresi'nde komünistlerin baskısı ve Dengeler bıçak sıvtmda Muhalefet Yeltsin'e karşı kenetlendi. Kararsız kitlenin çoğu muhalefete geçti. Kongrede yalnızca 48 Yeltsin'ci var Yeltsin'in yandasları | Yeltsin'in karşıtları bu ay yapılan 8. kongrede ise yüzde 23'e düştü. Yeltsin karşıtlannm oy oranı son üç kongrede. yüz- de 45,51 ve 65 olarak gerçekleşti. kararsız kitlenin çoğu muhale- fete geçti. Yeltsinci gücler arasında büe bir daralma oldu. (Bugün kesin Yeltsinci bir tavır içindeki milletve- kili fraksiyonu olan Demokratik Rusya- nın yalnızca 48 üyesi var.) Bunda Yeltsin'in bir önceki lider Mihail Gorbaçov'un tersine, uzlaşmalara pek ilgi göstermeyen yapısı. parlamentonun çaiı- şmalanna çok seyrek katılması ve poütik amaçlarına ulaşmak için "iç düşman" imajını sıkça kullanarak ortalığı biünçli bir şekilde gerginleştirmesi önemli rol oynadı. Liderin karakterinin yapıcı değil yıkıcı olduğu kamsı yavgınlaştı. llımlı reformcu,mer- kezci ve komünist çevrelerde ise hem güçlenme hem de yakınlaşma gözlendi. Özellikle on kadar parti ve ha- reketi birlestiren Sivil Birlik'in milletvekilleri fraksi- yonları içindeki izdüşümleri (Arkadi Yolksi'nin Sana- yici Birliği, Alexander Rutskoy'un Özgür Rusyası vb.) belirgin biçimde topaıiandılar. rin ve Devlet Güvenlik Bakanı Viktor Baranikov'la imza koyduğu bildiriliyor. Viktor Çernomırdin. 54: Başbakan Çemomırdiru hükümetinin V eltsin'e tam destek verdiğini açıkladı. Yeltsin karşıtlan Ruslan Hasbulatov, 50: Rusya Parlamentosu'yla Devlet Başkanı arasındaki mücadele Parlamento Başkanı Hasbulatov'la Yeltsin arasında kişisel müca- deleve dönüştü. Hasbulatov Yeltsin'in reform poliri- kasını engelleme yönünde girişimlerde bulundu. Nikolay Riyabov, 46: Rusya Parlamentosu Baş- kanı Yardımcısı Riyabov Batılı görüşlerin benimsen- mesine şiddetle karşı çıkıyor ve Yeltsin'in tüm anaya- sal uzlaşma önerilerini reddetti. Burbulis - danışmanı. Eski Kozirev - Dtşişleri Bakanı. Hasbulatov - Par- lamento Başkanı Rutskov - Başkan Yardımcisı. sonucu \ eltsJn'in damşmanlığından alındı. Hafta ba- şında Yeltsin'in ilan ettiği 'özel rejiın'i desteklediğini açıkladı. Andrei Kozirev, 37: Dtşişleri Bakanı Kozirev aşın liberal ve Amerikan yanlısı. Yeltsin - Clinton zirvcsi- nin hazırlıkları için YVashington'da bulunuyor. General Pavel Gracev. 45: Savunma Bakanı Gra- çev anayasaya saygı duvduğunu açıklamasına karşın, S'eltsin'in özel rejim ilanını kınamay ı reddetti. Yelt- sin'in özel rejim karanna. İçişleri Bakanı Viktor V e- Terk edenler Sergei Şahray, 37: Anayasal komılarda uzman savılan Baş- bakan Yardımcisı Şab- ray, Yeltsin'in da- mşmanlığını yaptı ve olağanüstü yetkilerini düzenleyen karannın haznianmasma yarduncı oldu. Ancak son günlerde Yeltsinie olan yakınlığına mesa- fe koyarak, özel rejim kararında bazı madde- lerin anayasaya uygun olmadığı gerekçesiyle karara karşı çıktı. Valery Zorkin, 43: Anayasa Mahkemesi Başkanı Zorkin Halk Temsilcileri Kongresi'ne olan yakınlığına karşın, Devlet Başkam'yla yasama organı arasında güç den- gesi kurulmasına ve uzlaşmaya yönelik çabagösterdi. ^ cltsinin özel rejim karannı 'anay asay a darbesi' ola- rak niteledi. Ale\ander Rutskov, 46: Devlet Başkanı Yardımcisı Rutskov, reformlan eleştirerek Yeltsin'i ülkeyi şiddetfl bir çatışmaya sürüklemekle suçladı. Yeltsin'in istifası vcy a görevden alınması halinde Dev- let Başkanlığı görevine Rutskov getirilecek. Zorkin - Mahke- me Başkanı. kararlannın geçersiz sayılacağı hükmünün de yumuşatılarak. bu tür kararlann ancak "bazı hukuksal işlemlerden sonra" geçersiz sayılacağı belirtildi. kararnamesinin tıya çağırma karannı "askıya karannı gözden geçirmesı ıçın dan sonra Rus- aldığmı" bildirdi. Parlamento bir şans tanunak istedik. Kah- su basın seryisi, liderlerinden Ramazan Abduia- ramanhk taslamarun zamanı Kongre'nın tipov gazetecilere verdiği de-Parlamentonun. cuma günü olağanüstü toplan- meçte şöyle dedi: "Yeltsin'e değil. Çünkü bu tür kahraman- lıklar Rusya'yı mahvedebılir." Karşılıklı yumuşamadan sonra Yeltsin ile Hasbulatov'- un uzlaşmaya yönelik olarak bir araya geleceklerini açıklan- dı. Kremlin'de Yeltsin, Hasbu- latov, Anayasa Mahkemesi Başkanı Valeri Zorkin ve Baş- bakan Viktor Çernonurdin'in katıldığı dörtlü birzırve gerçek- leştirildi. Ancak görüşmeden olumlu sonuç çıkmadı. Yelt- sin'in sözcüsü, taraflann kendi tutumlannda ısrar etmeleri ne- deniyle herhangi bir ilerleme sağlanamadığını açıkladı. Görüşmeden sonra bir açık- lama yapan Yüksek Sovyet Başkanlık Divanı, yann ger- çekleştirilmesi kararlaştınlan Halk Temsilcileri Kongresi ola- ğanüstü toplantısının ertelen- meyeceğinı açıkladı. Hasbulatov da, Parlamento- nun öğleden sonraki oturu- munda Yeltsin yandaşlannın "hesap vereceklerini" söyledi. Hasbulatov. "Hiç kimse hayale kapılmasın. yaptıklan için he- sap verecekler" dedi. Yeltsin de, Yüksek Sovyet Başkanlık Divanı'na gönderdi- ğı bir mektupla, "anayasal dü- zenin garantörü" olarak Devlet Başkanlığı makamının onuru- nu koruyacağını bildirdi. Yeltsin, 25 nisanda yapılması öngörülen halkoylamasının mutlaka gerçekleştirileceğini kaydetti. Yeltsin, referanduma engel olmak niyetinde olanlan "uyardığıru" bildirdi. Bakan istifa etti Öte yandan Yeltsin'in, Ada- let Bakanı Nikolay Fyodorov- un istıfasını kabul ettiği açık- landı. İnterfaks Ajansı, Adalet Ba- kanı'nın, Yeltsin'in "özel re- jim" ilan eden kararnamesinin hazırlanmasında kendisine da- nışılmadığı gerekçesiyle istifa ettiğıni bildirmiş, ancak haber resmen doğrulanmamışü. Bu arada ABD Başkanı Bül Clinton. Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozirev ile dün Was- hington'da göriiştü. Görüşme- de. ABD'nin Rusya'ya ekono- mik yardımı ile 3-4 nisandaki Clinton-Yeltsin zırvesi konula- nnın ele aJındığı bildirildi. Kongre Dört bloktan oluşuyor • En geniş blok 303 üyesi bulunan ve komünist görüşleri savunan Rusya Birliği. Dış Haberier Servisi- Rus\a'da yasama organı niteliğindeki Halk Temsilcileri Kongresi belli başlı dört bloktan oluşuyor. Bubloklarda kendi aralannda fraksiyonlara aynlmış durumda. 1 - Rusya Birliği: Toplam 303 üyesiyle Halk Temsilcileri Kongresi'nde en geniş blok Rusya Birliği. Komünist görüşleri savunan Tanm Birliği, Rusya Komünistleri, Anayurt ve Rusya fraksiyonlanndan oluşuyor. 2 - Bloksuzlan Hiçbir bloka üye bulunmayan rnilletvekıllerinden oluşuyor. Üyesayısı 199. Demokratik Rusya, Radikal Demokratlar, tlerleme İçin Uzlaşma ve Vatan fraksiyonlan ile diğer milletvekillerini kapsıyor. 3 - Demokratik Merkez: Merkezci ve reformcu bir çizgi izliyor. 167 üyesi yar. Sol-Merkez İşbırliği, Özgür Rusya ve Egemenlik ve Eşitlik fraksiyonlanndan oluşuyor. 4 - Yapıcı Güçier: Devlet denetiminde ılımlı reform yanlısı blok. Üyesi sayısı 158. Yeni Politika, Sanayici Birlik, Işçi Sınıfı-Reform fraksiyonlannı içeriyor. DI§ BASIN Bosna ve bazı gerçekler Moskova'da iktidar mücadelesi sürerken sokaklar da hemen her gün karşıt gruplarca düzenlenen gösterilere sahne oluyor. Kretn- Iin'in önünde önceki gün düzenlenen Yeltsin yanlısı gösteride siviUerin yanı sıra askerlerin de bulunması dikkat çekiyordu. Japon Sankei Shimbun gazetesi, Kuzey Kore'nin Tahran'â orta menzilli Rodong-1 sattığını iddia etti KuzeyKove'denîran'a nükkerfiizeTOKYO (AA) - Kuzey Kore'nin îran'a kendi ürettiği orta menzilli nük- leer füzeleri sattıği öne süriildü. Japonya'da yayımlanan Sankei Shimbun gazetesi, askeri kaynaklara dayanarak verdiği haberde Kuzey Ko- re'nin Rodong-1 adı verilen orta men- zilli bir nükleer füze geliştirdiğini ifade etti. Haberde, geçen yıl gerçekleştirilen denemede füzenin hedefi vurmada ba- şansız olduğu, ancak Kuzey Kore'nin buna rağmen üretrneye devam ettiği fü- zeleri İran'a satuğı bildirildı. Yaklaşık bin kilometre menzile sa- hip olan Rodong-1 füzesinin, eski SSCB tarafmdan üretılen SCUD-B ile SCLJD-C füzelerinden daha etkili ola- bilecegi de iddia edildi. Haberde, Kuzey Kore'nin tran'la 1987'de imzaladığı bir anlaşma çerçe- vesinde bu ülkeye kendi ımalatı olan taklaşa nükleer silah üretimi konusun- da bir anlaşma imzaladığmı öne sür- müştü. •Japon gazetesi, Kuzey Kore'nin ürettiği tüm füzeleri Irak'a da sattığını iddia etti. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Kuzey Kore"ye nükleer tesislerini incelemeye açması için 31 mart tarihine kadar süre tanımış bulunuyor. SCUD-B tipı füzeler gönderdığı de bil- dirildi. Japon gazetesi, Kuzey Kore'nin ürctliğı tüm füzelen Irak'a da sattığını iddia etti. ABD'de yayımlanan US Nevvs And World Rcport dergısı de geçen haftaki sayısmda, Kuzey Kore'nin İran'la or- Haberde İran'ın Kuzey Kore'ye, Ja- ponya'daki hedcfleri vurabilecek men- ale sahip bahstik füzeler ürelmesi için 500 milyon dolar verdiği, karşılığında da nükleer silahlar ve nükleer tesis planlan satın aldığı iddia edilmişti. Uluslararası kamuoyu Kuzey Kore'- ye, nükleer tesıslennı incelemeye aç- ması için yoğun baskı yapıyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, ' Kuzey Kore'ye nükleer tesislerini ince- lemeye açması için 31 mart tarihine ka- dar süre tanımış bulunuyor. Öte vandan Kuzey Kore, Washing- ton'u, Kore yanmadasındaki krizi alevlendirmekle suçladı. Kuzey Kore Temsilcısı Ri Tcheul, BM sılahsızian- ma Konferansı'nda yaptığı açıklamada ABD'nin veGüney Kore'nin ortaktat- bikatı yeniden başlatarak Kore yan- madasında diyalog kurulmasını ıste- mediklerini gösterdıklerini söyledi. Tcheul. bu iki ülkenin yalnızca Kuzey Kore'yı yok etme yönündekı stratejile- rini uygulamaya devam cttiklerini ileri sürdü. Amerikan politikası şimdilerde eski Yugoslavy>a olaylann gebşımini şekillendiriyor. Ama bu şekillendirme Başkan Bill Cnnton'ın umut ettiğinden çok değişık biçimde gerçekleşiyor. Clinton, ABD'nin Bosna-Hersek'te çarpışmalar sona erdikten sonra banşın korunması faaliyetlerine kaulacağını açıkladı. Ne var ki, Sırplar Clinton'ınbu açıklamasından. Bosna'daki saldınlanna bir müdahale bulunulmayacağı sonucunu çıkarttılar Buna güvenerek de. Bosna'daki Sırplar, Sırbistan'm da yardımıyla, son haftalarda "etnık temizlik" kampanyasını doruğaçıkardılar. Bosna-Hersek, yeni vahşete sahne oldu. Sırplar BM'nin banş planını kabul etmeden önce Bosna'da kendi "haritalannı'' tamamlamak istiyorlar. Kabul etmeli ki, bunda da başanya ulaşıyorlar. Hiçkimse, bib'nen bir gerçeği yüksek sesle söylemek istemiyor. Bu gerçek şudur: Müslümanlar mücadeleyi kaybetmiştir ve şimdi mağlubun banşmı imzalamaya zorlanıyoriar. Ancak şu aşamada sorun müslümanlan daha çok kayıran bir seçeneğin bulunup bulunmadığıdır. Müslümanlar'a yardım için daha fazla kuvvet kullanılmasi düşünülebılir. Ama ne yazık ki, bugünkü koşull'arda bu mümkün değıldir. Amerikalılar'ın pazarlık masasında, Müslümanlar'ın savaş alanında kaybettiklerini telafi edebilmesi de olanaksızdır. Sırplar'm son olarak gerçekleştirdikleri katliamlar karşısında gazaba kapılan kamuoyunun tek umudu, Müslümanlar'ın acısının bir an önce sona ermesidir. Bu açıdan gözler BM banş planına çevnlmiş durumda. Ancak bu planm nasıl uygulanabileceğı de başka bir sorun. Örneğin Sırplar Bosna'da Müslümanlar'ı katlederek ele geçirdikleri topraklan iade eüneye nasıl ikna edilecekler. Amerika'run pasif tutumu devam ederse bu görev daha da zorlaşır. Washington'un banşı koruma görevinden anladığı şudur: Banşı koruma görevi ancak Bosna'da tüm taraflann kabul ettikleri sağlam bir banşın kurulmasından sonra başlayacakur. Banşı koruma görevini bu denli kolay bir işlem olarak görmek aslında Bosna'da banşın kurulmasını engellemek anîamına gelir. Çünkü banşın korunması için bir bedel ödenmesi gerekir. Bu bedeli ödemekten kacınıp "taraflar önce aralannda herşeyi çözümlesinler. Ben sonra banşı korurum" demek, hıç bir anlam ıfade etmez. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in Amerikalılar'a, Bosna'ya ilişkin bu gerçekleri anlatmasının zamanı gelmiştir. (22 Mart) TEMSİÜ VE KATILIMCI DEMOKRASİNtN KÖKENİ Doç. Dr. Sami Selçuk 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-fstanbul Ödemeli gönderilmez.