Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10 AĞUSTOS1992 PAZARTESİ EKONOMI ABDURR 4HM \N YILDIRIM BORSANOTLARI "Geçıııişi bırakın, geleceğe bakııı'IMKB, 3 Ocak I986'da Cağaloğlu'nda Emnıyet Sandığı bınasında faalıyete geçtı Borsa ışlemcılen kapalı zarf teklıflennı verdıler ve toplu açılış fiyatını belırledı- ler Daha sonra ılkokul dershanesını andıran seans salonuna geçerek masalara oturdular Uslu bır oğrena tavnyla eUennı kaldırarak alım satıma başladılar İlk ış- lem günu boyle başlayan bor- sa sessız sedasız gelıştı ve 1987 yaz aylannda ılk patla- masını yaptı, ardından da çoküşü yaşadı Bu donemde temel sorun arz yetersızbğıy- dı ••• 16 Kasım 1987'de borsa Tophane'de Eren İşhanı'na taşındı Hemen arka tarafta tavuk kesım yen, yaru mez- baha, çatısında da kocaman bır ıç çamaşın reklamı vardı Yenı bınaya geçerken toplu açılış fıyatı terk edıldı, tahta üzennde surekh alım satım sıstemıne geçıldı Bu borsaya heyecan getırdı ve berabenn- de spekulatıf hareketlen yo- ğunlaştırdı Tahtada tum arz ve talebın görulmesı herkesı oyunculuğa yönelttı Otuz ıkı sayılı kararla pıyasanın ya- bancılara açılması ve Türkıye Fonu'nun kurulmasıyla boy- le bır bınada ıkıncı buvuk pat- lamavaşandı 89 ağustosundan 90 ağustosuna kadar süren yak- laşık bır yıllık patlama done- mınde hem kamu, hem ozel sektor yoğun bır şekılde halka açıldı 1990 yılında borsadan çekılen para 4 tınlyon lıraya vardı Halka açılmanın tadı oy- lesıne alınmıştı kı düşuş trendı- ne gınlmesıne ve talebın daral- masına karşılık hısse satışlan ve borsadan para çekışlen surdu Fıyatlar düştukçe halk kaybettı ve borsadan uzaklaştı Bunun nedenı halka açılmalann yuk- sek fıyatla >apılması ve pıya- sanın kaldıramavacağı buyuk- lukte olmasıydı Borsa ıkıncı bu>uk çıkışmda ıse Korfez knzı ve arz fazlahğından dolayı bo- ğuldu Bugunku pıyasava gu- vensızhğın temelınde geçmışte yuksek fıyatla halka satılan hıs- selenn onemlı bır pa>ı var ••• Halkın uzaklaşmasıyla bor- sa, aracılara, spekulatorlere ve şırket patronlanna kaldı Ban- kalar lıkıdıteye ıhtıyaç duyduk- ça, satışa geçtıler Bazı patron- lar borsaya kote olmayan hısse- len gızlıden gızlıye sattılar Ayakta kalmaya çalışan aracı kuruluşlardan bazılan da muş- ten portfovunu temınat gos- tererek kredı aldılar veya sahı- bınden habersız alım satımda kullandılar Spekülatörler ıse faızle borç alarak kredı kulla- narak varlıklannı surdurmeye çalıştılar Sonunda aracılar, şır- ket patronlan ve spekülatörler arasında geçen bu oyun oyle bır hal aldı kı "Sıfır sonuçlu bır oyun"a donuştu Kımsenın ka- zana yok ve borsa artık ekono- mıye kaynak yaratamıyor ' ••• Zaman zaman farelenn go- rulduğu, hatta geçenlerde pıre- lenn varlığının bıle tartışıldığı ışlem salonu 1993*te İstınye'- dekı görkemlı borsa bınasına taşınacak Tum arz ve talebın gonılduğu, dolayısıyla speku- lasyonun arttığı tahtalann yen- nı bılgısayar ekranlan alacak Bu ekranlarda sadece en ıyı alım satım fıyatı goruleceğın- den. spekulasvonlar azalacak Yenı kurulan ve kurulmakta olan yatınm ortakhklan ve yatınm fonlan da spekulatıf ha- reketlen dengelemeye başlaya- cak Teknık altyapı yanında, vasal altyapı da tamamlanacak Aracılar daha ıyı denetlenecek Yatınmcılar daha ıyı koruna- cak KOKKamuOrtaklığıIda- resı) ve şırket patronlan gulıce hısse senedı satamayacaklar Pıyasaya venıden guven taze- lenmeye başlayacak ••• Evet bu son paragrafta an- latılanlar henuz yaşanmadı ama duş de değıl Bır bolumu gercekleştınldı Bır bölumü de tamamlanmak uzere Bu gelış- meler pıyasanın yapısını değış- tırecek nıtelıktedır Geçmış pek ıyı değıl, pıyasanın bugun ıçın- de bulunduğu durum da geç- mışten kaynaklanıyor Borsa. geleceğı, umudu satın almak ıse "Geçımışı bırak, geleceğe bak" Bu borsa nereden nereye geldı değıl mı9 Sakıp Sabancı'dan borsa dersleri Akbank, Akçımento, Bnsa, Çımsa, Kordsa, Olmuksa, Yunsa, SabancT- nın borsada ışlem goren hısse senetle- 7 şırketının hısselen borsada ışlem gören bır ınsan kıtap yazar da borsaya yer ayırmaz mı 9 Sakıp Sabancı,"Değı- şen ve Gelışen Turkıye" adıyla yayı- mladığı altıncı kıtabında borsaya 10 sayfa ayırdı İnceleme nıtelığındekı bu aadan bazı bolumler aktanyorum Borsa ve hısse senedı olayı addı bır olaydır Bır koy, beş al olayı değıldır Büyuk spekulasyon alanı değıldır Olayın kumara dönüşmemesı, tasar- ruf sahıplennın canının yanmaması ıçın kötu ruyetlı hereketlerden korun- ması gerekır Burada devletın "koru- yucu, uyancı' sorumluluğu onemlıdır Devlet mudahale etmeyecek, ışe elını sokmayacak, fakat devlet denetım go- revını aksatmayacak ••* Bız daha borsanm, hısse senedı layının ılk basamağındayız Bunu öğrenıyoruz Fakat bu ılk basamakta halkın gösterdığı ılgı, kuruluşlann hal- ka açılma ısteklen, borsarun onumüz- dekı donemde hızla gelışeceğmı gösten- yor ••• Borsa, ekonomırun lokomotıfını ha- rekete getırecek, hareketını hızlandıra- cak en onemb mekanızma ••• Dunyada borsalarda fiyatlann ınıp çıkması, oyun esasıdır Fıyat ıner. dıbe vurur, gene çıkar Elınde hısse senedı olanlann panığe uğramaması gerekır Borsadakı fiyatlara değıl, hısse senedı- nın an olduğu fırmanın durumuna ba- kılmalıdır Fırma sağlam karlı gıdıyor ıse hısse senetlennı saklasınlar Inen fı- yat nasıl olsa yakında gene çıkar * * * Borsa olayı Turkıye vc Türk halkı ıçın yenı bır olaydır Her yenılığı oğren- menın, bellememın bır faturası vardır Bu fatura odenecektır Önemlı olan fa- turanın en kuçuk rakamda tutulması, kuçuk tasarruf sahıbının bundan zarar görmemesıdır ••• Hısse senetlen saüş fıyatlannın altına dûştu İstıkrarsızlık donemlennı hep bırlıkte yaşadık Geçmışe dönuk karar- lann hepımıze ne buyuk zararlar verdı- ğını vıne bırlıkte gorduk Işte bu neden- lerle de şırketler beklenen kar paylannı dağıtamadıklanndan ve hısselenn değe- nnı koruyamadıklarından kuçük tasar- ruf sahıplenne karşı mahcup oldular ••• Kıtaptan aldığımız pasajlar bunlar Sabancı son sozlen ıle 1974 yılında hal- ka açtığı Lassa'nın (daha sonra Bnsa adını aldı) kur garantısının geçmışe yo- nelık kaldınlmasıyla zor duruma düş- mesını ve hıssedarlanna beklenenı vere- memesını kastedıyor Lassa olayı ıçın belkı bu bır neden olarak gostenlebıbr Ya, 1990 yılında halka açüan ve borsa- nın en çok değer kaybeden hısselen ara- sına gıren Yünsa ve Akbank ıçın ne de- melı'' Bunun da cevabını belki 7 kıtapta alacağız Batı, Irakpetrolününpeşinde The European gazetesi batılı bankalann SaddamHüseyin 'e kredi verdiğini öne sürdü İş-Ekonomi Servfci - BM'nın Irak'a koymuş olduğu ambar- gonun çoİctan delındığı ve Tur- kıye uzennden kamyonlarla yapılan petrol kaçakçılığının bunun canlı orneğı olduğu one süruldu Bu yoldan Irak'tan çı- kanlan ucuz petrole Almanya, İsvıçre ve İspanva'dan bıle ta- lep olduğu bıldınlırken İsvıçre bankalannın Saddam'a kredı açtığı ıddıa edıldı Haftalık "The European" gazetesi bu konuyu ınceledığı son sayısında, merkezı Mad- nd'de bulunan, Marc Rıch adlı işadamına aıt bır şırketın, vanlı 1 9 dolardan 150 bın vanl pet- rol almak ıçın gmşımde bulun- duğunu yazdı Gazete, Marc Rıch'ın ABD tarafından, vergı kaçakçılığı suçundan arandığı- nı da behrttı Aynı şekılde merkezı Ham- burg'da bulunan "Manmpex" şırkeünın de Irak petrolune ta- lıp olduğu ortaya çıktı Irak'takı muhalıf çevrelenn açıklamalanna yer veren gaze- teye gore her hafta en az bın kamyon, Irak'tan Turkıye've kaçak petrol sokuyor Petro- lun, kamyonlann kasalannın altına yerleştınlen dev depolar- da nakledıldığmı behrten gaze- te, bunlann uzaydan casus uy- dular aracılığıyla tespıtının ımkânsızolduğunuda behrttı Bu arada adı açıklanmayan Amenkalı bır dıplomatın go- ruşlennı de yansıtan gazete, dıplomatın, Irak'la yapılan ka- çak tıcareün ozellıkle Turkıye ve Urdün açısından çok karlı olduğu yolundakı goruşune yer verdı Dıplomat gazeteye şun- lan söyledı "Bu yuzden Korfez savaşı sırasındakı muttefiklen- mız, Irak'a karşı gınşeceğıınız ıkma bır operasyonda bızım yanımızda yer almakta çekın- gen davraruyorlar " "The European", Irak'ın Ba- tılı bankalarda dondurulmuş- bulunan paralanna karşılık, en az ıkı büyük İsvıçre bankasının Saddama kredı açtığını da one surdu Kredının. dondurulan para- nın uçte bın oranında olduğu ve Ürdun'dekı bankalar aracılı- ğıyla Bağdat'a ıletıldığı ıddıa edılıyor Gazete, Saddam Hü- seyın'ın para ışlennı Turkıye, isvıçre ve Crdün aracılığıyla yuruttuğu ıddıasını da ortaya attı Batılılann, ambargonun bır ışe yaramadığmı gorerek bır sü- re sonra kaldıracaklannı savu- nan gazete, "Saddam'ın ıstedığı de bu" dıye yazdı Korfez savaşı sırasında Ame- nkan Cruıse fûzelenyle tahnp edılen başkent Bağdat'ta ınşaat ve onanm ışlennın buyûk bır hızla devam ettığı de vurgula- nan yazıda, bu ış ıçın gerekh de- mır ve çelığın Sıngapur'dan ıt- hal edıldığı ve Urdun'un Akabe lımanındakı paravan şırketler tarafından devralındıktan son- ra Irak'a sevk edıldığı belııtılı- yor Resmı kayıtlara gore halen Ürdün Sanayı ve Tıcaret Ba- kanbğı nezdınde kayıtlı 15-20 Irak şırketı bulunuyor ve ışler bu şırketler aracıbğıyla yurutu- luyor Kültür • Sanat 232 64 26 «230 21 87 Bir suç örgutunun gerçek oykusu PTOİDDPR HOUIIDIM 14 Ağustosta sinemalarda. REKLAM FllMl DAĞIT1MINDA 249 50 33 LOUIS GOSSETT, JR DEMİR KARTALLAR III Yon JOHN GLEN 14 AĞUSTOSTA SINEMALARDA B ı r T I N I O B R A S S F ı l m ı FRANKFINLAY STEFANIA SANDREUI (2<74947] 11JW-13.1S-1S.3O-I?<5-2! 45 (33*0683] " l l ÛD-I13O-I6Ü0-19.0O2H5 125111761 12.00-R15-ltJO-18.4S.21 00 SEÇME riLMLER HAFTASI KoAkSy AS (334 00 50) 13 00-15 45 18 30 î l 15 Cıımo AMADHJS Sok DÜŞLER TARIASI Ctesı ÇINGINEL» ZAMANI Çarçombo TH^ DOORS Pnzor SINEK Pefsemk B4C04T CAFE Ptesı âUEN - 1 Hahyt AS (247 6315) 1100 H 30-1700 19302115 Ptesı ÇİNGENEIER ZAMANI (anamln THE DOORS (mb«fhlıışSAFAKWmdan3 Sokm (516 2660) I I 00 13 30 160018 30 21 00 VMOUMMN UmUUl lUflfllCl »t IK OOOBİCK SOHSU« 11 0<H4.15 1730-20 30 CIOTB »NEK Soh VAROLMANIN Ct» Mll'IH INCISI DAYANILMAZ HAFIFUGI Pazor GÜUERIN SAVAŞI Çorsomba THE DOORS Pte» SIMEK • 2 Paymbe ^AUSAH KIZ SEVIMU DEV W*»r»S(3}i0O50I M00 1HEBU») AL1EN • 2 ;.KWU2 (51426601 1200-1500-18.0021X0 9 1/3 HAFTA JoAk^HOOâ [337012!) 12 0O.RI5I4JO-190O21 30 V A M Ş I P U Y O U L A K l«yo<lul>U«T>|2W93tl)12JOUISIt30-l84521 15 Sinema Tiyatro Gösteri REKLAM FİLMİDAĞIT1MINDA J1 J • I • = •!_•> 249 50 33 3 BEYOĞLU SİNEMASI (251 32 40) YAZ 'ŞENÜĞİ 3 AVRUPA FESTİVALLERİNDEN SEÇMELER BUGÜN CYRANO DE BERGERAC JEAN PAUL RAPPENAU 1 1 3 0 - U 00-16 30-19 00-21 30 RUMELİ HİSARI KONSERLER1 8-9-10-11 AĞUSTOS MNIZ4K0NSER TİMURSELÇUK HA2AL SELÇUK'UN KATILIMIYIA 25. Yıl Konserleri 13-14 AĞUSTOS YALNIZ 2 KONSER LEMAN SAM GİŞELER Vakkonma Toksun Tel 251 28 88 Vakkorama Suadıye Tel Î50 87 42 Rumelı Hksarı Gışesı Tel 257 75 50 M9IT PSOOUCTION SEKRETER ARANIY0R ingılızce bılen Sen daktılo yazan, Büro makınelerınde deneyımlı Sekreter aranmaktadır Müracaat 275 96 90/1/2 İLAN T.C. KULAASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Esas No 1991/240 Davacı Yunus Kuru, davalısı Ah Polat olan bono senetlennın ıptalı davası yapılan yargılama- sında venlen ara kararı gereğın- ce, Davalı Alı Polat'm Olga Kun- dura Ayakkabı ve Ham Den Alım satımı Kunduracılar Sıtesı Kat 1 No 124 adresınde bulun- madığı, yapılan araştırmalara rağmen adresı tespıt edılemedı- ğınden, kendısıne tebhgat yapı- lamaıruş olduğundan ılanen teb- hgat yapılmasına karar venlmış olup, davalı Ah Polat'ın duruş- ma günü olan 22 91992 gunü sa- at 9'da Kula Adlıyesı'nde hazır bulunması veya bu dava ıle ılgı- h ıtırazlarını dosyaya bıldırme- sı, aksı takdırde yokluğunda yar- gılama yapılarak karar venlece- ğı, teblığııı ılan tanhınden ıtıba- ren 15 gün sonra yapıhnış sayı- lacağı ılan olunur Basın. 34301 REKLAMDÜNYASI REKLAM HARCAMALARI Temmuz 1992 Aylık Medya Dağılımı TELE ON 38 687 SHOWTV107 733 BASIN 253 398 lnterSTAR88 413 TRTTVToplam Ç 2454 f RADYO1242 MİLYONTL g 2. î Temmuzda basın ilk sırada Bıleşım Pıyasa Araştırma Merkezı'nın yaptığı temmuz ayı reklam harcamalan araştırmasına gore basın, geçen av genel toplarn harcamalannda en çok gelın elde eden medya oldu Basın kuruluşlan, tem- muz a>ında 253 mılyar 398 mılyonluk ge- lırlenyle genel toplamın yuzde 4yiuk bo- lümunu almayı başardı Toplam medya bazında değerlendırme yapıldığında reklam harcamalannda ha- zıran ayına göre temmuzda yuzde 2"lık bır artış kaydedıldı Basındakı reklam harcamalan bır oncekı aya göre yuzde l '- lık bır duşuş kaydetmesıne karşın >ıne de yuzde 49'luk oranla en buyuk paya sa- hıp TRT hazıran ayına gore vuzde 30'- luk bır duşuş gostererek 2 mılyar 454 mıl- yonda kalırken, >uzde 2'lık bır duşuş gosteren Show TV, toplam 10"? mılyar 773mılyonlırageureldeettı Yuzde9'luk artış kaydeden ınterStar 88 mılyar 413 mılyon, yüzde 70'lık artış kaydeden Tele- on 38 mılyar 687 mılyon, yuzde 24'lük artış kaydeden TRT radyolan ıse 1 mıl- var 242 mılyon reklam payı aldılar Tum TV kanallan arasında yapılan kı- yaslamada ıse en çok reklamı 107 mılyar 733 mılyon lırayla Show TV'nm aldığı gorüluyor ShovvTV'yı 88 mılyar 413 mıl- yon lırayla ınterStar. 38 mılyar 687 mıl- yon lırayla Teleon, 18 mılyar 726 mılyon lırayla TRT 1 ızlıyor TRT'nın dığer ka- nallan TV2 4 mılvar 109 mıl> on lıra, TV3 953 mılyon lıra ĞAP TV ıse 380 mılyon lırayla son 3 sıravı paylaşıyorlar Temmuz ayında reklam harcamalan şampıyonlan ıse şoyle Basında Alo Tel (9 mılvar 414 mılyon), radyoda ABC Toz deterjan (133 mılyon). TV 1 'de Sabah Ga- zetesi (1 mılyar 894 mılyon), TV2'de Anel Ultra Toz Deterjan (816 mılyon), TV 3'te Panda dondurma (132 mılyon), Interstar ve Teleon'dd Imar Bankası (10 mılyar97 mılyon ve 7 mılyar 722 mılyon). Show TV'de Alo Ultra Toz deterjan (6 mılyar 575 mılyon) Birleşik, CannesMa fînalde 44 ulkenın yanştığı Cannes Reklam Fılmlen Fesüvalı'nde bu yıl. Turkıve'- den Bırleşık Reklamcılar'ın Sumerbank ıçın hazırladığı 60 sanıyelık fılm fınale kaldı Kreatıfdırektorluğunu EngınOz- den'ın, yapımmı Tara Productıon'un, yönetmenlığını de Alı Tara'nın yaptığı fılm geçen yıl Sümerbank'ın dış tanıtımı ıçın hazırlanmıştı Reklam dunyasında onemlı yen olan Cannes Reklam Fılmlen Festıvalı'ne bu yıl 44 ulkeden 3809 reklam fılmı kaüldı FestıvaJ ıçın 'Reklam Olımpıyatlan' ben- zetmesı de yapılıyor ve alınabılecek bır ö- dulun değerı oldukça yuksek Turkıye'den 16 reklam nlmının >an- şmaya gırdığı Cannes'da, kuramsal fılm kategonsınde Sumerbank ıçın hazırla- nan fılm, 84 fılm arasından fınale kal- mayı başardı Aynı kategonde Bırleşık Reklamcı- lar'la bırlıkte Amenka, Ingıltere, Japon- >a, İspanya. Kanada ve Almanya'dan toplam 9 reklam ajansı 13 fılmle finalde bınncılık şansı aravacak 60 sanıye suren fılmde Sümerbank'ın konfeksıyondan denye, ıplıkten porse- lene, bankaalıktan ıhracata kadar ol- dukça çeşıtlı urun ve hızmet sunduğu, uluslararası platformda ekonomık ışbır- lığı arayışı sımgesel gorûntulerle vurgu- lanmış Fılmın yazılı planlarda yer alan İngı- lızce metnınde ıse anlam kaydırma-yapı benzerlığı uzenne kurulu dılsel bır oyun- dan yararlanılmış TEKNOLOJİVİTRİNİ Askeri uçaklara egzoz sistemi Pratt § VVhıtney'ın sımetnk ek- senb çok yonlu ıtme gücu veren eg- zoz sıstemının deneylen başan ıle tamamlandı West Palm Beach Flonda tesısle- nnde şubat ayından bu yana sürdu- rulen deneyler, Pratt § Whıtney'ın "Turk F-16" uçakJan ıçın onerdığı "F-100-PW-229" motoru uzennde ve gelecektekı motorlarda kullanı- lmak uzere gebşünldı Pratt § Whıtney'ın sımetnk ek- senlı ıtme gucünu yönlendıren Eg- zoz Çıkışı Programı Muduru Roger Busey, bu egzozun uçak tasan- mlannı onemlı olçude etkıleyebıle- ceğını soyledı Busey'ın verdığı bıl- gıye gore, bu egzozun yönlendırme yeteneğının kullanılması halınde uçaklann yatay ve duşey kuyruk kontrol alanlan küçültulebılecek ve hatta tamamen kaldınlabılecek Bu durumda sadece yonu değıştınlebı- len egzoz uçağa ıstıkamet verebıle- cek Motor uzenndekı deneylen ta- mamlayan firma, çok yonlu ıtme Veni sistemin deneyleri başanyla sûriiyor. gucü veren egzoz çıkışı ıçın uçuş test ola- naklannı araştırmaya gırdı Uçuş testle- nnın, ABD Hava Kuvvetlen'nın hıma- yesıyle 1995 yıbnda yapılacak olan PA- CIR (Tahnk Havacılığı, Kontrol Enteg- rasyonu Araştırma ve Gelıştırmesı) programı dahılınde gerçekleşmesı bekle- nıyor Asken jet motorlan, roketler ve uzay sıstemlen dızayn eden, gebştıren ve destek hızmetlen veren Pratt § Whıtney, Unıted Technologıes Corporation'm bir ünıtesıdır Kendi kendini koruyan cüzdan Sureklı cuzdan kaybedenler1 Artık korkmanıza gerek kalmadı Hayır, tek- nolojı boylesıne ılerlemış oimasına kar- şın cuzdan kaybetme şanssızbğına karşı bır şey gelıştınlmedı ama kaybetüğınız cuzdanı bır başkasının kulianmasını en- gelleyecek tıpte cuzdanlar yapıldı Collac 2002 ısımb yenı cuzdanı açmak ıçın onceden cuzdanın bılgısayanna gır- dığınız kodu doğru olarak cevırmeruz gerekıyor. Aksı takdırde plastıkten yapıl- mış oimasına karşın Collac 2002'yı aç- manız ımkansız Zorlandığı takdırde ıçındekılen yok eden cuzdan, aynca normal cuzdanlar gjbı hem para. hem kredı kartlannızı da taşıyabılecek ozelbklere sahıp Fıyatı 120-130 dolar arasında değışen Collac 2002'nm cuzdan kaybedenlen bıraz ol- sun rahatlatacağı bır gerçek Boylelıkle kaybedılen kredı ya da kıinlık kartlannı tekrar çıkartma zahmetınden kurtula- mayacaklar ama en azından bunlan cüz- danı bulan bır başkasının kullanması olasıbğını da duşunmek zorunda kalma- yacaklar Tabu bu cuzdanın bır de kotulüğu var 4 rakamdan oluşan şıfrenızı unuttuğu- nuz takdırde kendı cuzdanmızı açamama tehhkesıyle karşı karşıya kalabılirsıniz.