Katalog

19ŞUBAT1993CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 11 Uğup Mumcu anılıyop• Kûltür Servisi - İnegöl Halkevı, halkevlerinin kuruluşunun 61. yıldönümü dolayısıyla Uğur Mumcu'nun anısına, "Gerici ve yoz kültüre karşı evrensel kûltür etkinlikleri" dûzenledı. 15şubattakitap fuannın açılmasıyla başlayan etkinlikler, aynı gece Suavi'nin konsenyle sürdü. Çeşitli imza günlenyle devam eden etkinlikler kapsamında bugün Belediye düğûn salonu'nda saat 18.30'da, Gönen Sanat Tiyatrosu'nun sunacağı Ferhan Şensoy'un "Şahlarda Vururlar" oyunu idenecek. Yazarlar Bosna için toplandı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Pen Yazarlan, Bosna-Hersek sorununa "kahci çözüm" bulunması amacıyla Ankara'da biraraya geldiler. Türkiye Pen Yazarlar Derneği ile Mülkiyeliler Birliği'nin ortaklaşa düzenlediği Balkanlarda kalıcı banş için Pen merkezleri dayanışma topiantısında, Bosna Hersek'deki vahşeti durdurmak için ilgili makamlann yetki ve sorumluluklannı kullanmadıklan görüşünü dilegetırdiler. Mülkiyeliler Birlıği'nde düzenlenen toplantıya, Türkiye Pen Yazarlar Derneği Başkanı Şükran Kurdakul, yazar Alpay Kabacalı. Mülkiyeliler Bırliğı Başkanı Prof.Dr. Alpaslan Işıklı, Prof.Dr. CevatGeray, Uluslararası Pen Başkanı Georgy Konrad, Uluslararası Pen Genel Sekreteri Alexander Blokh. Hırvatistan Pen Derneğı Başkanı Josip, Sentija, Makedonya Pen Derneği Başkanı Mateo Matewsky katıldılar. Çizgi filmcilerden atak • Kötür Servisi - Kûltür Bakanhğı'nın bu yıl yedi çizgi film sanatçısına birden destek vermesi üzerine. Türk çizgifilmsanaünda yeni bir atılıma yol açacak adımlar atıldı. Yeni kurulan Çizgi Filmciler Demeği'nin bildırdığine göre, Kültür Bakanhğı'nın 1992'de sinema sanatına destek fonunda çizgi fılme ayırdığı bütçeyi uygulamasındaki yaklaşım, çizgi film alanındaki ürünlerde, farklı üsluplara sahip nitehkli yapıtlann ortaya çıkmasına neden oldu. Yeni uygulama sonucunda. süreleri 20-30 dakika arasında değişen. Tunç tzberk'in ömer Seyfettin uyarlaması "Falaka", Ateş Benice'nin Güngör Dilmen'den uyarladığı "Midas", Tonguç Yaşar'ın F.H. Dağlarca'dan uyarladığı "Balina Mandalına", Meral Erez ve Zuhal Çağdaş'ın Türk alfebelerini konu alan "Şaşkın Sihirbaz ve Şakacı Şapka",Orhan Büyükdoğan'ın "Güvercin", Derviş Pasin'in "Karagöz Uzayda" ve Dursun Güleryüz'ün "Süper Kelaynak" adlı filmleri, Türk çizgjfilmsanatına kazandınldı. Fatoş'un sergisi Antalya'da • Kühfir Servisi - Ressam Fatoş'un sergisi Antalya Ansan Sanat Galerisi'nde açıldı. Daha önce Los Angeles'ta karma resim sergisine katılan sanatçının ikinci kişısel sergısmde son yapıtlan yer alıyor. Fatoş'un sergisi 4 marta dek Antalya'lı sanatseverlerin izlerumine ADT turneye çıkıyor •ANKARA(ANKA)- Ankara Devlet tiyatrosu mart ayı içerisinde düzenlenecek turnelerde daha önce Ankara'da gösterilen 6 oyunu sunacak. özellikleyerleşik tıyatroya sahip olmayan illerde düzenlenecek turnelerde, Sivas, Çankın, Diyarbakır, Kayseri, Eskişehir ve Istanbul'agidilecek. Ankara Devlet Tiyatrosu daha önce Ankara'da sahnelenen, "FerhattleŞirin","Kjz Doğdu" ve "Hüzzam"ı İstanbul'da. "Ada"yı Diyarbakır ve Eskişehir'de, "canavar Sofrasfnı Kayseri'de, "İkinci BÖlüm" adh oyunu Sivas'ta ve "Gelin Yanşalım"ı da Çankın'da sergileyecek. SİNEMA ı DORSAY 45.Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı için çok ciddi bir aday ve ülkesine ödünsüz bir bakış atan Romen fılmi Siyasal sinemanınparlakbir ömeği: Maleolm X BERLİN - Zenci oyuncu, yö- netmen Spike Lee'nin, zenci politik lider Maleolm X üzerine yaptığı ve ABD'de olaylar ya- ratan 3 saat 20 dakikahk "Mal- com X" adlı film, Berlin'de gös- terildi. Ve hem siyasal sine- manın parlak bir örneği olarak, hem de Altın Ayı için çok ciddi bir aday olarak büyük ilgiyle karşılandı. Spıke Lee, sıradan bir Har- lem serserisi olan, genç yaşta içki ve uyuşturucuya alışan, Bıl- lie Holliday'm şarkı söylediği 1940'h yıllann Harlem gece ku- lüplerinde olaylar çıkartıp fe- daılik yapan bıçkın zenci deli- kanlısı Detroit Red'in nasıl olup da ABD'nin zenci haklan ve ırkçılığa karşı savaş eyleminın bir numaralı liderine dönüş- tüğünü anlaüyor bizlere... Fil- min biraz fazla uzun bulunabi- lecek olan ilk yansı, beyazlara benzemek için saçlannı "defri- zi" etüren. tıpkı beyazlar gibi gangsterliğe ve kolay paraya özenen bu sıradan gencin, talih- siz bir soygun sonucu düştüğü cezaevinde gördüğü eğitimi de anlaüyor. Genç adam. burada Müslüman ve bilinçlı bir zen- ciyle tanışacak ve içerde geçen uzun yülar boyunca, birçok gerçeği öğrenerek kendi kimli- ğıni tanımaya başlayacaktır. Bu "beyaz adam"ın hep unut- turmaya, en azından ikinci pla- na itmeye çalışüğı Afrikalı zenci kimliğidir. Soğukkanlı ve gösterişsiz Hapısten çıktığında, genç adam "tslara Ulusu" adlı birli- ğin lideri Eliya Muhammed'in örgütüne katılacak ve kısa za- manda eylemin en usta hatiple- rinden biri olarak sıvrilecektir. Bu cerbezelı genç adam, çevre- sine saçUğı ışıkla, kısa zamanda kendi örgütü içinde bile "tehli- keli" olarak görülmeye başla- yacaktır. örgüt, böylesine sivri- len ve ön plana çıkan bir lideri istememektedir. Düşmanlan gıtgide çoğalan ve peşinde CIA'den fanatik Müslümanla- ra karşı çeşitli kişi ve örgütler dolaşan Maleolm X, sonunda suikastler ülkesi Amerika'nın, üstüste siyasal liderlerin öldü- rüldüğü 1960'h yıllannda, ha- yatmı ani biçimde yıtirmekten kurtulamıyacaktır. Spıke Lee, fılmını soğukkan- lıbkla. gösterişsiz bir sinemayla, oldukça içtenlik duygusu uyan- dıran bir anlatımla oluşturmuş. Biçimsel oyunlara, beyazlann sınemasırun pek meraklı oldu- ğu polısıye tarzı bir gerilime pek yer vermemiş. Bir tûr 'siyah melek' Ortaya koyduğu portre, bil- miyorum biraz idealize mi edil- miş? Maleolm X, Denzel Was- hington denen ve şu anda per- denin en büyük zencı oyuncusu olan sanatçının da katkısıyla, btr tür "siyah melek" olarak be- liriyor. Günahın ve çirkefin içinden gelen bu adam, artık para sorunlanna, maddi şeylere karşı duyarsız ve ilgisiz, ha- yaünı tümüyle bir davaya adamış, düş görmekle gerçekçi- liği çok iyi birleştiren, karizma- tik bir lider olarak ortaya çıkı- yor. Bu arada. Maleolm X'in Do- ğu âlemini, Mısır ve Arabistan'ı IŞpike Lee,sıradan bir Harlem serserisi olan, genç yaşta içki ve uyuşturucu- ya alışan, Billie Holliday'in şarkı söylediği 1940'lann Harlem gece ku- lüplerinde olaylar çıkartıp fedailik ya- pan bıçkın zenci de- likanlısı Detroit Red'in nasıl olup da ABD'nin zenci haklan ve ırkçılığa karşı savaş eylemi- nin bir numaralı li- derine dönüştüğü- nü anlatıyor bizle- re. 'Makolm X', biraz fazla uzun, sey ri biraz sabır isteyen, ancak görûlmesinde yarar, hatta gereklilik olan bir film. • * *- X s «r ••• ^ " » Mircea Daneb'uc'un 'ka- ramsar yapsıyla seyri zor filmi EvUlik Döşeği've Xk Fei'nin hoş filmi 'Güzel Ko- kulu Ruhlar Gölü'niûı Kadı- nlan' zıyareti, hacı olması, kutsal topraklarda İslam'ın gerçek ru- hanı güzellığını keşfetmesi de görkemli biçimde verilmiş. Bil- miyorum blzde gösterilir mı? Ama gösterilirse, İslamcılann büyük ölçüde ilgisini çekecek bir film olduğu kuşkusuz. ABD'de zencıler arasında 1960'lardan başlayarak güçlü biçimde yayılan İslam'ın port- resi, fılmin yapısında iyice beli- riyor. Ancak Lee, Müslüman zenci davasına büyük sempa- tiyle yaklaşmakla birlikte, bu hareket içinde beliren hoşgörü- süz ve sertlik yanlısı akımı ve bu akımm liderin öldürülmesi için- deki olası rolünü de göstermek- ten çekinmiyor. "Malcolm X" sonuç olarak biraz fazla uzun, seyri biraz sa- bır isteyen, ancak görûlmesinde yarar, hatta gereklilik olan bir film... Bufilmigördükten sonra ABD yakın tarihi, zenci soru- nu, ABD'de ırkçılık ve İslam üzerine kendinizi çok şey öğ- renmiş, çok zenginleşmiş hisse- diyorsunuz. Sinemanın yalnız- ca eğlendırmenin yanısıra. çağın temel olay ve kişilerine ciddi, sorumlu biçimde eğilme- sınin en ilginç ve başanlı örnek- lerinden biri, bufilm...Sanınm hem Berlin'de, hem de Oscar'- larda adı edilecek.. Sosyalist ülkelenn büyük dep- rem sonrasındaki dramla- nndan sürekli söz ediliyor. Yu- goslav^-a trajedisinden Ermeni- Azer çatışmasına, açhk haber- lerinden İstanbuTdaki Romen fahişelere dek, gazetelerin ve gündelik yaşamunızın her anı- JVlalcom X, Denzel Washington denen ve şu andaperdenin en büyük zenci oyun- cusu olan sanatçının da katkısıyla, bir tür "siyah melek" olarak beliriyor. Günahın ve çirkefin içinden gelen bu adam, artık para sorunlanna, maddi şeylere karşı du- yarsız ve ilgisiz, hayatını tümüyle bir da- vaya adamış, düş görmekle gerçekçiliği çok iyi birleştiren, karizmatik bir lider olarak ortaya çıkıyor. nda bu büyük değişimin uzantı- lan, yankılan, etkileri var. Söz konusu toplumlar da, yaşadı- klan trajik dönemi artık sanat ve sinema yoluyla yansıtmaya başladılar. Bu yıl İstanbul şenli- ğinde bu akımdan kimi örnek- ler izleyecegiz. Romen olmanm zorluğu Berlin'de Romanya adına yanşan deneyımlı >onetmen Mircea Daneliuc'un (İstanbul şenliğinde "GUssando" ve "Ja- cob" fılmlerini görmüştük.) fil- mi Evlilik Döşeği-Patul Coo- jugal" işte bu olayın Roman- ya'da yaşanan yüzüne bir ışık tutuyor. Şefü bir sinemada çah- şan Vasil, üçüncü çocuğuna gebe kansı, dolar peşinde olan ve kendisini terketmek isteyen sevgilisı. gündelik yaşamdaki açhk ve yoksullukla başa çıka- maz hale geliyor. Artık herşey dolarla hesaplanmakta, dolann kuru, gündelik haberlerin ba- şında gelmektedir. Film, birbirini izleyen traji- komik sahnelerle sürüp gidi- yor. Yeni bir çocuk istemiyen kan-koca, kürtaj için "dolarla- n" olmadığından, kadını masa- dan yere atlatarak veya ağır yükler taşıtarak çocuğu düşürt- meye çalışıyorlar. Vasil'ın sev- gilısi, bir porno film stüdyosu açarak köşeyi dönüyor. Çavu- şesku'nun koleksiyonundan gelen ve imzasını taşıyan bir ki- tap elden ele dolaşıyor. Vasil ve kansı, evlilik yataklannı ülkete fışkıran porno sanayii için film çevnmine kiralıyorlar. Vasil çe- şitli kereler ıntihan deniyor, ba- şaramaymca kansını doğra- maya kalkıyor. Ve gitgıde çıldı- ran bir toplumda, kahramanı- mız bu kaçınılmaz çılgınlığı bi- reysel ölçüde gerçekleştiriyor, bir akıl hastanesine kapatılıyor. Özgüriûğün bedeU "Evlilik Döfegi", doğrusu alabildiğinc karamsar yapısıyla seyri zor bir film. İnsan yomruk yemiş gibi oluyor. Filmin temel mesajı, Vasil'in bir sözünde: "24 yıl boyunca diktatörden kurtulalım dıye çabaladık. Oy- sa şimdi onu yenıden arar, ister hale geldik. Olacak şey mi buT* Evet olacak şey mi? Eskı sosya- list ülkelerde esen özgürlük ha- vası, doğrusu bu toplumlara çok ağır bedeller ödeüyor. "Ev- lilik Döşeğı", bu olaya güçlü bir tanıklık getıren önemli ve so- rumlu bir film... Ve de oldukça hoş bir Çin fil- mi... Genç yönetmen Xie FeP- nin imzasını taşıyan "Güzd Ko- kulu Ruhlar Gölü'nüo Ka- dırdan." Bu son derece şiirsel isım alunda. yönetmen bize bir göl kenannda bir susamyağı fabrikasi ışletcn orta yaşta bir kadının öyküsünü anlatıyor. Egzotik ve folklorik Yaşlı kocası ve gen zekâlı oğ- luyla mutsuz bir hayat süren, teselliyi işini geliştirmekte veza- man zaman büyük kentten ge- len aşığırtda bulan kahramanı- mız, sonunda çok istedigi bir şeyi gerçekleştiriyor ve para karşılığjnda. hastalıklı oğluna genç ve güzel bir gelin buluyor. Ne var ki oğlu genç kadına sü- rekli işkence etmeye başlaya- cak. Bu arada mutsuz gelin, kayınvalidesinin korkunç gizini (aşığını) öğrenince, iki kadın arasındaki ilişkiler gerginleşe- cektir. Güzel bir öyküden, melodra- ma düşmeden, şürli, seyri hoş bir film çıkarmış Çinli yönet- men... Belli ölçüde folklorik ve egzotik öğeler içerse de sonuç olarak değışık bir öykünün bu düzeylı anlaümı, burada çok iyi yankılar yaptı. Özellikle Alman eleştırmenlennin bayıldığı film, şenlik sonuçlannda söz sahibi olabilir. Film, aynca biam sine- mamıan izlemesi gereken yol konusunda da kimi ipuçlan ge- tiriyor kuşkusuz. "Egzotik", "folklorik" gibi nitelemelerden korkmadan, kaçmmadan biz- den konulan sağlam öyküler ve senaryolarla anlatmak... Ulu- sal bir sinemanın önündeki yol- lardan en akılhcası ve en temel olanıbugaliba... Clint Eastwood, en iyi oyuncu ve yönetmen Oscar adayı,'Affedilmeyen' de en iyi film FUATKOZLUKLU Washington- Sinema dünya- sının "en büyük" ve "en anlam- lı" ödülü kabul edilen 65. Os- car Ödülleri'ne aday gösterilen film, yönetmen ve oyuncular açıklandı. Beverly Hilss'de dün düzenle- nen ve yaklaşık 600 dolayında gazetecinin izlediği toplantıda Oscar adaylannı, Akademi Baş- kanı Bob Ramie ile 1991 yılı en iyi yardıma kadın oyuncu Os- car ödüllü Mercedes Ruhl ilan ettiler. Toplam üç dakika süren Os- car adaylannın açıklanması, ABD televizyonlan tarafından naklen yayımlandı. Tıpkı 50'li yıllardaki Westem filmleri gibi entellektüel bir bo- yut taşıyan, dûşünsel çabayı, türünün temel özelliklerine, şid- dete tercih eden " Affedilme- yen"(Unforgiven), beklendiği gibi birçok dalda aday gösteril- di. Bildik Western türlerinin tüm klişeleriyle yapımcı, yönet- men ve oyuncu olarak "Afledil- meyen"de yıllar sonra kendini bir kez daha kanıtlayan Clint Eastwood,"En_İyi Erkek Oyun- cu" ve "En İyi Yönetmen"- ödüllerine aday gösterilirken, film de "En İyi Film" Oscar'ına talip oldu. Enuna Thoropson 'un başrolü oynadığı "Howards End" filmi" de '"Unforgiven" ile birlikte ka- zanma şansı yüksek olan aday- lar arasında bulunuyor. 35 mil- yon dolar kadar bir harcama ile çekılen ve 4 saate yakın süren, 'IyT kovboy bu kez affetmedi EN İYİ KADIN VE EN İYİ ERKEK OYUNCU OSCAR ADAYLARINDAN CATHERINE DENEUVE- INDOCHINE MICHELLE PFEIFFER- LOVE FIELD ALPACINO- SCENT OF WOMAN EMMA THOMPSON- HOVVARD'S END CLİNT EASTVVOOD- UNFORGİVEN 1992'nin 'olay filmi' Malcolm X ve 'olay yönetmeni' Spike Lee 'nin aday gösterilmemesi 'sürp- riz' olarak yorumlandı. Bazı yorumcular, "kimse filmi için harika dememişti. Sadece ele aldığı konu olay olmuştu. TJor- mal sonuç" görüşünde birleşti- ler. En iyi yardıma kadın oyun- cu ödülüne aday gösterilenler arasında "May Cousin Vinny"- deki rölüyle Marisa Tomei'nın bulunması sürpriz olarak rute- lendinliyor. Oscar adaylannın açıklanmasında sinema çevre- lerince en büyük sürpriz sırala- masmda ilk sırayı alan bir diğer aday da bir İrlanda filmi olan "The Crying Game" oldu. "En İyi Film" Oscar'ına aday göste- rilen eser için "en çok şansı olan film" tammlaması yapıldı. ABD'de gösterime sunulacak salon bulunamayan ve çok dar bir bütçeyle gerçekleştirilen fılmde, IRA teröristlerini de canlandıran ünsüz oyuncular yer alıyor. Tipik bir Amerikan filmi olan "Birkaç İyi Adam"ın ünlü oyunucusu Tom Cnıise de, aday gösterilmeyen sürpriz isimler arasındaydı. Bu arada, Yabancı Film Os- car'ına aday gösterilecek aday- lar arasında Türk sinemasmı temsil eden Tunç Başaran'ın "Piano Piano Bacaksız"ı şansiı gösterilmesine karşın, 5 aday eser arasına giremedi. 29 Mart pazartesi gecesi sa- hiplerini bulacak Oscar ödülle- rine aday gösterilenfilm,yönet- men ve oyunculann ısimlen şöyle: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu adaylan. Jaye Davidson "The Crying Game", Gene Hackman"Un- forgiven", Jack Nicholson "A Few Good Men", Al Pacino "Glengarry Glen Ross", David Paymer'Mr. Saturday Night'.' En İyi Yardımcı Kadm Oyun- cu adaylan: Judy Davis "Husbands And Wives", Joan Plowright "Enc- hanted April", Vanessa Redg- rave "Howard"s End", Miran- da Richardson "Damage", Ma- rissa Tomei "My Cousin Vinny". En İyi Erkek Oyuncu adayla- n: Robert Downey Jr, Chaplin. Clint Easrvvood "Unforgiven". Al Pacino "Scent of a Wo- man", Stephen Rae "The Crying Game". Denzel Was- hington "Malcolm X". En İyi Kadın Oyuncu adayla- n: Catnerine De«»evue "Indochi- ne", Mary McDonoell "Pasion Fish", Michelle PfeHTer "Love Field",SusajıSarandon"Loren- zo'sOil",EmnaThonınson"Ho- vvard'ş End." En İyi Yönetmen adaylan: Neil Jordan (The Crying Ga- me), James Ivory (Hovvard's End), Robert Altman (The Pla- yer), Martin Brest (Scent of a VVoman). Clint Eastwood (Un- forgiven). En İyi Senaryo dalında aday- lar. Neil Jordan "The Crying Ga- me". H'oody Allen "Husbands and Wives", George MiUer ve Nick Enright "Lorenzos Oil', John Savles "Pasion Fısh", Da- >id VVebb Peoples "Unforgi- ven". En İyi Senaryo Lyariamasj- dalında adaylar: Peter Barnes "Enchanted April", Ruth Prawer Jhabuala "Howard's End ", Michael Tol- kin "The Player", Richard Free- denberg "A River Runs Thro- ugh İt", Bo Goldman "Scent of a Woman". En İyi Yabancı Film adaylan: Close to Eden" Rusya, "De- ans" Belcjka, "Indochine" Fransa, "A Place in the World" L ruguay, "Schtonk" Almanya. En İyi Sanat Yönetmeni da- lında adaylar: "Bram Stoker's Dracula", "Chaplin", "Howard's End", "Toys" ve "Unforgiven" En İyi Görüntu Yönetmeni dalında adaylar "The Crying Game". "A Few Good Men", "Hovvard's End", "Scent Of A Woman", "Unforgiven".