Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26HAZtRAN1992CUMA 16 HABERLERIN DEVAMI BLOKNOT YAĞMURATSIZ Ara BHançosu BONN - hsanlar gibi toplumların da zaman zaman kendi geçmişleriyle rtesaplaşmaları, ara bilançosu çı- karmaları, hem zorunlu hem yararlıdır. Böylece nere- dten kalkılıp nereye varıldığı, bu arada nelerin kazanı- lıp nelerin kaybedildiği ve rota düzeltmesi yapmanın çjerekli olup olmadığı ortaya çıkar. Bana öyle geliyor ki Türk toplümu birkaç zamandır böyle bir ara bilançosu çıkarmakla meşgul. Elbette ki toplumsal ve beşeri ol- gular ve olaylara ilişkin bilançoiar, maddi durumlara ilişkin bilançoiar gibi matematiksel kesinlik taşıya- maz. Ama böyle bir bilanço çıkarırken yine de üzerinde geniş çaplı mutabakat saglanabilecek noktalar tespit etmek mümkün: Biz 20. yüzyılın başında, tasavvur edilebilecek en kanlı ve en feci biçimde bir cihan imparatorluğunu kay- bettikten sonra 23 Nisan 1920'de milli cumhuriyetimizi kurduk. 23 Nisan 1920 diyorum, çünkü 29 Ekim 1923 ço- cuğa resmen adının konulup nüfusa kaydının işlendiği tarihtir. Her neyse, aradan geçen bu 72 yıl boyunca "kul" olmaktan kurtulup "vatandaş" olma amacına tam varamadıysak bile, artık o noktanın çok yakınında- yız. Buna paralel olarak tarım toplumu olmaktan çıkıp endüstri toplumu olmanın da çok yakınındayız. Siyasi yelpazenin neresinde olursanız olun bu iki nîrengi noktasını inkâr edemezsiniz. Hepsini sayacak olsak çok yer tutacak olan bütün öbür gelişmeler işte bu iki gelişmenin (eski deyişiyle) "zımnında mündemiç"tir, yani içinde saklıdır. Şimdi, "Daha hızlı gidemez miydik?' tartışmasını bir yana bırakalım. Zaten bana sorarsanız gidemezdik, çünkü doğrusu bu 72 yıllık hızımız başdöndürücü bir hızdır. Evet, onu bırakalım da şunu soralım: Biz bu işle- ri nasıl başardık? Biz bu işleri, "Kemalizm" denen esnek, ama yine de bazı vazgeçilmez ilkeleri bulunan bir politik öğretiye sarılarak başardık. Kemalizmin vazgeçilmez iki iikesi "Istiklâl-i Tâm" ve "Hâkimiyet-i Milliye'dir. Geriye ka- lan "Altı Ok" destekleyici ilkeler sınıfına girer. Biz Kemalizmin vazgeçilmez ilkelerini, birtakım paktlara katılarak ve 1960'tan sonra Türkiye Büyük Mil- let Meclisi'ni, yanına monarşi kalıntısı bir senato mü- essesesi kurarak zedeledik. Hele 12 Eylül 1980 felake- tinden sonra işlenen rezillikler, Kemalizm şöyle dursun, kısmen birer insanlık suçu olma sıfatıyla tarih önünde başımızı eğik kılmaktadır. Bütün bunların "Ke- malizm" adına gerçekleştirildiği yolundaki riyakârca iddia ise işin tuzu biberidir. Evet, biz Kemalizmi zedeledik! Hatta bazı yöneticiler o dünya görüşünün düpedüz ırzına bile geçtiler! Ama Türk toplumunun ezici çoğunluğu, artık Kemalizmin asıl amacı olan her alanda sürekli olarak ileriye gitme azim ve hırsını özümsemiş ve benimsemiştir. Bu ba- kımdan Türk milleti bugün, artık Kemalizmi de aşmak suretiyle Kemalizmin gereğini yerine getirmektedir. 20. yüzyıl tarihi bir açıdan, önce ilahlaştırılıp sonra efi ağır hakaretlerle defedilen liderler tarihidir. Lenininden Hitler'ine, Nasır'ından Mussolini'sine, Stalin'ine, Mao'suna, Peronuna ve sairesine kadar. Türk milleti ise Atatürk'ü asla kovmamakta, ona en de- rin saygıyı göstererek Ulu önder'i "uğurlamaktadır!" Yaşasaydı herhalde o da böyle olsun isterdi... Bence ara bilançosunun en olumlu kalemidir bu... 60 YIL ÖNCE CumhuriYet Menemen hâdisesi 26HAZİRAN1932 Menemen'de Kubilay'ın şehadeti ile neticelenen irtica hâdisesi esnasında vazifesinde ihmal göstermekle maznun sabık Menemenjandarma kumandanı Fahri Beyin muhakemesine İzmirceza mahkemesine başlanmıştır. Fahri bey elyevm Tavşanlı jandarma kumandanıdır. Kendisi mahkemede haar bulunmuştur. Muhakeme esnasında okunan kararhâkimüği kararnamesine göre Fahri Bey kendilerine sahte mehdi süsü veren serserilerin Kubilay'ı şehit ettikleri esnada karakola kapanarak kapılan kapatmış, ikijandarma neferi ile birlikte hâdiseye seyirci kalmıştır. Fahri Bey mahkeme reisinin suallerine şu cevaplan vermiştir: "- Hâdise günü vaziyetin vehametini kavradım. Jandarma karakolunun telefonile keyfıyeti ciheti askeriyeye haber verdim. Yanımdaki jandarma ile birlikte inzibatî tedbir aldım. Vazifemi bu suretle yaptım." Muhakeme şahitlerin celbi için-21 eylüle kalmıştır. SÖYLEŞİ VE İMZA GÜNÜ HASAN KIYAFET'in son kitabı "Umut Çiçeği" okuruyia buluşuyor. Yer: Ortaköy Kitapçılar Meydanı Tarih: 27 Haziran Cumartesi Saat: 12.00-17.00 BEYKOZ SULH HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN Dosya No: 992/480 Mustafa Çalışkan tarafından Mehmet Selahattin Süd, Fatma Zefara Üngür, Fatma Firdes özberk ve Fatma Beyhan özberk aleyhlerine açılan ipoteğin kaldırıknası davasında. Davaya konu Beykoz Ortaçeşme Mahallesi 7 pafta, 487 ada 7 sa- yılı 139.49 m.karelik parsel üzerinde ipoteğin kaldırılmastna ilişkin davanın dunışması 30.6.1992 günü saat 10'a bırakılmış oldugundan davalılann dunışmada bizzat bulunmalan veya bir vekil ile kendile- rini temsil ettirmeleri aksi takdirde duruşmaya, gıyaplannda devam olunacagı gibi gıyaplannda da karar verileceği hususu dava dilekçe- si yerine kaim olmak üzere ilanen tebliğ olunur. 15.6.1992 Basın: 7020 KEİB'infikir babası emekli Büyükelçi Şükrü Elekdağ: Ülkelerarası işbirliği gelişirDış Haberler Servisi - İstan- bul'da 11 Karadeniz ülkesi ta- rafından imzalanan Karadeniz Ekonomik İşbirüği Bölgesi (KEİB) Anlaşması'nın fıkir ba- bası emekli Büyükelçi Şükrü Elekdağ, KEİB'in aralannda sorun olan ülkelerin ilişkileri- nin gelişmesine yardımcı olaca- ğını sövledi. 1989 yılında Türkiye'nin ABD Büyükelçiliği görevini ta- mamlamasının ardından emek- li olduktan birkaç ay sonra KE- İB fikrini ortaya atan Elekdağ'- ın Cumhuriyet gazetesinde 9 Şu- bat 1990 ve 7 Kasım 1991 tarih- lerinde Karadeniz Ekonomik Îş- birliği Bölgesi konusunda iki makalesi çıkmıştı. Elekdağ, Cumhuriyet muhabirine verdi- ği demecte anlaşmaya imza atan ülkeler arasında siyasi sorunlar bulunmasının ekonomik ilişki- lerin yürümesini çok fazla en- gellemeyeceğini söyledi. Emek- li Büyükelçi Elekdağ, ekonomik ilişkilerin kazandıracağı ivme- nin, siyasi sorunlann çöziimü için de adımlar oluşturacağını belirtti. KEİB'in başlangıç için çok esnek ve kendine özel bir örgüt olacağını söyleyen emekli Bü- yükelçi Elekdağ, aynı zamanda aralannda sorunlan olan ülke- leri bir araya getirebileceğıni belirtti. Elekdağ. "Sorunlann görüşülmesi sonrasında bir di- yalog ortaya çıkabilecek ve çö- zümü yönünde birtakım adım- lar atılabilecek" dedi. Ülkeler arasında ekonomik ilişkiler ku- rulması için bütün ülkelerin aynı a,nda bir projeye girişmesi- nin şart olmadığını söyleyen Elekdağ şöyle devam etti: "Size daha somut bir örnek vereyim. Mesela bir telekomü- nikasyon projesi. Bu telekomü- meyecek. Çünkü bir ihtıyaç Anlaşmanın hiçbir hükmü- .var. Herkes o ıhtıyacı beürtti." n ün ülkeler arasında karşıükü Anlaşmanın bir gümrük bir- bağımlılık yaratmadığını, ülke- liği ya da serbest ticaret alanı ]e rin ancak kendi istekleriyle oluşturmadığmı belirten Elek- O rtak projelere girişebilecekle- dağ, taraflann birbirleriyle or- rini söyleyen Elekdağ, anlaşma tak seçeceklen alanlarda eko- m e tni uyannca ülkeler arasın- işbirüği nikasyon projesi gündeme gel- diğinde, Ermenistan 'Ben buna katılmıyorum. Benim şu alan- da Azerbaycan'la aramda var olan ihtilaf nedeniyle' ya da 'be- nim buna ayıracak kaynağım yok' diyebilecek. Fakat bu her halukârda Gürcistan, Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasında bu projenin yürütülmesini engelle- nomik işbirliği yapacaklannı söyledi. Elekdağ, KEİB'in ka- derini yaünmlar ve ticaretin beürleyeceğini söyledi. Bunun için baz tedbirler alınması ge- rektiğini belirten Elekdağ, en önemlilerinden birinin de KE- İB bünyesinde Dış Ticaret ve Ödemeler Bankası kurulması olduğunu söyledi. Elekdağ, bu bankanın yatınm projeleri oluşturup bu projeleri Dünya Bankası ve Avrupa Kalkınma ve İmar Bankası'na götürmesi gerektiğini kaydetti. y daki ortak proajeleri beürlemek ve yürütmek amacıyla çalışma gruplan kunılacağmı bildirdi. Bu caüşma gruplannın ortaya çıkaracağı projelerin ileri aşa- mada yaşama gecirilmeye calışı- lacağını belirtti. Elekdağ, ilk asamada ülkeler arasındaki tica-' reti kolaylaştıncı önlemler ahn- ması gerektiğini beürterek "ör- neğin vize işlemleri olması, özel- likle işadamlan acısından büyük zaman kaybına yol açtığı için yatınm ve ticaret yavaş yürü- yor. Bu nedenle ilk asamada l BOĞAZİÇİ BİLDİRGESİ KEİB'in güçlü bir sekretar-, ışadamlanna olmak üzere vize yaya da sahip olması gerektiği- işlemlerinde baa kolaylıklar ni belirtti. sağlanacak" dedi. Zirveden notlar Yeni bir ortaklığınbaşlangıcıPetros ya »' E 1 ^ ' 1 Haber Merkezi - Kurucu 11 nın. uluslararası ekonomik ve ülke tarafından imzalanan maü kurumlann, işbirliğine ka- "Karadeniz Ekonomik İşbirli- tılabilecekleri vurgulanıyor. ği" bildirgesi. 18 maddeden Katılan ülkeler, ekonomi, ti- caret, sanayi, biüm, teknoloji veoluşuyor. Katılan ülkeler, Karadeniz'- in banş, istikrar ve refah denizi olmasmı, iyi ve dostluk içinde komşuluk ilişkilerinin sağlan- ması konusunda kararlılıklan- nı bildirerek aralanndaki eko- nomik işbirliğinin, Helsinki Sonuç Bildirgesi ve onu izleyen Avrupa Güvenük ve İşbirüği Konferansı (AGİK) belgeleri temelinde geÜştirme niyetlerini açıklıyorlar. Karadeniz Ekonomik İşbirli- ği bildirgesinde, ülkelerin, eko- nomik işbirliği için, diğer ilgili devletlere açık olduğu belirtile- rek ortak çıkarlar doğrultusun- da, diğer ülkelerin ekonomik ve maü kurumlannın, fîrmalan- j çevre konusundaki işbirliğini genişletmeye yönelik fırsatlan en iyi şekilde kullanma kararlı- lıklannı belirterek kendi fırma ve kuruluşlannın katılımıyla, şu alanlarda somut adımlar atacaklannı açıküyorlar: - Ulaşım. haberleşme proje- leri ve altyapılan - İstatistikler dahil olmak üzere, ekonomik ve ticari bilgi değişimi - Ürünlerin standartlaştınl- ması ve belgelenmesi - Enerji, enformatik, maden- ciük, hammaddelerin işlenmesi - Tanm ve tanm sanayii - Sağük ve eczacılık - Biüm ve teknoloji. Bildirgeye imza koyan ülke- ler, iş yapma ortamını ve birey- sel ve toplu girişimciliği hızlan- dırmak üzere aşağıdaki konu- larda, adımlar atacaklannı kabul ediyorlar: -- İşadamlannın ülkeleregiriş ve serbestçe dolaşmalan konu- sunda, ikili görüşmeler yoluyla, önlemler alınması - Küçük ve orta ölçekü en- düstnler konusunda destek sağlanması - Yatınm, sermaye akışı, ve çeşitli endüstriyel işbirliği şart- lannın olabilmesi için, yakın gelecekte, çifte vergilendırme- nin ve yatınmlann teşviki ve korunmasının sağlanması - Üçüncü partilere olan yü- kümlülüklerini ihlal etmeden, mal ve hizmetlerin karşıhklı ti- caretinin geliştirilmesi - Katılan devletlerde açılan ihaleler konusunda bilgi alışve- rişinin teşvik edilmesi ve ulusal yasalara uygun olarak bu ihale- lere diğer ülkelerin kaülması fırsatının verilmesi - Serbest bölgeler arasında işbirliğinin arttınlması. Karadeniz İşbirüği bildirge- sini imzalayan ülkeler, ulusla- rarası kuruluşlar ve üçüncü ülkelerin kaühmı yolu dahil ol- mak üzere, karşıhklı ekonomik ve ticari işbirliğini geüştirmek ve özgün projeler uygulamak için, "Karadeniz Dış Ticaret ve Yatınm Bankası" kurulması- nın yollannı arama kararlılığını beürtiyorlar. Katılan devletle- rin dışişleri bakanlan, dönü- şümlü olarak her yıl en az bir kez olmak üzere, toplanılması gerektiğini beürterek işbirliği- nin gelişimi ve yeni hedefleri saptamayı amaçladıklannı açıkb'yorlar. alkısladı Kavgalılarzirvedebanşistedî • Baştarafi 1. Sayfada ması üzerine. KEİB'i kuran ül- kelerin, çatışmalannı sürdür- mek için değil, bir yana koy- mak için bir araya geldiklerini söyledi. KEİB'i kuran ülkelerin büyük çoğunluğunun, birbirle- riyle komşu olduğunu belirten Demirel, komşular arasında anlaşmazlıklann olabileceğini, ancak bu anlaşmazlıklann de- vamb olmayacağını belirtti. ABD ve eski Sovyetler Birliği'- nin 45 yıl süreyle birbirleriyle çatıştıktan sonra uzlaşabildik- lerine dikkat çeken Demirel, eski çatışmalann bitebilecegini. yenilerinin çıkabileceğini kay- dederek önemü olanın anlaş- mazlıklann diyalog içinde çö- zülmesi olduğuna değındi. Demirel'in açış konuşması- nın ardından ülke liderleri ko- nuşmaya başladılar. Bu sıraya göre konuşmaya başlayan ülke üderlerinden ba- zılan, çeşitü önerilerde bulu- nurlarken bazılan da aralann- daki çeşitli anlaşmazüklan 'diplomatik bir dille' gündeme getirerek destek aradılar. Azer- baycan Devlet Başkanı Ebul- feyzElçıbey, KEİBinkuruldu- ğu gün "Hazar bölgesi' kurul- ması için çağnda bulunarak bu bölgeye katılabilecek ülkeler arasında. Türkmenistan Azer- baycan. Türkiye. Gürcistan'ı saydı. Azerbaycan'da çağdaş bir cumhuriyet kuracaklannı söyleyen Elçibey, 'Azerbaycan bayrağının hiç inmeyeceğini' söyledi. Gürcistan Devlet Konseyi Başkanı Eduard Şevardnadze, diplomasi deneyimini kullana- rak KEİB'in gelişmesi için 'pra- tik' önerilerde bulundu. Şe- vardnadze, 1990 yılında, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'- la üzerinde konuştuklan KEİB'in kurulmasından mut- luluk duyduğunu söyleyerek "KEİB, Ozal'ın planıydı" dedi. Projeden sonuç alınabilmesi için İstanbul'da genel sekreter- ük oluşturulmasını isteyen Şe- vardnadze, başkanlığı rotasyon 11 lider, son gün basına birlikte poz verdiler.(Fotoğraf: ZAFER AKNAR) yoluyla değişecek genel sekre- tarya dışında, her yıl olabilecek en yüksek düzeyde bir toplanü- nın yapılması gerektiğini belirt- ti. KEIB'e dahil ülkeler arasın- da 'yanlış anlamalann" ve 'ça- tışmalann' engellenmesi amacıyla ayn bir komite oluş- turulmasıru isteyen Şevardnad- ze, ülkelerin şimdiki sınırlannın değişmemesi için statükoyu ko- ruyacak "moratoryum' ilan edilmesini önerdi. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, KEİB'in oluşmasında, Rusya-Türkiye girişimlerinin etkili olduğuna dikkat çekerek Karadeniz'de parlamentolar arası birlik oluşturulmasını önerdi. Yeltsin. Karadeniz'de 'borsa' kunılması önerisinde bulunarak KEİB'in oluşmasıy- la, bölgede istikrann olduğunu tüm dünyaya ispat etmek iste- diğini söyledi. Yeltsin, "Kara- deniz insanlan birleşmelidir" dedi. Eduard Şevardnadze, Cum- huriyet'e yaptığı açıklamada, önerilerinın. projenin gelişmesi için gerekü olduğunu vurgu- la>arak "Genel sekreterük Is- tanbul'da kurulursa, çok sevdi- ğim İstanbul'u tekrar görme imkânını elde etmiş olacağım" dedi. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin. Şevardnadze'nin bu açıklaması hakkında Cumhuri- yet'e şunlan söyledi: "Sayın HAVA DURUMU TURKIYE'DE DÜNYA'DA Devlet Bakanlığı Meteoro- loji Genel Mûdürtüğü'nden alınan bilgjye göre yurdun kuzey kesimleri parçalı bu- lutiu, Doğu Karadeniz ile Doğu Anadolu'nun kuzeyi saganak ve gök gürûltûlü saflanak yağışlı, diğer yer- ler az bulutu ve açık geçe- cek. Rüzgâr, kuzey ve batı yönfenien haîif, ara sıra orta kuvvette esecek. Denizlerimızde rûzgâr, Mar- mara ve Karadeniz'de kıbte ve lodos, Ege ve Akdeniz'de günbatısı ve karayel- den 3-5 kuvvetinde, saatte 10-21 deniz mili hızla esecek. Van Gdlü'nde ha- va, parçalı, az bulutiu geçecek. K* bulutiu yajTOrtu sslı A-açık B-buluHu G-günejk K-karlı S-sıslı Y-yaOmurtg Şevardnadze. İstanbul toplan- tısına en somut ve en önemli önerilerle gelen konuk oldu. Çok deneyimü bir dışişleri ba- kanı olduğunu Karadeniz'de kanıtladı. Genel sekreterliğin İstanbul'da kurulması ve sıra ile öteki ülkelerin de dönem başkanlığı yapmalan kabul edildi. İlk dönem başkanlığını 6 ay süreyle Türkiye'nin yapması kararlaştınldı. Genel sekreter- lik kurulması konusunu biz düşünmemiştik. Sayın Şevard- nadze önerdi. Gerçekten kendi- sinden bir dışişleri bakanı ola- rak çok şey öğrendim." Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsotakis, yeni oluşmakta olan Avrupa değer- leri ile KEİB'İ oluşturan değer- lerin aynı olduğunu bildirerek Yunanistan'ın KEİB'e kurucu üye olmasının, "Avrupa Toplu- luğu'nu KEİB'e desteğini sem- boüze ettiğini" beürtti. Roman>a Cumhurbaşkanı İon İliescu. KEİB fıkrinin, Tür- kiye tarafından ortaya atıldığı- nı belirterek bölge ülkelerine fayda getireceğini inandıklan için bu fikri desteklediklerini söyledi. Bulgaristan Cumurbaşkanı Jelu Jelev, bölgedeki sorunlara banşçı çözümler bulunması ge- rektiğini belirterek "KEİB an- cak bu şekilde gerçekleşebilir" dedi. > Moldova Devlet Başkanı Mircea Snegur da Karadeniz Ekonomik işbirüği Bölgesi'nin bölge ülkelerinin yaranna oldu- ğunu beürterek "Bu deklaras- yon, bölgedeki işbirliğinin güç- lenmesine yardıma olacaktır" dedi. Önceki gün, geç saatlere ka- dar süren KEİB dışişleri bakan- lan toplantısında, Arnatvut- luk'un da kurucu üye olarak yer alması kabul edildi. Eski Yugoslav cumhuriyetlerinden Makedonya ve Bosna-Hersek'- in işbirliği projesine katılmalan konusunun da ele ahndığı top- lantıda, eski Yugoslavya'daki durumun açıklığa kavuşmasın- dan sonra bu iki cumhuriyetin de işbirliği projesine katılmalan konusunda görüş birliğine va- nldı. Aynca, bundan sonraki altı ay süreyle KEİB başkanlı- ğının Türkiye tarafından yürü- tülmesi konusunda anlaşma sağlandı. Başkanüğın genel sekreterliğine Türkiye Dışişleri Bakanlığı Çok Tarafü Ekono- mik İlişkiler Genel Müdür Yar- dıması olan Oktay Özüye'nin getirildiği bildiriüyor. Bildirge Toplantıya katılan 11 ülke, "Boğaziçi Bildirgesi"ni de ka- bul ettiler. Bildirgede. bölgenin ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğu ve bu sorunlann daha da gerginleşme tehlikesinin bu- lunduğu uyansında bulunuldu. Zirveye katılan üderler, bildir- gede, taraf ülkelerin halklan arasında, BM Anayasasfnda, Avrupa Güvenük ve İşbirüği Konferansı belgelerinde yer alan ilkeler çerçevesinde daha banşçı ve yapıcı ilişkiler kurul- ması gerektiği konusunda gö- rüş birüğinde olduklannı belirt- tiler. Bildirgede. taraf ülkeler arasında ekonomik işbirliğinin daha da artınlması için somut ve etkin mekanizmalann oluş- turulması gerektiği saptanarak Karadeniz Ekonomik İşbirüği bildirgesinin, demokrasi. huku- kun üstünlüğü ve insan haklan- na saygı gibi değerlere dayanan yeni bir ortaküğın başlangıcını simgelediği belirtildi. Başbakan Süleyman Demi- rel'in Sarayburnu gemisinde verdiği akşam yemeğine Ro- manya, Moldova, Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan ve Arnavutluk cumhurbaşkanlan katıldı. Yemekte Başbakan Yardıması Erdal İnönü ve Dı- şişleri Bakanı Hikmet Çetin'in yanı sıra Devlet Bakanı Şerif Ercan. İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu, İstanbul Belediye Başkanı Nurettin Sözen ve ga- zetelerin üst düzey yöneticileri de bulundu. • Liderler, saraya geüşlerinde bulunduğu kürsüye bakma- Başbakan Süleyman Demirel mak için özel bir çabaharcadığı tarafından karşılandılar. Demi- dikkat çekti. Ancak Petrosyan, rel ile birlikte, zirvenin gerçek- konuşmanm sonunda Azer- leştirileceği salona giren liderle- bayşan Cumhurbaşkanı Elçi- rin oturma düzeni, İngiüz alfa- bey'ı alkısladı, Cumhurbaşkanı g besindeki sıraya göre belirlendi. Buna göre ülkelerinin isimleri art arda gelen Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçi- bey ile Ermenistan Devlet Baş- kanı Levon Ter Petrosyan'ın yan yana oturmamalan için de- ğişik bir uygulamaya başvurul- du. Anlaşmanın imzalanması için liderlerin önlerine birer dolma- kalem bırakılmıştı. Ancak Rus lider Yeltsin, metni kendi dol- makalemiyle imzaladı. Anlaşma imzalandıktan sonra Yeltsin'in mihmandarı, masamn üzerinde y • Romanya ş İon İliescu'nun, dışişleri bakan- lan tarafından hazırlanan 'Bo- ğaziçi Bildirisi'ne zirveain ger- çekleşmesine katkılan dolayı- sıyla Türkiye'ye teşekkür edilmesini öngören bir paragraf eklenmesi önerisi de liderlerin oybirliği ile kabul edildi. •Demirel'in önündeki küçük can, liderlerin konuşmalann- dan sonra bir kere daha çaldı, Ukrayna Devlet Başkanı Krav- çuk'un konuşmasını tamamla- masından sonra deklarasyonun l ğ fduran kalemin kendisine ait ol- "nzalanacağını sanan foto mu- duğunu anımsattı. Bu arada im- habırlen, uzun masamn önûne za sırasında Yeltsin'in sağelinin koşunca, Demirel kuçuk çanı baş ve işaret parmaklannın ol- yenıden çalarak toplantıya ara madığı görüldü. •Tarihi zirve, Başbakan Süley- man Demirel'in önündeki küçük bir çanı çalmasıyla baş- ladı. Demirel, açış konuşmasını yaptıktan sonra ev sahibi ülke- nin başbakanı sıfatıyla, konuk liderleri alfabetik sıraya göre l kü verdi. • Demirel ve liderler yanm sa- atük aradan sonra 'Mavi Sa- lon'a döndüler. Başbakan Demirel, küçük çanı bir kere daha çalarak liderleri deklaras- yonu imzaya davet etti. Başba- kan Süleyman Demirel'in 'ha- d i l i il i ğkonuşma yapacaklan kürsüye yırlı olsun' dileği ile imza attığı davet etti. . "Karadeniz Ekonomik İşbirüği Deklarasyonu', saat tam 12. 40'ta her lider tarafından ayn ayn imzalandı. Deklarasyonun imzalanması liderlerin alkışlan •Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elbiçey'in konuşmasi sırasında bütün gözler, Erme- nistan Devlet Başkanı Petros- yan'a çevrildi. Konuşma süre- sınce Petrosyan'ın, Elçibey'in ş ve sunulan şampanya ile kut- landı. Çırağan'da diplomasi günü Haber Merkezi - Başbakan Süleyman Demirel, Karadeniz İşbirliği Bildirgesi'nin imzalan- masından sonra, Çırağan Sa- rayı'nda. Yunanistan, Azer- baycan. Ermenistan, Gürcis- tan, Arnavutiuk, Bulgaristan, Ukrayna ve Rusya liderleri ile diplomatik görüşmeler yaptı. Demirel. Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan'- dan. Laçin ve Şuşa'dan çekil- mesini istedi. Petrosyan, Kara- bağ konusunda Türkiye'nin tutumundan "memnun olma- dığını" beürtti. Türkiye'nin, Ermenistan ve Azerbaycan arasında İstanbul'- da gerçeklesmesini istediği zir- venin, yapılamayacağmın orta- >a çıkmasmdan sonra ilgi, Demirel'in Azerbaycan ve Er- menistan devlet başkanlanyla yapacağı görüşmelere kaydı. Azerbaycan Devlet Başkanı Ebulfeyz Elçibey ile Demirel'in görüşmesinde Türkiye'nin Azerbaycan'a yapacağı yar- dımlann ele ahndığı bildirildi. Elçibey, bugün Ankara'ya ge- çerek, yardım konusunda gö- rüşmelerine devam edecek. Elçibey, gazetecilerin, Enme- nistan Devlet Başkanı ile bir araya gelip gelmeyeceği sorula- nna karşılık, alt düzeyde ilerle- me sağlanmadan. Ermenistan Devlet Başkanı'yla görüşmesi- nin bir fayda sağlamayacağını söyledi. Elçibey, Ermenistan'ın görüşmelere başlamadan önce, Karabağ'daki Ermenilerin so- rumluluğunu alması gerektiğini bildirerek, "Eğer onlan kontrol edemiyorlarsa, görüşmenin bir faydası olmaz" dedi. Elçibey, iki ülkenin dışişleri bakanlan düzeyinde bir araya gelerek, si- yasi bir çözümü "pişinmeleri" gerektiğini sözlerine ekledi. Kendilerinin. Ermeni saldır- ganhğına karşılık, kendi top- raklannı koruduklannı beürten Elçibey, bunu yapmanın en do- ğal haklan olduğunu, kimsenin Azerbaycan'ı bu nedenle eleşti- remeyeceğini bildirdi. Demirel'in, Ermenistan Dev- let Başkanı Levon Ter Petros- yan'la yaptığı görüşmede, Ermenilerin Şuşa ve Laçin'den çekilmelerinin banş sürecini kolaylaştıracağıru söyledi. De- mirel, sorunun çözümü için Türkiye'nin elinden geleni yap- maya hazır olacağım söyleye- rek, Petrosyan'dan kendilerine yardıma olmalannı istedi. Pet- rosyan ise, kendilerinin İstan- bul'a gelmelerinin de bir "aşa- ma" olduğunu beürtmesi üzeri- ne Demirel, "Buraya gelmek kendi çıkannızadır" dedi. Görüşmeden sonra gazeteci- lerin sorulannı yanıtlayan Pet- rosyan, Türkiye'nin Azerbay- can-Ermenistan iüşkileri konu- sundaki tutumundan memnun olmadığım söyleyerek, Tür- kiye'nin daha "tarafsız" olması gerektiğini savundu. Petros- yan, Elçibey ile her zaman ve önkoşulsuz olarak görüşmeye hazır olduğunu belirterek, Elçi- bey'in önce alt düzey temaslar gerektiğini söylemesinin de bir "ilerleme" olduğunu söyledi. Petrosyan, iki gün önce Elçi- bey'i telefonla aradığını. ancak, Elçibey'in konuşmayı reddetti- ğini ileri sürdü. Demirel'in, Yunanistan Baş- bakanı Konstantin Mitsota- kis'le yapüğı görüşmede, "bü- yük sorunlar" yerine, "küçük pürüzlerin" tasfıyesi konusun- da görüş birüğine vanldığı açık- landı. Mitsotakis, görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, iki ülke arasında imzalanması öngörülen dostluk, iyi komşu- luk ve işbirliği anlaşmasının imzalanabılmesi için Kıbns so- rununa adil bir çözüm bulun- ması gerektiğini tekrarladı. Demirel, Romanya Cumhur- başkanı ion Iliescu ve Moldova Cumhurbaşkanı Mircea Sne- gur ile görüştü. Demirel, Ukrayna lideri Leo- nid Kravçuk'la da görüştü, an- cak görüşme hakkında bir açık- lama yapılmadı.