Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
10 MART1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
îthal gazete
kagıdı ucuzluyor
• Ekonomi Servisi -Hazıne.
gazete kağıdı ithalinden aldığı
fonu düşürüyor. AT dışı
ülkelerden yapılan ithalata
yılbaşındanitibaren
uygulanmaya başlanan ton
başına 90 dolarlık fonun 50
dolara indirileceği öğrenildi.
Cuma günkü Resmı
Gazete'de yayımlanması
beklenen karann, SEKA'nın
artan zam baskısını
hafifletmek için alındığı
belirtiliyor. AT ülkelerine
uygulanmayan fon.
Türkiye'nin ithalat yaplığı
Rusya. Romanya gibi eskı
Doğu Bloku ülkeleri ile
Kanada. Finlandiya. Brezilya
ve Güney Afrika'ya
uygulanıyordu. Hazine'nin
yeni fon ayarlamasında, kağıt
fabrikalannda kullanılan
makine parçası süper
kalenderin 250dolarhk fonu
da tamamen kaldınhyor.
•
Ihracat
oranlan
• ANKARA (AA) - Geçen
yılın aralık ayında ihracat
miktan, bir önceki aya göre
yüzde 13.9, ithalat ise yüzde
24.5 oranında artış gösterdi.
Devlet İstaüstik
Enstitüsü'nün(DİE)dış
ticaret endeksi verilerine göre
aynı dönemde ihracattan
elde edilen gelirde yüzde 0.7
oranında azalma meydana
gelirken ithalata ödenen
döviz miktannda yüzde 0.6
artış oldu.
Geçen yılın aralık ayı ile bir
önceki yılın aynı ayı
karşılaştınldığında ise
ihracat mıktar olarak yüzde
9. l. ithalat miktan da yüzde
11.1 arttı. Söz konusu
dönemde, ithalata ödenen
dövız yüzde 3.1, ihracattan
elde edilen döviz de yüzde 5.2
azalış gösterdi.
TİSK'ten teşvik
önerisi
• ANKARA (ANKA) -
TİSK Genel Sekreteri
Kubilay Atasayar, teşvıklerin
bir battaniye gibi
ekonominin bütününü
örtmeye çalışmamasını
istedi. Atasayar, "Önce
sanayi teşvik edilsin'" dedi.
Atasay ar "Teşvikler bir
battaniye gibi ekonominin
bütününü örtmeye
çalışmamalıdır. Çünkü ne
kadar bol olursa olsun eldeki
mevcutkavnaklar
ekonominin tümüne yetmez
veekmek diliminin tümüne
sürülmek ıstenen küçük bir
yağ parçası misali sığ kalır.
Libyaformülleri
• ANKARA (ANKA) - Türk
müteahhitlerinin Libya'dan
650 milyon dolarlık alacağı
sorununun çözümü için
girişımler sürerken Ankara
ve Trablus hükümetlerinin
pozisyonlannı
yakmlaştırmak için "ara
formüF aranıyor. Libya'da iş
yapanTürk Müteahhitleri
Birliği Başkanı Barlas Turan,
Libya'ya giderek 'ara
formül'ü bulmaya yönelik
temaslar yapacak.
Her iki taraf, devlet bazında
bankacılık ve petrol
alanlannda birer anlaşma
imzalanarak müteahhit
borçlannın petrolle
ödenmesini kabul etmiş
bulunuyor. Libya.
anlaşmalann
imzalanmasmdan önce Türk
müteahhitlerinin Trablus'ta
yeni kurulan 'ödeme
komıtesi' ile fırma bazında
protokollerin yapılmasında
ısrarederken.Türk
hükümeti, Eximbank ve
Tüpraş ile anlaşma
yapılmasının ardından söz
konasu protokollerin
gerçekleşmesini istiyor.
DİSK:1Mayıs
yasallassın
• Ekonomi Servisi - Türkiye
DeMİmci İşçi Sendikalan
Korfederasyonu (DİSK)
Yöretim Kurulu. TBMM
Baştanı, Başbakan, siyasi
part başkanlan vegrup
başianvekillerine birmektup
göniererek 1 Mayıs'ın
yasillaşmasma ilişkin teklifın
bir anönceTBMM'de
gönşülmesini istedi. DİSK
ayrca Türk-İş ve Hak-İş'i 1
Maıskutlamalannı birlikte
düznlemeye çağırdı.
Artı Pazariama
• ANKARA (ANKA)-
Ahnet Özal, dayanıklı
tük-tim mallan pazarlamak
için yine"ArtT adlı bir şirket
dala kurdu. "Artı Medya
Pa^rlama Sanayii ve Ticaret
Annim Şirketi" adıyia
îstübul'da kurulan şirketin
semayesi 500 milyon lira
olaak belirlendi. Ahmet
ö z J şirkette yüzde 50
oraıında 250 milyon liralık
pa*<aldı. Şirketin diğer
onklanndan Kamil Akın
Guendik 160 milypn. Turan
Aköprülü, Lfiık Özen ve
\ 1 «met Tevfik Metin de
3O r milyon liralık pay
edjdi.
Türkiye'ye gitmeyirf kampanyasını Berlin Turizm Fuan'nda da kimse ciddiye almadı
PKK'nın çağrısı tutmadı• Almanya'da geçen yıl
Türk turizmi aleyhine
başlattığı kampanyada
başan sağlayamayan
PKK'nın. dünyanın en
büyük turizm fuan ITB
Berlin'deki çabalan da
sönük kaldı.
• Bu yıl da geçen yılki
gibi Alman turist
sayısının artmasını
bekleyen Türk
turizmciler, PKKTılann
etkinliklerini yitirdikleri
Avrupa ülkelerinden de
fazla turist umuyorlar.
Ekonomi Servisi - Tunzmde-
ki umutlu bekleyişi PKK'nın
tehditleri de baltalayamadı.
Berlın'de devam eden dün-
yanın en büyük turizm fuan
ITB'yi fırsat bılerek Alman tu-
ristleri yine Türkiye'ye gitmek-
ten vazgeçirmeye caltşan terör
örgütünün çabalan geçen yıl-
kinden de cılız kaldı.
Kürt örgütünün engelleme
çabalanmn geri teptiğıni ve ge-
çen yıl Türkiye'ye gelen Alman
turist sayısının yükseldiğmi
hatırlatan Türk turizm yetkili-
leri, "Bu yıl 1.5 milyon Alman
turist bekliyoruz' dediler.
Kürtlerin yeniden başlattığı
"Türkiye'ye gitmeyin" kam-
panyası ile ilgili Alman ma-
kamlannın soruşturma baş-
lattıklan da bildirildi.
1993 turizm sezonu için 5
milyon turist ve 5 milyar dolar
turizm geliri hedefleri doğrultu-
sunda olumlu gelişmeler birbi-
rini izlerken Türk turizmi için
dezavantaj yaratacak unsurlar
Alman parlamenter Volkmar Kohler'den PKK iddiası
'Turistlm tehdh ediyorlar'ANKARA (Cumhuri> et Bürosu) - Alman
Hıristiyan Demokrat Parti (CDL) Nliiletvekili
Volkmar Kohler, PKK'nın, tatilini
Türkiye'de geçirmek istejen Almanları
tehdit erriğini sövledi. PKK'ya fazla hoşgörii
gösterdiklerini kabul eden CDL milletvekili
Kohler, "Ama artık bizim de sabnmız
tükeniyor" dedi. Koalisyon hükümetini
oluşturan DYP ve SHP ile ana muhalefet
parrisi ANAP yetkilileri ile göriişmek üzere
Türkiye'de bulunan CDL heyeti. dün İçişleri
Bakanı İsmet Sezgin ile göriişrü. Kohler
Güne\doğu*daki terörii "ortak sonınumuz"
diye niteledikten sonra, bölücü grupların
Almanya'yı temel pladbrm olarak
kullanınak istediklerini anlattı. PKK'nın,
birkac gün önce, tatilini Türkiye'de geçirmek
istcven Almanları tehdit etmeye başladığını
belirten Alman millenekili. "Biz, boyle bir
şeyi kabul etmeyeceğiz. Belki fazla hoşgörii
gösteriyoruz, ama artık bizim de sabrımız
tükeniyor" dedi. Alman millervekilinin bu
sözlerine Sezgin, "İnşallah tükenir"
karşıhğını verdi.
da gitgide geçerliliğini yitiriyor.
Güneydoğu'da yaşanan
kanlı olaylan gerekçe göstere-
rek geçen yıl Almanya'da bü-
yük bir kampanyaya girişen.
ancak amacına ulaşamayan
PKK. bu yıl 162 ülkenin
katıhmıyla gerçekleştirilen ITB
Berlin Fuan'nda boy gösterme-
ye kalkıştı.
Lyarı faksları
Geçen yıl işi, "Türkiye'nin
doğusuna gidebılmek için biz-
den vize alınması zorunlu" şek-
linde mesajlar yaymaya kadar
vardıran örgüt, bu kez fuann
ilk gününde bildiri dağıtmak ve
çeşitli Alman seyahat acentelc-
rine uyan fakslan göndermek-
ten öte bir eyleme girişemedi.
1.5 tonluk tanılım ve promos-
yon malzemesiyle fuarda bü-
yük bir "İstanbul kampanyası"
na girişen Türk turizmciler ise
Kürt eylemlerinin rahatsız edicı
sonuçlar ortaya koymaktan
uzak olduğunu vurguladılar.
Türkiye Seyahat Acentalan
Birliği (tÜRSAB) Başkanı Ba-
şaran L'lusoy, •"Sabahleyin Al-
manya'daki fuardan döndüm.
Rahatsız edici hiçbir durum
yok. Pazarda fevkalade geliş-
meler sağlıyoruz. Geçen yıl 1
milyon civannda olan Alman
turist sayısı bu yıl 1 milyon 250
bin civannda olacak" dedi.
Almanya'nın en büyük tu-
rizm organizasyonlanndan
TUİ'nin Türkiye'deki kuruluşu
durumundaki Tan-Tur yetkilisı
Bartu Özalp da. "Fuardaki vö-
neticilerimizle bu sabah görüş-
tük. Hiçbir olumsuz mesaj ver-
mediler. Bu yıl Türkiye'ye gele-
cek Alman turist sayısındakı
artış, geçen yıl bir önceki yıla
göre sağlanan artışın üzerinde
olacak" şeklinde konuştu.
•Turizmciler, bu yıl PKK'nın
faaliyette bulunduğu Avrupa
ülkelerinden daha yüksek oran-
da turist bekliyorlar. Türk yet-
kililer. Kürtlerce düzenlenen
kampanyalann ciddiye alınma-
ması sayesinde eylemlerin etki-
siz kaldığını ifade ediyorlar.
Etkilerini yitirdiler
Turistik Otel Sahipleri ve
İşletmecileri Birliği (TUROB)
yetkilileri bu anlamda Alman-
ya'nın dışında Kürtlerin Avus-
turya ve Isveç'teki etkilerini de
yitirdiklerini, bu sayede bu ül-
kelerden Türkiye'ye gelecek tu-
rist sayısında artış beklendiğini
ifade ettiler. Bu yıl aynca İngil-
tere'den gelen turist sayısının
250 binden 350 bine yükseleceği
tahmin edilirken İıalya ve
İspanya'nın da Türkiye için iyi
bir pazar haline geldiği vurgu-
landı.
Turizmciler, 93 yılı için 5 mil-
yonluk turist potansiyeli içinde
Doğu Avrupa ve eski Sovyetler
Birliğfnde bavul turizmi için
gelenlerin 1.5 milyonluk bir pay
aldıklannı ve turist sayısını
yüksek gösterdiklerini belirti-
yorlar.
Bu turist kitlesinin ticari
amaçla Türkiye'ye geldikleri ve
turizm gelirleri açısından bir
katma değer yaratmadıklan
vurgulayarak bu yüzden özel-
likle Orta ve Kuzey Avrupa ül-
kelerinden gelecek turistlere yö-
nelik pazara agırlık verildiğini
ifade ediyorlar.
Bu yıl bu ülkelerden gelecek
turist miktannın yüzde 25
oranında artmasının beklendiği
kaydediliyor.
Türkiye'nin fiyat avantajı
Türk turizminin 1993 sezo-
nunda önemli bir fiyat avantajı
ele geçirdiği de belirtiliyor. Ge-
çen yıla göre fiyatlarda hiçbir
artış yapılmadığını ve Türkiye'-
nin yabancı turistler için ucuz
bir ülke haline getirildiğini be-
lirten turizmciler. Güney'de bu
sezon yanm pansiyon ortalama
yatak fıyatının 50 mark oldu-
ğunu. 5 yıldızlı tesislerde bunun
ancak 85 mark dolayına kadar
yükseldiğini kaydediyorlar.
Yunanistan'ın ise aynı tesisleri
110 mark ile 150 mark arasında
pazarlamaya çalışarak önemli
pazar kaybına uğradığı belirtili-
yor.
Türkiye'de 1988'de hayli
yüksek olan fıyatlann Körfez
Krizi'nde önemli düşüş göster-
dığinı ve kriz sonrası bu fiyatlar
korunarak patlama gerçekleşti-
rildiğmi anlatan turizmciler,
"Eskiden yüzde 96 dolulukla fı-
yatlanndan hiç taviz vermeyen
Hilton krizle yüzde 80 doluluğa
gerileyince bu tavnnı değiştirdi.
Son Milano Fuan'nda Conrad
Hilton 100 marka belirlediği
yatak fiyatını grup indirimleri
çerçevesinde 50 marka düşürüp
bu fıyattan satış yaptı" dediler.
Dokuz günlük dinlence için Uludağ'da rezervasyonlar doldu, Güney'e de akın bekleniyor
Bayramda
6
dört mevsimlik' tatil
• Tatilin 9 gün olması ve
ilkbahar başlanna
rastlaması bir yandan kış
turizmi meraklılannı, bir
yandan da işlerini biraz
havaknn şansına
bırakan deniz
sevdalılannı harekete
geçirdi. Ne kar, ne deniz
diyenler için ise Ka-
padokya önemli bir
seçenek oluşturuyor.
DENtZŞAHİN
Bayramda kış turizmi ağır
bâstı. Seyahat acentelerinin
Uludağ, Abant ve Kartalkaya
rezervasyonlan bir hafta önce
dolarken yaz özlemi depreşen-
ler bayramda Antalya ve Kıb-
ns'ı tercih ediyor. Kış merkezle-
rinde yer bulamayan veya deniz
mevsimini erken bulanlar için
ise Kapadokya, turlan alterna-
tif oluşturuyor.
23 martta başlayacak şeker
bayramı tatili. Başbakan Süley-
man Demirel'in talimatıyla
kamu işyerlerinin 22 mart pa-
zartesi gününden itibaren tatil
edilmesi- üzerine dokuz güne
çıkü. Seyahat acenteleri 5 gün
veya dokuz gün tatil yapabile-
ceİcler ıçın ayn ayn seçenekler
hazırladılar. Acentelerin belir-
ledıkleri tur fıyatlan 5 gece, tek
kışilik tam ve yanm pansiyon
konaklamalar için 2 milyon 300
bin lira ile 4.5 milyon lira. 7 gece
için 2 milyon 500 bin ile 4,5 mil-
yon lira arasında değişen Ulu-
dağ'da yer yok.
Uludağ rezervasyonlan bir
hafta önceden doldu. Uludağ'-
da kar kalınlığının şu anda 2
metre 38 santimetre olduğu bil-
diriliyor.
Kapadokya da var
Kapadokya turlan ise kış ve-
ya yaz tatili seçeneklerine alter-
natif oluşturuyor. Beş günlük
Kapadokya turlanrun fıyatlan
1 milyon İıra ile 2.5 milyon lira
arasında değişiyor.
Kış merkezlennde yer bula-
mayan veya yazı erken tatmak
isteyenler bayramda güney i ter-
cih ediyor. Bir haftalık Kıbns
tatılının fıyatı 2,5 ile 4 milyon li-
ra arasında değişiyor. Akdeniz
sahillerindeki beş günlük tatilin
faturası ise bir kişi için ulaşım
hariç 720 bin liradan başlıyor.
Seyahat acentelerinin Antalya'-
daki otellerde beş günlük yanm
pansiyon fıyatlan 720 bin lira-
dan başlayarak 2,5 milyon lira-
ya kadar çıkıyor. Kemer. Mar-
mans ve Bodrum'da da beş
günlük tur fiyatlan 900 ile 1
milyon 800 bin lira arasında de-
ğişiyor. Antalya'daki sekiz
günlük tek kişilik tatilin maliye-
tı ise 1 milyon 200 bin liradan
2.5 milyon liraya kadar çıkıyor.
Antalya bölgesindeki oteller
şu anda yüzde 30 oranında do-
lu. Hava sıcakhğının ortalama
12 derece olduğu Antalya'da sı-
caklık güneşe bağlı olarak 20
dereceye kadar çıkabiliyor. De-
niz suyu sıcakhğının 22-25 dere-
ce olduğu belirtiliyor. Antalya
Turistik Otelciler ve İşletmeci-
ler Derneği Genel Sekreteri
Turgay Alp, bölgede şu anda
yüzde 20 oranında yabancı tu-
rist bulunduğunu ve yabancıla^
nn denize girdiğini belirtti. Alp,
güneşli olması halinde bayram-
da denize girilebileceğini söyle-
di.
Alp. bayramda turist sayı-
sında yüzde 30'luk bir artış bek-
lediklerini kaydetti.
Otobüs fiyatlan
Bayramda Antalya bölgesine
otobüs bileti satışlan da hızlan-
dı. Fırmalann bilet fıyatlan İs-
tanbul-Antalya 140 ile 185.
Istanbul-Kemer 175 ile 205, İs-
tanbul-Bodrum hattında da
195 ile 220 bin lira arasında de-
ğişiyor. Firmalann büyük bö-
lümü bayram için rezervasyon
kabul etmiyor. Tatile çıkacak-
lann biletlerini şimdiden alması
gerekiyor.
Ingiltere Başsavcılığı mahkemeye müdahale etti
Nadir'in akılalmazişleri
LONDRA (AA) - İngiltere'de
Asil Nadir'in dolandıncılık ve
muhasebe kayıtlanru tahriple
suclandığı ceza davası. bu sabah
fngiltere başsavabğının mahke-
meye doğrudan müdahalesı ile
daha da karmaşık hale geldi.
Dün yapılan hazırhk duruş-
masırun başlangıç oturumu gizli
celse halinde gerçekleşti. Halka
ve basma kapalı otururnda ne gö-
rüşüldüğü açıklanmadı.
Ancak davaa Ağır Yolsuzluk
Dairesi'nin (SFO) bir sözcüsü,
oturumun basına kapalı
kısmında Ingiltere Başsavcısı
Barbara MiUs adına av ukat Alan
Jones'ın bir ginşimi olduğunu
bildirdi. Sözcü, basına kapalı
oturumla ilgili bilgilerin yazıl-
ması ve haber verilmesinin ya-
sak olduğunu vurguladı.
Nadır'in tutuklandığı 1991
yıhnda SFO başkanlığını yürüt-
m'ekte olan şimdiki Başsavcı Bar-
bara Mills'in davaya doğrudan
müdahale ederek dava yargıcı M.
Tucker'ı da suçladığı öğrenildi
Edinılen bilgiye göre Barbara
Mills adına mahkemeye müda-
hale eden avukat Alan Jones,
Asil Nadir'in, yargıç M. Tucker'-
^^HPV"MRH|^H • Dolandıncılık ve
^Br J^^H' nıuhasebe kayıtlannın
•P|L;
9 1
tahrifıyle suçlanan Asil
Nadir hakkındaki
dava, başsavcılığın
beklenmedik
müdahalesi
sonucunda içinden
çıkılmaz bir hal almaya
başladı.
m, avukaü Antbony Scrivener'in
ve eski Londra Emniyet Müdürü
Yardımcısı N'yn Jones'un birlikte
hareket ederek "davayı çıkmaza
soktuklanm' ya da "Nadir'i zor
duruma düşürmek ibte\en kışile-
rin bazı girişimlerde bulunduk-
lannı" iddia etti.
Bu suçlamalar üzerine, vargıç
Tucker'ın başsavcılık avukatm-
dan ellerindeki tüm delilleri
mahkemeye sunmasını ıstedıği
öğrenildi.
Davayı yakmdan izleyen çes-
reler. başsavcılığın davaya müda-
halesinc. son zamanlarda vargıç
Tucker'a rüşvet verildiğı yönün-
de ortaya çıkan söylentilerin yol
açmış olabileceğini savundular
Öte yandan. duruşmanın ba-
sına açık yapılan kısmında vargıç
Tucker. davanın yargılama aşa-
masmın 13 eylül günü başla-
masını kararlaştırdı.
Duruşmada, Nadir'in sağlık
durumuyla ilgili bir de doktor ra-
poru sunuldu.
Raporda. uzayan mahkeınc
sürecının ve hukukı çalışmalann
Nadir'in sağlığını ciddi biçimde
etkilediği ve cndişe verici hale gel-
diği kaydcdıldı.
Show TV Sunar....
TELEBAROMETRE
HBB
Geçen Çarşamba en çok Izlenen televizyon
programları...
1-
2-
3-
5-
Program Kanal
Darbukator Baryam
Çarkıtelek
Show TV
Show TV
Akşam Haberierı Show TV
Porto-Mılan
20 00 Haberlerı
6- Plaslıp Shovv
7-İ3 Aşağı 5 Yukan
8-lnce Memet
9-ıSupermarket
10- Yanmısım
Interstar
TRT-1
Show TV
Kanal 6
Show TV
Kanal 6
Tele On
İzlenme Oranı
17.08
16.22
14.25
1 1.76
10.07
10.04
9.13
8.95
8.64
8 25
EKONOMİYEBAKIŞ
TANER BERKSOY
Merkez Bankası SavaşlarıEkonomi yönetimi siyasilerle bürokratlar arasmdaki
sürtüşmelerle götürülüyor.
Siyasl kadrolarla çatışanların başında Merkez Ban-
kası Başkanı Rüşdü Saracoğlu geliyor. Şimdilerde Ba-
kan Çiller'le başı dertte.
Başkan Saracoğlu'nun sıkıntıları yeni değil. Hatırla-
dığım kadarıyla, daha önceki bakanlaria da ters düştü-
ğü, çatıştığı noktalar oldu. Siyasilerle Merkez Bankası
arasmdaki uzlaşmazlık sanki yılan hikâyesine döndü.
Sürtüşmelerin birbiriyle kesişen iki ana ekseni var.
Bir türlü dikiş tutturamayan Hazine'nin Merkez Bankası
kaynaklarını kullanma iştahası bunlardan birisi.
ikinci uzlaşmazlık ekseni ise ekonominin faizve döviz
kuru temel göstergelerinin belirlenmesinde idari karar
yerine, piyasa güçlerinin etkili olması.
Bu uzlaşmazlıklarda tarafların tutumu şöyle: Başkan
Saracoğlu Merkez Bankası nın kamu kesiminin finansö-
rü olarak görülmesine karşı. Hazine'nin nakit açıklarına
kısa vadeli avansla çare bulunmasına bir itirazı yok.
Ama bunun da bir sınırı olması gerektiğini savunuyor.
önceki yıllarda yapılan bir protokolle bu sınır, bütçe
ödeneklerinin yüzde 15'i olarak belirlenmiş. Bunun öte-
sine geçen talepler Saracoğlu'nun haklı direnciyle
karşılaşıyor. Ustelik, Merkez Bankası Başkanı çareyi de
gösteriyor. Kamu finansman dengesinin maliye poli-
tikası araçlarıyla kurulması gerektiğini savunuyor.
Kamu açıklarının kalıcı çözümünün vergi ve harcama
politikalarında yattığını herkes biliyor. Ama bu önlemle-
rin siyasi faturası var. Vergi gelirlerini arttırıcı düzenle-
meler de kamu harcamalarını kısacak politikalar da so-
nucta birilerinin canını yakıyor. Sıyasiler bu faturayı
ödemeyi sevmiyorlar. Bunun yerine sonucu daha sonra
enflasyon olarak ortaya çıkacak parasal genişleme on-
lara bedeli kendilerine dönük olmayan, siyasi açıdan
daha uygun bir çare var gibi görünüyor. Kısacası, Hazi-
ne'nin Merkez Bankası kaynaklarına istediği ölçüde
başvurmasısiyasilerinpopülisteğilimlerinedahayatkın
bir çözüm. Merkez Bankası buna direnince sürtüşme
oluyor.
iknci çatışma ekseni daha ilginç. Başkan Saracoğlu
faiz haddi, döviz kuru gibi fiyatların yapay müdahaleler-
le baskı altına alınmasına karşı. Piyasa ekonomisi
oyununu oynuyorsak, bunu kurallarına göre oynayahm
demeye getiriyor. Tersine başvurmanın dengesizlik ya-
ratan ve tutarlı bir para politikası izlemeyi güçleştiren
sonuçlarına da işaret ediyor. örneğin, faiz haddini idari
kararlarla düşürmeye kalkınca, para dövize kaçıyor. So-
nuçta, Merkez Bankası döviz kurunu gerekli düzeyde
tutmakta zorlanıyor ve esas sorumlu olduğu, liranın de-
ğerini savunma işlevi etkisiz kalıyor.
iki çatışma ekseninin kesiştiği nokta burası. Kamu ke-
simi finansman dengesi oluşmadığı sürece açıkların pa-
rasal genişlemeyle finanse edilmesine karşı direnilme-
si, kamu otoritesiniborçlanmayayöneltiyor. Kamu borç-
lanması faiz haddini yükseltiyor. Yükselen faiz, harca-
maları besleysrek kamu açıklarını daha da büyütüyor.
Bu bir kısırdöngü.
Sorunun kamu geliri ve harcamaları arasmdaki
depgesizlikten kaynaklandığını, bunun çözümünün de
maliye politikalarında yattığını görmezlikten gelen siya-
si otorite, kısır döngüyü faiz oranını yapay girişimlerle
indirerek kırmaya soyunuyor. Merkez Bankası buna
karşı çıkınca yine sürtüşme oluyor.
Bakan Çiller ile Başkan Saracoğtu arasmdaki sürtüş-
me faiz operasyonundan kaynaklanıyor. Hazine borç-
lanmasında miktar oynamalarıylafaiz indirip borç vade-
sini uzatma girişimi bunun ilk adımıydı. Birçokları gibi,
Saracoğlu da bunu mevcut koşullara uymayan, yapay
bir operasyon olarak değerlendirdi. Ama döviz cephe-
sinde gerekli desteği de verdi.
Bakan Çiller, vade uzatma girişimini bankaların
disponibilite sorumluluğuna yaymaya girişerek ikinci
adamı artı Bankalar topladıkları mevduatın bir kısmını
disponibl şekilde tutabiliyorlar. Bunlar 210 gün vadeli
senetler. Kısacası, disponibilite uygulaması kamuya
adeta otomatik bir borçlanma olanağı yaratıyor.
Şimdi disponibilite yükümlülüğü karşılığı olan kamu
senetlerinin vadesi 280 güne çıkartıhyor. Merkez Banka-
sı bunu yapay ve denetlemek zorunda olduğu bankaları
zor duruma düşürecek bir girişim olarak değerlendiri-
yor ve direniyor.
Siyasilerle bürokratlar arasmdaki çekişme bu nokta-
da. Siyasiler Maliye Bakanı'nı etkin olarak devreye sok-
maktan kaçındığı sürece Merkez Bankası savaşları sü-
rüp gideceğe benziyor.
TRTTV
TOPLAM
34.716
TELEON
31.968
REKLAM GELİRLERİ M
«yon u
Şubat 1993 aylık m«dya dağrtımı
Kanal 6 ve Shovv'un paylan büyüdü
Reklampastası
aslamnagzında
Ekonomi Servisi - Marketçi
televizyonlar. diğer kanallann
reklam pastasım kemirmeye
başladı. 1993'ün ilk iki ayında
marketçilik >apan Kanal 6 ve
Sbow TV dışında btirün kanal-
ların dilimi inceürken yılbaşında
yayına geçen HBB payını >üzde
3'te sabitledi.
Bileşim'in rakamlarına göre
televizyon reklamlannın dağılı-
mı ilk iki ayda Kanal 6 ve Show
TV lefaine ciddi ölçüde değişti.
1992'de televizyon pastasından
yüzde 4.1 pay alan Kanal 6
ocak-şubatta dilimini yüzde 24.
7'ye çıkarırken Show TVnin
pay ı yüzde 33.6'dan > üzde 37.6'-
ya vükseldi. En önemli reklam
müşterileri sıralamasında her iki
kanalın da pazarlama şirketleri
birinci sırada yer alıyor.
Marketçi teievizyonlarm bu
çıkışından özellikle TRT ve Te-
leon yara aldı. 1992'yi yüzde 13.
7'lik pasta dilimiyle tamam-
layan TRT ilk 2 ayda yüzde 5.
3'e. yüzde 11.8'le tamamlavan
Teleon ise yüzde 5.5"e düştü. İn-
terSTAR'ın televizyon reklam-
lanndan aldığı pay da yüzde 36.
9'dan yüzde 23.8'e indi. Bu düşüş
şubat ayında L zanlar'a ait İmar
Bankası, Seat Otomobil ve Sü-
per FM'in her iki kanala da ver-
diği reklam desteğine rağmen
gerçekleşti. TRT'nin en önemli
müşteri portföyünde de Yapt
Kredi Bankası, KOİ ve Sabah
Gazetesi ilk üç sıraya yerleşti.
İlk 2 ayda televizyon reklam-
larından yüzde 3 pay alan HBB'-
nin en büyük ilk 3 müşterisi ise
Demir Leasing. Lütfen Anne
Mağaza ve Demirbank Demir
Sigorta olarak sıralandı.
TRT'nin şubat ayı reklam ge-
liri 34.7 milyar lira, interS-
TAR'ın 148 milvar lira, Teleon'-
ıın 32 milyar lira, Show TV'nin
257.6 milyar lira, Kanal 6'mn
148.3 milyar lira ve HBB'nin
17.6 milyar lira olarak belirlen-
di.
Basın reklamlarında Alo Bil-
gi, Yapı Kredi Bankası >e İş
Bankası en büyük müşteri sıra-
lamasının başında yer aldı.