Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 EYLÜL1992 ÇARŞAMBA 8 DIŞHABERLER Rabirrtlen savaş tehdidi • KUDÜS (Ajanslar) - İsrail yarın sona erecek Ortadoğu barış göruşmelerinin 7. turunun Washington'da yapılabileceğini bildirdi. AA'nın haberine göre İsrail Başbakanı tzak Rabin, İşçi Partisi'nin meclis grubunda yaptığı konuşmada, yeni tur görüşmelerinin, Amerikan seçimlerinden önce ABD başkentinde yapılabileceğini söyledi. Suriye'yle yapılmakta olan görüşmelere değinen Rabin, "Barış için vaktiyle Mısır'a ödediğimiz bedeli Suriye'ye karşı da ödemek istemiyoruz" diye konuştu. Rabin, Arap-îsrail banş göruşmelerinde meydana gelebilecek bir tıkanıklığın, bölgede savaş tehlikesi şaratacağını söyledi. Azeri köyüne saldırı: 21 ölü • MOSKOVA (AA) — Dağlık Karabağ sınırının kuzeyindeki Geranboy bölgesinde bir Azeri köyüne saldıran Ermeni çetecilerin 21 sivili öldürdükleri bildirildi. Itar- Tass'ın bildirdiğine göre, Azeri Savunma Bakanlığı'ndan yayımlanan açıklamada, Azeri ve Ermeni kuvvetlerinin çatışma alanının dışında bulunan Gülistan köyünü basan çetecilerin, tarlalarda çalışmakta olan köylulere saldırarak, 21'ini öldürdükleri, 17'sini ağır yaraladıkları kaydedildi. Açıklamada, kullanılan terörist ifadesinden saldırgan Ermenilerin düzenli birliklere bağlı olmadıkları anlaşıldı. Atjna'da Bosna görüşmesi • Dış Haberler Servisi — Eski Yugoslavya'nın himayesi altındaki Bosna- Hersek'teki çatışmaların önlenmesi amacıyla Cenevre'de sürdürülen Uluslararası Cenevre Konferansı başkanlan Cyrus Vance ile Lord Owen dün Yunanistan başkenti Atina'ya geldiler. Eski Yugoslavya cumhuriyetlerini ziyaret eden Vance ile Lord Owen, Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsotakis ile Balkanlar'daki son gelişmeleri görüştüler. Bosna-Hersek'teki gözlemlerini Yunan Başbakanı'na aktaran Birleşmiş Milletler ve Avrupa Topluluğu'nun iki temsilcisi, Bosna'nın kantonlaşması ile ilgili önerilerin olumlu sonuçlar verebileceğine inanıyorlar. TöPkiye-Avpupa Konseyi•ANKARA (AA)- Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Sıyasi Komisyonu, aralarında Bosna-Hersek'teki durumun da bulunduğu çeşitli konulan görüşmek üzere yann Istanbul'da toplanacak. Sivasikomisyon toplantısında Bosna-Hersekte Müslümanlara karşı girişilen katliam, Avrupa'da ırkçılık ve yabancı düşmanlığının yanı sıra Türkiye'nin Avrupa konseyi çerçe\esindeOrta Asyacumhuriyetleritle ilişkilerde oynadığı rol, gündemin ilk sıralannı ışgal cdecek. Muhalifler zopluyop • MOSKOVA(AA) - Rusya Parlamentosu. uzun bir aradansonradün toplanarak sonbahar oturumlanna başladı. Ruslan Hasbulatov'un başkanlığında toplanan parlamentonun gündemindekı birnumaralı konu. reformcu Başbakan Vekilı YegorGaydar'm ekonomik reform programlan ağırekonomik zorluklar içinde bulunan Rusya'da. hükümetin reform planlannın, halkın sefaletine yol açacağı gerçekçesiyle engellenmeye çalışılması bekleniyor. Buslft suikast planı• DENVER (AA) — ABD Başkanı George Bush'u öldürmeyi planlayan bir sekreter tutuklandı. Deborah L. Butler isimli 33 yaşındaki sekreterin önceki gün Denver'deki bir psikiyatri kliniğinde tedavi altında iken tutuklandığı belirtildi. Yetkililer Butler'in FBI'a ve gizli servis ajanlarına, dikkatleri kendi üzerine toplamak için Bush'u öldürmeyi planladığını söylediğini kaydettiler. Almanya Başbakanı Helmut Kohl, Paris'te Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand ile buluştu AT, Avrupa BirliğTne 'devam' dedi • AT Dışişleri Bakanlan, New York'ta olağanüstü toplandıktan sonra yaptı- klan açıklamada Maastricht Anlaşması'nın yeniden gözden geçirilmesine ge- rek olmadığını belirttiler. Fransız. kamuoyu pazar günü yapılan referandum sonuçlannı değerlendiriyor. Dış Haberler Servisi - Almanya Başbakanı Helmut Kohl, Maastricht referandumundan sonra ortaya çıkan durumu ve ATnin geleceğinı görüşmek üzere dün Paris'e giderek Cumhur- başkanı François Mitterrand ile buluştu. Bu arada Fransa"da yapılan referandumda Maastricht Anlaşmasfna çok az farkla "evet" oyu verilmesinden sonra AT Dışişleri Bakanlan, BM Genel Kurulu çalışmalanna kaülmak üzere buJunduklan Nevv York'ta yaptıklan olağanüs- tü toplantıda "yola devam' karan aldı. Toplantı- Jj dan sonra yapılan açıklamada, anlaşmanın şim- * diye dek bazı ülkeler tarafından onaylanmış ol- ması ve diğer üyelerin çoğunluğunda da onayla- nacağı yönündeki belirtilerin hoşnutluk ya- rattığı kaydedildi. Açıklamada, anlaşma metni- nin yeniden gözden geçirilmesine gerek ol- maksızın, onay sürecinin hızlı ve başanlı biçim- de tamamlanmasına öncelik verileceği belirtildi. Açıklamada aynca, pazar günü toplanan AT İktisat ve Maliye Bakanlannın, Avrupa Para Sistemi'ne bağlılıklannı vurgulamalannın da memnunluk verici bir gelişme olduğu belirtildi. Açıklamada. tüm AT ülkelerinde, son aylarda Avrupa birliğınin geleceği üzerine yapılan yaygın tartışmalara da değinilerek, bu tartışma- larda ortaya atılan sorulara tatmin edici karşılı- klar verilmesi gerektiği ifade edildi. AT Dışişlen Bakanlan, AT Başkanlığının ko- nuyu görüşmek üzere acil toplantı karan al- masını da memnuniyetle karşıladılar. Sonuçlar değerlendiriliyor AA'nın haberine göre Fransa'da Maastricht referandumunda "evet'lerin, 'hayır'lann kılpayı geçmesinin ardından Fransız kamuoyu referan- dum sonuçlannı değerlendiriyor. Üç ay önce başlayan kampanyanın ilk gün- lerinde evetlere yüzde 60'ın üstünde şans tanı- nıyordu. Buna karşılık 20 eylülde Maastricht Anlaşması'nın sadece 500 bin oy farkla onay görmesi, "birlik" anlaşmasına duyulan tepkinin nedenleri ve Avrupa birliğınin geleceğı ile ügili çeşitli sorulann sorulmasına neden oldu. Eski Fransa Cumhurbaşkanı Valerie Giscard D'Estaing. bir İngılız TV'sine verdiği demeçte "Oylama sonucunda farkın az olması önemli değildir. Böyle oylamalarda sonucun azı farkla belirlenmesi normal karşılanmalıdır. Önemli olan. Fransızlann Maastricht Anlaşması'na evet demiş olmasıdır" şeklinde konuştu. İktıdardaki Sosyalist Parti Birinci Sekreteri Lauren Fabius ve Başbakan Pıerre Beregovoy. sonucun, Cumhurbaşkanı Mitterrand'ın bir ba- şansı olduğunu öne sürdüler. İktidar kanadına meıisup her iki lider, riziko oranının hayli yük- sek olmasına rağmen referandum yolunu seçen Mitterrand'ın büyük bircesaret örneği gösterdi- ğini söylediler. Kampanya süresince yapılan tartışmalann düzeyi de genel olarak övgüye layık bulundu. Liberation Gazetesi Başyazan Serge July, önce- ki günkü yaasında sonucu yorumlarken şöyle dedi: "Bu kadar büyük rizikoyu göze almak için François Mitterrand gibi bir oyuncu gerekliydi. Mitterrand böyle bir işe girişmekle aynı zaman- da Avrupa birliği yandaşlannı (dramaük hayırcılar) koalisyonuna karşı seferber olmaya mecbur etti. İktidara geldiğinden beri Mitter- rand'dan sosyalizm bekleniyordu. 11 yıllık dev- let başkanlığının her tarihi dönemecinde sosya- lizm yerine Avrupa yapılanması gjrişimlerine tanık olduk." Le Figaro gazetesi, başyazısında sonucun Av- rupa'nın zaferi olduğunu belirtti. Gazete "Bun- dan sonra kimse Avrupa birliğinin Brüksel'den yönlendirildiği ve halkoyuna dayanmadığını id- dia edemeyecek. Sonucu endişe ile bekleyen AJ- manya rahatlayacak. Çünkü hayıroylan kazan- saydı, sürekli kimlik arayışında olan Almanya bizden uzaklaşacak ve bir Orta Avrupa arayışı- na girişecekti. Bu sonuç aynı zamanda Fransı- zlann kendileri üzerinde sağladığı bir zaferdir. Sonuç, demokrasiden umudu kesmemek gerek- tiğini bir kez daha kanıtladı" dedi. Alman siyasi gözlemcileri ATnin yapılanmasının gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyorlar 'Kılpayı' evet birliği yaraladı DİLEK ZAPTÇIOĞLU • Frankfurter Rundsc- — — - 7 - — — — — hau gazetesinde yer alan DLKLH^I - /\ıman gaze- u | r vnnımrH "Francı?- teleri Fransa'daki halk oy- , .y ü j u m u j < rransiz lamasınm sonucunu "Ma- l a n n ıkınarak çıkarttığı astricht tamşması caniam- evet'ten sonra AT karşılıklı yor", "AT üderieri rahaı suçlamalann ve tehditlerin Rufruieır "AT r S ' v î b a t agma saplandı" yoru- niden çiziiecek" ve "Akim m u yapıldı. Gazete, refe- zaferi" gibi manşetlere du- randumun, Avrupa'yı zora > u r d u l a r soktuğunu belirtti. Liberal sol Frankfurter Rundschau, "Maastricht'in önünde yeni engeller" başlıklı \orumunda şöyle dedi: "Maastrich anlaşması, Fransa'- daki referandum engelini kılpayı aştı. ama önünde başka politik en- geller var. Fransızlann anlaşmaya az bir farkla evet demesi İngiliz Avam Kamarasfndaki birlik kar- şıtlanna bmük ivme verdi." Gazete, ÂT lıderlerinin ekim ayı MAASTRİCHT: NASIL OY KULLANDILAR? Fransa (20Eylül1992) 1 Hayır L %49 Evet \ %51 i Danimarka (3 Haziran 1992) [ Hayır Evet A Utso.70 %49.30 J Irlanda (18 Haziran 1992) /lHayır Evet \ başındaki "saç saça. olağanüstü zirvesinde b i Alman siyasi gözlemcileri köşele- baş başa kavga edeceği- rinde özellikle üçnokta üzerinde du- ruyoriar: 1. Fransa'daki referandumdan ve Almanyadaki kamuoyu yoklama- ni" tahmin ediyor ve şöyle diyor: "Fransızlann ıkınarak çıkarttığı evet oyundan sonra AT karşılıklı suçlamalann ve tehditlerin batağına lanndan çıkanlması gereken ders. saplandı. Mitterrand tarafından lü- AT bırliğınin fazla bürokratik ve zumsuz yere düzenlenen halk oyla- merkeziyetçi planlanmış olmasıdır. ması yaşlı cumhurbaşkanının tah- Avrupa'da halklar birleşmenin so- minlerinin aksine Avnıpa'yı rahat- nuçlanndan korkuyorlar. Devlet latacağı yerde zora soktu. başkanlan ülkelerinde anlaşmayı halka tanıtmak ve faydalannı anlat- mak için geniş kampanyalar yürüt- melıdir. 2. Maastricht anlaşması. Avru- pa'daki uluslann kendi karakterle- rini korumalannı sağlamalı, Brük- sel'deki merkezi aygıtın görevleri adem-i merkeziyetçiliğin ışığında yeniden tek tek ülkelere dağuıl- malıdır. 3. Politik birlik. parasal birlikten önemlidir. Parasal birlik uzun vadede sağlanama- sa bile siyasi veaskeri bir- lik Avrupa'yı özellikle ABD'nin egemenliğin- den kurtaracaktır. Öte yandan Fransa'- daki "evet" sonucu Al- man ekonomi çevrelerini de rahatlatmakla bera- ber bu çevrelerin belirli önerilerini de gündeme getırdi. Sanayi ve ticaret odasından yapılan açık- lamada "referandumdan kılpayı evet.yanıtı çıkmışı olması birliğin kamuoyuna ikna edici biçimde tanıtılması gerektiğini kanıtlıyor " dendi. Alman Sanayiciler Birliği ise Maastricht'in öngöriildüğü gibi yü- rürlüğe konmasını talep etti. Alman bankacılan Avrupa'daki krizin ya- kında yatışmasını bekliyor. koşullar olgunlaşmadığı için parasal birliğin ertelenmesi üzerinde duruyor. İNGİLTERE Referandum için Major 9 a baskı • İktidardaki muhafazakar parti içinde Maast- richt için referandum yapılmasını isteyenlerin sayısı artıyor. Danimarka, Maastricht anlaşmasına yeni maddeler konulmasını istedi. İsveç'te halkın çoğun- luğu Maastricht'e karşı. LONDRA (Ajanslar) - Fransa'da yapılan Maastricht anlaşmasıyla ilgili halk oylama- sı sonuçlan üzerine çıkan tartış- malar. İngiliz hükümeti ve parti içinde giderek sertleşiyor. Muhafazakar Parti'nin eski Genel Başkanı Lord Tebbit. BBC'ye verdiği demeçte. Baş- bakan John Major'a bir uyan- da bulunarak, hükümetin Maastricht'le ilgili bir halk oy- laması yapmadığı takdirde, parti içindeki isyana milletve- killerinin sert eleştirilerinden kurtulamayacağını söyledi. AA'nın bildirdiğine göre Başbakan John Major'ın "ha- misi' eski Başbakan Thatcher da 4. Kanal telev izyonuna yap- tığı açıklamada. Maastricht anlaşmasının Avam Kama- rası'nca onaylanması işleminın geciktirilmesini ısteyerek. Baş- bakan Major'ı 'Danimarkahla- nn arkasına saklanmakla' suç- ladı. İktidardaki Muhafazakar Parti içinde Avrupa Biriiği'ne karşı çıkan "isyana" grup üyesi milletvekili William Cash ise bir halk oylaması yapılması görü- şünü savunarak, hükümetin bu konudaki olumsuz yaklaşımı- nın İngiliz halkına karşı saygı- sızlık olduğunu söyledi.' Bir başka 'isyancf milletveki- li James Cran da Maastricht anlaşmasıyla ilgili yasa teklifi- nin parlamentoda görüşülmesi sırasında hükümeti çok sert eleştirilerin beklediğini kayde- derek. "Avam Kamarası tam bir siper savaşına dönüşecek- tir" dedi. Danimarka Danimarka'nın, Avrupa'nın ekonomik, siyasi ve parasal bir- liğini öngören Maastricht an- laşmasına yeni maddeler ko- nulmasını istediği bildirildi. Başbakan Poul Schlueter dün yaptığı basın toplantısın- da, Danimarka'nın isteklerini İngiltere Başbakanı John Ma- joria 30 eylülde Londra'da yapacağı görüşme sırasında ile- teceğini söyledi. SchJueter, ülkesinin anlaş- maya ne tür maddelerin eklen-' mesini istedigini ise açıklamadı. Öte yandan Avrupa Birliği'ni sağlayan Maastricht anlaşması için İsveç'te bir referandum ya- pılması durumunda halkın yüz- de 54'ünün anlaşmaya 'hayır' diyeceği bildirildi. Almanya Alman halkının da Avrupa ülkelerinin siyasi bir çatı altın- da birleşmesi fikrine sıcak bak- madığı öne sürüldü. Haftalık Alman dergisi Stern'in isteği üzerine 17-19 ey- lul tarihleri arasında bir kamu- oyu araştırması düzenleyen For- sa Enstitüsü, ankete katılan bin kişiden sadece yüzde 32'sinin . —. — , Avrupa'nın birleşmesini olum- *EVET İSTEDİ, 'EVET ÇIKTI- Fransa'da pazar gûnü yapılan Maastricht referandumundan önce Paris'te bir duva- lu karşıladığını açıkladı. ra 'e»ef afışi yaptştıran gencin isteği, kılpayı farkla da olsa gercekleşti.(Fotoğraf:REUTER) SÜMERORAL: Referandum sonucundan memnunuz• Maliye ve Gümrük Bakanı, Maastricht Anlaşması'nın Fransız halkınca onaylan- masının Türkiye açısından olumlu olduğunu söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer Oral, Avrupa BirlığTnin sağlanmasını öngören Maastricht Anlaşması'nın Fransız halkı- nca onaylanmasının Türkiye açısından olumlu olduğunu söyledi. Oral, "Avru- pa'nın istikran, Türkiye'nin lehinedir" dedi. Hazine yetkilileri, Fransa'daki oy- laınada. Maastricht Anlaşmasına karşı ortaya çıkan muhalefete dikkat çekerek, "Artık hiçbirşey pazar sabahı gibi olma- yacaktır. Maastricht öldü" dediler. Oral, Cumhuriyefe Fransa'daki refe- randum sonucunu değerlendirirken "Av- rupa'nın istikran, Türkiye'nin de lehine- dir" dedi. Fransız halkının Maastricht Anlaşmasfnı onaylanmasının, Avrupa Birliğinin gerçekleştirilmesi yolunda önemli bir adım olduğunu söyleyen Oral, devalüasyonlann geçici olarak yurtiçi entlasyona bağlanması yolundakı önerilerin, hükümet gündemine gelmedi- ğini ve böyle bir uygulamaya gecıtıenin sözkonusu olmadığını kaydetti. Oral, "Bana göre, Türkiye'de, böyle bir karan gerektirecek bir gelişme yoktur" diye ko- nuştu. Maastricht öldü Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yet- kilileri, Fransa'daki oylamanın sonuç- la'nnın Maastricht Anlaşması'na büyük bir sekte vurduğunu öne sürerek, şöyle dediler: "Sonucun "evet' olmasına karşın. 'ha- yır'lar o kadar çok ki, bundan sonra hiç- birşey pazar sabahki gibi olmayacakür. Büyük bir muhalefet hareketi var. Bun- dan bir hafta önce yaşanmış olan kriz de, kurduklan sistemin ne kadar kınlgan, ne kadar hassas olduğunu göstermiştir. Artık Maastricht ölüdür, en aandan erte- lenmiştir." Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yet- kilileri, Avrupa ekonomilerindeki geliş- meleri yakından izlemeye devam ettikle- rini beb'rterek, Türkiye için kısa vadede herhangi bir döviz problemi olmadığını bildirdiler. Doiar ve markın değerlerinin çeşitli speküiatif etkenler nedeniyle dalga- lanmasının olağan olduğunu belirten yet- kililer, "Türkiye, bu tür hareketleri kont- rol altında tutacak yeterli dövize sahip" dediler. Avrupa'da yaşanan mali krizin, Türkiye'nin dış borçlannı artırdığını bil- diren yetkililer, bundan sonraki gelişme- lerin yönü hakkında şöyle konuştular: "Kriz. uzun dönemde dış ticaret üze- rinde etkili olabilir. Buradaki kritik nok- ta, Almanya'nın faiz oranlannı bundan sonra düşürmeye devam edip etmeyece- ğidir. Krizin ana sebebi, Almanya'nın yüksek faiz politikasıydı. Şimdi büyük bir belirsizlik var. Bütün dünya piyasalan- ndaki tahminler iki yönde. Birincisi, Al- manya faizleri düşürmeye devam edecek, artık düşme sürecine girdi. İkincisi; hayır, yanm puanlık düşüş göstermelikti, Al- manya yüksek faiz, sıkı para politikasına devam edecek. Eğer ikinci seçenek gerçekleşir, Alman- ya sıkı para politikasına devam eder ve resesyona karşı silahlannı bulamazsa, bi- zim ihracatımıza olumsuz etkisi olur." Türkiye-AT ilişkileri konusunda Bayan Raymond Dury tarafından hazırlanan rapor komisyondan geçti. Teröre karşı destek, iıısaıı haklarına savgı• Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komisyonu tarafından kabul edilen rapo- run ağırlıkh konulannı Kıbns sorunu ile azınhk haklan oluşturdu. Raporda. güvenlik güçlerinin Güneydoğu Anadolu'da Kürt kökenlilere karşı giriştiği öne sürülen "askeri harekaf'ın boyutunun genişliği eleştirildi. Türkiye raportürü Dury. BRÜKSEL (AA) — Belçikalı parlamenter Ba- yan Raymond Dury' tarafından Türkiye-AT iliş- kileri konusunda hazırlanan rapor ve ekli karar tasansı Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komis- yonu'nda kabul edildi. Raporun kabulünden sonra AA'ya görüşleri- ni açıklayan raportör Raymond Dury, Türki- ye'nin Kıbns sorununun çözumü ve insan hak- lan konusunda topluluk tarafından verilen me- sajı algılaması gerektiğini söyledi. Parlamento Dışişleri Komisyonu'nca değişti- rilerek kabul edilen rapor ve karar tasansı Av- rupa Parlamentosu'nun ekim ayı sonunda Stras- bourg'da yapacağı genel kurul toplantısında gö- rüşulerek oylanacak. Dün komisyondan geçen karar tasarısında Turk hükümetinin terörizm ile mücadele hakkı teslim ediidi, ancak bu yapıhrken insan hakla- rına saygı gösterilmesi gerektiği vurgulandı. Bu- nunla birlikte Avrupalı parlamenterler metne "Baskıya dayalı her çözum daha başlangıçta ba- şarısızlığa uğramaya mahkumdur" yolunda bir bolum eklettiler. Türkiye raporu ve ekli karar tasarısının ağır- bkiı iki konusunu Kıbns sorunu ile insan ve azın- hk haklan oluşturdu. Kıbns konusunda kabul edilen bir değişiklik önergesi ile Türkiye'den demokratikleşme süre- cinin, Kıbrıs'la ilgili BM kararlarının kısa süre- de uygulamaya konması sonucunu doğuracağı, bunun ise Türkiye-AT ilişkilerinin normalleşme- sine katkıda bulunacağı vurgulandı. Turk asıllı Alman parlamenter Leyla Onur ve arkadaşları tarafından verilen bu önergede Türkiye, Kıbns konusunda, uluslararası toplu- mun kendisinden beklediği şeyleri yapmaya da- vet ediliyor. Kürt konusunda ise Türkiye'nin terörle mü- cadele hakkını kabul eden komisyon, güvenlik güçlerinin Güneydoğu Anadolu'da Kürt köken- lilere karşı giriştiğini öne surdüğü "askeri harekâtın" boyutunun genişliğini eleştiri konu- su yaptı. Bir başka önergede ise Türkiye'nin, topluluk ile ilişki içinde bulunan ülkeler arasında AT'den mali ve ekonomik yardım görmeyen tek ülke ol- duğu gerçeğine işaret edildi ve 4. mali protoko- lün serbest bırakılması istendi. AT, Kıbns'tan kaygılı Öte yandan tngiltere Dışişleri Bakanı Doug- las Hurd, Avrupa Topluluğu'nun, BM Genel Sekreteri'nin "iyi niyet görevi" çerçevesinde Kıb- ns sorununa çözüm bulma çabalannı destekle- diğini bildirdi. Douglas Hurd, dün BM Genel Kurulu'nda, AT Dönem Başkanı olarak topluluk adına yap- tığı konuşmada, Avrupa ailesinin bir üyesi olan Kıbrıs'ta meydana gelen gelişmeleri kaygıyla iz- lediklerini ifade etti.