Katalog

27 ARALIK1993 PAZARTESI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 11 DISK-AR'ın vergj tasansıru eleştiren raporuna tasarının miman Veysi Seviğdekatkıda bulundu Vergî yüküyine ücretlinin sırtmdaEkooomi Servisj - DtSK'e gore TBMM'de dün gece kabul edılen vergı yasası bır ' reform" değıl Ta- sannın sorunlara koklu çözum getır- mek yenne var olan 'kör topal' gıdışı bıraz daha devam ettırmeyı amac- ladığını savunan DISK, ucretlıler uze- nndekı vergı yükunun azalmayacağını ve gehr dağılıraını duzeltmeyeceğını one sûrdü DtSK Araştırma Enstıtusü nun (DÎSK-AR) vergı tasansı ıle ılgılı olarak hazırladığı araştırmaya Başbakan Tan- su ÇiDer'ın danışmanı olduğu dönenıde tasanya ımza atan Veys Sevığ de katkı- da bulundu Ucreüılenn mılh gelırden aldıklan vuzde 20 lık payın > ansını vergı olarak ödedıklen hatırlatılan araştırma- da, ucreüiler dışında kalan kesımın rrallı gelırden aldıklan yuzde 75'hk payın yalnızca yüzde 5'ını vergı olarak odedık- len vurgulandı Vergı yüku dağılımında- kı bu adaletsızlık dışında kayıt dışı eko- nomının özelükle 1980 den sonra büyu- duğu ve guçlu bır rantıye sınıfın doğdu- ğuna ışaret edılen araştırmada, ta- sannın, kayıt dışı ekonomıyı kontrol altına alamayacağı gıbı, başta ucretlıler olmak uzere yıne mevcut mükelleflerden daha çok \ ergı alınmasına neden olacağı savunuldu DfSK-AR ın tasandakı maddelere ılışkın eleştınlen şöyle GELİM VEMGİStDİLİMLEttİ - Gelır Vergısı ndekı ılk dılımın 32 mılyon lıradan 75 mılyon lıraya yükseltılmesı ucretlılenn enflasyon karşısında uğradı- klan reel gehr kavbını karşılamaz 1986- 1994 dönemınde ılk vergı dılımı 25 kat enflasyon 60 kat arttı Bu nedenle 1993 yıhnda 106 mılyon bra olması gereken ılk vergı dılımının 1994'te 180 mılyon h- ra>a yükseltılmesı gerekırdı Ilk dılıme uygulanan yuzde 25'lık vergı oranının dûşurulmemesı de ucretlılenn yenıden gehr kaybına uğrayacağını göstenyor En ûst dıhm yuzde 55 vergılenıyorsa en alt dılımın vüzde 5'e düşürülmesı gere- kır rOLTK VERGİ İADESİ - KDV oranlan antınlırken aylık %ergı ıadesı uygulaması kaldınhyor Ucrethler bır yıl sonra alacaklan vergı ıadesı ıçın butün bır yıl gıda, gıyım, sağhk ve eğıtım harca- malan ıçın belge toplamaya zorlanıyor Oysa bır yü sonra alınacak ıadenın enf- lasyon karşısında bır değen kahnaz lyı- leşürme yapılacaksa bunun üçer ayhk dönemlerde ıade şekhnde duzenlenmesı gerekır PARAYINEREDEN RUIMVNT - Pahah düğün yapan veya pahalı hedıye alanlardan kazanan kaynağının sorul- ması hûkümetın vergı yasalannı uygula- makta kararlı olmadığını göstenyor Haksız kazanç elde edenler servetien behrlı bır duzeyı geçene kadar vergılen- dınlmeyecek demektır FAİZ VERGİSİ - Yılhk 225 mılyon lırayı aşan faız rant, temettu gelırlen Gehr Vergısı ne tabı olacak 225 mılyon lıranın altında kalan gehrden yûzde 20 stopaj alınacak Yılda 30 mılyon hra ge- hn olan ûcreth yuzde 25 vergı öderken, ayda 18 mılyon hra rant gelın elde ede- nın yuzde 20 vergılendınlmesı mantık dışı ÖZEL TtKETİM VERGİSİ - Toplumun büyük kesımının tükeüm kalıbı ıçınde yer almayan luks ıthal urûnlenn AT ülkelennde olduğu gıbı Özel Tûketım Vergısı kapsamına alın- ması, bunun yanında fon, ek vergı gıbı uygulamalann kaldınlarak astemın sa- deleşünlmesı olumlu bır uygulama An- cak toplumun buyuk bölumu tarafından tuketılen urûnlenn \ergılendınlmesı dar gehrlılenn y ukunu arttıracaktır VERGİNVMARASI - Ucrethler de dahıl olarak Gehr Vergısı mükelleflen- ran tamamının beyanname esasına bağ- lanması sıstem açısından olumlu TEŞHİR VE HAPİS CEZASI - Vergı kacakçılannın 6 ayda veya yılda bır teşhır edılmesı hıç bır yaptınmı ol- mayan bır uygulama Kaçakçılara hapıs cezası venleceğı konusunda tasanda cıd- dıbırmaddevok G&TÛRVBES GEMÇEĞE - Ta- san götürû vergıye tabı olma sınınnı ge- nışletırken, vergı oranını yûkselüyor Ancak hesaplamalar götürûye tabı mü- kelleflenn gerçek mükellefe göre daha az vergı odeyeceğını göstenyor Bu durum- da götürulük sıstemı genışleyebıkr DUNYA EKONOMSINE BAKIŞ ERGIN YILDIZOGLU LONDRA Rusya: Protesto oyu vereformsüreci R usya da seçım sonuçları askerlerın taşra ve kırsal alanlarda yaşayan- ların ve şehır yoksullarının/ışçılerın reformlara karsı olan sıyası guçler- den yana tavır almaya başladığını gosterdı Bu durum, reform yanlıları ve bunları destekleyen Batih ulkelerın lıderlen arasında buyuk endışe yarattı Yeltsin seçım sonuçlarını lıderlerın platformlarını desteklemek ıçın değıl en fazla yoksultuğa karsı verılmış bır protesto oyu' ola- rak nıteleyıp guven vermeye çalıştı Ama aynı basıntoplantısında Yeltsin ınbundansonra re- formlann, yoksulları da goz onune alarak, daha sosyal bır yonde ılertıleceğını soylemesı de bu seçımlerde ortaya çıkan durumun bır daha (özellıkle devlet başkanlığı seçımlerınde) tek- rar etmemesı ıçın reformlan yavaşlatarak ted- bır almayı hedefledığını gosterıyordu Ne var kı hem Yeltsin ın bu daha sosyal yonelımı' ha- yata geçırmesı reformlann mantığı ıleçelışıyor hem de seçım sonuçları salt bır protesto' oyu olarak değerlendırılmeyecek kadar çok yonlu polıtık sosyal sureçlerın ürunü, bu yuzden de Yeltsın'ın ıddıasının aksıne çok daha kalıcı bır gelışme Çelişkili hedefler Yeltsin ın mıne, 'artık bu reformları yavaşlatma eğılı- oncelığın enflasyonu onlemekten uretıme ve yatırımların teşvık edılmesıne kayacağını soyle- yerek Egon Gaidar da katıldı Aynı gunlerde Clınton-Yeltsın zırvesı ıle ılışkılı olarak Rusya yı zıyaret etmekte olan ABD Baş- kan Yardımcısı Al Gore IMFyı Rusya da sosyal sonuçlarını goz onune almadan refomların hızlı gerçekleşmesınde ısrar et- mekle elestırdı Ne var kı bu tes- pıt ve eleştırılerın gereklerının yenne gelmesı ıçın Rusya da asgarı ucret, aıle yardımı, ozurlulere ve yaşlılara malı-sos- yal yardım ışsızhk parası ve ucuz yatırım kredılerı gıbı ted- bırlenn hayata geçırılmesı gere- kıyor IMF ve Dunya Bankası - nda egemen olan geleneksel ık- tısat anlayışı ıse Rusya da re- formlann ılerleyebılmesı veeko- nomının ıstıkrara kavuşması ıçın butçe açıklarının azaltılması enflasyonun duşurulmesı, bu yüzden de hükumet harcama- larının kısılmasını gerektınyor Bu, refomlara sosyal bır boyut katma ıle bızzat reformlann çe- lışmesı olgusu sadece Yeltsın'ın çıkmazını değıl, Rusya'da uluslararası ozel kapıtalızme geçış surecını pazar ekonomısı kurallarına gore duzenlemeyı hedefleyen IMF ve Dünya Ban- kası gıbı kuruluşların da reçete- lerının ne kadar ıdeolojık/dog- matık ve bu yüzden de o kadar gerçek hayattan uzak olduğunu göstenyor Sırf bu yuzden Rus- ya'da ya ekonomık polıtık ıstıkrarın daha da bo- zulmasını ya da daha once de yazdığım gıbı bır dıktatorun ıstıkrarı sağlamak uzere ortaya çıka- rak tum demokratıkleşme surecıne son verme- sını beklemek gerekıyor Iddıaya gore reformlar gerektığı hızla haya- ta geçemedığı ıçın başarısız oldular Bu 'Ara- ba duvara yetennce buyuk bır hızla çarpsaydı duvarı deler geçer ve ıçmdekılere de bır şey ol- mazdı' turunden abes ıddıa, Yeltsin hukümetı- nın bır başka çıkmaz ıçınde daha olduğunu göstenyor Reformlann hızla hayata geçmesı ıçın buyuk askerı ve sanayı ısletmelerının yo- netıcılerının buyük bır çaba ıçınde reformları hayata geçırmeye çalışması gerekır Halbukı bu kesımler reformlann hızla ılerlemesıne kar- şı örneğın seçımlerde nufusun ağırlıklı olarak askerlerden oluştuğu yerlerde Lıberal Demok- ratık Partı (faşıst partı) buyuk kazanımlar elde ettı Stratejık fuze uslerındekı askerlerın 3/4 u harp akademısı oğrencılerının ıse %93 u Lıbe- ral Oemokratık Partı yeoyverdıler Glasnostve perestroyka (refomlar) surecının polıtık etkılerı, SSCB nın parçalanması uydu ve sömurgelerı- nı (cumhurıyetler) kaybetmeye baslaması do- layısıyla bu kesımın ekonomık ve polıtık gucu- nun zayıflaması orduda bu 'protesto' oylarına yol açmıştı Fabrıka yonetıcılerıne gelınce bunlann ko- numunu ve protesto oyu ıle ılıskısını anlamaya yardım etmesı açısından Gregory Kostin'ın hı- kayesı lyı bır ornek (Wall Street Journal 2112 1993) Rusya nın en guçlu, emrınde 16 000 ışçı çalışan fabrıka yönetıcılerınden, Lenın nışanlı, eskı komunıst partısı uyesı, şımdılerde ya- saklanan neo-faşıst Mıllı Kurtuluş Hareketı lıderlerınden ve re- formlara muhalıf Gre- gory Kostın Yeltsin yo- netımı tarafından ışten atıldı Bu olay dort ger- çeğe ışık tuttu Bır fab- rıka ışçılerının hemen hepsı, reformlardan dolayı karşı karşıya ol- dukları ışsızhk ve açlık vb tehlılere karşı bır guvence olarak Kos- tın'ı dssteklıyorlar Ikı, Kostın bır ıstısna değıl Dığer bolgelerdekı fabrıka mudurlen orgutlene- rek Kostın ı desteklemek ıçın kampanya başlattı- lar Uçuncusu, Yeltsin, Kostın gıbı tecrubelı, ama hemen hepsı Komunıst Partısı uyesı ve ışçıler tarafından desteklenen, yonetıcılerı ışten çı- kardığında hem bunlann yenne daha lytsını bu- lamıyor, hem de yenı gelen buyük bır dırenışle karşılaşıyor, etkısız kalıyor Dort, orgutlenen fab- rıka mudurierının bır ortak noktası da Yeltsin yö- netımının fabrıka yonetıcılerının çalışanlar ta- rafından seçılmesı onerılerıne şıddetle karşı olmalan Bunlar, ışçılen bır polıtık araç olarak kuilanmak ıstıyorlar, ama kendı çıkarlannın ış- çılennkıyle çelıştığının de farkındalar iç bloklar savaşı Kostın olayı Rusya nın ıçınden geçmekte ol- duğu surecın mucadele eden taraflarını göster- mek ve protesto oyunun arkasında yatan dına- mıklereısıktutması açısındandaılgınçtı Bırta- rafta pıyasa ekonomısı temelınde gelışen (55 mılyon hısse senedının %651 ozelleşen ufak ve orta ışletmelerın ve 10 500 tanesı ozelleşen buyuk ışletmelerın sahıplerı) sermayedarlar bunlara bağlı yonetıcıler, aydınlar ve bunları destekleyen uluslararası sermaye Yeltsin lı- derlığ ndekı reformcu blok Dığer tarafta as- kerı-sınaı ve ıdarı ışletmelerın teknokrat ve bu- rokratlarından oluşan muhafazakar blok Bırın- cısı reformlann hızla gerçekleşmesını ıstıyor ve bunun sosyal sonuçlarına aldırmıyor ikıncı- sı bu hızlı gıdışten kendısı yetennce faydalana- madtğı ıçın dırenıyor Bu ıkıncı kesım tarafı- ndan 1930 lardan berı sozde sosyalızm ve sa- nayıleşme adına ezılen ve somurulen ışçıler ve halk kesımlerı ıse refomların basıncı ıle denıze duşen yılana sarılır mısalı gıderek burokrasıye yanaşıyorlar Bu ortamda sağcı mıllıyetçı po- pulıst polıtıkaların propagandası ıle faşıst partı ve buna oldukça yakınlaşmıs olan Komunıst Partısı toplumsaldestektopluyorlar Yeltsin ın ıse bu eğılımlerı gerı çevırebılmek ıçın elınde geçerlı bır araç yok Ama kendı polıtık ya- şamını bu kesımlere bıraz daha yaklaşarak ve aynı anda da reformcu antı-reformcu dengesı- nın ustunde Bonapartıst bır tutum alarak uza- tabılmesı olası Yeltsin de bunu yapmaya çalışıyor anlaşılan Böylece reform surecı de- mokrasıden uzaklaşarak bır Bonapartıst ya da faşıst dıktatorluk ıkılemıne doğru ılerlıyor Galeri • Atölye 232 64 26 • 230 21 87 Ö Z D E M İ R A L T A N 3 14 Ocak I994'te kadar uzatıldı | MİNE SANAT GALERİSİ -: ' BağdatCad Konak Durağı Burç Sıtası A / Blok 3 KızıltoprakrFeneryolu Te) (0 216)337 45 86 Fax 337 34 69 î!0wklW4 BANKAS Saia Galersı rioeı sanat oalerisi SEFER ÖZTÜRK R • » I m S • r g I * I 28Afalık'93 17Ocak-34 Vallkonab C«d P»al 73 TrRp 21i) İ25 23 37 Yıl Sonu Karma Resim Sergisi ÜRART SANAT GALEBİLERİ AUılpekpCod No18 0 2122412183 Nissan-Çukurova Holding işbirliği y e n i b i r ı } ı k S}. bmlq jrtâminriiıriâ vttaifit "Sup«r Lıght Sanat Günleri" 'j<pmuıı (iîlunılı St» lıoî» Im-ty Tel: (0-1II) JJ7 »2 /O / IH I I S4 |Ça|ıfa| Aımılı M,Kıt Rnumbrı I Karma R«»ım Scrjıti 27 12/93-27.01."94 I R*sim Afdınlıcma Sottmlcn I Ur«m Tasanm v« Uyjubfm YUSUF TAKTAK 1 6 Arahk '93 - 29 Ocak -94 GALERİ B G a l e r ı m ı z P a z a r - P t e s ı k a p a l ı d ı r Husre» Gerede Cad Fırın Sok. 2/1 Teşvıkıye Tel (0 212)227 03 63 SANAT GALf•IS I REMZİ İREN Resımlen ve Doğu Anadolu Kilımfen Sergısı 27 A r a l * "93 -1S Octk '94 Hvıoyt Kon»gı Sok. No 1 Sagtt Apl Gumışsuyu Td (0-212) 249 92 <B BUBIGORSEl NESNEIER SERGIS 17 «.rolıl 93 / I 2 Ocak 94 Galtrıs l p czc PozafUıı topcl î Va(l<cnag<Cad.AU<ayakSoi<.No 22 Nı> anlaTel (0 212 1232 40 8) SabnBerkei BednRahmı ErenEyvıboğlu NeşeErdok $ef»l Yorozly Komel Er^n Inan TC Sudor Faruk Cımok ArzuBafamn Avm Arba» Burhan Doğançay Bıhrat Mavılan 22AraUı9]/12$«bo(94<j GALERİ LEBRİZ Eytam Cad Açtlt Hova Apl ] No 16/2hlı>anla»ı Tel 0 212 240 22 82 Akbank Kultur Sanat Eğıtım Merkezı A L A E T T İ N A K S O Y R e s i m S e r g i s i 18 AR\LIK'1993 - 15 OCAK 1994 Pazar Pazartesi ve Bayram Gunleri hariç, her gun 11.00 19 00 arasında. AKSANAT tstıklal Caddesı 80080 Bevoglu tstanbul Tel (0 212)252^5 00 01 02 AKBANK ANKARA (ANKA) - Tür- kıye'de son yıllarda hızla canlanan otomotıv scktoru, yabanalann ılgısını cekmeye devam edı>or Japon Nıssan otomobıllennın ureüası Su- mıtomo Corporatıon Nıs- san'ın ve yedek parçalannın satışı ıle tamır ve bakım hız- metlen vermek amaayla BMC ve Çukurova Holdıng'le ortak şırket kurdu Istanbul'da kunılan şırkete "Nissan BMC Summit Otomotiv AŞ" adı venldı Ser- mayesı 23 4 mılyar hra olan şırkette, en buyuk hısse yüzde 60'la Sumıtomo Corporatı- on'a aıt bulunuyor Şırkette, BMC Sanayı AŞ yuzde 37 hıs- se elde ederken ÇuLurova Holding. Çukurova fnşaat Makınalan Sanayı AŞ \e Oto- motıv Mamullen Pazarlama AŞ de yuzde bırer oranında hısse aldı Japon ortak Surru- tomo"nun. sermaye tutannı oluşturan 14 mılyar 40 mılyon lıraya denk gelen dövıa, Ya- bana Sermaye Genel Müdür- lüğü'nden gerekh ıznın alı- nması uzenne Türkıye'ye ge- tırdığı, Türk Lırasfna çevıre- rek odedığı bıldınldı Nıssan BMC Summit Oto- motıv AŞ'nın, Istanbul'da bu- lunan merkezı dışında, yurdun çeşıth yerlennde ve yurtdışı- nda şubeler ve ırtıbat bürolan açarak faalıyet ağı oluştura- cağı belırtıldı Japon fırması Sumıtomo Corporatıon'dan Kazuyoshı Kawai. Hısatsugu \ ukimoto ve Masehıko Tanıguchı ıle BMC'den Mehmet Demirpen- çe ve Turgut Çanküıç, şırketın yonetım kurulu uyelıklenne getınldı Kawaı, yonetım ku- rulu başkanı seçıldı Y IçMımor Resim Sergisi 17-31 Aral.lc Afcdı Ipek'Cod YıllorApl Ho 30 80200 Horbye ISTA^6U 1H.0-2,2241 « 4 » SERGt !2T0 KOOaraıAçitr ö K T E M SANAT ODASI TAYFUR SAINLIMAN •Dujgusaltga gecoKöıden poodemıekr r 2O Andık 9 3 7 Ocak » 4 Genefal Necmettır Oklem Sok No13<1 ErentoyıO 2161355 35 87 Galeri • Atölye MERKEZ BANKASI KURLARI 24MJUJK19SS dmi lABODoları 1 Alman Markı lAvustralyaDolan 1AvusturyaŞılını IBetçıkaFrangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 HollandaFlonnı 11sveç Kronu 11svıçre Frangı 100 Itaiyan Lıretı 1 Japon Yenı IKanadaDolan 1 Nor^eç Kronu ISterlın 1S Arabıstan Rıyalı IMZ 1414765 834522 959352 118688 40135 213566 250196 244896 744769 72169 966586 85304 127 74 1068311 •92355 2-24269 377120 an; 1417600 836194 961275 118926 40216 213994 250699 245387 746262 172514 988563 85475 12800 1070452 192740 2128556 377876 EftKTİF 1413350 833687 944962 118569 39734 211430 247696 244651 744024 170447 985599 84451 125.83 1052286 190431 2122146 371463 mnş1421853 838703 964159 119283 40336 214636 2514 51 246123 748501 173032 991529 857 31 12838 1073663 193318 2134912 379010 A1NKARAPAZARI YAKUP KEPENEK 'Ozel'in Ozelleştirilmesi KlT'lerın ozelleştirilmesi gundemden duşmuyor Tum ekonomık kotulüklerın, yaşam pahalıhğının, ışsızlığın ve yoksulluğun nedenı olarak KİT ler goruluyor KİT lerın sa- tılmasıyla ekonomık kurtuluşun sağlanacağı kanısı, akıl almaz bır ısrarla yayılıyor Bu arada ozel kesımın nıtelıklerı ıse tumuyfe gozardı edılıyor Özel kesımın buyuk çoğunluğuyla çağdaş demokratık, toplumsal sorumluluklarını yenne getırdığı ve bu nıtelık- lerı taşıdığı one surulebılır mı? Ozetle, Turkıye ozel kesı- mı gerçekten ozel mı'' • • • Ulkemızde ozel gırışımcılığın doğruluk durustluk er- dem ve ahlak gıbı değerlerı tumuyle hıçe sayan her sa- bah yenı bır sorumsuzluk çukuruna gomulen yalanın, dolanın kol gezdığı bolümu, ayrı bır ınceleme konusudur Bunları ozel sektor bıle sayamazsınız, bunlar başka yara- öklardır Uzennde durulması gereken, çoğunluğun ya da ortalama ozel kesımın durumudur özel ya da kamu mulkıyetınde olsunlar ışletmelerın ekonomık ve toplumsal sorumlulukları vardır Sorumlu- lukları vergı sosyal guvenlık, sendıkalaşmaveyatınmlar gıbı konulardakı tutumlarıyla açıklık kazanır Bu konular- da gerekenı yapmak ve kamuoyuna doğru bılgı vermek, kısaca, çağdaş ışletmecılığm gerektırdığı anlayış ve tutu- mu sergılemek onemlıdır Turkıye nın ozel ısletmelerının, vergı, sosyal guvenlık ve sendıkalaşma konularında hıç de olumlu sınavlar ver- medığı belırtılmelıdır Konsolıde butçe vergı gelırlerının geleneksel olarak yuzde 10-12 sı Kurumlar Vergısı'dır Son yıllarda KİT1 lerın ozelleştınlmesınekoşut olarak, Kurumlar Vergısı nıntop- lam ıçındekı payı 1992'de yuzde 7 1 dolayına duşmuştu, bu oranın olağanustu bır ekonomık buyumenın yaşandığı belırtılen 1993 te ılk belırlemelere gore yuzde 7 nın de al- tında olacağı anlaşılıyor özetle ozel ışletmelerın gelırle- rıne gore odemelerı gereken Kurumlar Vergısı nı odeme- dıklerı sonucuna varılabılır Gelır Vergısı nde ıse geçen hafta beşıncı kez yılın vergı rekortmenının Bayan Manukyan olması her şeyı açıklı- yor Işletmelerın toplumsal sorumluluğu en belırgın bır bı- çımde sosyal guvenlığe ılışkın tutumlanndan ızlenebılır Işletmeler, ışçılerın ucretlerınden ayırdıkları sosyal gu- venlık kesıntılerını, aylarca, gıderek yıllarca duşuk faızlı kredı olarak kullanabılıyorlar En son (ekım sonu) verılere gore SSK'nın özel kesım- den alacaklı olduğu prımlerın tutarı 7 trılyonun uzerınde- dır Bu 7 trılyonun yaklaşık 3 trılyonu da odemelerdekı gecıkmeden doğuyor Buna karşılık KİT lerın SSK borcu- nun toplamı 1 5 trılyon dolayındadır Kısaca ozel kesım once çalıştırdığı ışçılerın sosyal sı- gorta keseneklennı zamanında kuruma yatırma gıbı bır toplumsal sorumluluğu gostermelıdır Başta devlet yone- tımı olmak uzere kamuoyu bunu sağlayabılmelıdır Ulkemızde sendıkalı olabılecek 'ışçı sayısı 4 mılyo- na yaklaşıyor Kamu kesımınde sendıkalaşabılecek ışçı sayısı 1 mılyonun uzerındedırve bunlann tamamınayakı- nı sendıkalıdır Buna karşılık ozel kesımde sendıkalı ola- bılen ışçı sayısı 1 4 mılyonun altındadır ve ozel kesımın ışçı toplamının yarısından çok daha azdır Gerçekten ozel ışyerlerınde sendıkalı olmanın olağa- nustu guçluklerı bılınıyor işverenlerde sendıkalı olmayı çok sakıncalı bulan bır anlayış egemendır Bu durum ayrı bır toplumsal sormluluğu bulunması gereken basm sek- torunde de geçerlı değıl mı? Özel gırışımcılerın sendıkalaşmayı bır 'hak olarak gorduklerı soylenebılır mı? Ek olarak bır noktanın altı çızılmelıdır Son 5 yıl boyunca bağıtlanan toplu ış sozleşmelennden yararlanabılen ışçı- lerın yalnızca ortalama yuzde 401 ozel sektor ışçılerıdır Kalan yuzde 6O'ı kamu ışçılerıdır Kısaca ulkemızde sen- dıkal hakların kullanımındaozel kesım hem Avrupalı ben- zerlerının hem de bızdekı kamu kesımının çok çok gerı- sındedır Sendıkalaşmanın nıtelığı ucretlere de yansıyor Son uç yılın ortalaması olarak kamu kesımınde ucretler ozel ke- sım ucretlennın yaklaşık yuzde 50 uzerındedır Sonuç olarak Turkıye ozel sektorunun vergı odeme sosyal sıgorta ve sendıkal haklar konularında gerçekten ozel sektor olduğu soylenemez Eğer Turkıye'de tarıhsel olarak KİT ler onculuk etme- seydı vergıler sosyal guvenlık ve özellıkle sendıkalaşma ve ucretler konularında durum nıce olurdu'? Bu sorunun yanıtı KİT lerın satılmasındakı olağanustu ısrarın onemlı bır nedenını de açıklar • • • Turkıye nın ozel kuruluşları her yıl trılyonlar tutan yatı- nm ve ıhracat teşvıklerınden yararlanıyorlar Örneğın 1992 yıhnda yalnız yatırımlara sağlanan tesvıklerın tutarı 51 4 trılyon lıradır Aynı yıl KİT zararlannın toplamı da 15 tnlyon lırası hukumetın verdığı gorevlerden doğan zarar- lar olmak üzere toplam 40 trılyon dolayındadır Turkıye hıçbır zaman ozel sektore sağlanan parasal desteklerın getırısı ve goturusunu ıncelemedı ve tartıs- madı Özel kesıme sağlanan kamuya tum topluma aıt parasal kaynaklann uretkenlık, etkınlık ve verımlılıkolcut- lerı kullanılarak ıncelemesı yapılmadı Oysa KİT ler so- zum ona bu olçutler kullanılarak satılıyor Özel gırışımler teşvıkler yoluyla kendılerıne sağlanan olanakların karsılığını topluma ne olcude verdıler^ Ya istanbul Menkul Kıymetler Borsası na kayıtlı olan kı- mı ozel kuruluşların ekonomık durumlarını kamuoyuna doğru yansıtmadıkları yolunda basında yer alan savlara ne denır? Tarbşmalar ışletmelerın toplumsal sorumluluğu duz- lemınde yurutulmedıkçe, KİT'lerın satısının ekonomık ve toplumsal gelışmeye katkı yapacağı beklenmemelıdır KİT lerın ozellestırılmesını olmazsa olmaz bıçımde ıs- teyenler ozel sektorun gerçekten ozelleştırılmesmın gundeme getırılmesıne de hazır olmalıdır ÇAPRAZKURLAB 1UINUUH 16953 . 14747 1192005 66245 56546 Hi 57770 13910 82173 14340 165850 11075 J D M T H I 13243 73550 37515 1SME 150151 1B» 113901 9t 13867WMn Ot 1965849TL SERBESTOdVİZ CİNSİ ABD Doıarı Alman Markı svıçre Frangı c ransız Frangı Hollanda Florını IngıhzSterlını S Arab Rıyalı Avusturya Şılını 100ltal Lıretı AUŞ 14485 8510 10035 2495 7585 21700 3845 1209 866 SATIŞ 14510 8530 10075 2510 7615 21820 3885 1217 880 M.TIN CİNSİ Cumhurıyel Reşat 24ayaraltın 22ayarbıle2k AUŞ 1 190 000 1240 000 179 900 161500 SATIŞ 1220 000 1300 000 180 400 177 500