Katalog

SAYFA CUMHURIYET 26ARAJJK1993PAZAR 12 DUNYADAN Rus müzelerindeyer alangizti hazineler artık açığa çıkanlıyor Truva ha/inesini \lmanya'ya kaçıran Schliemann (üstte) 1870'de Tnıva'da > apılan kazılan yürihen ekip. (solda), ve hazineden birkaç parça (sağda). Truvahazinesi 1995'tePuşkinMüzesi'nde tt S avaşlar sırasında muzelerden kaybolan ve bûyük bır olasılıkla bugun Rusya "da bulunan eserler konusu, Rusya ıçın yıllardır yıkılama- yan bır tabuydu Rusya savaş sırası- nda ele geçırdığı mallan ve muzeler- den aldığı tanhı eserlen savaş ganımetı olarak kabul ettığınden gen verme ko- nusunu ağzına bıle almadı Rusya bu konudakı tum gıns.ımlere ve başvuru- lara karşın hıçbır resmı açıklamada bulunmadı Bunun en onemlı nederu eserlenn aıt olduklan ulkelere gen ve- nlmesı tartışmdlannın başlamasıydı 187O'te Heinrich Schliemann tarafı- ndan Türkıveden -Mmanya'ya götu- rulen Truva hazınelen de kaybolan hazınelerden bın Truva haanesının kendısınde bulunduğunu uzun sure ınkar eden Rusya. en sonunda hazıne- nın varlığını doğruladı ve 1995 yılında Puşkın muzesınde sergıleneceğını açıkladı Uzmanlardan oluşan kısıtlı bir zıyaretçı grubu ıçın yapılacak sergı bır yıl sonra halka açılacak II Dunya Savaşfna kadar Berlın Muzesınde sergılenen hazınenın tekrar ortaya cı- kmasıyla ılk once Almanya sonra da Turkıye, hazınenın kendılenne gen venlmesı ıçın gınşımlerde bulundu Truva hazinesi kaybolan tek hazıne değıl Kızıl Ordu ele geçırdığı tüm kentlerdekı muzelerden bugun paha bıçelemeyecek bır çok hazıneyı ve ese- n Rusya ya taşımışu Bugun bırçoğu gun ışığına çıkmamış bu eserlerden bazılan Rusya'nın onemlı muzelenn- de sergjlenmekte ve sergı programı- nda bulunmakta Bunlardan bın Hol- landa'dan Alman ışgal ordusu tarafın- dan alınan ve daha sonra Kızıl Ordu tarafından Rusya'ya getınlen Koenıg koleksıyonu Bu koleksıyon 1994'te, vıne Puşkin Müzesi'nde sergılenecek Kendı kulturel mıraslannın Rusya'da sergılendığını goren ulkeler bunlan gen almak ıçın gınşımlerde bulunu- yor IKızılordu hazinelerc el koydu Savaş yıllannda. gerek 1917 devn- mı, gerek II Dunya Savaşı sırasında kaybolan vuzterce. bınlerce tanhı ese- nn ve hazınenın bugun nerede olduğu hala bılınmıyor Kımı uzmanlar bun- lann bombardımanlar sırasında yok oldugunu soylese bıle bırçok uzman bunlann KJZII Ordu tarafından Rus- ya'ya getınldığını belırtıyor Batı ulkelennm muzelennden kav- Tru\a Hazinesi buluntuları arasında yer alan bu başlığı giymek Schli- mann'ın kansına nasip olmuştu. bolan parçalann aradan yıllar geçtık- ten sonra, aruırmalar sırasında tekrar ortaya çıktığı daha önce gorul- du Bu parçalar genellıkle zamamfl muze çalışanlan sanat koleksıyoncu- lan veya askerier tarafindan savaşın getırdığı kargaşadan yararlanılarak çalınmıştı Ama uzmanlar buyük par- çalar veya yuzlerce parçadan oluşan hazınelenn kavbolması ve ızlennın bulunamaması birkaç kışının veya bombalann ışı olamayacağı gorüşun- de Eskı Sovyetler Bırlığı'nın dağılması- ndan sonra bu 'savaş ganımetlen' te- ker teker gun ışığına çıkmaya başladı Rusya yıllardır kendısınde olmadığını behrttığı veya bu konuda yorum yap- makıan kaçındığı hazınelenn varlığını boylelıkle kabullenmış oldu Mosko- va'nın en buyük sanat muzelennden TretıakovGalensıyetkılılenbu eserle- nn tekrar ortaya çıkmasının dunya kulturu açısından çok onemlı olduğu- nu belırtıyor ve sırayla sergı salon- lannı dolduran değışık kulturlere aıt eserlenn dunya kulturunu canlandıra- cağına dıkkat çekıyorlar ITarihi eserler tehdit altında Rusya'nın tanhı eserlerle ılgılı soru- nu sadece muzelcnnde sergılenen ya- bancı kulturlere aıt eserler değıl Bu sorunlajdan bın eserlenn korunması brr çok eser zamanın ve kotü bakım koşullannın ctkısıyle yok olma tehlı- kesıyle karşı karşıya Bazılanysa çok hassas ısı. ışık ve nem ayarlayıcı do- nanımlar sayesınde korunma altına alınmış durumda Ama sıkı gmenlık ve bakım ıçınde muzelerde sergılenen eserler de tehlıke ıçınde Çunkü vıllardır muzelerde sergılenen eserle- nn ılk alındıklan yerlere veya sahıple- nne gen venlmesı ıçın bazı gınşımler var Ornekvermekgerekırse 1917 Dev- nmı sırasında kılıseden alınan ıkı de- ğerlı ıkon Boris Yeltsin tarafından ve- nlcn bır emır uzenne kılıseye gen don- mek uzere Gerek muze gerekse kılıse yetkîlılen bu eserlenn gen donmesının buyuk bır hata olacağı konusunda hem fıkır Kılısede yeterlı guvenlık ve bakımdan voksun kalacak bu ıkonlar kısa sure sonra ya çalınacak ya da bo- zulacak Kılıse yeklılılen ıkonlann ıyı yapılmış bırer kopyasının ınananlar ûzennde onjınahyle aynı etkıyı yapa- cağını ve gerçek ıkonun sadece kutsal bavramlar sırasında kılıseye getınlme- sınden yana olduklannı belırtıyorlar Bır dığer onemlı sorun muzelenn depolannda vıllardır gun ışığına çıkmamış eserler Muze yetkılılen ara- dan geçen bunca zaman sonra bu eser- lenn tekrar tanımlanmasının ve ko- kenlennm bulunmasının güçluğünü belırtıvor bır çok eser sergılenebîlecek durumda değıl Buyuk restorasyon çalışmalanna gereksınımlen var Rus- ya nın bırçok muzesınde bulunan bu eserlenn tanımlanıp tam bır lıstesının çıkanlması oldukça uzun bır çalışma gerekt.nyor Emmanuel de Roux Hindinin karagünüYenı yıl, yılbaşı tum yaratıklar ıçın klasık deyımıyle "esenlık ve mutluluk"demekdeğıl Özellıkledehındı famılyasııçın İnsanoğlununovdzgeçemediğı katlıam tutkusuyenıyılı karşı lama seremonısınde bırçam ve hındı kıyımınadonuşur Oncelen tek bır dının "şükranı" olan bu alışkanlık gunumuzde bu tekelden taşarak tum dunya halklanna vayılmış durumda Ingıltere'de de Sıngapur da da, hındı hevenklen kentlenn ortak gorunümlendır Tabıı bu hındı hevenklenne hındılergıbı melul melülbakıp geçen butçeozurlukışılerdebulunur bır yılbaşı hındısıne sahıp olmanın gururuy la hındı gıbı kabaranlar da Evet.adammutlu ama ya hındı 9 The Independent BalladurCumhurbaşkanlığıiçinzamansızaday Balladur hukumetının ıkı bakanı Simone Veil ve François Leo- tard, Balladur'un cumhurbaş- kanlığı ıçın yeterlı nıtelıklere sahıp ol- duğunu açıkladı Bu açıklama polıtık çevrelerde şaşkınlık yaratırken Balla- dur'un açıklamaya hıç şaşırmaması dıkkat çektı Hukumet uyelen alınan karar uyannca. 1994 > ıh sonuna kadar cum- hurbaşkanhğı seçımlenyle ılgılı goruş- lennı bıldırmeyeceklerdı Kamuoyu araştırrralanna gore cumhurbaş- kanlığının en guçlu adayı Balladur'un bırçok kez yıneledığı uyanlara karşın ıkı devlet bakanının bu konuda ko- nuşması hukumet ıçınde de gergınlık yarattı Hukümetınen ust kademesın- de bulunanlann (Protokolde Balla- dur'den ^onra ıkıncı sırada bulunan Sosyal İşler ve Sağlık Bakanı Simone Veıl vc Savunma Bakanı François Le- otard) kurallan çığnemesı buyuk bır dısıplınsızlık olarak değerlendınldı Bugune kadar sadece kamuoyu araştı- rmalannda gozuken Balladur un adaylığı bu açıklamadan sonra resmı bır kımlığe kavuştu Balladur'un. Veıl ve Leotard tarafı- ndan aday gostenlmesıne ılk tepkı RPR (Cumhunyet Içın Bırlık Partısı)'- den geldı RPR nın genel sekreler yardımcısı Debre Veıl ve Leotard ın sozlennı amansız olarak değerlendırdı UDFten Madeün'se hukumetın bo- lunme tehlıkesıvle karşı karşıya kala- bıleceğıne dıkkat çektı Madelın bu açıklamanın hukumetın ıçınde değışık cumhurbaşkanı adaylannı (Jacques Chirac, Valerj Giscard d'Esting veya Edouard Balladur) destekleycn grup- lann varlığj ortaya çıkardığıru da soz- lenne ekledı Leotard'ın 5 vıl ıçınde yapılacak be- Fransa'dal 995'te yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleriiçın Başbakan Balladur aday gösterildı. ledıye parlamento, cumuhurbaş- kanlığı ve Avrupa seçımlenne dıkkat çekerek ekonomık ve sosyal knzı de goz onune alarak bugunden bır lıder veya bır lıste uzennde ulusça uzlaşma sağlanması gerek tığı goruşu her ne ka- dar doğru bulunduysa da. bu seçımın hemen vapılması ve lıdcnn zamansız olarak ortaya çıkanlması tepkı gordu Balladur'un cumhurbaşkanı adavlığının ılk kez açıkça dıle gctırıl- mesı zamanlama açısından da onem- lı Balladur geçen hafta ıçınde GATT konusunda sağlanan uzlaş- mayla ve son çıkan eğıtım yasasıyla Cumhurbaşkanı Mıtterrand'la yol- lannın aynldığı ızlenımını uyandırmıştı Özellıkle ozel okullara devlet okullannın yararlandığı kamu fonlannı kullanma hakkı veren yenı vasanın parlamenloda onaylanması Mıtterrand'ld Balladur arasındakı ılış- kılenn kopma noktasına gcldığını gos- tennıştı Bu yasanın onaylanmasın- dan sonra Mıtterrand ın vaptığı açık- lama ve Balladur'un tutumu bu duru- mu ıyıce belırgınleştırmıştı Bu son olaysa zaten hassas dengeler üzenne kurulu cumhurbaşkanı-başbakan ılışkılennı daha da tehlıke bır konu- masoktu PatrickJarreau £t Mtnit Fransa Başbakanı Edouard Balladur ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ İsmet Paşa ile Başaran... 1965-70arasıyıllardanbırınde Ankara da CHPIıler, Bul- var Palas ta İsmet Paşa nın yaş gunünu kutluyorlar Paşa daha getmemıs beklıyorlar Herkesınelındebırkadehıçkı, benımde O yıllar bekârım daha Paşa geldı lacıvertı çekmış, tırıl tırıl Alkışlarla karşılan- dı Partılıler çevresını aldılar Bulvar Palas ın garsonlan ıçkı tepsısını dolaştınyorlar Paşa nın onune gelınce sordu- lar - Ne ıçersınız Paşam' - Ne var? Saydılar ışte, Rakı var votka var, konyak var, ne emre- dersenız var Paşam'' - Votka olsun' dedı Paşa -Neyle ıçersınız'' - Votka bır seyle mı ıçılır? dedı Paşa, votka kadehıne uzandı Turk votkası, Rus votkası gıbı bır başına ıçılmıyor o zaman Bıryudumaldı tadınıçıkarırgıbı Ben de burnunun dıbındeyım Sordu - 8er» nasıl buluyorsun? - Damat gıbısınız Paşam1 Goz/erını actı sesçıkarmadı Yurudu Az sonra, yıne kar- şı karşıya geldık Zaten çevresmde dolanıyordum - Benı nasıl buluyorsun? - Damat gıbısınız Paşam1 Karsılığı verır vermez, Paşa uzaktakılerı çağırdı - Buraya gelın, buraya gelın Bu evlenmek ıstıyor, bunu evlendırın' Kemal Sabr takılıyordu - Domuz ne dedın Paşa'ya"> dıyordu Dun İsmet Pasa nın olum yıldönumuydu Turk Devrım Kurumu nun Ankara da düzenledığı anma toplantısında, konuşmacılar arasında ben de vardım öbur konuşmacılar dasunlardı Jale Candan, Suphi Karaman, Rahmi Kumaş, Yekta Güngör Özden. Hikmet Şimşek, Halil Tunç, Türk Devrim Kurumu Başkanı Ziya Mugulkoç Meclıs Baskanı Husamettin Cındoruk guzel bır ış yaptı İsmet Inonu nun 1920-1973 arasında TBMM de yaptığı ko- nuşmaları yayımlattı AlıRızaCıhanderledı EnginKarapı- nar yayıma hazırladı Bu konuda emeğı geçenlerı kutluyo- rum ikı cıldı çıktı, bırcıldı deyolda Gunlerdır İsmet Paşa'- nın Meclıs tekı konuşmalarını okuyorum İsmet Pasa 1950 de ıktıdardan duştükten sonra, sayısız yalan suçlamalarla (ıftıralarla) karşılaştı Buyuk oglu ömer'ın bır trafık kazası yaparak bır kadını oldurduğü suç- lamasından eşı Mevhibe Hanım ın İsmet Paşa Kız Enstı- tusu nden sunulan gıysısının parastna dek her şey ortaya dokuldu Amaç ıktıdardan duşmuş ıktıdarıelıyleteslımet- mış Paşa yı gozden de duşurmek yaşamdan sılmektı Ama bunlan yapanlar İsmet Paşa nın nedenlıtıtız olduğu- nu bılmıyorlardı Tarıh 3 Ocak 1951 dır 1939 lardakı Erzıncan depremı bır sozlu soru ıle Meclıs gundemındedır O günku TBMM Tuta- nak Dergısı nden yapılan alıntıyı okuyorum İsmet Inonu (Malatya) - Soz ısterım Baskan - Nıçın soz soylemek ıstıyorsunuz' ismet Inonu - Şahsım mevzubahıs oldu Başkan - Buyurun İsmet Inonu - Hatıp Erzıncan felaketınden donerken oyun oynadığımızdan bahsettı Dığer bır zat da Erzıncan a gıderken 70 bın lıra harcırah (yolluk) aldığımdan bahset- mıştı Bunlann hepsı yalandır Arkadaşlanm memleket buyuk tehlıkeler karşısındadır, bu mılletın tehlıkelerle uğraşması ıhtımalı vardır (Soldan gürultuler sadede seslerı ") Abdullah Gedikoğlu (Ankara) - Bız de bılıyoruz. İsmet Inonu (devamla) - Eğer bır memlekette ıftıra rejımı hukum surerse tehlıkelerle uğraşmaya hıçbır mılletın gucü yetmez 7 Hazıran 1957 tutanaklara gore Fevzi Boyar adında bır vaız, CHP lılere ' munafık kâfır ' dedığı ıçın on ay hapse hukum gıymıştır Demokrat Partılıler ıse Fevzı Boyar ın ba- ğıslanmast ıçın yasa onerısı getırmışlerdır Meclıs e Inonu, soz alır, Fevzı Boyar ın cezasının uzun sureden ben uygu- lanmayıp savsaklanmasını eleştırır sozlennın sonunda şoyle der - Ondan sonra eğer Fevzı Boyar ın affı ıle, bu vesıle tle Adalet Bakanı nın dın uzennde yaptıgı tahnkâmız (kıskırtı- cı) bıze karsı ımalı ve tahrıklı sozlerı seçımde dın propa- gandasını genıs mıkyasta kullanmak fıkrınm bır delılı ıse bunun akıbetının memlekete çok zararlı olmasından endı- se edenm Ve kendısıne ıhtar ederım kı, bu sılahın cevabı basıt cumlelerle soyleyeyım gayet gulunç bır halde ıllas ettırılecektır Bunu bılsın ve emsalı bunu bılsınler Sımdı arkadaslar sıyasetadamları Ankara Garı nda çıp- lak kadının seyrınden zevk alarak eğlendıkten sonra, Konya ya gıder Muslumanlık ıddıasmda bulunurlarsa buna çok esef etmek lazımdır (Soldan sıddetlı gurültuler, Yuh yuh seslerı) (sağdan ayakta sıddetlı alkışlar, 'Bravo seslerı) *• Luleburgaz da Halk Eğıtım Merkezı nde bugun eğıtımcı ozan Mehmet Başaran ın40 Sanat Yılıkutlanıyor Çokıste- dım ama gıdemedım Başaran ı etkınlığı oluşturan Erdo- ğan Kantürer ıle Gülperı Ceylan ı katkıda bulunanları, onayak olanları yurekten kutluyorum Başaran ın dızelerıy- le katılıyorum horona Merhaba mavı tulumlu gun/Merhaba yolumuzu gozle- yen/Okullar yaralı kentlerı'Merhaba yasama yenıdenl Omuz verenler Sıs dağının başında/Borana bak borana/Parlatmak ıçın guzel atesıIKoparıp yureklerımızden/Bırer dal attık bız de/ Katıldık horona BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN S4Ğ \: 1/ Bırışletmenm anı batı- şı Kanatlann bağlı bu- lunduğu kapı ya da pen- cere çerçevesı 2/ L'zen toprak ya da otla ortul- muş saman yığını Bır şeyın erebıleceğı uzaklık 3/ Kımyada basıt şekerle- re venlen ad Mozam- bık'ın başkentı 4/ Turk mûzığınde bır makamı kendı perdelerınden daha tız ya da pes perdelerde çalma ışı Beî çapa va da sabanın topraktan kaldırdığı ın parça 5/ Tavana asılan aydınlat- ma aracı 6/ Dağda yaşayan \e geçımını odun satarak sağlayan kımse Buyuk savaş davulu 7/ Ağn DağYna venlen bır başka ad Bır nota 8/ Italya'da bır lı- man kentı Yumurtalık 9/ Yan- kı Kayıkta dumenı kullanmak ıçın dumenın baş tarafına takılan kol YLKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Alt tarafı çan bıçımınde genışleyen etek bıçımı Bır ışı yap- mak ıçın harcanan guç 2/ Pembe renkb şarap Uzak 3/ Şöh- ret Az pışmış et 4/ Şamanızm'ın dın adamlanna venlen ad Toplardamar genışlemesı 5/ Muslümanlann bır çocuğun do- ğumundan yedı gün sonra Allah a şukretmek amacıyla kestık- lenkurban 6/Yüksek tepe, dağ Eskı Türkler'de toplumsal ve örgutsel ıçenklı buyuk zıyafet 7/ Bezekçılıkte kullanılan yeşıl ve pembe dalgalı bır çeşıt sedef Bır bağlaç 8/ İlkçağda kendı yasalanyla yonetılen bır ya da birkaç kentten oluşan devlet Başıboş gezen hayvan surusu 9/ Malezya halkına ozgu bır tur oldurucu delılık Tuğrada, asıl metnın yazılı olduğu alt bölum