Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 HAZİRAN1992 PAZARTESI 12 DIZIYAZI Sos\ alleştirıııe yasasınuıröntgeni Sosyalleştırme ıJkelen. 1960 devn- muun fırsat verdığı fikır ortamı ıçınde gelıştı Ilkeler elbette kı yoktan var edîlmıyor, sosyal ıçenklı yönetıme sa- hıp ülkelenn sağhk hızmetlennden esınlenıhyor ulkemızde sağlık sorunu- nu sosyal tıp anlayışı ıle çozebılecek yurtdışı öraekler bır araya getınlerek yöntem behrlenıyordu Baştan sona ıyı nıyetlı bır cabayla hazırlanan ka- nun tasansında, elbette kı kasıt ol- maksıan çok önemh bır yanlış yapıldı Uygulama yasası değıl, ılkeler yasa- sı hazırlanıyordu Kurucu Medıs or- tamının rahathğı ıçınde hızla tamam- lanan prosedür sonucu ortaya çıkan yasa, sânkı uygulama yasası değıl, sağ- lık anayasasıydı Yayırundan bu yana gelnıış geçmış tum sıyasal partılenn sahıp çıktıklan ve buna karşın uygulamasını başara- madıklan 224 sayıh Sosyalleştırme Yasası'nın, günumuz bılgı duzeyınde ve gunumuze kadar uzanan gelışım çızgjsınde yenıden ınceleme ve eleşün- sını yapmakta, gelecekte aynı yanılgı- lara düşmemek açısından zorunluluk bulunmaktadır llgılı maddeler, sırasıyla bu yasanın çebşkılen ve tıkanma noktalan şoylece sıralanmaktadır • 1 - 224 sayılı yasanın 1 'ıncı mad- desınde, İnsan Haklan Evrensel Be- yannamesı'nın sağlık hızmetlennden yararlanmayı hak bıldığı acıklanmak- tadır Yasanın bu nedenle tüm nüfusu kapsamına alacak şekılde hedef belır- ledığı boylece vurgulanmak ıstenmış- tır Hizmetyükümlülüğü Yasanın uygulanmaya başlanma- sından bu yana 30 yıl geçmışür Hız- met yukümluluğu kademelı olarak beTumsenmış, fakat bu kademelenn ne zaman sona ereceğı, yurt olçûsunde tüm vatandaşı ne zaman kapsamına alabıleceğı beiiı olamamıştır Ertele- menın bunca zamandır sonu gelme- mış, anayasanın 49'uncu maddesı ye- nne geünlememışür Nedenı, yasanın dığer maddelennın ıncelenmesı ıle an- laşılabılmektedır • 2- 224 sayılı yasanın 2'ncı madde- sınde. sosyalleştırme hızmetlennın fi- nansmanı ıçın pnm ve devlet butçe katkısı önenlmektedır Bu pnm, doğ- rudan doğruya sağlık sıgortası pnmı- dır Yalnızca sıgorta pnmının yeterlı görülmeyışının nedenı ıse belhdır Sos- yalleşürme orgutunun hizmet yükum- lülüğû, sadece gelın belırlı kımseler ıçındeğıldır , Tüjrjkjye sınırlan ıçındekı tum vatan- dctşlacjuzmet yukümluluğu kapsamı- rfeıJ*mektedırler ve bu nedenle gelın belırsız vatandaşın sağlık harcamalan ıçın (şu veya bu formulle) devleün ge- nel bütçesınden katkı gerekmektedır Finansman eksikliği 224 sayılı yasanın 2'ncı maddesı bu gerçeğı kabaca behrtmekle kalmışür Kımlenn hangj gelır düzeyınden ne oranda pnm verecekJennı bebrtme- mış, gelın belırsız vatandaş ıçın devlet katkısının formülunu açıklamamıştır Bu nedenle sosyalleştırme hjzmetlen gereklı ve yeterb fınansmana gunumu- ze kadar sahıp olamamış, Sağlık Ba- kanhğYna aynlan kısıtb butçe payı ıçınde kendısıne duşenle yeünme zo- runda kalmıştır Bınbır guçlükle kunılan sağbk ocaklanndan bırçoğu bakımsızhk ne- denıyle harap olmuştur Ocaklar para- sızbk nedenıyle nufus yoğunluğuna göre planlanan yerlerde degü, kasabab veya köylûlenn bagış ve katkılan doğ- rultusunda bulunabılen yerlerde ku- rulmuştur Genelbkle yörelenn ışe yaramayan veya ınşaata uygun olma- yan arsalar bağışlanmış, bağışların uygunluğu pohük baskılarla denetım- den uzak kabnış, yakın çevre ıle ıhşkı- len bulunmayan ocaklar doğmuştur Parasızhğın doğurduğu en kötü go- nınüm ıse sosyalleştırme ısmı alünda- kı koskoca hayahn, sadece sağbk ocaklan sınınnı aşamaması, sadece sağbk ocaklan kuruluşunun ıse 30 yıl- dan bu yana hâlâ gerekb sayıya ulaşa- mamış olmasıdır • 3- 224 sayılı sosyalleştırme on dört yıldan bu yana tartışması yapılan Tam Sure Çalışma Yasası'nın ılkelerını ge- tırmektedır 1978'debu yasaya ılışkın tartışmalar sırasında aceleye getınldı- ğı savıyla yıpratılmak ıstenen tam su- re çalışma zorunluluğu, günumuzden 30 yıl önce parlamento gündemıne gel- mış, 1978 yüında 2162 sayıb yasa ıle ge- nelleştırılen koşullar, o tarıhten 17 Yıl önce yasalaşmıştır Sosyalleşürme yasasından bırkaç yıl Günumuz ıktıdannın da bır ara bu ıl- keden soz etmesı aynı ıdeolojıyı be- rumsedıklen ıçın mıdır 9 Sorunun yanıu basıtür Sosyalleşür- me yasasının veya sosyal sıgortalar yasasımn tüm yurdu kapsamına aldı- ğını varsayabm. Ortalama her 7000 nufusa bır sağbk ocağı ve bu ocaklar- da obnası gereken 2 hekım ve 1 dış hekımı, bu ocağın sınırlan ıçınde bulu- nan vatandaşın her türlü sağbk hızme- ünı yenne getırmekle yükümlu ola- caktır Ocak sınırlan ıçındekı vatandaş da bunu bılmektedır Kendısı ıçın pnm ödeyen veya devlet taranndan kendısı ıçın pnm ödendığını bılen hasta, bu hekım veya dış hekımıne hangı neden- le para verecekür 9 Gerektığınde bu hekımlenn göndereceklen hastane uz- manına hangı nedenle para vermek zorunda kalacaktır 9 Konuya bır de hekım açısından ba- kabm Her turlü sağbk hızmetı ıle yü- kümlü olduğu bu 7000 kışının bır kısmından hangı gerekçe ıle para ıste- yebıhr 9 Para ısteyeceğı veya ıstemeye- TÜRKİYE'DE SAĞLIK P O L İ T İ K A L A R I TONGUC GÖRKER flrurv sonra kabul edılen 641 ve 672 sayıb ya- salarla yenı turde tam süre cabşma uygulamalan da ortaya çıkmış ve 1965 yıbndan 1978 yıbna kadar 13 yıl sürey- le uygulanmıştır Ne var kı baa çevreler kendılenru kapsama almayan konuya ılgısız kal- mışlar, kendılen kapsama gırdıklen zaman aceleye getınldığj göruşünu or- taya atmışlardır Oysa 224 sayıb yasa- nın 20'ncı maddesı, sosyalleşürmenjn en geç 15 yıl ıçınde tum yurdu kapsa- mına alması karannın venldığıru, en geç 1976 yıbnda tüm kamu kuruluşlan hekım ve dış hekımlennm muayene- hanelenrun kapatılması ıçın bundan 30 yıl once karar alındığını behrtmek- tedır Sosyalleştırme yasasımn bu çok onemh ılkeyı ıçeren 3'uncu maddesı, 31 Arabk 1980 tanhınde, Tam Sure Çalışma Yasasfnı yürurlükten kaldı- ran 2368 sayıb yasa ve Tam Sure Ya- sası'yla bırbkte 12 Eylul yönetımı tara- fından kaldınlmıştır Niçin yasak geldi? 224 sayıb yasanın, daha sonra 2162 sayıb yasa ıle sahıp çıkılan bu madde- sı, kamu hekımının serbest çabşmasını ne ıçın yasaklamış olsa gerektır'' Kötü ruyet veya sapık ıdeolojıden dolayı mı' ceğı hastalan hangı olçumlere gore ayıracaktır 0 Para aldığı hastaya daha ıyı mı bakacakür 0 Hastane uzmanı ocaktan gondenlen hastalan, para ve- renler ve venmeyenler şekhnde nasıl ayırabılecektır 9 Sevksız gelen ve para ödemek ısteyen hastayı oncebkle ka- bol edıp sevk belgesı ıle gelen hastalan bekletecek mıdır'' Sevksız gelen paralı hastalara daha ıyı mı bakacaktır 9 1961 yıbnda bu kurabn kabul edıl- mesı de, 1978 yıbnda aynı kurabn ge- nel uygulama şekhnde yasalaşması da aynı nedene bağbdır Kotü ruyete de- Oyleyse bu madde 224 sayıb yasa- nın bebrttığı süre ıçınde ve 1976 yıbna kadar neden uygulanamamıştır 9 Ne- denı, dığer maddelerde olan eksıkbğın bu maddede de bulunmasıdır Serbest çabşmaya yasak getınlmış ama, karşı- bğının ne olduğu bebrtılmemıştır Bol- gelere göre farkbbk getınlmemış, akademık gebşmelere ve kıdeme gore değerlendırmelere yer venlmemışür Uygulama tam bır keyfibk ıçınde ve bu yasanın tum yapısına uygun bır vurdumduymazlık ıle suregelmıştır Gıderek sağlık bakanlanmn yasağa göz yummalanna ve yasalann keyfı uygulanması abşkanbğına yol açmış- tır Tam Süre Yasası ısmı ve 2162 sayıy- la 1978 yıbnda yürurlüğe gıren yasada bu uygulamanın tum koşullan en ınce aynntılanna kadar bebrtıbnış, fakat yasa ve yönetmebklere sadık kahnma- ması, kapsamın pobtık zorlamalarla genışletılmesı ve hukukun sakb haklar koşuluna ıtıbar edıbnemesı nedenıyle, karşı gorüşte olanlara yıpratma şansı venlmış, yasayı getıren ıktıdann bıle sahıp çıkmaması sonucu asker yönetı- mının yoketme yasasına hedef olmuş- tur • 4- 224 sayılı yasanın 7'ncı madde- sınde, tüm kamu kunıluşlan sağbk personeb kadrolanmn, Sağbk Bakan- hğı önensıyle Bakanlar Kurulu'nca saptanacağı bebrtıbnıştır Bu madde tek elden yönetım ısteğıyle kaleme abnmışür Ancak tek elden yonetımı zorunlu kılacak onlem yasada yoktur Bu nedenle dılekten öteye gıdememış, bu dılek ıse kımseyı ılgılendırmemıştır Çunkü her kuruluşun kendı kuruluş yasası vardır ve ılgjlı personehn nasıl atanacağı bu yasalarda bebrtümışür • 5- 224 sayıb yasanın 8 ve 9'uncu maddelen, tek elden yonetımı öngöru- yor Ancak bu tek elden yönetımın nasıl olacağı bebrsız Sankı ayn kuru- luşlar varbklannı sürdürecek ve uzak- tan Sağbk BakanlığYnın yönetımıne gırecekler Hem de bağb olduklan ba- kanlıklarla bağlanülannı sürdürerek Nıyet olumlu, formül ıse yok • 6- 224 sayıb yasanın 11,12 ve 13'- uncü maddelen, koruyucu ve tedavı edıa hızmetlen bırbkte yürüten poh- valan hizmet bınmlen tanf edıyor Bu maddelerle çok önemlı ve çok gerekb bır ılke geünbyor Yasanın bu üç mad- desı, sankı ulkemızın gereksımmı olan hizmet modebnı tanımbyor Ancak bu ılkeler getınbrken, once Sağlık Bakanlığı nın yapısırun değışü- nlmesı gereküğı düşunülemıyor Her bınsı monovalan çabşmanın en sakın- calı orneklen durumundakı 20'yı bu- lan genel müdürluk ve daıre başkan- bklanyla bunlara eşdeğer bağımsız bolumler olduğu gıbı bırakıbyor Gene yasanın 21 'ına maddesıyle bu bolumlere bır yenısı eklenerek, tum sısteme adını veren yasa bır genel mü- durluğe bağlanıvor Bu çebşkı gıderek 224 sayıb yasayı hazırlayanlan da çıkmaza surukluyor Hıç olmazsa koruyucu hızmetlen pe- kıştırmek duşüncesıyle "koruyucu hızmetlere öncebk vermek" şeklınde ısımlendınlen anlamsız bır tez yıllarca savunuluyor Oysa sağlık hızmetlennde oncelık, toplum koşullanna ve ortamın gereğı- ne gore zaman zaman değışen bır de- ğerlendırmeye bağb olmak zorunda Hangı ortamda ve koşulda hangı ça- baya oncelık venleceğını önceden ku- rala bağlama olanağı yok Bağb kabn- ması gereken tek kural, koruyucu ve tedavı edıa hızmetlenn, beraberce ve aynı yönetım fonksıyonu ıçınde yürü- mesı • 7- 224 sayıb yasanın 14'uncu maddesı, hızmetm esasta parasız oldu- ğunu, sadece bazı ılaçlann ucretb ol- duğunu bebrtıyor Bugun SSK'nın da hedefte ve geç- mışte ana ılkesı tarkb değıl Ancak Sağlık Bakanbğı finansman sorununu çözemedığı ıçın sosvalleştırme vörele- nnde bıle hastaneler parab hizmet ola- rak sunuluyor 641 sayılı eskı Tam Sure Yasası'nın sakıncab ozel muaye- ne sıstemı nedenıyle bu parab ışlem eğınmı bır kısım hekım tarafından da destek görüyor Püot bölge: Deneme tahtası • 8- 224 sayıb yasanın 17 ve 18'ıncı maddelen kademeb uygulamayı on- göruyor Çünkü yasanın yurürluğe gırdığı yıllarda alt yapı yok ve finans- man belırsız Bu nedenle zaman za- man pılot bölge göstenien düzenjenı- yor Sağbk hizmet duzenı, Dunya Sağiık Orgutü'nün proje tahsısaün- dan yararlanma duşüncesıyle ülkemız hizmet alanlannı deneme tarlalanna dönuşturuyor • 9- 224 sayıh yasanın 19'uncu maddesı, tam süre çalışma uygulama- sımn dığer bakanbklar ve ünıversıteler sağlık personebnı kapsama alış şekbnı behrtıyor llgıb bakanbk veya unıver- sıte senatolannın bu yolda onenlennı ön koşul olarak acıklıyor Elbette kı aradan 30 yıl geçtığı halde boyle bır önen hıçbır kuruluştan gelmıyor • 10- 224 sayıb yasamn 30'uncu maddesıyle geçıa 2'ncı ve 3'üncü mad- delen, dığer kuruluşlann sağlık tesısle- nnın Sağbk Bakanbğı'na devredılmesı ıçın Mabye ve Sağbk Bakanbklan'na görev venyor Ancak ılgılı kurumlann bu devn tehır edebıleceğını de kabul edıyor SSK. hızmetlennı ıse para ode- yerek devralabıbyor Kuşkusuz ne bu pararun kaynağı bulunabıbyor, ne de Mabye Bakanlığı'ndan böyle bırıstek gebyor Dığer maddeler gıbı ışlemesı ısteğe bırakıbyor İlke var, yöntem yok • 11- 224 sayılı yasanın 32'ncımad- desi kapsama alınan yoredekı tüm kışılere hizmet yukumlulüğunu unu- tup, paralı sağbk hızmetınden soz edı- yor Sosyalleştırme yasası hakkında kı- saca değerlendırme yapmak gerekırse, bu yasanın ulkemızde sağbk hızmetle- n ıçın gerekb temel ılkelen ıyı bır go- rüşle ortaya koyduğu, fakat ılkelen uygulayabılecek yontemlen getıreme- dığı, belkı de gerekb yontemlenn gele- cektekı hukümetler tarafından bulun- masının umut edıldığı söylenebıbr Sosyalleştırme yasasımn başansızb- ğına neden olarak sık sık farkb hüku- met polıtıkalan ve bazı sıyasal ıkudar- lann ınançsızbklan göstenlmıştır Oysa yasayı kaleme alanlann hizmet donemlen dahıl, her sıyasal ıktıdar dö- nemınde bu yasaya sahıp çıkümış ve uygulanması ıstenmıştır Bırbınne at goruşlu sıyasal partıler bıle bu yasa hakkında olumsuz tavır almamışlar- dır Yasa buna karşın başanb olama- mış, uygulanamamıştır Çunku uygu- lanabıbr yapıya sahıp değüdır Ulke- mıze sosyal ıçenkh yenı bır sağbk hizmet duzenı sağlama yolunda çaba gostermek yenne, ılle de 30 yıl önce ge- tınlen bu yasayı yaşatma çabası goste- renlere de artıİc ıtıbar edılmemelıdır StRECEK Ulıısal SağlıkPolitikasımeraklabeldeniyor Tıp camıası Sağbk Bakanlığı'run oluşturmaya cabştığı Llusal Sağbk Pobükası'nı (USP) genel hatlanyla olumlu karşıladı Ancak, koklu re- formlar ıçeren USP'nm uygulanabıhr- bğı konusunda çeşıtlı endışeler var Türk Tabıpler Bırbğı (TTB), sapta- nah amaan onemb olduğunu ancak uygulamada finansman zorluğuyla kar^ılaşılacağma dıkkat çektı Istan- bul TabıpOdası Yönetım Kurulu üye- sı Dr Şükrü Güner, planlananlann yapdabılmesi ıçın pobtık göstenden bir an evvel uzaklaşılıp, ıcraate başlan- masınııstedı Mart ayında toplanan 1 Ulusal Sağhk Kongresı'ne hekım ve eczaala- nn yanısıra, hukukçulardan mımarla- ra kadar yaklaşık 450 uzman katıldı 1 Ulusal Sağbk Kongresı'nın amaa, Sağbk Bakanı Yıldınm Aktuna'nın tanımlamasıyla ulkenın ıhtıyaçlanna cevap verecek, çağdaş, gerçekçı, uygu- lanabılır ve kalıa bır ulusal sağlık poli- tikası oluşturmaktı Sağbk Bakanbğı'nın hazırladığı Sağbk Reformu Çerçeve Taslağı da üp cevrelennde olumlu karşılandı Ancak reformlann uygunabıbrbğıne tepkıler gebnekte gectkmedı Sağbk Bakanı Yıldınm Aktuna, ge- lecek tepkılen bekledıklennı bebrte- rek, köklu reformun temel anahtarla- nndan bın olan ve yıllardır Türkıye'- nıa gündemınden düşmeyen Genel Sağhk Sıgortası (GSS) uygulamasını 1993 yıbnın mayıs ayında uygulamaya sokulacağını bugüne kadar ısrarla yı- neledı Sağlık Bakanlığı'run yoğun ve bı- bmsel çalışmalar sonucu ortaya koy- duğu reform paketı gerçeklere ne kadar yakın 9 Reformun yedı ana baş- bğını oluşturan sağbk mevzuatınm çağdaşla^tınlması, hizmet sunumu. yönetım yapısı ve ınsan gucunde re- HASTALIKLI SAĞLIK S İ S T E M İ M İ Z GÜNDÜZ İMSİR form, Ulusal Sağbk Akademısı'nın kurubnası ve sağbk enformasyon sıs- temımn kuruhnası gıbı hedeflerden hangjlen gercekleşunlebıbr 9 Günernediyor? İstanbul Tabıp Odası Yöneüm ku- rulu uyesı Dr Şukru Guner, Sağhk Bakanhğı'nın kongre sonuçlannı bu- güne kadar açıklamamasını eleşordı Guner, yapılması ıstenen reformlann uygulanabıbrbğı konusunda şu görüş- len savundu "Umumı Hıfassıhha Yasası, Taba- betı ve Şuabatı Sanatlannın Tarzı Ic- rasına Daır Kanun gıbı 1928-30 yülan- nın yasalannın, yenıden gözden geçın- lerek duzenlenmesı, geakmış bır gın- şmı de olsa önemh bır gebşmedır Bu düzenlemeler ıçınde ayn bır özelbk ve- nlen yasa çabşması, Genel Sağlık Sı- gortası yasa çahşmasıdır ölu doğmuş bır yasa ıle karşı karşıya kalmamak ıçın şu duzenlemelenn gerçekleştınl- mesı şarttır • Gayn Safı Mılh Hasıladan (GSMH) sağbk hızmetlenne daha faz- la pay aynlmasını sağlayacak addı gı- nşımler yapılmabdır Halen ulkemız- de sağbk hızmetlenne aynlan GSMH ıçındekı pay yuzde 3'tür OECD kay- naklanna gore bu rakkam ABD'de yuzde 12 6, Abnanya'da yuzde 12 7, Fransa'da yüzde 13, Ingıltere'de yüzde 7, İtaiya'da yuzde 13 1. Yunanıstan'da yuzde 8 2'dır Ulkemızde sağbk harca- malannın yüzde 49'u kamu, yüzde 51'ı özel harcamalardır Halbukı bu oran- lar Avrupa ülkelenyle karşılaştınldı- ğında, kamu harcamalannın yuzde 70 ıla 90 arasında olduğu görulür Ulke- mızde sağbk harcamalannda kamu- nun payı arttınlmabdır • Ulkemızde duzenlı ışleyen mer- kezı bır ılk basamak sağbk hızmetı bulunmamaktadır Boyle bır ılk basa- mak sağbk hızmetı kurulmadan sağbk sıgortası gerçekleşünlemez. • Sağbk hızmetlennın venbşınde ılaçtan, araç, gereç, protez ve malze- meye kadar uzanan bır standardızas- yon yoktur Sağbk hızmetlennde genel bır standardızasyon kurulmadan sağ- bk sıgortasına geçılemez " Ailehckimliği Sağlık BakanlığYnın önerdığı aıle hekımbğı uygulamasımn üUce gerçek- Ienne aykın olduğunu savunan Dr Şukrü Guner, sozlenm şoyle sürdur- du "Örneğın İngıltere'de aıle hekımı bu alanda uç yıl eğıüm gormuş muayene- hane hekımıdır Ulkemızde boyle bır kaynak yoktur Her 2500-3000 kışıye bır aıle hekımı duşunuldugunden, bu, sağbk alanında buyuk bır tuketım de- mektır Sağbk ocaklan on bın kışıye gore planlandığından, aıle hekımı uy- gulamasıyla bulundurulması gerekb araç ve gereçlenn (mıkroskop, santr- füj, taşıma aracı, telefon, buzdolabı v s) üçle çarpıtaıası demekür Bu tüke- üme ülkenın tahammülü yoktur Aıle hekımbğı ıçın mevcut personel ıhtıyacı en az 20 bın serbest çabşan hekım, 20 bın hemşıre ve 20 bm laborant ıhtıyacı vardır Bunca elemamn nereden bulu- nacağı da merak konusudur " TTB Merkez Konseyı Başkanı Dr Selım Ölçer, Sağbk Bakanbğı'nın ulu- sal sağbk pobükasını oluşturma yö- nünde saptadığı hedeflenn olumlu bır adım olarak duşunduklenm, ancak ul- kenın ıhtıyacı olanreformlanngerçek- leştınlmesı ıçın bebrledıklen 27 mad- dede henuz herhangı bır yol ahnmadı- ğını vurguladı Türk Tabıpler Bırhğı - mn oluşturduğu maddelerden baalan ozetle şoyle • Türkıye'de çeşıtb toplumsal sınıf ve katmanlann gebr ve yaşam duzey- len arasındakı farkbbklan dennleştı- ren ekonomık pobtıkalar, tum kesım- lere standart bır sağbk hızmetı uygula- masını engellemektedır Bu ekonomık pobtıkalar yenıden gozden gecınlmeb- dır • Tüm halkı kapsayan bır sosyal guvenbk sıstemı geünlmebdır Bu sıs- tem kamu kaynaklanndan beslenmek zorundadır ve toplumun demokraük deneümıne açık olmalıdır • Sağbk hızmetlennın planlanma- sından uygulanmasına, yurutülmesm- den değerlendınlmesıne kadar rier aşamada halkm ve sağbk çahşanlan- nın katılım ve denetımıne açık bır ulu- sal sağhk sıstemı kurulmahdır • Türkıye'de sağhk hızmetlennın temel ozelbklennden bınsı karmaşık oluşudur Bu karmaşıkbk, hızmetlenn planlanmasında, yürutulmesınde, ko- ordınasyonunda denetlenmesmde ve değeriendtnlmesınde guçluklere ne- den olmaktadır Sağbk hızmetlen bu dagınıkbktan kurtanbnab, Sağlık Ba- kanlığı dışmdakı bakanbk ve kamu kuruluşlan özelbkle yatakb sağbk hız- metı vermekten vazgeçınbnebdır • Ulkemızde. sağlık hızmetlennın orgütlenışıyle ılgılı temel sorun, bınna basamak denılen evde ve ayakta teda- vı hızmetlenyle koruyucu hızmetlenn bırarada sunulduğu bınmlenn etkıh şekılde ışletıhnesıdır Bınna basamak- ta hızmetler gebştınlmeden ne hasta- neabk hızmetlen daha ıyı duruma getınlebıhr, ne sağbk hızmetlen ucuz- latılabıbr, ne de halk sağbğı ıstemlen düzeye çıkartılabıhr • Bınna basamak tam olarak ışle- tıbnceye kadar, ıkıncı basamağı oluş- turan yenı hastaneler yapıbnamabdır • Sağlığa ayrılan kamu payı arttırı]- mah, GSMH'mn en az yuzde 5'ı sağlı- ğa aynlmab, genel butceden Sağbk Bakanbğı'na aynlan pay da en az yuz- de 10 a çıkartılmahdır • Yeşıl kart uygulamasında büyük sorunlar ortaya çıkabıbr Bu sorunla- nn gıdenlmesı ıçın a)Brut asgan ucret altında gebn olanlara venbneb b)Bı- nncı basamakta mutlaka ılaç bedellen karşılanmab c)Yeşıl kart sahıplennm kışı başına harcamalannda TTB asga- n ücret tanfesı esas abnmabdır d)Sevk zmcınnın uygulanmasına ona- yak olunmalıdır • Türkıye'de hekım sayısının yeter- sız olduğu konusunda yanhş bır kanı vardır Ne yazık kı DPT'run bu goru- şu yuzunden son yıllarda surekb yan- lışlıklar yapılmış ve hekımhk mesleğı bu hatalardan zarar gormüştur Ulke- lenn sağlık ınsan gucu planlan kendı koşullan dıkkate ahnarak yapılmalı- dır Avrupa Topluluğu ulkelenne ben- zemeye çalışmak yanlıştır StİRECEK POLİTİKA VE OTESI MEHMEDKEMAL Bir Köşe Yazan... Bızde koşe yazarlığının pırı Ahmet Rasım'dır Ustatolelı 60 yıl olmuş Arba Kıtabevı Şehır Mektupları nı bastı Ustat Rasım, gazetecıhğımızde koşe yazısını (tıkrayı) bulmuş. - Ondan once basınımızda boyle bır tur yoktur Ustat, Malu- mat gazetesınde Şehır Mektupları nı yazarken bu turu bul- muş Bu yazılar fıkra, deneme, sohbet, soyleşıdır Bunlar eskı yazıyla bırkaç kez kıtap halınde basılmışsa da nok- sandır Şımdı Nurı Akbayır, bu mektupları, eksıklıklerınf'' duzelterek 4 cıltte toplamıştır Ahmet Rasım'ın Şehır Mektuplan', aslında bırer 'şehır mektupçuluğu dur Osmanlı burokrasısınde ıllerde mek- tupçuluk vardır Cumhurıyetdonemınde de ılk yıllarda var- dır Vılayetlerde yazı ışlerını, mektupçular duzenler Ustat Rasım, vılayet mektupçuluğu yenne şehır mektupçuluğu- nu koymuştur Sunuşta Nurı Akbayar şoyle der "Şehır Mektuplan'nda Istanbul'un genış bır panoraması yer alır Kenttekı hayatı, hem edebıyatçı hem gazetecı hem de sıradan bır ınsan gozuyle gunluk ızlenımlerı yazı- ya geçırır İstanbul gıbı karmaşık bır ımparatorluk merke- * zınde olan bıten her şey, ıçı dışı gırdısı çıktısı butun kozmopolıtlığı ve yerel / yerlı ozellıklerı yazarın dıkkatırv den geçer Donemın bır kent kutuğu sayılabılecek bu yazı- lar toplamında Ahmet Rasım'ıp kullandığı dıl anlattıklan kendıne hastır Konuya gore çeşnı değıştıren bu dılde İs- tanbul halk ağzıyla donemın Osmanlıcası yan yana, za- man zaman da ıç ıçedır Bırçok yerde Osmanlıca bır mızah oğesı olarak kullanılmıştır Aslında mızah bıruslupozellı- ğı olarak hemen butun yazıların ıçıne sınmıştır Bu yuzden oylesıne ıncelmıştır kı donemın nıtelıklerını tanımadıkça çoğu kez fark etmek bıle guçtur " Ahmet Rasım, daha bır okul oğrencısı ıken yazmaya başlamıştır Koşe yazılarında konu olarak anıları, bolca yer alır Okullardakı eğıtım sıstemı, basın yaşamı, fıkır ve sanat tartışmaları, kadın-erkek ılışkılerı ramazanda Şeh- zadebaşı, Kapalıçarşı Kadıkoy vapurları ıskeleler, Ter- kos Idaresı arabacılar çopçuler suruculer komürculer, bakkallar ayak satıcıları, hamallar, kulhanbeylerı, tıyatro- lar, luks mağazalar Tokatlıyan çayhaneler meyhaneler (özellıkle) hamamlar gazetecıler, kıtapçılar basımevle- rı Ustat Rasım çok yazdığı, gazeteye gunü gunune yazı yetıştırmek zorunda olduğu ıçın anı, fıkra, makale ve dene- melerınde yınelemeler (tekrarlar) gorulur Donemın bır akımı olan Edebıyat-ı Cedıdecılerle tutuştu- ğu tartışmalarda, bunlara (tekme atan anlamında) deka- dan demış, çokça eleştırmıştır Bu tutumu ıle ustat Rasım yenılıkçılerden sayılmaz hatta o donemın gerıcılerı arası- na gırer Şıırlerı bestelerı hıcıvlerı vardır Hıç boş durmaz otur- duğu yerde hemen bır şeyler karalar Bu sırada da ıçkısını boş komaz kadehını hem yudumlar hem yazar Yazı değışımınde (Harf devrımı) gazeteler sıkıntıya duş- tuğunde Ahmet Rasım de sıkıntı çekmıştır Durumu, yazı- larını seven Ataturk e yansıtıldığında İstanbul dan mıllet- vekılı çıkmıştır Ikı donem mılletvekıllığı vardır Çok okunan bır yazar olmuştur Ellı yılı aşkın yazı yaşa- mında her konuya el atmıştır Bırkaç hıkâyesı ve romanı vardır Nedensebunlardapekbaşarılıdeğıldır Ahmet Mıt- hat ı aşamamıştır Kendı de bunun ayırdında olduğundan dırenmemıştır Ahmet Rasım'ın yerı araştırıldığında, usta- dı ınceleyen Cevdet Kudret, yarım yuzyıllık toplum hayatı- rpızın bu yazılarda olduğunu soyler Az mı? Yarım yuzyıl dıle kolay 1 BULMACA SOLDAN SAĞA: 1/ Köyceğız'ın Dal- yan yöresınde, denız kaplumbağalarının yumurtlama alanı olan kumsal Bır haber ajansının sım- gesı 2/ Kuçuk mUl- kıyetın gehşorılmesı- nı konu alan top- lumsal öğretı 3/ Yu- nanıstan'ın plaka ışaretı Çarşılarda aynı ışın >apan esnafın bulunduğu bölum 4/ Orta Anadolu'da bır göl Hayvanlara vurulan damga 5/ Çağdaş teknolo- jıde kullanılan bır tür ışık kaynağı "Takım" sözüf unun kısa yazihşı 6/ Aruz ölçusünde kısa okunması ge- reken bır heceyı kalıba uydurmak ıçuı uzatma 7/ Çorba gıbı yıyecek- lere lezzet kazandırmak ıçın un ve yağla yapılan sos Konut 8/ Çıl- gm Hmt-Jran dıl grubuna venlen ad 9/ tçıne sıvı vermek amacıyla bu damara sokulan ınce boru YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Geçmış yaşantılara özgu öğelerle şımdıkı yaşantı arasında bağ kurma gucü 2/ Gucüne güvenerek başkalannın hakkjnı alan Borç ödeme. 3/ Tılrkıye'nın plaka ışaretı Asın guçlük ve sıkıntı 4/ özsu Bır cıns Ingıhz bırası 5/ Altın Burun ıltıhabı 6/ Hâbercı Eylemlen olumsuz yapmakta kullanılan ek 7/ Duman lekesı Uzakhk anlatmakta kullamlan söz Hı- cap 8/ XV yüzyılda Meksıka'da büyuk bır uygarbk kuran yer- b halk 9/ Yardım ıstendığını belırten sözcük Turk müzığın- de bır makam DONUŞUM 1X1 SL/VRARASI KOMI^SIST HAKEKfclIN Btl GtLfcRl * 1 FN rtRNASYONAL Ot FAŞtZIVI UZERİNE TARTIŞMALAR BELGELER II ULISLARARASI KOMLMST HAREKET1N BELGrLERI 6 3 ENT1.RNASYONA1.OL D E V R İ M A Ş A M A L A R I ( FMAI "İADİR SOIı NO 17/ 74 C A6AUHİLI TEL "Î28 O1 41 BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ 10-15 YAŞ GRUBU ÖĞRENCİLER İÇÎN UYGULAMALIYAZ OKULU Bogaaçı Ünıversıtesı Meslek Yuksek OkuJu ılkı 29 hazuan - 23 tem- muz. ıkıncısı ıse 27 Temmuz 20 Agustos 1992 tanhlen arasında mustakıl bırer ay sureh 10-15 yaş grubu ogrenaler ıçın tngülzce Bılgısayar Prog- ramlamd ve spor derslennı ıçeren uygularnah yaz kursu duzenle>ecektır Kurslar haft^da dort gun (cuma hanç) 1000 17 00 saatlen arasında vapılacaktır LYGULAM.ALI V AZ OKULU PROGRAMl: 1 Ingılızce (Başlangıç orta ve ılen sevıyede oğrenoler ıçın) 2 Bılgısavar programlama (Temel Basıc ve paket programlar) 3 Spor (Terus, baskelbol yvzme, ıımnastık vedans) K.4TILMA ŞARTLARI 1 10-15 vaş grubundakı tum ogrenaler kruslara katılmak ıçın muraca- at edebılırler 2 Kayıt ıçın 2 fotograf ve ıstenen yaş sınınnı kanıtlavKi belgenın goste- nlmesı gerekmektedır NOT Yemek ve servıs dahıldır ADRES Bogaaçı Cnıversıtesı M Y O Elektronık Programı Kuzev Kampus Eaıtım Teknolojısı B Blok gınş kdtı R Hısarustu İSTANBUL TLF 26163 66 263 1500 360 veya 760 Basın 30251