Katalog

Cumhuriyet Sahıbı: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecıhk Turk Anonim Şirketi adına Beria N»di lstanbul Haberleri: Şeoay Kaikan, Dış Haberler: Ergun Baicı, fş-Ekonomi: Şukran Kelenci. Yun • Genel Yayın Yonetmenı: Özgen Acar • Genel Yayın Koordinatöru: Hikmct Çelinkay» Haberleri: Mehmet Sarac, Kültur: OUI Üstcr, Makaleler: S»mi Karaören, Spor AMulkadir • Yazı Işlers Müdurlen: Fusun Ozbilgen (Sorumlu), Celal Başlangıç (Haber) • Görsel Yucehnan, Düzehme: Abdıülah VazKi • Müessese Mudur V. Erol Erkııl • Koordinator: Yönelmen: Ali Acar 0 Duzenleme' Mustafa Sağlamer 9 Ankara Temsılcisi: Cnneyt Ahmel Konılsan 0 Muhasebe: Biilcnt Yfcner 0 Idare: Hnseyin Gurer 0 lşletme: Önder Çelik 0 Arcayurek, Haber Müdürleri' Mustafa Balba), Işık Kansu, lzmir Temsilci V: Serdar Kızık, Bilgı-Işlem: Nail lnal Bilgisayar Sistem: Marüvet Çikr 0 Personel: Sevgi Bostanctoglu Adana Temsılcısı. Çetin Yigcııoiiu 0 Reklam: Reha Işıtman Basan ve Yayan: Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu 34334 İst. PK: 246 Istanbul. Tel. 512 05 05 (20 hat), Telex: 22246, Fax. (I) 526 60 72 0 Burolar: Ankara: Z. Gökalp Blv. tnkılap S. No: 19/4, Tel: 433 11 41-47, Telex. 42344, Fax. (4) 433 05 65 0 tzmin H. Ziya Blv. 1352 S. 2/3, Tel: »3 12 30, Telex: 52359, Fax: (51) 89 53 60 0 Adana; Inönü Cd. 119 S. No: 1 Kat 1, Tel: 19 37 52 (4 hat), Telex: 62155, Fax: (71) 19 25 78 TAKVİM I5EYLÜL1992 İmsak 5 10 Guneş 6 37 öğle.13 04 fkındı16.35 Akşaml9 2l Yatüı 20.43 Becerikli ûnlöler • ATİNA(AA)- Hollywood'un "bay kas"lan SylvesterStallone, Arnold Schwarzenegger ve Mavi Ay dızısiyle yıldızı parlayan Bruce Willis. New York'ta ortaklaşa açtıklan "Planet Hollyvvood"' adlı restorandan sonra şimdi de İngiltere'de ıkinci bir restoran açmayı planlıyorlar. Sinemanın üç devinin Londra'da açmayı planladıklan, özel tesisleri ve sınema salonu da bulunan restoran zincirinin ikınci halkasının 5 milyon pounda mal olması bekleniyor. Açılışından sonra restoranda sergilenecek sinema dünyası hatıralan arasında. , Stallone'nın R<xky 3 filmındekullandığı motosiKİet. elbiselen, yüksek teknoloji ürünü yayı, süper bıçağı ve Rambo 2'de kullandığı roketatardayer alıyor. Erkeklerin 'muayyen' günleri •OTTAWA(AA)-Yeni biraraştırma, hanımlar gibi erkeklerin hormon seviyelerininde periyodik olarak değiştiğınivebu değişıkliğin ruh hallerini etkıledığinı ortaya koydu. Kanada Üniversitesi psikologlanndan Doreen Kimura tarafından yapılan araştırmaya göre erkeklerin hormon seviyeleri, kadınlarda olduğu gıbi aylık değil yıllık olarak değışıyor, ama yinedezihinsel beceri ve yeteneklenni etkiliyor. Doreen Kimura'nınyeni deneyinin sonuçlanna göreerkeklerdeki testosteron hormonu seviyesi ilkbaharda düşüpsonbaharda yükseliyor ve erkekler, testosteron seviyelerinin düştüğü ilkbahar ayiannda tabı tutulduklan standart testlerdedahafazla başangöstenyorlar. Balon yanşı • WASHINGTON (AA) - Dünya balon sporunun en ünlü isimleri, ABD'nin Maineeyaletınden kalkıp Türkiye'ye ulaşmaya çalışacaklar. Hollanda, Almanya, İngiltere, Belçika ve ABD'den birerekibin katıldığı balon yanşı, Atlas Okyanusu'nun aşılıp Avrupa kıyılanna ulaşılması ile 'resmen' bitecek. Ancak bir ya da iki ekip havada kalmayı sürdürüp mesafe rekoru lcırmaya çalışacak. Rekordenemesi yapan balonlarya Mosİcova'ya ya da Türkiye'ye yönelecekler. Türkiye ile Moskova arasındaki tercih, rüzgar durumuna ve bölgedeki hava koşullanna bağlı olacak. Akraba evliliği • ERZLRUM(AA)- Akraba evliliklerinin, dış genital organda anormalliklere yol açtığj bildirildi. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sabahat Kot, yaptığı açıklamada, akraba evliliği sonucu doğan erkek çocuklann hadım kalma tehlikesiylekarşı karşıya bulunduklannı belirtü. Doğu veGüneydoğu Anadolu bölgelerinde akraba evtiliklerinin fazla olduğunu anlatan Prof. Kot, akraba evliliği yapan kişilerin erkek çocuklannı 7 yaşına kadar mutlaka birhekime göstermeleri gerektiğini kaydetü. Prof. Kot şunlan söyledi: "Bölgede akraba evliliğinden hadım olan erkek çocuklara sıkça rastlamaktayız. Bu tür evliliklerden doğan erkek çocuklarda meydana gelen dış genital organdaki anormailik, erken yaşlarda küçük bircerrahi müdahale ile giderilebilir. Akraba evliliği sonucu dünyaya gelen erkek çocuklann yüzde 30'unda testisler kannaltı bölgesindeiçeride oluşmuştur." Şimdi reçel zamanı •ADANA (AA) • Evlerde yapılan reçellerde küfienme ve şekerlenmeyi önlemek için limon suyu ve şeker ölçüsüne dikkat edilmesi gerektiği bildirildi. Meyvelerin uzun süre saklanması amacıyla başvurulan reçeün ülkemizde fabrikalann yanı sıra evlerde de yaygın olarak yapıldığı ifadeedilerek, kullanılan malzemenin ve emeğin boşa gitmemesi için ölçülere uyulması istendi. Kadınlarda otobağışıklığın düzensiz çalışması sonucu'Alopecia' hastalığı kelliğe yol açıyor Duygusal stres saç döküyorDış Haberler Servisi- Ka- dınlann yüzde otuzu yaşam- lannın herhangi birdöneminde mutlaka kellikle karşılaşıyor." Uzmanlar, kadınlann özellikle menopoz döneminde karşı- laştıklan kelliklerin nedenlen arasında yaşlanmayı, kalıt- sallığı ve saç keseciklerinde et- kili olan hormonlan gösteri- yorlar. The Independent gaze- tesinde yer alan bir haberde, kadınlarda. otobağışıklık siste- minin düzensiz çalışması sonu- cu oluşan 'Alopecia' has- talığının da kelliğe yol açuğı bildiriliyor. Bu hastalık, saç be- zeciklerinin kapanmasına ve çalışmamasına yol açıyor. Has- talığın •Alopecia areata' olarak adlandınlan türü sağlam kafa derisinde" yuvarlak kellikler meydana getiriyor. Yalnız kadınlar değil, erkekler ve ço- cuklar da, bir haftalık bebek- ten 80 yaşına kadar herkes 'Alopecia areata' hastaUğın- dan etkilenebiliyor. Bu has- talığın vücuttaki bütün tüyle- rin dökülmesine yol açan ve ge- nel saçsızlık hali olarak tanım- lanan 'Alopecia Universal'e dönüşme olasılığı da mümkün. Saçlannın aniden seyrekleşti- ğinden şıkayetçi olan kadınla- nn sayısı da küçümsenmeyecek bir oranda. Araştırmacılar saç dökül- mesinin nedenlerini bulmaya çalışıyorlar. Saç dökülmesınde, stres birinci neden olarak gö- rülüyor. Bununla, sadece evde- ki ve işyerindeki stres değil, vü- tflüstrasvon: DALEY -THE IM>EPE.\DENT cut dengesini altüst eden fizik- sel ve duygusal stresler vurgu- lanıyor. Orneğin. beş yaşındaki çocuğu gözlennin önünde kaçınlıp öldürülen birannenın saçlan birkaç hafta içinde ta- mamen dökülüyor Kötü bir- şeyler olacağı beklentisi de saç dökülmelerine yol açıyor. Özellikle, idamı bekleyen tu- tuklular arasında yaygın olan saç dökülmesinden Marie An- toinette de nasibini alıyor. Giyotine gideceğini bilen An- toinette'in saçlan beyazlaşmış teller dışında tamamen dökü- lüyor. Günlük hayattaki sıkıntılann kelliğe yol açıp aç- maması konusunda henüz ke- sın bir kanıt olmamasına rağ- men, saçlann seyrekleşmesinde etkıli olduğu biliniyor. Çalışan çocuklu kadınlarda ve öğret- menlerde saç dökülmesine çok sık rastlanıyor. Ağır ameliyat- lar ve bazı ilaçlar da saç dökül- mesine yol açabiliyor. Saçsız kalmak insanlan psikolojik olarak çok kötü et- kiliyor. Bu yüzden intihar et- meyi düşüncn ve sosyal yaşam- lannı sona erdirmeyi düşünen- lerin sayısı az değil. İngiltere'- deki Hairline Internaüonal ku- ruluşunun, saçlan dökülen 2 bin kadın üzerinde yapüğı araşürma, bu kadınlann üçte birinin kendilerini daha az kadınsı hissetiklerini ve yüzde 44'nün bir ara intihan bile dü- şündüklerini ortaya koydu. Es- tetik açıdan kendilerini oksik hisseden bu kadınlann kendile- rine özgüvenleri de azaiıyor. Başta saçlan olmak üzere bir- kaç ay içinde kaşlan kirpikleri ve vücudundaki bütün tüyler dökülen 42 yaşmdaki bir kadın "Öncelen kendime çok gü- venirdim ama saçlanmı kay- betükten sonra en basit konu- larda bıle kocama danışmaya başladım" dedı. Alopecia tıpi kelliklerde çeşıtli tedavı yollan öneriliyor. En etkili olanı 'Ste- roid' maddesini içeren bir reçe- te. Bu madde losyon olarak kafa derisine sürüldüğü gibi enjeksiyon yoluyla ya da ağız- dan alınabilir.ki ve işyerindeki stres değil, vü- toinette'in saçlan beyazlaşmış kiliyor. Bu yüzder Uzmanlara göre sünnet için en uygun yaş 5-9 Oldu da bitti maşallah, iyi olur inşallah GÜL ATMACA Büyüklerden yükselen heye- canlı sesler arasında çocuklar, süslü sünnet giysileri içinde er- kekliğe ilk adımlannı atıyorlar. Anne ve babalar ise oğullannın bu ilk' mürüvvetini' gömnekten son derece mutlu. Anne. hem sevinçli, hem de oğlunun duy- duğu acıyı düşündüğünden gözyaşı döküyor biraz... Sünnet, yalnız İslam ülkele- rinde değil, Yahudilerde ve bazı Hıristiyanlann yanı sıra, dün- yanın geleneksel bazı toplum- lannda dinsel açıdan büyük bir önem taşıyor. Bazı Arap kay- nâklan sünnet olayının, Islami- yetten önce de uygulanan bir gelenek ol- duğunu gös- teriyor. Geleneksel boyutlan sün- netin uygu- landığı ülkeye ve kültüre göre deği- şiyor. Türki- ye'de sünnet "ilk mürüv- vet" olarak kabul edildıği için ailenin durumuna göre yapılan bir tören ya da düğün so- nunda gerçekleşiyor. Sünnet hazırlığı Hazırlıklar belki de aylar ön- cesinden. Anadolu'da çocuk- lann genelde üç. beş, yedi gibi tek yaşlarda sünnet edilmesi ne özen gösteriliyor. Sünnet edile- cek çocuk veya çocuklar, genel- de prens veya subay giysisi şek- lındekı sünnet elbiselerini giye- rek arkadaşlanyla beraber fay- tonla ya da atla gezdiriliyorlar. Günümüzde de süren bu gele- nekler dışında sünnet düğünleri özellikle de büyük şehirlerde değişime uğramış durumda. Sa- lon tutup düğün yapanlar yanı- nda gerek ekonomik koşullar gerekse dinsel kaygılardan do- layı sade törenleri yeğleyen aile- ler çoğunlukta artık. Sünnet giysilerinin fiyatlan ise ortalama 300 bın-1 milyon lira arasında değişiyor. İstan- bul'daki sünnet giysileri satan bazı mağazalarda yaptığımız araştırmalara göre sünnetlik takım elbıseler 100-500 bin. pelerinler 25-250 bin; şapkalar 7 bin 500-100 bin, gecelikler 30-75 bin, papyonlar 12-25 bin. asalar ise 16-45 bin lira arasında değişen fiyatlarla satılıyor. 'Gerekli ve yararlı' Eğer uzman eller tarafından yapılırsa sünnetin sağlık acı- sından da gerekli ve yararh ol- duğu biliniyor. Uzmanlara göre sünnet için en uygun yaş 5-9 yaşlar arası. 2-5 yaşlar arası ise en tehli- keli dönem- ler olarak görülüyor. Türkiye'nin tanınmış sünnet uz- manlann- dan Kemal Özkan, "Bu yaşlarda sünnetin tehlikelı ol- masının temelinde etki-tepki meselesi yatıyor. 2-5 yaşlan arasındaki çocuklar psikolojik olarak olumsuz etkilenebiliyor. Hatta bazılan şoka girebiliyûr" diyor. Şölenler Uzmanlar, başta çeşitlı bele- diyeler ile baa özel kuruluşlann gerçekleştirdiği toplu sünnet şölenleriyle ilgili olarak şu yo- rumu getiriyorlar: "Eğer bu sünnetler sadece reklam amacıyla yapılıyorsa ve çocuğun psikolojik durumu gö- zardı ediliyorsa, çocuğa olum- suz etkileri olabiür. Aynca anne ve babalann erkek çocuklannı sünnet hakkında korkutmaya- rak, bu konuda onlara yanlış bilgiler vecmemeleri gerekir." • 2-5 yaş arasında sünnet olan çocuk- lar psikolojik ola- rak olumsuz ola- rak etkileniyor. Aynca anne ve ba- balann sünnet olan çocuklannı korkutmamalan öneriliyor. BÖYLESİ DE YAR- Şanlıurfa'da 98 çocuk sünnet ettiriMi. Sünnet olanlar arasmda 15-18 yaş- lan arastndaki Cansu KardeşJer Ogi çekti. Spor ayakkabı tutkusu ABD'de bilgisayarlı ayakkabı da yapılıyor VVASHINGTON (AA) - ABD'de yaklaşık 100 yıl önce üretilmeye başlanan 'spor ayakkabısı' bugün 11.9 milyar dolarlık ciro yapan dev bir en- düstri yarattı. Amerikan halkı "Nike", "Reebok', 'Converse' ya da 'Keds' gibi ünlü markalar- dan yılda 381 milyon çift satın alıyor. Genel nüfusa bölündü- ğünde, ABD'de herkese eh az bir çift spor ayakkabısı düşü- yor. Ingiltere'den ABD'ye göç eden bir firma olan Reebok ile 1964'te ABD'de üretime başla- yan Nike, spor ayakkabısı en- düstrinin yüzde 50'sini elde tu- tarak "Pcpsi ve Coca Cola' gibi rekabet ediyorlar. Ancak iki yıl önce yılda 700 milyon dolarlık satış yapan Re- ebok. 'Satıs hacmini 1 milyar • ABD'de yılda 381 milyon çift spor ayak- kabısı satılıyor. Herkese en az bir çift spor ayakkabı düşüyor. • Amerikan halkı Nike, Reebok ve Converse gibi markalara düşkün. Uzmanlar bundan böyle spor ayakkabılannda bilgisayar tekno- lojisi kullanılacağmı söylüyorlar. dolara çıkarma' hırsıyla "Mic- hael Jackson' modelleri yapıp zararetti.Nıke. 1964'te Oregon Üniversitesi atletızm antre- nörünün eşinin tost makinesi üzerine bır parça lastik koyup tabana şekil vererek yaptığı 'koşu ayakkabısı'yla doğmuş- tu. Şımdı hemen her spor dalı için ayn bir model yaratan fir- malar. örneğin 'yürüyüş' için "kent yürüyüşü, kır yürüyüşü, yağmurda yürüyüş' gibi 'alt modeller' üretiyorlar. Bu yüz- den Reebok'un en az 450 rengi ve 215 değişik modeli var. ABD'de 'üstü bez, altı lastik ayakkabı' için 'sneaker' terimi 1873'ten beri kullanılırken gü- nümüzde 'sneaker', üzeri deri ile kaplı her tür spor ayakkabı- sıru kapsıyor. Nike, ünlü bas- ketbolcu Michael Jordan adına çıkardığı 'Air Jordan' adlı bas- İcet ayakkabılannda yapay Iguana derisi kullanmıştı. 1980 Amerikan futbolu fı- naünde böyle bir anlaşma yü- zünden Mendell Tyler bir ayağına 'Adidas' dığerine 'Pony' giyerek skandal yarat- mıştı. Barcelona Olimpiyat- lan'nda 'ABD basket takımı- nın hangımarkanın reklamıyla madalya kürsüsüne çıkacağı' büyük tarüşma çıkarmıştı. Uzmanlar bundan sonra spor ayakkabılannda bilgisa- yar teknolojisi kullanılacağmı söylüyorlar. Ayakkabıdaki bil- gisayar 'chip'ine bir kumanda verilip bağcıklann sıkılığı, ayağın tabana uyma ve tabanın esneklik oranı, İcişinin isteğine, ayak büyüklüğüne ve kilosuna göre ayarlanacak. "Chip', ya- pılacak spora göre de ayakİca- bıyı hazırlayacak. Bu durumda her spor için ayn ayakkabı al- maya serekkalmıvor. Eski eser niteliğinden çıkarılmıştı Unvanınıyıkırrı sonrasıaldıREMZÎ GÖKDAĞ İstanbul 2 Numarah Kültür ve Tabıat Varlıklan Koruma Kurulu'nun eski eser niteliğin- den çıkanp "yıkılabilir" dediği 100 yıllık bır apartmana eski eser ünvanı, yıkıldıktan sonra verildi. 2.ldare Mahkemesi'- nın aldığı karar binayı kurtar- maya yetmedi, ancak binanın yıkılan onuru iade edildi. 1987 yılında yıkım karan alınan bi- na ile ı'gi'i olarak Is- tanbul 2. İdare Mahke- mesi'nin 3 kez yürüt- meyi dur- dyrma karan ver- mesine karşın yı- kımı engel- lenemeyen binanın öyküsü şöyle: Bır şey- hüüslama ait olan Kadıköy Caferağa Mahal- lesi'ndeki bina Va- kıflar Ge- nel Mü- dürlüğü'ne devredıl- dikten son- ra eski Moda Ku- lübü'nün sosyal ça- lışmalannı yürüten Yahudi. Ermeni ve Rum aile- lerce satın ahndı. Dört katlı apartman 1981 tari- hınde Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu'- nca korun- ması ge- rekli kültür ve tabiat varlığı ol- duğuna karar venl- di. Bu tes- cil, Kadı- köy 2 Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koruma Kurulu tarafından kaldınldı ve bina- nın yıkılabileceğine ilişkin ka- rar Kadıköy Belediye Başkan- lığı'na gönderildi. 1981 yılında ılan edilen Kadıköy genel sıt karannın' 1987 yıhnda yüksek kurul tarafından kaldınlması binanın korunması gerekli ya- pı olmadığı anlamına geliyor- du. Apartman kıracılannın açtığı dava üzerine İstanbul 2. İdare Mahkemesi 1990 yılında yennde bilirkiji incelemesi ka- ran aldı. İTÜ Mimarlık Fa- kültesi öğretim üyelerinden Prof.Dr. Semra Öğel, Prof.Dr. Zeynep Ahunbay ve Doç.Dr. Günkut Akın tarafından dü- zenlenen raporda dava konusu yapının, Mühürdar semtinde ve çevresindeki Moda ve Ba- hariye'de daha önce villalar- dan oluşan bahçeli doku ara- sında 1930lardan başlayarak ortaya çıkan apartman tipi ya- pılaşmaya tipik bir örnek ol- duğu, sözkonusu ananmanın Cumhuriyetin erken döne- mindeki toplumsal değişimi ve modern- leşmeyi yansıtan bir belge niteliği ta- şıdığı, mal- zeme seçi- mi, işcilik mimari ve estetik yönden dönemin özenli yak- laşımını sergilendi- ği belirtil- di. Rapor- da, apart- manın çevreye uyumlu ol- duğu ve ona değer kattığı, küçük onanmlar- la yerine yapılmak istenen ya- pıdan çok daha yük- sek bir ya- şam kalite- si sunabile- ceği ve daha yük- sek bir rant getirebile- ceği gözö- nünde bulundu- rularak korunması gerekli kül- tür varlığı olduğu ka- ran ahndı- ğı ifade edildi. Mahke- me işlemle- ri devam ederken Kurul karanna dayanan Ka- dıköy Belediyesi yıkım işlemle- rine başladı ve apartman 1990 yılında yıkıldı. Mahkeme, bi- ürkişi raporunu da gözönünde bulundurarak apartmanın ko- runması gereken bir kültür varlığı olduğuna, eski eser tes- cilinin kaldınlması ve yıkımına ilişkin işlemlerin hukuka uyar- hlık bulunmadığına 14.7.1992 tarihinde karar verdi. Ancak bu karar alındığında Kadıköy,Belediyesi'nin yıkım ekipleri İstanbul'un bir eski eserini daha ortadan kaldır- mıştı. Karar yıkılan binanın onurunu iade etti. • Yüz yıllık apartmanı İstanbul 2 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koru- ma Kurulu eski eser niteli- ğinden çıkarmıştı. Binaya eski eser unvanı yıkıldıktan sonra geri ve- rildi. Daha mahkeme iş- Iemleri devam ederken bina Kadıköy Belediye- sfnce yıkılmıştı. Cevre kirliliği Davranışınız bozuksa suçluçevre STUTTGART (AA) - Çevre kirliliğinin, insan sağlığını olum- suz yönde etkilediği ve dav ranış bozukluklanna yol açtığı bildi- rildi. Almanya'da Doğal Tedavi Hekimleri Birlıği tarafından yapı- lan açıklamada, çevre kirliliğinin, insan sağlığmı her gün bir başka yönden olumsuz etkilediği belirtilerek, alerji, bronşit ve davranış bozukluklanna neden olduğu kaydedildi. Hafta sonlannda Stuttgart'ta düzenlenecek "Hasta Çevre- Hasta İnsan" konulu kongre ile ilgili bir açıklama yapan birlik başkanı Gerhard NVertsch. yaklaşık üç bin üyenin bir araya ge- leceği kongrede. çevre kirliliğinin insan üzerindeki etkilerinin geniş bır biçimde ele alınacağını söyledi.