Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8 ARALIK1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI 11
Köy-Koop,
SEK'e talip
• İZMİR (Cumhuriyet Ege
Bürosu)- Köy-Koop_İzmir
Birlik Başkanı Ata Ünver,
Süt Endüstrisi Kurumu'nun
yokpahasınaelden
çıkanlmasının geniş tüketici
kesimi zarara uğratacağını
beiirterek 'jİzmir
işletmelerini almak için yeni
bir teklif verdik"dedi.
Köy-Koop. SEK'in İzmir
işletmelerini almaya kararb.
Başbakanlık ve Kamu
Ortakhğı İdaresi'ne yenıden
teklif verildiğini belirten
Köy-Koop İzmir Birlik
Başkanı Ata Ünver, SEK'i
üretici kesimin almasından
daha doğal bir şey
olamayacağını söyledi.
RenaultMAİS
fuarda
• Ekonomi Servisi -
Renault-MAİS. Istanbul
Hilton Exhibition Center'da
8-12 aralık tarihleri arasında
yapılacak "Motor Show 93
Fuarf'na üç otomobille
kaülıyor. 190metrekarelik
Renault-MAıS standında
yer alacak otomobiller ise
şöyle: Renault Safrane RT
2.0,Renaultl9RT1.8i,
Manager 2000.
Santex Avrupa
95'incisi
• Ekonomi Servisi -
Almanya'da yayımlanan
Textil Wirtschaft dergisinin
yaptığı araştırmada Şahinler
Holding'e bağlı Santex
fırması, Avrupa'da en
yüksek ciroya sahip 250
tekstil işletmesi arasında
95'inci sıraya yerleşti. Santex
fırması, Federal
Almanya'nın en büyük
tekstil şirketleri arasında ise
38'inci sırada yer aldı.
En değerli yüz
marka
• Ekonomi Servisi -
Fınancial World araştırma
kuruluşunun yaptığı
araşürmada yılın en değerli
yüz markası açıklandı.
Araştırmaya göre dünyanın
en değerli markası Amerikan
Philip Morris şirketınin
ürettiği Marlborosigarasjrnn
ısım hakkı oldu. tkinciliği
Coca Cola'run aldığı
yanşmada üçüncülüğü ise
Intelmikroçipaldı. İlk
ondaki tek yiyecek maddesi
ise KeJlog mısır gevreği oldu.
Araştırmadan çıkan bir
başka sonuç da ilk on
arasında ikisi alkollü, üçü
alkolsüz olmak üzere beş
içecek. bir sigara, bir
mikroçip, bir tıraş bıçağı, bir
çocuk bezi, bir mısır gevreği
markasının olması ıdi.
Akaryakıt vergisi
199B'da
• ANKARA(ANKA)-
Maliye Bakanı İsmet Attila.
akaryakıta özel tüketim
vergisi uygulamasına 1996
yıh başında başlanacağını
söyledi. Attila, akaryakıtta
halen yüzde 85 olan
Akaryakıt Tüketim
Vergisi'nin de 1996 yılı
başında kalkacağını belirtti.
Maliye Bakanı Attila,
akaryakıt üzerindeki vergi
yükûnünaynen
korunduğunu bildirerek
"Akaryakıtta vergi yoluyla
bir artış söz konusu değildir'"
dedi. Süper ve normal
benzinde yüzde 230 olarak
öngörülen özel tüketim
vergisine göre benzine
yaklaşık yüzde 78 zam
gelmesi gerekiyordu.
Ekonomiye yeni
kural
•ANKARA(AA)-
Hükümetin ekonomik
politikalannın sağlıklı
yürütülebilmesi için 'Hazine
Teknik Kurulu' oluşturuldu.
HazineTeknik Kurulu.
Sermaye Piyasası Kurulu,
Kamu Ortakhğı İdaresi ve
tüm kamu bankaiannın
ekonomik kararlan ile
özelleştirme çalışmalannda
koordinasyonu sağlay acak.
Konuyla ilgili olarak
Başbakan Tansu Çillerbir
genelgeyayımladı.
Genelgeye göre. oluşturulan
Hazine Teknik Kurulu.
para-kredi politikalannın
tespıti ve ekonomik
kunıluşlarda verimliliğın
aıtünlması konulannda da
ıstişari içerikte görüş
bildırecek vediğer ekonomik
kunıljara teklif ve
tavsjyelerde bulunacak.
Haane Teknik Kurulu'nun
sekrstarya hızmetleri ise
Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığı tarafından
yürûtülecek.
\e alaeaksaıuz şimdi alııı
Tüketim
Vergisiyle yıl başında
fîyatlarveKDV'ler
artacak.
BÜLENT KIZANLIK
Başbakan Tansu Çiller'in Ver-
gi Reformu tasansmda yer alan
Ozel Tüketim Vergisi, kanun uy-
gulamaya girdiğindc "enflasyon
vergisi"ne dönüşecek. Sigaradan
suya televizyondan buzdolabı-
na kadar tüm lüks (!) mallann fi-
yatına "katiamalı" zam gelecek.
O nedenle, özellikle otomobil, be-
yaz eşya ve diğer dayamklı tüke-
tim mallannda "vergi zammı"
öncesi pıyasada büyük bir
canlılık gözleniyor.
Hükümet, bu vergiyi lüks tü-
ketim saydığı ürünlerde üretici ve
ithalatçıdan alacak. Ancak. itha-
latçı ve imalatçı devlete ödediği
Özel Tüketim Vergisi'ni fiyatına
yansıtacak. Üstelik fiyatlardakı
artışın verginin getırdiğı ek mali-
yet oranında olup olmadığına
kimse bakmayacak. Böylece ver-
ginin neden olduğu yüzde 5'lik
bir artışı, tüketıcıye yüzde 7-8 fı-
yat artışı olarak yansıtabilecek.
Özel Tüketim Vergisi nedeniy-
le fiyatın artması. o ürün üzerin-
den alınan KDV tutannı da yük-
seltecek. Böylece olan yine dar ve
orta gelirlilere olacak.
Aslında kürk, parfüm ve ya-
bana içki ömeklerinde olduğu
gıbi gerçekten lüks tüketim sayı-
1994'te hangi mala ne kadar ÖTV gelecek?
• Hindistan cevizı. hurma, incir.
ananas, avokado, kahve ve kahve
yerine kullanılan maddeler
• Buzdolabı, çamaşır, kurutma,
bulaşık makinalan.
elektro-mekanik, tıraş makineleri
elektrikli ısıtıcılar. saç veel kurutma
makinalan, pikap. kaset çalar, ses
kayıt cihazlan. video kayıt ve
gösterme cihazlan, plaklar. kasetler.
bantlar,diskler, telsiz telefon, radyo
ve televizyon vericileri, televizyon
kameralan, uzaktan kumanda
cihazlan, televizyonlar, monitörler,
silindir hacmi 250 santimetrekübü
geçmeyen motorsikletler
• Havyar, meyve sulan. sebze
sulan, sular, maden sulan. alkolsüz
içkiler, inci, elmas. kıymetli ve yan
kıymetli taşlar, saatler. silindir hacmi
500 santimetrekübü geçmeyen
motorsikletler
• Biralar, şaraplar. üzüm şırası.
fermante edilmiş içkilerle alkolsüz
içkilerin kanşımı. saç müstahzarlan.
purolar, sigaralar. silindir hacmi 800
santimetrekübü geçen otomobiller
Vüzdel
Yûzde5
Yözde 10
Yüzde 20
•Otomatik bireysel bankacıhk
vezne makineleri, sivil helikopterler, Yüzde 25
uçak ve diğer hava taşıtlan, klimalar,
silindir hacmi 800 santimetrekübü
geçen motorsikletler
•Güzellikvemakyaj müstahzarlan
güneş kremleri, manikür ve pedikür
müstahzarlan
• Parfümler ve tuvalet sulan, üraş
malzemeien, deodorantlar. banyo
ürünleri, tüy dökücüler, kozrnetik ve
tuvalet müstahzarlan, silindir hacmi
2000 santimetreküpe kadar olan
otomobiller
• Yatlar, diğer eğlence ve spor
tekneleri, kürekli kayıklar ve ka-
nolar.
• Silindir hacmi 2000
santimetrekübü geçen otomobiller
• Tütün içeren sigaralar, kürkten
giyim eşyası ve aksesuan, diğer kürk Yüzde 100
eşyalar
• Vermut, bitki ve kokulu
maddelerle lezzetlendirilmiş
şaraplar, etilalkol, likör.içki Yüzde 110
imalatında kullanılan alkollü bileşik
müstahzarlar.
Yüzde 30
Yüzde 40
Yüzde 50
Yüzde 80
labilecek mallar dışındaki ürün-
lerde, ÖTV'nin neden olacağı
maliyet artışı çok yüksek şeviye-
lere ulaşmayacak. Çünkü ÖTV'-
nin uygulamaya girmesınden iti-
baren söz konusu mallardan alı-
nan bırtakım ek vergi ve fonlann
kaldınlması öngörülüyor. Dola-
yısıyla sadece ÖTV ilc kaldınlan
kesintiler arasındaki farkın mal
üzerinde ilave bir maliyet unsuru
yaratması ve fiyatlara bu şekilde
yansıması gerekiyor.
Türkıye Serbest Muhasebeci
Mali Müşavir ve Yemınlı Malı
Müşavir Odalan Birliği (TÜR-
MOB) Genel Başkanı Mustafa
Özyürek, kamuoyunda ÖTVnin
getıreceği vergi yükünün, kaldın-
lan kesintiler gözönüne' alınma-
dan yüksek hesaplandığını \ur-
SanayicilerumutlandıEkonomi Servisi - 1993 yılının
üçüncü üç ayında özel ımalat sa-
nayii kesiminde üretim artışı bir
önceki yılın aynı dönemine göre
%12.1 oldu. 1993 yılının üçüncü
üç ayına ait Devlet İstatistık Ens-
titüsü'nün verdiği tahmine göre
tüm özel sektör büyük işyerleri-
nin büyüme oranı %10.9'a
ulaşmıştı.
İSO üretim endeksine göre
1993"ün üçüncü üç ayında alt
sektörler itibanyla gıda sektö-
ründe %20.0'Iık önemli bırbüyü-
me gerçekleşti. Dokuma, giyim.
deri ve ayakkabı sektöründe ise
çok önemli bir durgunluk ya-
şandı.
Tekstil, deri ve ayakkabı ke-
siminde yılın ilk üç ayında %0.4'-
lük bir artış. ikinci üç ayda da
%0.4'lük genleme oldu, üçüncü
üç ayda ise düşüş büyüdü ve %9.
5'e vardı. tSO üyesi tekstilcilerin.
önemli bir bölümünün ihracatçı
olması. ihracatta özellikle tekstil
ürünlerinde görülen gerilemeler
üçüncü üç aydaki. %9.5 gerile-
me>i döğruluyor.
Orman ürünleri ve mobilya sa-
nayiinde %13.3'lük büyüme gö-
rülürken kağıt ve basım sanayiın-
de de %24.4'lük oldukça önemli
Zorunlu
tasarrufa
karşı
kampanya
İZMİR (Cumhuriyet Ege Bü-
rosu) - Zorunlu tasarruf kesinti-
sinin zamanında ödenmesi ve
"zoraki tasarnıfun"yürürlük-
ten kaldınlması için Türk-İş'e
bağlı sendikalann başlattıklan
imza kampanyalan sürüyor.
Kampanyayı Türkiye geneline
yayan Petrol-İş Sendikasfnın
izmir Şube Başkanı Nihat Er-
doğan, devleti soyanlardan he-
sap soramayanlann çahşanlan
soymaya kalktığını beiirterek
"Zorla tasarruf olmaz. Bu para-
lara konmayı düşünüyorlarsa
yanılıyorlar"dedi.
Tek Gıda-İş Sendikası'nın
Ege Bölgesi'nde bulunan 537
işyerinden yaklaşık 25 bin işçi-
nin imza kampanyasına kaül-
ması beklenirken Petrol-İş de
kampanyayı Türkiye geneline
yayıyor. Türk-İş'e bağlı diğer
sendikalann da "zorunlu tasar-
nıfla" kesilen paralann faiziyle
birlikte ödenmesi ve bu kesinti-
lerin kaldınlması istemiyle arka
arkaya imza kampanyalan
başlatacaklan ve toplanan im-
zalann Başbakan Tansu ÇU-
ler'e gönderileceği bildirildi.
Petrol-İş Sendikası'nın imza-
ya açılan metninde, çalışanlann
görüşü sorulmadan uygulanan
yasanın yürürlükten kaldınl-
ması. kesintilenn işveren payı
ve faizleriyle birlikte zamanın-
da ödenmesi istendı.
Tek Gıda-İş Sendikası Ege
Bölge başkanı Doğan Karayılan
da yaptığı açıklamada Kamu
Ortakhğı İdaresi'nin 1992
yıhnda yapması gereken nema
dağmmmın ödeme güçlüğü ne-
deniyle 1993 yılına sarktığını
beiirterek şöyle konuştu
"Böigemizde örgütlü bulundu-
ğıımuz tüm işyerlerinde başlattı-
ğımız imza kampanyası hafta
sonuna kadar sürecck. Nemala-
rın geç ödenmesine fazla ses çı-
karmadık, ama çalışanlann ke-
sinti rutarlannın zamanında
ödenmesi için tüm gücümüzle
mücadete edeceğiz."
1993'te İmalat
Sanayiinde
Büyüme
(Sabitfiyatlarla)
İmalat Sanayl GrupJan
Gıda, içki
Tekstil, deri
Orman ürünleri
Kağıt
Kimya, petrol
Taş ve toprak
Metal Ana Sanayii
Metal eşya
Elektriksiz makinalar
Elektrikli makinalar
Otomotiv
Diğer imalat
Toplam imalat
İkOçay
1.3
0.4
-10.9
8.5
1.6
5.8
33.1
2.8
-5.2
-13.1
19.1
3.9
4.9
2. üç ay
-13.3
-0.4
29.7
23.0
12.3
8.9
27.0
24.2
28.8
7.1
37.4
13.3
16.8
3. üç ay
20.0
-9.5
13.3
24.4
6.2
12.1
18.8
19.4
39.1
-9.1
26.8
-2.4
12.1
Ûk9ay
12.7
-3.8
12.7
19.1
6.8
9.3
24.9
15.7
23.6
-5.7
27.9
4.0
11.4
bir artış gerçekleşti. Kimya. pet-
rol ürünleri, plastik ve lastik alt
sektörü de üçüncü üç ayda %6.2
büyüdü.
Taş ve toprağa dayalı sanayi
üretimi % 12.1, roetal ana sanayii
üretimi de % I8.8"lik anış göster-
di. Metal eşya. makine ve ulaşım
araçlan sektöründeki büyümede
% I9.4 olurken dayamklı tüketim
yatınm mallan üretiminde.ve
üçüncü üç ayda oldukça önemli
bir artış gerçekleşti. Bu kesimin
alt bölümlerinden metal eşya üre-
timi %l0.0. makineler (elektrikli
hariç) %39.1'lik artış gösterdi.
Yüzde 39"luk artışta önemli et-
ken beyaz mal üretıminde üçün-
cü üç ayda görülen büyük artış.
Elektrikli makineler kesiminde
%9.l'lik gerileme var.
guladı. Özyürek. Maliye Ba-
kanlığı uzmanlannça yapılan he-
saplamaya göre. ÖTV ile vergi
yükünün kürkte yüzde 20'den
yüzde 120"ye, parfümde yüzde
yüzde 52'den yüzde 92'ye, viskide
yüzde 54'ten yüzde 177'ye, puro-
da yüzde 54'ten yüzde I44'e
çıktığını söyledi. TURMOB Baş-
kanı, yerli otomobilde yüzde 36
olan vergi yükünün yüzde 40'a,
televizyonda yüzde 45'ten yüzde
50'ye, sigaralarda yüzde 80'den
yüzde 100'eyükşeltmekleyetinil-
diğini kaydetti. Özyürek. çamaşır
makinesi ve buzdolabı gibi ürün-
lerde ÖTV'nin getireceğj ilave yü-
kün de yüzde 5 civannda kaldığı-
na işaret etti.
Otomobile hücum
ÖTV'nin kamuoyuna açıklan-
ması. tüketiciler arasında da en-
dışeyle karşılandı. Özellikle da-
yamklı tüketim mallan ve oto-
mobilde. "yıl sonu kampanya-
lan"na rastİayan vergi tartışma-
lannın etkisiyle talep antı. Dün-
yada satışlar düşerken Türkiye'-
de otomobil üreticilerinin talebi
karşılayamadığı. bunlardan Re-
nault'nun 2 ay sonrasına gün ver-
diği, Tofaş'ın da 3 vardiya
calıştığı halde otomobil yetiştire-
medifi öğrenildi.
ÖTVnin, belge düzeninden
kaçışı da özendireceği öne sü-
rülüyor. Üriinler bazında oranı
yüzde 1 ile yüzde 230 arasında de-
ğişecek ÖTV'yi ödememek için
belgesiz alışverişlerin artacağı,
bunun da ÖTV ile ek kaynak ya-
ratmayı hesaplayan hükümeti,
hem KDV hem de Geür ve Ku-
rumlar Vergileri'nde kayba uğra-
tacağı öne sürülüyor.
REK0R KIRDIK,
Ü ÜÜŞİMDİ DAHA DA GÜÇLÜYÜZ...
HALKA AÇILDIK, SATIŞA SUNDUĞUMUZ TOPLAM 10.000
LOT HİSSE SENEDİMİZ İÇİN 29.590 YATIRIMCIDAN
TALEP GELDİ.
AKTİF FİNANS FACTORING HİSSELERİNE OLAĞANÜSTÜ
İLGİ GÖSTEREN, GÜVENLE YATIRIM YAPAN 10.000* YENİ
ORTAĞIMIZ İLE GERÇEK BİR HALKA AÇILMA ÖRNEĞİ
GÖSTERDİK VE ŞİMDİ DAHA DA GÜÇLENDİK. YENİ
ORTAKLARIMIZA, TALEPLERİNİ KARŞILAYAMADIĞIMIZ
19.590 DEĞERLİ YATIRIMCININ İLGİLERİNE, HİSSE
SENETLERİMİZİN HALKA ARZINA ARACILIK YAPAN;
VAKIFLAR BANKASI
GARANTİ MENKUL KIYMETLER
FİNANSBANK VE
TEKSTİLBANK'A
TEŞEKKÜR EDERİZ.
m* Başvtırular değerlendirilmiş olup
dağıtım halka an işlemine aracılık eden
kurumlar tarafından yapılmaya başlanmıştır.
A K T i /•" A" / N A N 5
TACTORING
" L İ D E R '
Levent Caddesi No: 4,1. Levent 80620 İstanbul
Tel: (212) 280 21 72 Faks: (212) 26813 91 Teleks: 26 473
EKONOMİYE BAKIŞ
TAIVER BERKSOY
1993 Yılında İki Açık
Makroekonomik göstergeler netleşiyor. Yorumları
farklılaştıran çelişik eğilimler gözleniyor ekonomide. Hı-
zlanan ekonomik büyüme iyimserlik aşılarken, geniş-
leyen iç ve dış açıklar geleceğe dönük kaygı tohumları
ekiyor.
Yılın üçüncü üç aylık diliminde büyüme hızı hâlâ ol-
dukça yüksek. Birinci çeyrekte %4.2 olan büyüme hızı,
sonraki üç ayda %11 düzeyine çıktıktan sonra üçüncü
çeyrekte %7.9 gibi yüksek bir düzeyde gerçekleşti. Yıl
ortasına kıyasla bir yavaşlama olmasına karşın, büyü-
me hızımız hâlâ çok yüksek.
İlk bakışta olumlu bir gelişme bu. İyimser yorumlar
büyüme göstergelerine dayanıyor. Dünyanın durgunluk
içinde kıvrandığı bir ortamda, hızlı büyümenin neden
kaygı yaratabileceğini anlamakta zorlanıyor iyimserler.
Kaygı duyanlar ise salt büyüme göstergeleriyle yetin-
meyip bunun arkasına bakanlar. Hangi değişimin hızlı
büyümeyi sürüklediğine, kaynakların hacmi ve niteliği-
ne, büyümenin nasıl finanse edildiğine bakıyor bunlar.
Göstergelere böyle bakınca kaygı duymamak olanak-
sız. Sağlıklı gibi görünen ekonomide kriz kokusu alma
duyarlılığı bu kaygıdan kaynaklanıyor.
Tasarruf yetersizliğinin beslediği iç kaynak açığı ve it-
halat-ihracat dengesizliğinin sürüklediği dış açık Türk
ekonomisinde hep sorun oldu. Bize benzer pekçok eko-
nomide olduğu gibi, bizde de bu iki açık büyüme pedalı-
nın yanında, adeta otomatik olarak devreye giren fren
işlevi gördü. Fren tutmayınca, kriz tohumları yeşerdi
Büyümenin rekor denemesıne kalkışmadığı, kamu-
nun kaynak talebinin denetlenebildiği, ihracatın dacanlı
olduğu yıllarda iki açığın etkıleri hissedılmedi. Büyüme
hızlanıp ithalatı da peşinden sürüklerken, iç kaynak arz
ve talebi ile döviz kazançları buna ayarlanamayınca iki
açık başkaldırdı. Ardından kriz geldi.
Makroekonomik göstergeler 1993 yılında büyüme hız-
lanırken iki açığın başkaldırmak üzere olduğunu göste-
riyor. Kriz yok kuşkusuz. Ama kriz sinyallerı yanıp sön-
meye başladı gıbi.
Yılın ilk yarısında çok hızlı olan büyüme daha çok iç
tüketim harcamaları tarafından sürüklendi. Genışleyen
tüketici kredileri bunu besledi. Enflasyon göstergeleri
de bu ivmeye ayak uyurup nisan, mayıs aylarında yük-
selmeye başladı.
Hızlanan iç tüketimin kapasite kullammını uyarıp bü-
yümeyi hızlandırması doğal. Ama bunun yan etkileri de
var. Tüketim tasarruftan çalıyor. İthalatı özendiriyor. Ih-
racatı da gereksiz bir iş alanına döndürüyor. iki açık bes-
lenip büyüyor.
Yılın üçüncü çeyreğinde devreye yatırım harcamaları-
nın da girdiği anlaşılıyor Canlılığını koruyan tüketim he-
vesi bir yandan inşaat yatırımlarına yansırken bir yan-
dan da üreticileri kapasite kullanımının bir adım ötesine
taşımış, yatırımı da uyarmış gibi. Bir yıl önceye kıyasla,
bu yılın üçüncü çeyreğinde sabit sermaye yatırımları
%30'a yakın oranda büyümüş. Bu da ithalatı besleyen
bir genişleme. Nitekim. bu yılın ilk dokuz ayında tüketim
malı ithalatı %40 artarken, makine ve teçhizat ıthalatı-
nda artış bunu bir puan geçmiş bile. Yılın sonuna doğru
açıklan iyice zorlamaya başlamışız anlayacağınız.
Kamu otoritesi açıkların büyümesini denetlemeye ya-
naşmamış. Tersine, genişlemeye katkıda bulunmuş.
Vergileri yetmemiş, kişi ve kurumlardan oluşan özel ke-
simden yaptığı kaynak transferini hızlandırmış. Tasar-
rufların daha büyük parçasına el koymuş. harcamaya
dönüştürmüş. Bütçe açığının 120 trilyon lıraya, kamu
borçlanma gereğınin %16'ya ulaşması bunun kanıtı. Kı-
sacası. kamu kesimi de fren yerine harcama pedalına
basmış.
Tüm bunları besleyecek bir iç tasarruf ya da ihracat
genişlemesi olsa mesele yok. Ama 1993'ün büyüme iv-
meleri bunu olanaksız kıhyor. Tersine, harcamadan güç
alıp tasarrufu sınırlayan, ithalatı peşine takıp ihracatı
umursamayan bir büyüme süreci yaşanıyor.
DPT'nin 1994 programı için yaptığı tahminler reel ta-
sarruf oranının gerilediğini gösteriyor. Ote yandan, ihra-
cat 10 milyar dolar düzeyinde yerinde sayarken, ithalat
eylül itibanyla geçen yılın 16 milyardolardüzeyindenbu
yıl 21 milyar dolarafırlamış Yıl sonunda 13 milyar dolar
dış ticaret açığı, 6 milyar dolara yaklaşan cari işlem açi-
ğı vereceğimiz anlaşılıyor. Bunun anlamı dış açığın bü-
yümesi, dış borç stokunun aynı boyutta genişlemesi. Yıl
içinde hızlanan dış borçlanma da bunun kanıtı.
1993 yılının en olumlu göstergesi olan hızlı büyümenin
ardında yatan tablo bu. İki açığı dev boyutlara sürükle-
yen bir büyüme yaşanıyor. Büyüme göstergesi ile yeti-
nirseniz iyimserliğinizi korursunuz. Ardına bakmak da
sizin işiniz değil. Başbakan bakıyor. Son günlerdeki ver-
gi telaşmın ve vahim 2001 tablosunun nedeni bu.
Otomotiv Sanayii Derneği Yan Sanayi Başarı Ödülkri'ni. OSD Baş-
kanı tlkbaharsahiplerineverdi.(Fotoğraf: MUHARREM AYDIN)
Otoya vergi vurgunu
İstanbul Haber Servisi - Hü-
kümetin açıkladığı son vergi
paketinde vergi oranının yüzde
75'lere çıkanlmasırun Türk
otomotiv sektörünü çöküntüye
uğratacağı savunuldu.
Otosan Genel Müdürü ve
Otomotiv Sanayii Derneği
(OSD) Yönetim Kurulu Baş-
karu Ali İhsan İlkbahar "1993
Yıh OŞD V an Sanayi Başarı
Ödülleri"nin dağıtım töreninde
yaptığı konuşmada, Türk oto-
motiv sektörünün sorunlannı
dile getirdi.
İlkbahar, sektörümüzün
ekonomik ölçeklere ulaşması
için yüksek vergılerle bas-
ünhnış talebin bir an önce teş-
vik edilmesi; bu nedenle ortala-
ma yüzde 45'lere ulaşan taşıt
alım vergilerinin yan yanya in-
dirilmesi gerektiğini vurguladı.
İlkbahar. vergi indırimı bek-
ledikleri bir sırada önce yüzde
3lük ek KDV. hemen ardından
ise otomobilden alınan \ergile-
nn yüzde 30"luk ek bir zamla
yüzde 75'lere cıkanldığını vur-
guladı. 1989'dan bu yana oto-
motiv sektörü olarak ne istedi-
lerse tersinin yapıldığını vurgu-
layan Ali İhsan İlkbahar daha
sonra şöyle dedi:
"Vergileri indirin, talep bir an
önce milyon düzeyine ulaşsm de-
miştik, vergiler iki kat arttırılı-
yor. Geciş süresinde talebi, itha-
latı kısarak yerli sanayiye
kaydınn' demiştik, kapüar sonu-
na kadar ithalata açıldı. 'Üretici
sayısını gereksiz arttırmayın'
demiştik, buna rağmen yeni ge-
lenlere ne bir ihracat yükümlülü-
ğü ne de ciddi >e takip edilecek
bir yerli parça üretim şartı ko-
nulmuş."