Katalog

Cumhuriyet mtiyaz sahibi: Berin Nadi GenelYavınYonetmenı OzgenAear • GenclY avın • Gorsel Y onetmen Alı Acar • Dış Habcrler Ergun Ankara TemMİusı Mustafa Balbav • Haber Muduru Doğan Akın AtaturkBul- Muessese Muduru ErolErkut •Koordınator Koordınatoru Hıkmet Çetinkava • Gcnel Yavın Balcı • Istıhbarat YalçınÇakır • YurtHaberlen varıNo 125 Kat 4 Bakanlıklar Ankara Tel 4I9SO2O(7 Hat) Telex 42344 Fax Ahmet Konıkan «Muhasebe Bûient Vener Danışmanı Orhan Erinç •Yazıışlen Mudurlen Mehmet Saraç • Makaleler Sami Karaoren İbrahim Vüdız (Sorumlu) Dinç Tavanç •Haber AbdulkadırYucelman• Duzeltmc Merkezı Muduru İpekÇalışlar Vazıcı li Karaoren • Spor (4)419S02/ «Izm^ Terns.los! Serdar Kızık, H Z.va Blv 11S2. S 2 1 Tel 4411220 » l d d r e HusevınGürer «Ijletme önderÇehk c Abdullah Telcx 52159 Fax 4419117 •AdanaTtms.k.1M Çetuı Vıg«wgluİnonuCd I19S •Bllg,-I,lem Naıl Inal «Bılpsavar S>stem: No I Kat I Tel 1^22350-1522601-3522492 Telex 62135 Fax 3^22570 MuritetÇiler •Reklam Rehakrtman «Mmla\an>t Basan "ı urk<x a f j d ^ 4 I C Gun H ıtx.r İ dnM Busın t PK :46K JMnıılık \ Ş (0 î n F u (II "•I2 SARAL1K 1993 Imsak •> Gune, 7 09 Ogle 12 01 Ikındı 14 21 Ak^am 16 42 Yatsı 18 08 Mutlııhığııııresmineadannuşbir yaşam Ressam, sinemaa,yontucuveyazarAbidinDino'nunölümübüyüküzüntüyarattı • Kalp yetmezliğinden ölen Abidin Dino'nun cenazesı Türkiye'ye göndenlmeden önce, Fransa Büyükelçiliğı önünde tören düzenlenecek ve saygı duruşunda bulunulacak. Pans Büyükelçısı Tanşuğ Bleda. "Üzüntümüz büyük. Türkıye sadece bır büyük ressam değil, bır kültüradamını kaybetmiştir" dedi. • Kültür Bakanı Fikri Sağlar, "Ülkemızi uluslararası alanda başanyla temsıl eden yetkın bir sanat elçimızdı. Kültür Bakanlığı olarak yapıtlanyla ölümsüzlüğe ulaşan Abıdm Dino'yu, halkımıza daha iyi tanıtmak ve anısını yaşatmak ıçin çaba göstereceğiz" diyerek tüm sevenlenne başsağlığı dıledı MİŞEL PERLMAN L nlü Turk ressamı Abidin Dino(80) uzun yıl- lardır oturduğu Pans'te. dun sabaha karşı oldu Dıno'nun cenazesı 15 Aralık Çarşamba günu Turkı>eye getınlecek Dıno vası>etı uzenne Aşıyan Mezarlığı nda toprağa \enlecek Bır su- redır tedavı goren ve doktor kontrolunde bulu- nan unlu ressamın olumu sanat dunyasında buyuk uzuntu yarattı Abidin Dıno'nun cenazesının Turkı>e'ye gön- denleceğını bıldıren eşı Gıizin Dino. sanatçının bır suredır hastanede yattığını belırttı Eşırun bırkaç amelıvat geçırdığını anlatan Guzın Dıno. Abıdın Dıno nun kalp >etmezlığı sonucu ol- duğunu sovledı Cenazesı Turkı\e've gondenlmeden once Dıno ıçın Pans Buyukelçılığı önunde bır toren duzenlenerek savgı duruşunda bulunulacak Turkıye nın Pans Buvukelçısı Tanşuğ Bleda, "Lzuntümuz büyuk. Türkiye sadece bir büyük ressam değil, bır kultür adamını kaybetmiştir" dedı Bleda sozlennı şoyle surdurdu "Anadolu kultureserieri sergisi için4-5 yû evvel Fransız televızyonunda yaptığı >e Anadolu'nun zenginlığinı anlatan konuşması. hala ıftiharla anı- msadığım bır olay. \\nca, bu yıl nısan ayında "Lalenın Anısına ısmi altında Pans'te duzenledı- ğimiz etkinliğin başarüı olmasında da Abidin Di- no'nun buyük bir katkısı olmuştur. Bu lesileyle kendisiyle çok \akın bir ortak çalışma içinde bu- lunmuş olrnanın mutluluğunu her zaman ana- cağım. kendısine rahmet, eşi Guzin Hanım'a baş- sağlığı >e sabır dilerim." Kultur Bakanı Fikri Sağlar da unlu Turk res samı Abidin Dıno nun olumu uzenne vaptıgı açıklamada "Çağdaş Türk resminin en buvuk ustalarından bıri olan Abidin Dıno'yu yitirmenin buyuk acısını ve huznunü vaşıyonım" dedı Sağ- lar, Dıno nun özgun resım çalışmalannın >anı sıra usta bır sınemacı. yontucu ve >azar olarak daTurksanatınayenısoluklarveaçılımlargetır- dığını belırterek açıklamasında şunlan kaydettı "Ülkemızı uluslararası alanda başanyla temsil eden vetkın bır sanat elçımizdı. Kultur Bakanlığı olarak yapıtlanyla ölumsuzluğe ulaşan Abidin Dino'\u, halkımıza daha ıvi tanıtmak ve anısını y aşatmak ıçın çaba gostereceğımızi anımsatarak ailesi. y akınları >e sanat camiası ıle tron sevenlen- ne başsağlığı dilıyorum." SON SÖYLEŞİSİNDEN 'Iki aşkım var: Memleketimve Paris' Kültur Senisi- Abidin Dıno, eylul ayında İs- tanbul'a gelmış, çok uzun, çok ozlemlı yıllardan sonra Turkıye'de ustelık Buvukada'da ılk kez resım vapmıştı Bu resımlenyle Istanbul Sanat Fuan na katılan Abidin Dıno, basında yer alan son sövleşısınde (Cumhunyet 2,19 E>lul 1993), 'kendısını Panslı mı Istanbullu mu' hıssettığıne vonelık bır soru>u şoyle yanıtlamıştı "Çocukluğumda da Pans'te oturduğumuz icin ailece, o ikilik bende var, ama eğer bir terazi var- sa, o terazide ağır basan muhakkak ki Türkiye ve İstanbul... Hatırlarsınız belki de, Josephine Ba- ker adında çok gûzel zenci bir bav an vardı, 1930'larda, 40'larda kınp geçi- riyordu ortalığı. Onun meşhur bir şarkısı vardır, bü- tun dunvada bızun kuşak ezbere bılır. J aı deu.i amours. mon pays et Pans- Ikı Aşkım Var- dır Memleketim ve Pans ...Ben de bir çeşit Josephine Baker gibı sahneye çıkıp bunu sojleye- bilinm." Guzın Dıno ıle bırlıktelığınden soz ederken de "Turkive'den a>- nlnıava karar verince, Guzin'in janımda olması bir çeşit Türkive'nin yanımda oiması gibi bir şeydi" de- mıştı Resmını yapamadığı mutluluk' ıçın onu mutlu eden bır anısını aktan>ordu "Alanya'da bir sergi açtım, Kızılkule'nin tepe- sınde... Bır sürii insan geldi. Çok sevimli gençler geldı, biraz alçak sesle 'Abidin bey sız mutlulu- gun resmını vapabılırmısınız^dıyesorujorlardı. Ö bir çeşit parola oldu. Anladım ki, Nazun'ı oku- muş gençler, beni Nazım sayesinde biraz tanımış- lar.. Dolavısıyla o parolaya havranım." Partilibir sanatçı olmak \YDIN ENGİN Sos>alızmle ne zaman tanışmışti bılınmı- >or Belkı 1934'lerde Ataturk'unemnylesme- ma eğıtımı gormek u/ere gondenldığı Sovyet- ler Bırlığfnde, belkı Avrupa'da faşızmın tohumlannın çatlamaya başlddığı 1930'lann başlannda, IstanbuPda sanata ve ozguHüğe susamış aydınlann sanatçılann gıttığı o bo- hem kahve ve meyhanelerde Bılınen, yaşamı- nın sonuna kaddr sosyalızmı terk etmedığı MArkau U.Sayfada DİNO'NUN SANAT- FOTOĞR\F: İBRAHİM ÖĞRETMEN Atatürk'ün isteğiyle Leningrad'a gönderilmişti ^^ Kultür Senisi - Turk resminin buvuk oncusu Abidin Dino Turk resmınde kocaman bır boşluk bırakarak gıttı Resımlen bugun dunvanınpekçokmuzesınde resmı ve ozel koleksıvonlarda bulunan Abidin Dıno 19Rvılında Istanbul dadoğmuştu Vaşamını sanata ddavan Abidin Dıno nun uzun sanat seruvenı Galatarasav Lısesı ndeortdoğrenımını resım üğruna v anda bıraktıktan sonra 1931 vılındagazetecı-eleştırmen Fikret \dil ın vonettığı "\rtist" dergısınde vavımlanan ılk çızgılenv le başlddı A> nı v ıllardd şaır Nazım Hikmet ın kıtaplanna kapaklar hazırlavan Abidin Dıno kısa bır sure sonra ressam ve hev keltraş arkadaşlanv la Turk resım tanhındeonemlı bırver tutan D Grubu nu kurdu \azım ın "Sen mulluluğun resmini >apabilir ımsin \bidın?"dızesınden sonra "mutluluğun ressamı" olarak anılan unlu ressam ozellıkle Anadolu tıplemelcn veışçı desenlenndekı kendıne ozgu ıfade tar7i>latanındı SOvıllıkvaşamı bovünca mulluluğun resmını v apabılmış mıv dı° "Ha> ır" demıştı bırsovleşısınde "Vlutluluğun resmini vapamadım, yapamam. ama bugun mutlu olduğumu soyleyebilinm." Belkı mutluluğun resmını yapdmadı belkı de vapabıldı butun resımlennde Resımlen. bır"dunja"ydı Bıraz Abidin bırazdabudunyanın avnası "Dunyadayaşanan keşmekeşin resmime yansıması kaçınıhnaz." • Arkası 14. Sayfada SERÜVENİ Paris'te bir büyükelçiydi MEHMEDKEMAL Sanat yerlı yenne oturunca ölumsuzdur Abidin Dino'nun olum haben gelınce ölumsuzluğe bır daha ınandım Çızgının ustası yerlı yenne oturmuştu Abidin sadece çızgı ustası rruydı'' Hayır, beş parmağında beş huner, sanatın butun kollannda ustaydı Şaır Fethi Girayna 1948'lerde "Meydan"dergısınıçıkanyorduk tkı yaprak, dort sayfahk dergıyı aldı, evırdı, çevırdı, dehasının pınltılannı ortaya dokuverdı Bu sadece bır dergı değıl bır sanat başyapıtıydı Şımdı bu dergıden bır sayı var Oda bende değıl, şaırSeyitNezir'dedır Yıtmezse ılgılenenler onda bulabıleceklerdır Yıllardır, Pans'te bır sanat buyukelcısı olarak yaşıyordu Pans caddelennden geçerken, "tşte bir büyukelçi geçiyor..." derlerdı Devlet hıçbır zaman gereken önemı gostermemıştı Gereken önem onun zaten sırtında taşıdığj bırağırhktı Sanatı ölumsuzleştıren, yıllar sonra Pans'ten yurduna gelıyor Bu büyuk sanatçının onunde saygıylaeğılehm Şımdı acısının yangınıyla bır saygı zamanıdır • m Ikiyû önce Melilı, Cevdet'leistanbul ugezerkenşöylediyordu: 'Yaşlandıkamaruhumuzgenç'MELİH CE\T)ET ANDAY 1991 hazıran sonlanvdı Telefon çaldı Açtım Abidin Dinovdu Pansten anvor sandım Meraklanınm uzak telefonlardan - İkiniz de iyisiniz ya? dıvc sordum Ivılık haberlennı aldıktan sonra başladım sıtemlenme - 'Guzin'in yeni kitabı hala bana gelmedi.' Abidin "Eliyle verecek" dedı - Nerede? Parıs'te mı? - Havır, burada. Bı/ İstan- bul'dayız. Tam bır şaşkınlık ıçındc kalmıştım Yıllardır goruş muyorduk Abidin le arkddaşlığımız 1936-37 vıllannda baş- Umıştı Abidin I9SI de Abidin Dino, 1993 yazında Alanya Muzesi onunde. >ola çıkmış, Italya da bır sure kaldıktan sonra Pans'e yerleşmıştı Eşı Guzın ıse daha sonra gıltı Pans ten ılk oldrdk 1969 yılında geldı Istdn- bul a Galcrı I dc rcsım sergısı açtı vc sonra ye- nıden Panse dondu Bcn o zaman Moda'da oturu>ordum Bızdc dc kdlmı^tı bır ıkı gece Sabahlara dek suren idrtışmaldnmızın konu- sunu bulamıyorum şımdı unutmuşum Oteyc bcrıve gıtmıştık bırlıktc Gıttıgımı/ vcrlcrdcn bırısı nasılsa dklımda kalmış Guzin'in tevzcsı- nın cvıvdı Tev?e hdnım Guzın ı sorduğunda "İvı" yanıtını vermıştı Abidin sonra da "Her geçen gun daha çok sevıyonım onu" dı>e ekle- mıştı Abidin ın Pans ten ıkıncı gelışını de kısdca anlatıvcrcvım Amıral Fahri Korutıirk, cumhurbaşkanlığı sırasında Koşk te bır "kabul resmi" duzenle- mıştı Ncrcdcvsc tum vazarlarımız. sanatçılan mız da davetlıydı O kala balık ıçınde Abidin le karşı- laşmaz mıvız"1 O sefer başka buluşmdmıştık Ben 1979-80 dePdnste go- revlı olarak bulunduğumda elbette sık sık eoruştuk 1991"de Guzın le" bırlıkte uçuncu kez İstanbul a geldı Bu kez Gdlen Nev de karşı- Idştığımızda baktım kı çakı gıbı "Seıtden daha eski arka- daşım kalmadı" dcdım Abı dın e "Benim de oyle" dedı Bır gun İstanbul dd bdş başa gezıntı yapmayı karar- laştırdık Onun ısteğı uzenne Kule- dıbı ndebuluştuk Fakattele- vızvoncular vakdmıza vapıştıklan ıgn çaresız. prog- ramımızı ozgurce ujgulama- vamadık Yakalarımıza bırer ses alma cıhazlan takıldı Ne konuşsakka>dageçıvor BıraraAbidin "Yaş- laıtdık mı Melıhr' dıvecek oldu Vakasındakı cıhazıgosterdım Abidin toparlandı "4manı- humuz genç" dedı Kameralar eşlığınde Galata Kulesı, Cennet Bahçesı Çıçek Pasajı nda doldştık sohbet el- tık Çıçck Pasajı nda bcvaz şarap ıçıp. yemek vedık Işte o gun Istanbul gezımız boyle sona erdı dostumla Kalktık Orada aynldık Gu- zın le Abidin ıkı gun sonrd Pans e yolldndılar NE DEDİLER? Ikind kezağladım MELİH CEV DET ANDAY Bu acı haber uzenne Abıdın'ın değen uzennde konuşma olanağını kendımde bulamıyonım Duygusal olacağım ıçın bağışlanmamı dılenm Ben bırdefa Refah vapuru facıasında bu>ıık ağabeyımın kav bolduğunu haber aldığım gun ağla- mıştım Bugun Abidin Dino'nun ölüm habennı aldığımda ıkıncı kez ağladım Abıdm dostum, kardeşım ve arkadaşlı- ğıvlaovunduğummgarbırınsandı Onun sanatı dunvago- ruşu, yaşam felsefesı uzennde daha sonra duracagım Şımdı onun acısını çekelım Çağdaşkültürü sevdirdi OKTAV AKBAL Dıno'yu 1939 da Beyazıt'takı Külluk kahvesınde tanıdım Benım kuşağımın gozunde daha o günlerde bır sanat oncusu durumundaydı Ressam ve yazar olarak çağdaş kulturu se- ven ve gençlere sevdıren bır aydındı Ağabeyı Ârif Dino ıle bırlıkte Orhan KemaJ, Yaşar Kemal gıbı bu>uk değerlenn >etışmesınde etkılen olan kışılerdı Ne yazık kı ben pek vakınında bulunamadım Çunku o ve ağabeyı 2 Dunya Sa- vaşı yıllarında Adana'da surgunduler Daha sonrakı yıllar- dd Fransa va >erleştı çok uzun yıllar Turkıye >e gelmedi Avrupa da adı sanat alanında tanınmış bır kışı oldu Özellık- le Fransa'da Abidin Dıno adını tum sanatseverler bılır Olu- mu bır kayıptır Yalaa.Yalan... ZEYNEPAVCI Benım oturup da Abidin Bev oldü dı>e yazı yazmam yalan Uzulmemde>alan Kavgaetmek sevışmek. dovuşmek opuşmek kahve ıçmek ağlamak oturmak. kalkmak, gokyuzune bakmak gozunu açmak ve kapatmak hepsı yalan Kağıtlann. fırçalann, harflenn ve sozcuklenn ağla- madıgı da yalan Polıtıkdcılar. doktorlar, hastaneler dıjıtal tele- fon santrallan evlılık cuzdanlan hapıshdneler ve surgunler Ko- caman valan Olum değıl vaşam >alan Ama Abidin Bey "ınolduğu ıvıce \alan Tam bir boşluktayım ARA GÜLER Abidin Ağabey ın olumunu bu sabah duydum Kendımı bırdenbıre bır boşlukta hıssettım Manevı olarak en buyuk desteklenmden. guç aldığım kışılerden bınydı Boşluktayım. çunkü benı anlayan adamlardan bın eksılmış olacak Bera- ber bır suru kıtaplann hazırlanması ıçın çalışmıştık Tam bır boşluktayım artık Bir ressamdan öteydi HALDUN DOSTOĞLU ~ Benım ıçın sadece bır ressam olmaktan ote bır anlamı var- dı Dıno nun galenmıze kuruluşundan ıtıbaren buyuk emeklen olmuştur Bır sanatçıyı ve en onemlısı bır dostu kavbetmenın huznu ıçındeyım Çok zor geliyor AVMARBAŞ Ikı gun once Pans'ı aramiştım ve bu telefon goruşmesı sonu- LU yaşamından umıt kesıldığını oğrenmıştım Kendımı hazı- rlamış olmama rağmen bu çok zor geli) or Çok sevdığım ve uzun vıllardır herşe>ımı paylaştığım dostumdu benım Turk sanatı ıçın buvuk kayıptır Hepımızın başı sağolsun Yazılannı çok severdim SELİM TURAN 60 vıllık arkadaşımdı Ağabeyı Anfle çok samımı arka daştık Onun aracılığıyla Abıdın'ı tanıdım ve bızım grubd gırdı Parıs te dynı verde oturmuştuk Çok >onlü bır res- sdmdı Ben yazılannı resımlennden daha çok severdim Son basamaktaydı ERDALALANTAR Ben I958'de Pans'e geldığımza- man bız dort ressamdık Şımdı, arddan 38 yıl geçtı Abidin dun- yaca tdnınmışbırress<.ım Avru- pa'nın estetığıne esır olmadan, Turk sanatını dd unutturma- dan, Fransa nın (,ok ıyı tanıdığı ressamlar merdıvenının son ba- samağınd gelmıştır Zaten, hıç- bır sanatçı olmez Hep yanımda NEDİMGÜRSEL Sadece çok değerlı bır sanatçı değıl. > akın bır dostumu kay- bettım Guzın ve Abıdm. Pans e geldığımız yıllardan ben benım ıçın ıkıncı bır aıle olmuşlardı On gun önce. Abıdın'ı gorduğumde butun halsızhğıne rağmen, o her zamankı ılgı- sıyle romanımı bıtınp bıtırmedığımı sonnuştu Abidin ın cvımın duvarldnnı kaplayan tablolanndakı renklen devınım halındekı bıçımlenyle hep vanımda olacak Her şeyden once. Güzin Dino'va ve tum sanat dunyasına başsağlığı dılı- >orum • Arkası 14. Sayfada