Katalog

28AĞUSTOS1992CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 11 EnergyFMpazar günüyayında • KültürServisi- "Doctor Stress" adlı "live radyo talk show"un sunulacağı Energy FM pazargünüyayına başlıyor. Daha önce 23 ağustosta başlayacağı açıklanan yayının. teknik nedenlerle ertelendiei bıldınldi Herpazar 22.00-24.00 arasında 102 FM kanalında canlı olarak izlenebilecek olan "Doctor Stress"in ilk programının konulan. "bıyık, cinsel tabular ve üniversite seçme sınavındaki çarpıklıklar." 6 eylülde ise "'AIDS, sılikon ve Türkiye'de genç olmak' konulannda söyleşi yapılacak. Dinleyiciler, Nedim Saban tarafından yapılacak söyleşiye 27203 91 numaralı telefonu arayaraİc katılabilecekler. Goethe'nin 243. doğum yılı •VVEIMAR(AA))- Edebiyat tarihinin tartışılmaz büyüklerinden Johann NVolfgang Von Goethe'nin 243'üncü doğum yıldönümü bugün ceşitli etkınliklerle kutlanacak. Ünlü Alman edebiyat dahısınin doğum yıldönümü nedeniyle uzun yıllannı geçirdiği ve ünlü yapıtlannı yazdığı Weımar"daki evınde hafta sonuna kadar sürecek etkinliklerde, tanınmış Alman yazarve şairler, Goethe'nin eserlerinden parçalarokuyacaklar. Buarada Thüringen'deki Kochberg Sarayı'nda da okuma günleri düzenlenecek. Weimar'daki Ettersburg Sarayı ile Goethe'nin sık ziyaret ettiği kentler arasında yer alan Ilmenau ve Stüttzerbach'ta da ünlü şairin yaşamı ve eserlenyleügilikonferanslarverilecek. Şile Sinema Günlerî Kültür Servisi- "Şıle Sinema Günleri" kapsamında bugün. Yav uz Özkan'ın Ateş Üstünde Yürümek, yann, Nesli Çölgeçen'in İmdat ile Zarife, izlenebilecek. Film gösterisinin sonunda yönetmenler Yavuz Özkan ve Nesli Çölgeçen ileoyunculardan Hülya Aksular ve Ustün Asutay izleyicilerle söyleşecek Hülya Dözenli Koç Moskova'da • KültürServisi- Hüiya Düzenli Ko^'un "Bır Sergiden Tablolar" başlıklı sergrei, 31 ağustos pazartesinden ıtibaren : Moskova'da sergilenecek. Krerrüin Meydanı'ndaki tarihi "Manage" binasında açılacak sergi. Türk-Rus diplomatik ilişkilerinin 500'üncü yılı kutlamalan kapsamında düzenleniyor. 500'üncü yıl etkinlikleri, 31 ağustos-12 eylül tarihleri arasında gerçeİdeşecek. l Kara Kitap' için kitap • Kültür Servisi - Orhan Pamuk'un hem çok satan, hem de çok tartışılan "Kara Kitap' adlı romanıyla ılgili olarak yayımlanan yazılar kitap oldu. Boğaziçi Universitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim görevlisi Dr. Nükhet Esen'in derlediği yazılar 'Kara Kitap Üzerine Yazılar' adıyla Can Yayınlan'nca yayımlandı. Kitaba birde önsözyazan Esen. "Umuyorum ki, ileride edebiyat tanhimizi yazanlar, bu derlemey le yalnız Kara Kitap hakkında bilgilenmezler, aynı zamanda günümüz eleştirisinin durumu konusunda da bilgi edinirler" dedi. Kitapta, 'Kara Kitap'ın yapısı, dili, hikayecikleri, kahramanlan, kurgusu, anlatım sorunlan, İstanbul'un tarihi gibi konulan ele alan 26 yazı yer alıyor. 5 yazı da ilk kez bu kitapta yayımlanıvor. Kitaba, aynca, 'Kara Kitap'ın mekanlannın renkli fotoğraflan ile kapsamlı bir 'Kara Kitap Kaynakçasf da eklendi. Orhan Taylan'ın ABD sergisi • Kültür Servisi- Ressam Orhan Taylan, son çalışmalannı 30 ağustos-20 eylül tarihleri arasında ABD'de sergileyecek. îlk kişisel sergisini 1968'de gercekleştiren sanatçı, çalışmalannı İstanbul ve Bodrum atölyelerinde sürdürüyor. "ŞapkalıKadın" Kolombiya'da • BOGOTA(AA)- Kolombiya'da kara parayı aklayan bir şebekeye ait bürolara baskın düzenleyen polis. ünlü îspanyol ressam Pablo Picasso'ya ait olduğu sanılan iki tabloyu ele geçırdi. Yapılan açiklamada, bulunan tablolann, "Kübist Gitar" ve "Şapkalı Kadın" adlı yapıtlar olduğu bildirildi. Picasso'nun tablolannın Los Angeles'tan Bogoto'ya getinldiği ve eğer sahte değillerse değerlerinin 15milyondolan bulacağı kaydedıldı. S İ N E M A ATİLLADORSAY Warner Bros ve Standart Film'in listeleri: Batman, Kafka, Krîstof Kolombve 'ApartheicPTürkiye'nin ikinci "major"ı Warner Bros, geçen yıl olduğu gibi çok geniş bir lis- te sunmuyor. Filmlerini zaman içinde ABD'den geliş durumuna ve piyasa koşul- lanna göre programlamayı yeğliyor. War- ner Bros'un gösterileceği güvencesiyle açı- kladığı fılmler. 7-8'ı geçmiyor. Stepben King ve Connery berts de var... Gençlikfilmlerininyönetme- ni Emile Ardolino'nun son fılmi "Sisters Act" ise Whoopi Goldberg'in varlığına da- yab ve "rahibeler dünyası"na dalış yapan ilginç bir güldürü. Oscarb Magge Smith de var. Jeremy Irons Kafka rolünde Bunlardan "Cntters-2", "Sinek 2" gibi "devam fılmleri"nin yönetmeni Mick Gar- ve ris'in yönettiği Stephen King uyarlaması "Dönüşüm-Sleepvvalkers" bugün gösteri- me giriyor. Arıcak masum genç kadınlan yiyerek hayatta kalabilen (!) bir ailenin öy- küsünü anlatan fılmin senaryosunu King "bizzat" yazmış. Bunun ardından "Predator", "Kızıl Ekim" gibi popüler fılmlerin yönetmeni John Mc Tieman'ın yönettiği "Medicine Man" gösterime girecek. Güney Amerika ormanlannda gizli bir formülü arayan bir bilim adamının öyküsünü anlatan ve çok zor koşullarda çekılen bu film, Batı'da pek beğenilmedi. Ancak Sean Connery ve Lor- raine Braco'nun oyunu ve doğal dekorlan açısından ilgiyle beklenmeye değer bir film. Standart fılmin de 16 filmlik oldukça il- ginç bir listesi var. Şişli Kent, Beyoğlu Fitaş Fenerbahçe'de yeni açılacak Sinema Magic'de gösterileceği bildirilen fılmlerin Standart Film, şu günlerde Kristof Ko- lomb'un yaşamı üzerine çevrilmekte olan 2 fılmden birini listesine almış: Ridley Scott*- un "Colombus" adlı yapımında Gerard Depardieu, Sigournhey Weawer, Angela Molina, Fernando Rey gibi usta oyuncula- n izleyeceğiz. Bir diğer gösterişli, "epik" film Regis NVargnier'nin imzasını taşıyan "Indochine". Amerikablardan çok önce Hindıçini (Vietnam) yöresinde yorucu bir gerilla savaşına bulaşmış olan Fransa'nın bu dönemine eğilen yapım, bir tür Fransız "Rüzgar Gibi Geçti"si olarak niteleniyor. nın ("Hıghlander"ın yönetmeni) "Ricoc- net" adlı fılminde Denzel Washington, John Lithgovv ve Ice-T gibi adlar var. Jan Eliasberg'n yönettiği. "Geceyansından Sonra-Past Mıdnight" adlı polisiyede Rut- ger Hauer ve Natasha Richardson oyna- mışlar... Yine yepyeni bir isim olan Luis Llosa'nın yönettiği "Snipper" adlı yapım ise Tom Berenger, Bılly Zane ve Aden Yo- ung'dan oluşan bir kadroyu karşımıza ge- tirecek. Yine bağımsız bir yapım, ünlü bir yönet- menin son filmi. Son Cannes şenliğinde iz- "Deyam Dönüşü filmleri" ve Batman'ın İş başansının güvencesi açısından sıne- maalann rağbet ettiği "devam filmleri"- nden biri 3. bölümü karşımıza gelecek olan "Ölüm Silahı-Leathal Weapon". Yine Ric- hard Donner'ın imzasını taşıyan fılmde Mel Gibson ve Danny Glover amansız haydutlara karşı savaşırken aşık olmak ve flört etmek fırsatını da buluyorlar.. "Bat- man"ın devamı olan ve dışanda ilkinden daha çok ilgi görmüşe benzeyen "Batman Dönüyor"da, "yarasa adam" Michael Ke- aton, fantastik serüvenlerini bu kez Danny de Vito (Penguen) ve Michelle Pfeiffer "Kedi Kaz" ile birlikte yaşayacak. Kadınlar Ligi "Kadınlar Ligi-A Leage of Their Own", 1940 yıllannın ABD'sindeki sporcu kadın- lann öyküsüne bir bakış atan sevimli ve "fe- minist" bir güldürü olmaya aday. Tom Hanks. Geena Davis ve Madonna'nın ad- lan, kuşkusuz ıyi bır iş güvencesi.. "Gerce- ği Arayış-Final Analysis", Richard Gere ve Kim Basinger ikilisini bir "aşk, şehvet, yalan ve ölüm hikayesi" içinde bir araya geüriyor. Yenilerden Phil Jeanou'nun fıl- minde aynca Uma Thurman ve Eric Ro- JVichard Donnej'in imzasını taşıyan "Ölüm Silahı"ndaMel Gibson ve Danny Glover, amansız haydutlara karşı savaşırken, âşık olmak ve flört etmek fırsatını da buluyorlar. "Gerçeği Arayış", Richard Gere ve Kim Basinger ikilisini bir "aşk, şehvet, yalan ve ölüm hikayesi" içinde biraraya getiriyor.Steven Soderbergh'in "Kafka"sında Jeremy Irons, Theresa Russell, Alec Guiness'den oluşan bir kadro var. "Serafina" Güney Afrika'daki ırkçı, baskı ve kıyım olaylannı gözyaşartıcı bir içtenlikle dile getiriyor. "Kntght Moves" adlı fümde Diane Lane ve Christophe Lambert oynuyor. başında "Seks Yalanlan"nın yönetmeni Steven Soderbergh'in yeni fılmi. ünlü yaza- nn yaşamöyküsünün çarpıcı bir yorumu olan "Kafka" var. Jeremy Irons, Theresa Russell, Alec Guiness, Ian Holm'dan olu- şan kadrosuyla beklenmeye değer bir film bu... Cathenne Deneuve, Yanne başrollerde.. Bağımsız ABD filmleri Listede bağımsız ABD yapımlanndan kimilen göze çarpıyor. Russell Mulcahy'- Vincent Perez, Jean ledığımız Sıdney Lumet imzah "Aramızda- ki Yabancı-A Stranger Among Us". Ya- hudilenn New York'ta yaşayan çok tutucu bir kesıminde meydana gelen cinayetleri ele alan ilginç, etnografik özellikler taşıyan ve sürükleyici bır polisiye. Melanie Griffi'h ve John Pankovv oynamışlar... Yine Can- nes'da ızlediğimiz bir film, bu kez bir "ilk yönetmenlik" denemesi. Oyuncu Tim Robbins "Bob Roberts" adlı yapımıyla Cannes'da bır Alün Kamera ödülü ka- zanmıştı. Filmde hem kendisi oynuyor, hem de Gore Vidal, John Cusack, Susan Saran- don, James Spader gibi oyunculan yöneti- yor. "Apartheid"i anlatan müzikal Cannes şenliğinde "dünya galası" yapıl- mış olan "Serafina', yıllardır dünya sahne- lerinde oynanmış olan "siyasal bir müzi- kal"in sinemalaştınlması. Güney Afrika'daki ırkçı baskı ve kıyım olaylannı göz yaşartıcı bir içtenlikle dile ge- tiren film. aynı zamanda şarkılar ve dans- lar içeriyor. Bu ortak yapımı Darrel James Roodt yönetmiş, Whoopi Goldberg, Lelati Khumalo, Miriam Makeba gibi ünlü zenci sanatçılarrolalmışlar.. ABD bağımsızlanndan gelen fılmler arasında John MacKenzıe'nin yönettiği ve Darnny Aiello, Sherilyn Flynn ve Arliss Howard"ın oynadıklan "Ruby", Albert Pyun'un yönettiği ve Oliver Gruner, Tim Thomerson ve Merle Kennedy'nin oynadı- klan "Nemesis", Davıd Burton Morris'in yönettiği ve Jami Gertz, Dylan MacDer- mott ve Sherly Lee'nin oynadıklan "Jersey Girls", Kevin Meyer'in yönettiği ve Ruby Benson, Jennıfer O'Neıll ve Lydie Denier'- nin oynadıklan "Invasion of Privacy" gibi fılmler var. meraklılannın keşfıni bekle- yen... Avrupa filmleri Avrupa yapımı fılmler arasında ise ka- dın yönetmen Doris Dörrie'nin (Almanya) çok satan bir romandan uyarladığı ve kah- ramanı Almanya'da Türk kökenli bir de- dektif olan "Mutlu Yıllar, Türk-Happy Birdtay, Türke" adlı bir film var. Hans Czypionka, Özay Fecht, Doris Kunts- mann, Ömer Şimşek, Sevgi Özdamar oy- namışlar. Bir Fransız-Alman ortak yapımı olan "Knight Moves" adb film, kara (giderek kapkara) bir roman uyarlaması. Bu gerilim yüklü fılmi. Isviçreli Carl Schenkel yönet- miş. Christophe Lambert, Diane Lane, Tom Skerritt oynamışlar.. George Ramin'nun yönettiği "Tilkinin Gülüşü - The Smile of the Fox" ise Deborah Caprioglio ve Steve Bond'u bir araya getiriyor. John Sturges "Vahşi Mücadele", "Büyük Firar" ve "7 Silahşörler"in yara-tıcısıydı John Sturges en çok "baba" westernleriyle anımsanacak Amerikan sine- ması deyince aklımı- za gelen ne varsa on- lan en iyi biçimde temsil eden bir yö- netmen öldü. John Sturges'i günümu- zün sinema seyircısı gençler ne denli tanır John Sturges v e y a a n ı m s a r , bile- mem. Ama biraz 'eskimış' sinemasever ku- şaklan için "Vahşi Mücadele", "Büyük Fi- rar". "7 Silahşörler" veya "Kartal Kondu" gibi gösterişli serüvenfilmlerininbüyük so- luğunu unutmak kolay olmayacak. 1911 doğumlu John Sturges. 1932'lerde kurgucu olarak sinemaya başladı. 1946 yı- lında "The Man Who Dared" ile ilk kez yönetmenliği denedı. Arada birçok kısa belgesel ve kurgu-filmi de çekerek sinema- sına akışkanlık kazandırdı. Sturges, 1946-50 arası bir seri önemsiz fılme imzasını attı. Bunlann arasında "The Sign of the Ram", "Capture", "Mstery Street" gibi alcakgönüllü, ama etkileyıci JSturges, ilk önemli başanlannı western'lerle kazandı. Amerika'nın 'öz kültürü'nün yansıması olan bu açıkhava serüvenlerine, getirdiği gerilim fılmlerine yakışan ritim duygusu, dekor ve açık alanlara egemenlik oldukça etkileyiciydi. genlim filmleri vardı. 1956'lardan sonray- sa, yaptığıfilmlerdaha büyük bütçeli ve ilgi çekici yapımlara dönüştü. Bunlann arasında "Herkes Ona Düş- man - People Against O'Hara", "Jeo- pardy" gibi melodramlar, "Sağ Yumruk - Right Cross" gibi spor dramlan, "Şahane Amerikah - Magnıfıcient Yankee" gibi bi- yografik öyküler vardı. Ancak Sturges, ilk önemli başanlannı vvesternlerle kazandı. Amerika'nın 'öz kültürü'nün yansıması olan bu açıkhava serüvenlerine, Sturges'in getirdiği gerilim fılmlerine yakışan ritim duygusu, dekor ve açık alanlara egemenlik oldukça etkileyiciydi. Ve yönetmen, bu türde üst üste başanlar kazandı. "Kahramanlar Gecidi - Escape from Fort Bravo". bir kalede Kızılderililer tarafından kuşatılıp mansur kalan beyaz- lann öyküsüne, mekan, zaman ve tema bir- liği açısından trajedilere benzer bir atmos- fer getiren bir filmdi, VVilliam Holden ve Elaonor Parker'in oyunlanyla... "Zafer Madalyası - Bad Day at Black Rock", bir tür modern vvesterndi: ABD'nin ıssız bir kasabasına gelen bir kolu sakat Spencer Tracy, burada masum bir adamı öldürmüş ve suskun bir kader birliğine gjrişmiş tüm bir kasabaya karşı koyuyordu. 1953 yapı- mı bu ilginç fılmi, o yıllarda Hollywood"u 'Yedi Silahşörler"in kadrosu Yul Bryimer, Steve Mc Queen, Charles Bronson, James Coburn, Eli VV allach'tan oluşuyordu. birbirine katan Mac Carthy'nin 'cadı kaza- ru' aleyhine bir alegori sayanlar da oldu. "Backlash", ünlü VVestern senaryo yaza- n Borden Chase'in Freud'cu çağnşımlarla dolu bir senaryosunun özlü ve etkili sine- malaştırmasıydı. "Vahşi Mücadele - Gun Fight at O.K. Corrall" ise ünlü Doc Holli- day - Wyatt Earp ilişkisine yine klasık tra- jediye yaklaşan yoğun bır ruhbilimsel bo- yut getiren ve Burt Lancaster, Kirk Do- uglas. Jo Van Fleet, Rhonda Fleming, John İreland gibi oyunculanyla da değerle- nen bır cağdaş, psikolojik VVestern doru- ğuydu. Sturges. vvesternleri sürdürdü. "Kanlı Öç - The Law and Jack Wade", "Kan Da- vasının Sonu - Last Train from Gunhill", "Yedi Silahşörler - Magnificient Seven" yi- ne bu türün unutulmaz fıhnleriydi. "Kan Davasının Sonu" Kirk Douglas ve Ant- hony Quınn'in oyunlanyla sanki. "Kahra- man Şenf'in yeni bir uyarlamasıydı. "Yedi Silahşörler" ise Kurosavva'nın ünlü "Yedi Samuray"ının vahşi Batı'ya uyarlamasıy- "29. Cadde" cumartesi günü gösterime giriyor Kader sizi ııereye sürüklü "29. Cadde " Yönetmen ve Senaryo: George Gallo.jGörüntüyönetme- ni: Steven Fierberg/ Müzik: Willıam Olvisj Oyuncular: Danny Aiello, Anthony Lapaaglia, Lainie Kazan, Robert Forster. 11991 fuenüeth Century Foxyapımı. / (Site, Dünya, KadıköyAs, Şafak) Kültür Servisi-Yıl 1976. Nevv York. 28 yaşındaki Frank Pesce, Nevv York State piyangosu çekilişinden 6 milyon dolann üzerinde para kazanmıştır. Ancak mutsuz- dur! Dünyaya şanslı biri olarak gelen Frank Pesce için, bu "şans" hem hayırlı, hem de lanetli olur. Oysa Nevv York'un İtalyan- Amerikan mahallesinin 29. caddesinde onun ne denli şansb olduğunu herkes ta- rafından bilınir. Babası bile onun bu şansını çekemez. Baba-oğul sürekli sürtü- şür. Frank Pesce de pıyangoyu kazandı- ktan sonra kendini ve ailesini sınamak için güç kararlar olmak zorunda kahr. Aslında senar>-o yazan olan George Gallo'nun ilk yönetmenlik denemesi "29 the Street-29.Cadde", aktör Frank Pesce'nın yaşam öyküsünden yola çıkıla- rak çekılmış. Gallo. film için "1948'lerden, 76'Iara gelen bir zaman süreti içinde geliş- mesi seyirciye kendi aile yaşamlannı sey- rediyor hissi veriyor. 29. caddede herkes birbirini tanır. Bu taruşıklık, beraberinde bir çeşit tehlikeyi de getirir. Bu insanlann hepsi kafalanndan her geçeni birbirlerine söylerler. Bir yazar için, insanlann söyleye- bilecekleri şeyleri, bir filmde görmek mü- kemmel bir duygu"diyor. Aynı zamanda fılmin senaryosunu da yazan George Gallo, şanslı biriyle ilgili se- naryo yazmanın değişik bir deneyim oldu- ğuna değinerek, ilginçhğını şöyle açıklıyor: "Birçok hikaye başkahramanın yaptığı şeyler etrafında gebşir. Ancak burada tam tersı oluyor. Frank. tüm öykü boyunca başma gelenlerden dolayı yönlendiribyor. Oldukça amaçsız biri, sanki yaşam içinde bir gezintiye çıkmış, bu nedenle onun hakkında \azmak çok zordu. '29. Cadde" fılminden bir sahne. dı. Ve bu film, başka şeyler yarunda, arala- nnda Steve MacQueen, Yul Brynner, Charles Bronson, James Coburn, Horst Buccholz, Eli VVallach gibi adlar da bulu- nan zengin kadrosuyla çok sevildi, çok yankı yapü. Sturges, tipik bir Amerikan sinemacısı olarak değişik türlere de yöneldi. "thtiyar Adam ve Denız"le, yine gözde oyuncula- nndan Spencer Tracy'nin sürüklediği, an- cak oldukça tartışmalı bir Hemıngvvay uyarlaması yaptı. "Parlayan Süngüler - Never So Fevv", "Aşkın Esiri - By Love Possessed". "Tamiko Adlı Bir Kız" gibi melodramlar yönetti. Ancak bu tür filmler- deki başansızlığı sonucu, yine serüvenlere döndü. "Büyük Firar - The Great Escape" adb savaş serüveniyle en büyük başanla- nndan birini kazandı. Ve Steve MacQue- en, James Garner, Charles Bronson, James Coburn gibi oyuncularla, yine tam bir 'er- kek fibni' kotarmış oldu. Burt Lancaster'li "İntikam Yolu - The Hallellujah Trail", Clint Eastvvood'lu "Bela Arayan Adam - Joe Kidd", yine Lancasterli "Valdez - Val- 1 ipik bir Amerikan sinemacısı olarak değişik türlere yöneldi. "İhtiyar Adam ve Deniz"le, yine gözde oyunculanndan Spencer Tracy'nin sürüklediği, ancak oldukça tartışmalı bir Hemingvvay uyarlaması yaptı. dez is Coming" gıbı westernlen, ona 1960 sonlan 70 başlannda başan getiren son yapımlar oldular. Sturges. bu arada değişik türleri denedi. "Satan Bug" veya "Fezada Kaybolanlar- Marooned", uzay serüvenleriyle ilişkili filmlerdi. "Kutup Harekatı - Ice Station Zebra" kutuplardaki Amerikan-Sovyet çe- kişmeleri üzerine gösterişli, ama kof bir filmdi. Sturges'in sonfilmleri,bu türden. parlak görünümlerinin boşluğu saklayamadığı filmler oldu. John Wayneli polisiye dene- mesi "Mc Q" veya zengin kadrolu savaş fantezisi, çok satan yazar Jack Hıggins uyarlaması "Kartal Kondu - The Eagle Has Landed", yönetmenin sonfilmleriola- rak kaldılar. Ve 1976 tarihini taşıyan sonuncusundan sonra, Sturges demek ki 65 yaşında sine- mayı terketti. En başanlı olduğu VVesternlerin açık ha- vasından, görkemli doğal rekorlanndan uzaklaşmak. sanatçıya yaramamışü. Biz sinemaseverler onu en çok o "baba" vvesternlenyle, patlayan silahlar ve du- manb 'saloon'lar kadar, kahramanlanru da eski bir Avrupa usulü trajedinin aman vermez dikkatiyle izleyen duygu ve gerib'm yüklü bu türden fılmleriyle anımsayacağız.