Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Z3HART1993SALI CUMHURİYET SAYFA
KULTUR 11
Bıdapeşte'de
TirkküİtüP
merkezi
BRLkSEL(AA)-
Mararisian'ın başkenti
Butiipcşic'deOsmanlı
İmrar.uorluğudöncminden
kiilnuıarihi"Gül Baba
Türvsi'nin yanına Türk
k.üliürmcrkczi açılacağı
î>ildrikii. Kültür
BaLmlığTnındcsıcğiylc
açıLcak \e Türkiye" nin
Budıpcşıc Büyükclçiliği'nc
biiğı olarak faaliyct
göstrecek olan kültür
mcrcezinde scrgi. konfcrans
ve k:>nserlerdüzenlenecck.
Y'etülılerin \crdiği bilgiyc
görc 1541 "de Budın
Kalfsinin tcthine kalılmış
olar bır Bektaşı dervişincait
olar türbe. 1543-1548 > ıllan
arasnda BudinBeylerbcyi
Mckmet Paşa larafından
yapunlmıştı.
AKKADIN
kapatıldı
Kültir Senisi - Akbank'ın
kültûrhizmetlen
kap&ımında 11 yıldır
yayımlanmaktaolan
AKKADIN dergisinin
yayınına son veriîdi.
Derginin "lasarruf nedeniyle
kapaııldığıbildirildi. İlk
sayısı 60 bin tirajla
yayımlanan dergi. daha
sonraki yıllarda 80 ve 125 bin
adetbasıldı. 1993 tirajı ise
350 bindi. Bankanın bir
kültiirhizmetiolarak
şubelennden kadınlara
ücretsiz olarak verilen dergi.
Istanbul'dan Gazianıep'e
dek geniş birokur kitlesine
seslenivordu.
Ferruh Doğan
GünümüzTürk
karikatürü
İSTANBLL(AA)-
KarikatürâıTanOrsü. •-•••
Türkiye'de son yıllarda.
karikatürdergilerinin.
parasal endişelerden dolayı
pornografıye yöneldiklerini
söyledi. Kadıköy Belediyesı
Kültür ve Sanat Merkezi"nde
(KSM) düzenlenen
"GünümüzTürk
Karikatürü" konulu
söyleşjde konuşan Oral.
gerçek mizah dergıciliği
dönemininin kapandığını ve
yerine insanlan eğlendirmeyı
amaçedinen dergilerin
ortaya çıktığını belirtti.
Panelin konuşmacılanndan
Semih Balcıoğluda gençlerin
yalnızca yerel konulan
işlediğini belirtcrek ""Gençler
evrensclkonularla
ilgilenirlerseTürk karikatürü
önemli biryeregelecek"dedi.
Femıh Doğan ise yeni
kuşaklann karikalürde
yaptıklannın hiç de iç açıcı
olmadığını söyleyerck.
karikatürde verilen
mesajlann çağdaş olması
gereküğinı vurguladı.
ÇGD'den film
galasıKültür Senisi-Çağdaş
Gazeteciler Derneği (ÇGD)
İstanbul Şubesi. Sinan
Çetinin ' Berlin ın Berlin'
fılminin galasını düzenliyor.
Hülya Avşar vc Cem Özer'in
başrollerini paylaştığı. Annin
Block, Aliye Rona ve Eşref
Kolçak'in roi aldığı fıimın
galası 29 mart akşamı
Beyoğlu FitaşSineması'nda
gerçekleştirilecek. ÇGD
istanbul Şubesi daha önçcdc
'İki Kadın' vc "Fikrimin İnce
Gülü'aJlıfilmlcrin
galalannakatkıda
bulunmuştu.
Dönyanın en kısa
operası
• LONDRA (RELTER)
-Dünyanın cn kısa opcra
yapılı dört dakika sürüyor.
Ingiltcrc'dcyayımlanan
Indcpcndcnl gazclcsinin
vcrdiği habcrcgörc ilk kcz
olarak Gallcr'dc bir alış vcriş
mcrkczindc sunulan "Sands
Of Timc" (Zamanın
Kumlan)adlı minikaryanın
prömiycn bu hafta
yapılacak. Guincss rckorlar
kilabına görc. "jimdiyc kadar
yazılmışcn kısa opera
1928'dcDariusMilhaud
tarafından bcstclcnmiş""Thc
Dclivcranccof Thcscus" adh
opcraydı."Zamanın
Kumlan"nı bcslcleyen Peter
Rcynolds. ga/ctcye yaptığı
açıklamadabcstcsininbir
opcra yapılı olduğundan hiç
kuşkusu olmadığını
söylüyor.
Chick Corea, İstanbul konserlerinde Corea teatral yaklaşımıyla seyirdyi yakalamasına karşm oldukça heyecansızdı
İstanbul trafiğidoğaçiaması cncrjisinitüketti
CEMYEGİL
Bestof Sisley K.oııserleri eaz Ncri>inın
rkineisinde konuğumuz Chick Corea'ydı.
Chick Corea. İsiaııbııl'a piyanoakordcıısu. yol
menajeri \eajanıvla birlikıegcldi: özel bir
uçaklu \e konsergünü. Heyecansızdı.
tstanbula üçiincü gelişi olmasın;ı rağmen
Isumbul hakkında pek birşey haiırlamıyordu.
Haıta bundan önceki ziyuretlennde kimlcrlc
çaldığmı bile. Otel odasına çekildi ve üstüsteiki
solo piyano konseri için gerekli olaeak eııcrjiyi
depolamava ba$kıdı. Öğrcndiğimize görc
Chick Coreamn akordcusu Brian Ale\ander.
dünyadaki birkaç isimdcn bıriv miş. Konscrlcr
önccsinde iki saat bo> unca bir doktoredasıv la
pi\ano üzerindeçalışııdurdu. Ardındanyol
menajeri scsdüzcnini kontrol etmek içiıı gcldı
Ceınal Rcşiı Re> KonscrSalonu'na. Chick
Coreanın konseröncesi hazırlıklannı bu
ikiliycıcslinıcıınişli. Böyleliklevoğun
turnelerindeluşlarasadecekonserlcrısırasında
dokunu\ordu.
Chick Corea. İsıanbul'da bırbiriniçağnşiıran
iki konscr verdi. İki konscrboyuncada elleri
tuşlamı üzerindeyumuşak pikelcrvaptıdurdu.
Kendi kompozisyonlarından. Garv Burton ilc
birlikıe yaptığı kompozisyonlaru. Isumbul
trafiği üzerinedoğaçlanıalardan. izleyieilcrle
diyaloğa girdiği doğaçlanıalara. Duke
Ellingtonkompozisyonlarından çocuk
şarkılarına uzanuıı
geniş bir yelpazede
scvreıü konserleri.
Corea teatral
vaklaşımıyla
scyirciyi
yakalamasınıbildi.
Ancak Corea'nm
parealan ıck ıck anonsedişi sanıyorum ki
perlorırıan.slannııı akıcılığıııı hüyiik ölçüde
eikiledi. Basiı veabartısızhirışıkdüzeni
allında gerçekleşii koııscrler. Corea'nın ö/el
bir i>tcûi dc i/lev ıcilcrin de ışıklaııdmlmasivdı.
Seyirci ilcdaha ivi iletişim kurabilmek için
buıııın gerekli (>ldıığunııdü>ünü\ordu
lıerhaldc. Oldukça seveccn. alçakgönüllü ve
insanlarla kolav ileiişinı kurabilcn birsanatçı
olan Chick Coreanın ilk konscrinin son
parçasında seyirci ile kurduğu diyalog oldukça
clkilcyiciydi. Ikinci konserdciscbunuyapaeak
enerjiyi bulanıadı: sabah crkcn saatlcrdcki
uçağınıdüşünürgibiydi.
1941 vilında doğan Chick Corca'nın müzik
Chick Corea, İstanbul konserlerinde geniş bir yelpaze sunduğu şarkılarla
Corea teatral yaklaşımıyla seyirdyi yakalamasını bildi. İlk konserinin
son parçasında seyirciyle kurduğu diyalog oldukça etkileyiciydi ancak
ikinci konserde buna enerjisi kalmadı.
kariyeniıı oldukça rcnkli olduğu söylenebilir.
I968yılmda Miles Davis beşlisindc. piyanoda
Herbie Haneock'ian boşakın yeri dolduran
Chick Corea. bu tarihtcn önce \VilIie Bobo,
Blm Mitchell. Cal Tjader. Herbie Mann.
MongoSantatnariaveStanGetzgibibiiyiik
isimlcrlc v"iilı*li- 1%0'lann vc70"lcrincn önemli
piyanisılcrindcn biriydi. Yaratıığı piyanoslili
McCoy Tyner. Bud Powell ve Bill Evans'ın
stillerinin bir senlezi olarak kabulcdilcbilir.
Kanımca Chick Corca'nın en vcrimli döncmi
1969-1972yılları arasındaki dönemdir. Bu
yıllarda basia Da\eHolland vedavtılda Barrj
Altschul'dan oluş;ın Corea üçlüsü. frec-forrn
doğuçlamulanyia kalıcı escrler bıraktılar. Cçlü
bazı
pcrformanslannda
saksofoncu
Anthon> Braxton'm
dakalılımıyidCirele
adlı lopluluğa
dönüşüyordu.Circlc
dağıldıktan >>onra
Chick Corea basla Stenlcj Clarke, davulda
Airto Moreira, saksolbn ve flüuc Joe Farrell ve
vokalde Flora Furim'dcn oluşan Return To
Forcveradlılopluluğunukurdu. Topluluğun
soundu hafif. muılu Laiin Amcrikan
ritmlcriylcdoluydu.
1970'lcrin orıalanna gcldiğimizde davulda
Lenny VMıite, gitarda Al Dimeola \e bas
gitarda Stanley Clarke'tan olusiin
lopluluğuyla i/ bırakmaya ç-alı^tı Chick Corea.
Bu lopluluk ilecaz. klasik müzik \e roek
nıüziği arasında gidipgelcn Chick Corea
oldukçu yaralıcı çalışmalarçıkardı. Topluluk
1976'da dağıldı. Ancak 1983 yılında bir lurnc
için ıckrar biraraya geldi. Bu arada Chick
Corea değişik akustik tbrmatlarda
çalış,malarmadcvanıeui. Bunlar arasında solo
pcrformanslannı. Gary Burton ve Herbie
Hancockileolus.turduguikililen.Mike
Brecker. Fddie Gomez \c Steve Gadd'den
oluşan'dörtlüsünü vc 198rdedcgeçtiğimizay
konscr veren Miroslav V itous ve Roy Ha>nes
ile kurduğu üçlüy ü sayabiliriz. 19K5'ıe dc başta
John Patitucci \ c duvulta Dave \\ eckPden
oluşan Eleckınc Band'i kurdu.
Grammy dc dahil olmak üzere pck çok ödülün
sahibi olan Chick Corea. İslanbul konserleri
soiırysındada oldukça hcyeeansızdı. Ikinei
konscrin sonlanna doğru çok yorulduğunu
sövlcdi.önlerindcçok uzunbirturne\ardı.
* * I
Unlü yapıtları öykünen Garcin: Avni Arbaş'ın "kendi diliyle' gerçekleştirdiği desenleri Artisan Sanat Galerisi'nde
Taklitetmek, Yaşam, desenlere dönüştügünde...
kendini silmektirKültür Senisi - CfıKi rcs-1
samların tabloları neden sadece
müzelerde sergilensin?" Bu so-
rudan yola çıkan Fransız rcs-
sam Erick Garcin. kcndi eserle-
rinin vanısıra. empres\onisilcr-
den sürrealisllere kadar Türk
\e yabancı tanınmış ressamlarv
laklit cderck. yastık. l-shirt vc
svvcal-shırt gibi kumaşlara bu
yapıtlan uyguluvor.
Eric Garcin "taklit etmek. sı-
radan olmak anlamına gclmcz.
taklit eimek. bir anlamda var
olmamayı. kendini silmeyi ka-
bul etmcklir" diyor.
6-16 nisan tarihlcri arasında
İsıanbul Fransız Kültür Mcr-
kczindc çalışmalan sergilene-
cek olan 27 yaşındaki sanatçı.
Fransa"da özel bir tckniklc. ku-
maş üzcrinc lablolan uygu-
ladığını belirterck. Türkiyc"dc
yeni vc az bilinen bu konuda ol-
dukça yoğun bir ılgi ilc karşı-
laştığını anlalıyor:
"Dcka boya semincrineçeşit-
li dcfalar eğiıimci olarak davcı
edildim. Bu arada çcşitli grup-
lara ö/cl sipanşjcr boyadım. Şu
anda göstcrimdc olan bir li-
yatronun dekorlarını aynı
tcknikle gcrçekleştirdim."
4.Ulusal Karikatür
YanşmasıKültür Senisi - Çankaya Bclediycsi ile Karikatiireüler Derneği'-
nin dü/cnlediği "Ulusiil Karikatür YarışmaM'nın dördüncüsü
yapılıyor. Tüm karikatürcülcrc açık olan yarıs.maya SCMI kalılma
larihi 5 nisan olarak bclirlcndi. Yapıllann "Çankaya Bclediyesi
Eğiıim külıür \c Sosyal İşlcr Müdürlüğü Mithalpaşa Cad. No.
52 8" adrcsine göndcrilmcsi gcrekiyor.
Sonuçlan 15 ııisanda açıklanacak olan yanşmada birincilik ödü-
lü 15. ikincilik ödiilü 10. üçüncülük ödülü dc 5 ıııilyon lira olarak
bclirlcndi. Scçilccck üç yapıla da 3 milyon liralık mansiyon ödülü
vcrilecck.
"4. Llusal Karikatür Yarışması""nın scçici kurulu. Turhan
Selçuk, Doğan F.ksjoğlu, Musa Kart, F.rdoğan Bozok. Cmit Ögmel.
Vletin Peker \e Bülent Okutan'dan olu>uyor.(435 51 30-435 35 87)
FERİHA Bİ Vİ K İ N A L
Resim sanatında ya da bıı ress;ımın
ressam olıi'junda kıışkusiı/dcNcnin önc-
mi büyükıür. İsterkkiNİk.akademik.gc-
lenekçi olsıın. istcr yü/yılınıı/ın yenilik-
çi. çağdaş sanalçısı oKım. ilk uğraş \ere-
ceği çalışnıa konukırını seçeceği dcscn-
lcrdir. Bir mü/ısyen içın nolalar nc an-
lam iladccdiyorsii. ressam ıçin dedescn
aynı şcydir. Sanatçıya görc notalann
dili ile onaya çıkan bir yapıı. dcsenlerin
varoluşu ilc gcrçcklcşen resimden t'ark-
sızdır.
Etkilendiği doğa bir araçtır
Artisan Sanal Galerisindc 13 Marl
1993 günü açılan Avni Arbaş. "Dcsen-
lcr" scrgisini gczmeden. Arbaş'ın sanal
yaşamına kısaca gö/ gc/.direlim : 1919.
İstanbul doğumludur Avni Arbaş.
I938"dc Güzel Sanailar Akadcmisı Rc-
sim bölümünc gircr vc Leopold Lcvy'-
nin öğrcncisi olur. Mczuniyctindcn son-
ra Fransa dcvlct bursuyla Paris'e gidcr.
I976"da Türkiyc"yc gcri dönerek çalı-
şmalannısürdürür.
Tüm yaşiimını rcsim yaparak doldu-
ran Avni Arbaşiçin dcsen. iş başlangıcı.
csası vc tcmclidir. Türkiye'de ve Fran-
sa"da cğitim aldığı atölye hocaları onu
inandığı rcsmin dışına Uıs.ıramazlar.
Herzaman bildiğini. sevdiğini. yapmak
istcdiğini uygular. Herzamanclkilcndi-
ği doğa. onun için biraraçlır. kendi süz-
gccindc yorumlar ve resmcder. Ktüdlcri
sonunda scrhcst kalan kalcmi. fırçası
yüzlcrcc desenc dönüşür.
Sessiz ve sakin ressamca yaşam
Arbaş"a görc nesncleri karşısına alıp
rcsim yapmak yanlışlır. Onları scyrcdip
duyums;ıdıktan sonra resme başlar. Sa-
nat tarihinin eski usialannın işlcrini.
yeni akımlan inccler. özümscr \c sonuç-
ta kcndi dilini. kendi rcsmini yapar. Bu
resim görülmemiş değişik. anlaşılmaz
da dcğildir. Aksine hcpimi/in kolayca
anlayabileccğimiz lürdcndir. Ancak her
çizgisinde. hcr rcngindc. hcr kompo-
zisyonunda Arbaş'ın sanatçı kimliğinin
larkedildiği resimlcrdir bunlar. Yak-
laşık 50 yıla varan sanal yaşımında
ö\Jün vermediği yolunda yiirümiiş. de-
ğişik ve yeni akımlan denemcdcn inan-
dığmı savunmuş cnder sanatçılarımı-
/dan biridir Arbaş. Tünı resimlerindc
doğa. nesneler. yaşamında giin geçirdiği
kcnller. kıyılar. iıısanlar ve porlrcIcr...O
portreler ki bıkmadan. usanmadan dc-
sen olmuş, pastcl olmuş. suluboya.
yağlıbt>ya olmuş portreler. Scssi/ ve vı-
kin ressamca yaşamına
kimseler...
lanıklık elmiş
En güzel at resimleri
Avni Arbaş'ın "Desenler" scrgisinde
sanalçının değişik yıllarda yaptığı çalı-
şmalardan örnekleri izliyoruz. 1953- 54
yıllanna dönüyor Corsc'ya. Anlibes'c
onunla birlikıe gidiyor. sanatçı gözüyle
scyrediyoruz. Daha sonra Bodrum'a sa-
hiİlerimizo dönüyor balıkçılarla karşı-
laşıyoruz. O balıkçılar yaşımında yan-
lannda olmaktan büyük kcyif aldığı
çok şayıda resmini yaptığı dostlandj^
Arbaş'ın. "
Saatlerce birlikte olup izlenimlerini
dcsenlere. daha sonra tııvallere ak-
tardığı gözlckler. sevgilerdir. Güçlü at
dcscnlcri çocukluk yıllannda yer etmiş.
ailede süvariliğin cgcmen olduğu dönc-
min. yoğun alt sevgisinin uzantısı olarak
karşımızdalar. Türk resminde görebile-
bilcceğimiz cn güzcl al resimlerinin allı-
ndaki imzıı şüphesiz Avni Arbaş'ur.
Yalnız descn. suluboya. yağlıboya de-
ğil. lito ve scrigrafi tekniklerinde de ço-
âaltılmış nice al vc atlı kompozisyon-
far...
Portre ve çocuklar
Ardından yinc kendi resim diliyle
yapiığı pek çok ponrc ve çocuklar. Ser-
gide torıınıı Derya Arbaş'ın oyuncak
bcbeği anımsatan descninin vanısıra çe-
şit çeşit çocuk portrcleri de yer alıyor.
Kimi scpcı örüyor. kimi muzip çocuk
tavnyla poz veriyor. Bizim gördüğü-
müz gibi dcğil. sanatçının göstcrmck is-
tediği biçımlerdc resmc konıı oluyor.
198l"de gitıiği Kütahya'da horozdö-
vüşleri iigisini çekiyor. Horozlar önce
bclleğine. ardından kağıtlara. boyalara
yansıyor. Külahya'da izlenen horozdö-
vüşlcri galerinin duvarlanndan bizlerc
aklanlıvor. Sanatçının ardına bıraka-
cağı da zalen yaşadığı döncmin tanıklığı
değil midir?
Galeıici. sanatçı bcraberliğinin güzel
ömeğini veren Arbaş ve Ertan Mestçi
bugüne kadar birlikte çalışmanın piyasa
olgusundaki önemine de dikkal çe-
kıyorlar. Paris döniişü başlayan dosl-
lukları sanatçının pck çok scrgisini Arii-
san'da açmasına ncden oluyor. Sağlıklı
bir galerinin sanaiçısına sahip çıkniiisı.
gösterdiği duyarlılık. dolayısıyla resim
alıcısına vesanatscvereyansıyor. Bugün
Artisan Galcri'nin arşivlerinde Avni
Arbaş'ın çok sayıda yapıtının belgelen-
diği. ileride araşıırmacılar ve miizeler
için önemli bir başvuru kaynağı ola-
caklır.
Yanan AKM Oda Tiyatrosu acele onarımla yeniden biçimlendirilmeden kullanıma açıldı
Çağdaşlık yerine işlevsizlik yeğlendi
AYŞİN CAN'DAN
AKM Oda Tiyatrosu yandı. Bu
çok ü/ücü \e düsündürücü. Tiyat-
rn > angınlan her yerde. her zaman
düsündürücü olmustur. Nc var ki
salon bir hafta gibi kısa bir süre
içinde hıziı bir onarımla venidcn
kullanıma açıldı. Kadın oyunlan
huftası dolayısıyla Ankara Devlet
Tiyatrosu yapımı Hüzzam'ı ko-
nuk ctti. Bcn bu yangın >c hı/lı
onarım olaylarının ardından *oda
tiyatrnsu' kavramını irdclemek K-
tiyorum. Bu olaylar hi/t anlamını
vitirmiş bir mimari yapıyı çağdaş
gcruksinimlere görc ycnidcn dü-
/cnleme fırsatı vercbilirdi diyc dü-
şünüyorum. Bunun nc fa/la külfct
nc dc masrafa yol açmayacağını,
sorunun sadccı- bir önct'lik sorunu
olduğunu da nilivoruın.
Oda ti\ atnısu, \ intıinci \ ü/\ ılın
başlannda a) Reji sanatı tiyatro
üretiminde özgün bir yaratıcılık
dalı olarak \arlığını yeni kabul ct-
tirdiği sıralarda. h) \anılsamacı
estetiği önkosul olarak gören gcr-
çekçi-doğalcı akım sahnede ege-
men bir güçken c)A/ sayıda kişi
arasında psikolo-
jik iletişün derin-
liklcrini çö/ümlc-
ycn ovunlar ya/ılı-
rken (StrindbtTg.
Schnitzlcr. vb) or-
taya çıkan bir ti-
yatro yapısıydı.
()n doku/uncu
vü/vılda gcrçekçi
oyunlar, burjuva/i-
nin ahlakçı tcpkisinc hcdcf olur-
kcn tüm Avnıpa'da üyclik sKtc-
mivlf çalışan bir 'küçük tiyatro'
harckctinc neden olmuştu. Çünkü
bu ovunlar ancak bu savcdc ko-
vusturma dışı kalıvorlardı.
Yirminci yü/yıİ tiyatrosu ü/e-
rindc uluslar ve kıtalararası bir
etki uygulayan yönetmcn Ma\
Rcinardt (1873-1943). Bcrlin'de
Dcutsches Theater yünctiminc
gcldiğinde ilk iş olarak üc tip sah-
• Oda tiyatrosu, günümüz için
anlamsız bir yapı. Çoğulcu, deneyci
bir anlayış için oyun mekanı, çok
amaçlı kullanılabilen, değişken bir
yapıya sahip olmalı.
ncdcn oluşan bir yapı bütünü kur-
du: Klasikler için büyük bir salon.
a/ kisili yeni oyunlar için yakın
ilişki olanağı vcrcn küçük salon vc
scnlik tipi kitlcscl yosterimkr için
sirklen donüştürülmüş çok hüviik
bir alan. Rcinardt'ın bu 'her ovuna
u>gun sahnc \apisi" düsünecsi bir-
çok vcrdc uygulandı. Çağın tiyat-
rosunun gcrcksinimi huydu. \luh-
sin F.rtuğrul da I94*l"lar 50'ler vc
60'larda Ankara vc İstanbul'daki
rcsnıi tiyatro-
ların yapıia-
nısını Rci-
nardt'ın bu dü-
sünecsindcn
yola çıkarak
vönlcndirdi.
Onun savcsindc
bugün İslan-
bul'da bir açı-
khava tiyat-
romu/. kcntin çcsilii srmtlcrinc
dağılmış tivatro vapılanmı/ var.
Ankara IK-vlct I ivatrosu vc AKM
Oda Tiyatroları'nın varlığı ise Rc-
inardt doncnıindcn kavnaklanan
'intim tiyatro' düşünccsinc dck i/-
leiK-bilir.
Oda tivatrosunun fi/ikscl ö/cl-
liklcrinc gelinee, av ncn büyük sah-
nc gibi seyircidcn bir portal ilc
ayrılan İtalyan ya da kuru sahnc
dcdiğimi/ bir yapının ufak boyut-
lardaki lıpkı örncğiylc karşılaşı-
\urus. \anılsamatı dekoria var
olabilen kutu sahneniıı dar boyut-
lara indirgcnmiş halindc nc gcrck-
tiği gibi yanılsamacılık. nc de
'gcrçck \aşam dilimi' bctinılcnmt-
si münıkün olur. Olsa olsa kari-
katııre dönüşmüs. bir gcrçckçilik
ya da Sa»aş S orgunu Kadınlar'da
Düdüklüdc Kıvmalı Ramva'da va
da birkaç yıl önec bcni çok ii/en
FJuardo de Philippo'nun Komcdi
Sanatı haşlıklı cnfcs ovununda
duvduğumu/ darlık. sıkışıklık an-
latılabilir. Amaçlunan bu olmasa
bile.
Ovsa rivatro. Peter Brook'un
dediği gibi öncelikle bir "boş alan'-
dır. Sahnede oyuncunun yanı sıra
en önemli rol üstlenen 'tiyarro
uzamı'dır. Oda tiyatrosunda böyle
bir ıt/am var mı?
Oda tivatrosu. günümü/ için
anlamsız bir yapı. Artık 1900'lerin
hasjarındaki psikolojik gerçekçi
dramlar, yerini oyun olgusunu dü-
şünsel açıdan irdelcyen başka
yapıtlara bıraktı. Gelişen reji sa-
nal ı. tiyatro dunımunu sorgula-
>un. katılımcı, senlik tiyatrosu, tö-
renscl tiyatro vb ilctişim ömeklcri-
ne görc sahnclcmc deney lerini yeğ-
liyor. Çoğulcu. dcncyci bir anlayış
için uygun oyun mekanı. çok
amaçlı kullanılabilen. değişik bir
>apı\a sahip olmalı. Aecleci bir
onarım \erine anlamlı. kalıcı bir
ycnidcn biçimlcndirnK daha doğru
olıırdu.
Korsan kitap
yayıncılığı
LONDRA (AA) - Türkiye,
korsan kitap yayıncılığında
dünyadaki ilk 10 ülke arası-
nda yer alıyor.
Obscrvcr gazetesinin Lond-
ra'daki yayıncılar dcrncğıne
dayandırarak vcrdiği haberc
görc İngiliz yayınevlerinin
cserlerinin izinsiz basılması-
nda en fazla zarara uğradı-
klan ülkcler listesindc Türkiye
S.oldu.
1993 yılında İngiliz kilap-
lannın izinsiz basımında en
büyük zaran 45 milyon slerlin
ile Çin'in vercccği lahmin edi-
liyor.
Korsan yayıncılıkta Rusya
ikinci. Endonezya üçüncü.
Hindislan da döidiincü gcli-
yor. Pakistan ve Mısır'ın ardı-
ndan sckizinci olan Türkiye'-
de korsan yayıncılann bu vıl
İngiliz yayıncvlcrıni 6 milvon
slerlin (7S milyar lira) zarara
uğralmakın bckleniyor.