Katalog

10 MAZİRAN1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER GöneyOsetya kan gölü • MOSKOVA(AA)- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin.Günev Osetva'daki çarpışmalann geçen hafta sonundan başlayarak yeniden v oğunlaşması üzerine ıİgilı tüm taraflara "Sağduvununsesınekulak vererek çatışmalan sona erdirmcleri" çağnsında bulundu. Gürcü milısler geçen hafta sonundan ben. Gürcistan'dan aynlarak Rusya'ya bağlı olan Kuzey Osetya Özerk Cumhuriyeti'yle birleşmek isteyen Güney Ossctya özerk bölgesinin yönetim merkezi olan Tsinhvali'yetopyekûn birsaldınbaşlatmış bulunuyorlar. Bu saldınlarda en 21 kişinin ölmesi, 80'den fazla kişinin de yaralanması üzerine Güney Osetya Parlamentosu Başkanı Torez Kulumbekov, tüm dünya ülkelcnnın liderlerine ve uluslararası kurui uşlara gönderdiği mesajlurla. halkına karşı başlatılan kıyımason verilmesinin sağlanmasını ıstedi. KınmTürklerine • MOSKOVA(AA)- Ukrayna yönetimi, Stalın rejimi tarafından 1944 yılında topraklanndan sürülmüş olan Kınm Türklerinin yurtlanna dönüşünün 1995 yılına kadar tamamlanmasını sağlayacak bir programı kabul etti. Hükümetin benimsediği programa göre özellikle büyük ailelerle savaş gazilerinin topraklanna dönmeleri ve yurtlannda yeni evlerine yerleşmeleri için aynlan fonlar iki katına çıkanldı Ukrayna hükümeti, Kınm'dan Stalin tarafından sürülen Kjnm Türkleri de dahil tüm etnık gruplann geri dönüşü için topİam 7 milyar rublelik fon ayırmış bulunuyor. Tacikistan'da çattşma: 21 ölü • MOSKOVA(AA)- Tacikistan'da Devlet Başkanı Rahman Nadiyev'in devlet başkanlığı görevini sürdürmesine karşı çıkan göstericilerle güvenlik kuvvetleri arasındaki çatışmalarda son iki günde 21 kişinin öldüğübildirildi. İnterfaks Ajansı'nın Tacikistan hükümetindeki kaynaklara dayanarak verdiği habere göre cumhuriyetin güneyindeki Kulyab'da Voselski yöresinde Rahman Nabiyev yönetimine bağlı ulusal muhafızlarla muhalefete bağlı silahb gruplararasında silahlı çatışmalar hâlâ devam ediyor. Türk mezarlığına saldın . Ç (AA)- Batı Trakya'da Iskcçedeki Nohullu Kö\ ü Mczarlığı'nın bcsdönümlük bölümü kımlıği mechul ^ahıslartarufından sürülürken. bu alanda bulunan mezar taşlan da tahripedildı. İskeçe-Kavala karavolu üzerindeki 15 hanelik Nohullu Köyü sakinleri, AA muhabirine yaptıklan açıklamada. kimliğı meçhul kişilerin geçen cumartesi gecesı gizlice mezarlığın söz konusu bölümünü sürdüklerıni belirttiler. Türk mezarlığının sürülen alanında tahrip edilmiş mezartaşlan arasında 250 vıllık tarihi bulunan taşlurdikkatçektı. Mezarlığın sürülmesi ile parçalanan mezar taşlanndan bazılan etrafa saçılırken. bazılannın da toprağın altında kaldıklan görüldü. Koalisyon görüşmelerinde anlaşma sağlanamadı; ülke bölünmeye gidiyor Çekoslovakrüyasınınsoıııı• Yeni hükümeti kurmakla görevlendirilen Vaclav Klaus, ayrılıkçı Vladimir Maciar ile görüştükten sonra yaptığı açık- lamada "Aramızda derin görüş ayrılıkları var. Çekoslovak Fe- derasyonu'nu kaybettik" dedi. Dış Haberler Servisi - Çekoslovakya'- us'un "Sivil Demokratik Partisi'"nin da yeni hükümeti kurmakla görevli Başkan Yardımcısı Miroslav Macek Vaclav Klaus'la aynlıkçı Demokratik Şlovakya Hareketi Partisi'nin (HZDS) b'deri Vladimir Maciar arasındaki koa- bsyon kurma görüşmelerinden bir so- nuç abnamadı. Böylece ülke bölünme- nin eşiğine geldi. Vaclav Klaus, Maciar'la görüştükten sonra yaptığı açıklamada, "Maciar ile yaptığımız görüşme ülkenin gelecekteki Cumhuriyeti'nde, Maciar bderliğindekj kunıluşu hakkında derin görüş aynlı- HZDS de ülkenin doğusundaki Slovak- klan bulunduğunu gösterdi. Çekoslo- ya Cumhuriyeti'nde seçimi kazanmıştı. vak federasyonunu kaybettik" dedi. Maciar, Slovakya'ya daha fazla Reuter'in haberine göre Vaclav Kla- özerklik verilmesi ve bölgenin egemen- Başkan Yardımcısı Miroslav Macek gazetecilere yaptığı açıklamada, "Ülke bölünmek üzere, Çekoslovakya Fede- rasyonu mevcut yapısı altında daha faz- la süremez. Çekoslovakya Federasyonu ortadan kalkü. HZDS'ye göre ortak devlet yok oldu" dedi. KJaus'un sağ kanat Sivil Demokrasi Partisi (ODS) ülkenin batısındaki Çek liğinin ilan edibnesinin gerektiğini sa- vunurken Çek politikacılar bunun Çe- koslovakya Federasyonu'nu fülen böle- ceğini bildiriyorlar. En son gelen sonuçlara göre geçen. hafta yapılan seçimlerde sağ kanat Sivil Demokrasi Partisi Federal Parlamen- to'daki 300 koltuğun 83'ünü, aynbkçı "Demokratik Şlovakya Hareketi" ise 57'sini kazandı. Klaus'un Sivil Demok- rasi Partisi, Çek Cumhuriyeti meclisin- dt çoğunluğu kazanırken Maciar'm Demokratik Şlovakya Hareketi, Şlo- vakya Cumhuriyet Meclisi'nde çoğun- luğu aldı. Bu durumda ülkenin biriiğini koruyabilmek için tek çare iki partinin koalisyon kurmalan. Aynbkçı Demokratik Şlovakya Ha- reketi, ülkede 3 temmuzda yapılacak cumhurbaşkanbğı seçimlerinde de belir- leyid rol oynayabilecek. Vaclav Havel'- in tekrar Cumhurbaşkanı seçilebilmesi için federal parlamentoda oylann beşte üçünü alması gerekiyor. Ancak De- mokratik Şlovakya Hareketi, parla- mentoda Havel'in seçilmesini engelleye- bilecek güce sahip. Havel'in siyasal sah- neden çekilmesi ise ülkedeki kargaşanın büsbütün artmasma yol açacak. Reuter muhabirinin Prag'dan gön- derdiği haberde, Çeklerin çoğunun ül- kenin bölünmeye gitmesinden üzgün, fakat kaderlerine razı olmuş bir görü- nüm verdiklerini bildiriyor. Muhabire duygulanru anlatan bir okul öğretmeni şöyle dedi: "Böiünme beni sonsuz bir üzüntüye sevkediyor. Ama bir çare bu- lunamazsa, yapacak başka bir şey de yok. İki toplum da kendı yolundan gj- der." Demirel ile buluşamayacak Mitsotakis Rio gezisini iptaletti STELYOBERBERAKtS ATtNA - Yunanistan Başbakanı Kons- tanün Mitsotakis Dünya Çevre Zirvesi için Rio De Janeiro'ya yapacağı ziyareti dün aldığı ani bir kararla iptal etti. Mitsotakis dün sabah olağanüstü topla- nan hükümet konseyinde yapüğı açıkla- mada karara gerekçe olarak Yugoslavya'- da ürmanan kriz ile Yunanistan'ın Maken- donya Cumhuriyeti'yle arasında süren "isim anlaşmazlığının çıkmaza girmesini" gösterdi. Aynı zamanda Dışişleri Bakanlığı göre- vini yürüten Mitsotakis, 15 haziranda Rio'da bulunacağı için aynı tarihte Lu- xemburg'da toplanacak olan Avrupa Top- luluğu (AT) dışişleri bakanlannın bu top- lantı tarihini 24 saat ertelemelerini istemiş- ti. Ancak ATdönem başkanı Portekiz'den olumsuz yarut alan Mitsotakis, Rio ziyare- tinı ıptal etti. Mitsotakis'in bu karanyla, Rio'da Başbakan Süleyman Demirel ile yapacağı görüşme de iptal edilmiş oldu. İki lider Da- vos sonrasındaki ilk görüşmelerini 20 hazi- randa fstanbul'da yapacak. Bu arada, Yunanistan'ın Makedonya Cumhuriyeti'nin adına karşı gösterdiği tepki sürüyor. AT dışişleri bakanlannın 15 hazirandakı toplantısının gündemine geti- rilecek olan Makedonya Cumhuriyeti'nin tanınması konusu, Yunan dış politikasın- da birinci sıradaki yerini koruyor. AT'nin Makedonya Cumhuriyeti'nin tanınması konusunda "toplu bir karar" abnasını ön- lemeye kararb göriinen Atina'nın bu çerçe- vede çekince koyması ya da veto hakkını kuljanması bekleniyor. * Öte yandan, Sırbistan'a destek veren yegane Avrupa b'deri olan Konstantin Mit- sotakis, Abnanya'da yayımlanan Frank- furter Allgemeine gazetesine verdiği de- meçte, "Sırbistan bderi Slobodan Milose- viç'in altı ay önce kendisine Makedonya Cumhuriyeti'nin Sırbistan ile Yunanistan arasında paylaşılmasını önerdiğini, kendi- sinin ise bu öneriyi reddettiğini ve bu konu- da Avrupab meslektaşlanna bilgi verdiği- ni" söyledi. Japonya dışa 'açılıyor' Dış Haberier Servisi -Japonya İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez askeri alanda yurt dışma açıbyor. Senato, dört gün boyuncagece gündüz süren yorucu görüşmeler ardından yurt dışma asker gönderilmesini - öngören yasa tasansıru onayladı. Tasanya karşı çıkan sol partiler, Senato'da 102'ye karsı 137 oyla kabul edilen tasanrun Meclis'ten geçmesini engellemeye çalışacaklannı bildirdiler. Japonya Senatosu'nca kabul edilen tasan, BM'ninbanşı korumakla görevli birliklerine2bin Japon askeri gönderilmesine olanak veriyor. İktidarda bulunan Liberal Demokratik Parti tarafından hazırlanan ve iki merkez partinin de desteğini alan tasannın yasalaşması için Meclis'te de onaylanması gerekiyor. Japon hükümetinin yurt dışına asker gönderilmesini öngören yasa tasarısı başkent Tokyo'da 12 bin kişinin katüdığı bir gösteriyle protesto edildi.(Fotoğraf: REUTER) New York görüşmeleri Güvenlik Konseyi denetimi altında olacak BMheyeti Denktaş'lagörüşüyor• Üçlü BM heyeti bugün KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Rum yönetimi Başkanı Yorgo Vasiliu ile görüşecek. tZZET RIZA YALIN LEFKOŞA - BM Genel Sek- reteri Butros Gali'nin, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Rum yönetimi Başkanı Yor- go Vasiliu ile 18-20 haziranda ayn ayn gerçekleştireceği "New York görüşmeleri" BM Güvenlik Konseyi daimi üyele- rinin denetiminde olacak. BM Güvenlik Konseyi beş, daimi üyesinin temsilcileri. Nevv York görüşmelen sırasın- da New York'ta hazır buluna- caklar. Bu yöndeki bilgiler. BM Ge- nel Sekreteri'nin, iki toplum lı- derine gönderdiği "davet mek- tuplan"ndan kaynaklanıyor. New York görüşmeleriyle il- gili gözetirru. ABD adına Dışiş- leri Bakanlığı Kıbns Özel Ko- ordinatörü Nefeon Ledsky, Rusya adına ise Dışişleri Baka- nı Kozirev'in özel temsilcisı Dobroserdov yürütecek. Daimi üye Çin'in böyle bir eğilim gös- termediği bildiriliyor. Vasiliu istenmiyor EDEK Partisi Genel Başkanı Vasos Lissaridis. "Vasiliu'nun, önümüzdeki seçimlerde başkan- lığı terk etmesini" ve "yerine, Kıbns sorununda izlenen poli- tikayı yenileyecek birinin seçil- mesini" istedi. BM Genel Sekreteri Butros Gali. iki toplum bderiyle yapa- cağı ve her görüşme sonrasında Güvenlik Konseyı üyelerine bılgi vereceğı "Nevv York gö- rüşmesi" öncesinde Ankara- Atina-Lefkoşa üçgeninde baş- lattığı "yeni tur görüşmeler"de de ikistaraf arasındaki aynlıkla- n daraltmaya çabşıyor. "New York buluşması" ön- cesinde Atina-Ankara-Lefkoşa üçgenindeki yeni tur görüşme- lerini ayn ayn sürdüren üçlü BM heyeti ile ABD Dışişleri Bakanlığı Özel Koordinatörü Ledsky, bugün Kıbns'ın Türk ve Rum kesimlerinde de Vasiliu ve Denktaş ile görüşecek. Lefkoşa'daki ABD sözcüsü, dün ilginç bir açıklama yaparak "Ledsky'nin. ziyaretinin prog- ramlamasında ortaya çıkan bazı sorunlar nedeniyle An- kara'ya gitmediğini" söyledi. Feissell-Camillion ve Cava- nagh'ın oluşturduğu üçlü BM heyeti, Atina-Ankara-Lefkoşa üçgenindeki temaslannda, pa- zartesi ve salı günleri Yunan ve Türk Dışişleri Bakanbğı yetkili- leriyle görüşürken, Ledsky, dün Yunan yetkilileriyle görüş alışverişinde bulundu. Rum yönetimi Başkanı Yor- go Vasiliu, üst düzeyde bir he- yetle, Rio de Janeiro'daki dün- ya zirvesine katılmak üzere Gü- ney Kıbns'tan aynlacak ve yol- culuğu sırasında Atina'ya da ınerek Yunan Başbakanı Kons- tantin Mitsotakis'le Kıbns'taki gelişmeleri görüşecek. 1 Haziran 1992 tarihinden itibaren, Yugoslavya üzerindeki uçuş koridoru hava trafiğine kapatılmıştır. Bu uygulama, Türkiye üzerinden Avrupa'ya ve Avrupa'dan Ülkemize yapılan seferlerde tünı hava trafiğinin, Yunanistan ve Romanya üzerinden geçen iki hava koridoruna yığılmasına neden olmuştur. Bu tıkanıklık, tüm havayollarının seferlerinde önemli gecikmelere yol açmaktadır. • Değerli yolcu larımız ın, iç ve dış hat seferlerindeki e I ci e o l n ı a y a n n e d e n I e r e b a ğ l ı b u g e c i k m e I e r i a n I a y ı ş I a k a r ş ı I a y a c a ğ ı n ı u m u y o r u z . Saygı lar ımızla. TURK HAVA YOLLARI POLTTIKADA SORIMLAR ERGUN BALO Avrupa Zorianıyor Soğuk savaş döneminde klasik bunalım odağı Ortadoğu idi. Soğuk savaşın sona erip, Sovyetler Birliği'nin dağıl- masının ardından dikkatler Kafkasya ile Bağımsız Devtet- ler Topluluğu'nun diğer bölgelerindeki krizler üzerinde yoğunlaştı. Geçen yıl Yugoslavya iç savaşının patlak ver- mesi ile Avrupa için ilk ciddi tehlike çanları çaldı. Ancak başlangıçta kimse Yugoslavya bunalımım Av- rupa'nın öz güvenliği için bir tehlike olarak görmüyordu. Oysa gelişmeler son zamanlarda Avrupa'nın özgüven- liğini doğrudan tehdit eden boyutlara ulaştı. Balkanlar'dan başlayarak tabloya bir göz atalım: Yugoslavya iç savaşı ve Makedonya'nın bağımsızlığını ilan etmesi Balkanlar'da yeni bir kamplaşmaya yol açt. Makedonya'nın bağımsızlığını tanımayan Yunanistan'la Sırbistan birbirine yaklaşırken, Makedonya'yı tanıyan Sof- ya, Atina-Belgrad ekseninin dışında kalarak kendisi gibi Makedonya'yı tanıyan Ankara'yayaklaştı. Makedonyada meydana gelecek bir patlama, bu ülke üzerinde hak iddia eden Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk ve Sırbistan'ı, karşı karşıya getirebilecektir. Balkanlardaki bir savaşın Avrupa'nın güney dogusun- da kalacağı, Batı Avrupa'nın güvenliğinin doğrudan tehdit altına girmeyeceği öne sürülebilir. Ancak, bunalım bir hançer gibi kuzeye, Orta Avrupa'ya doğru ilerleme egiliminde gözüküyor. Yugoslavya'nın Voyvodina bölgesinde yaklaşık 400 bin Macar yaşıyor. Balkanlar'da büyük bir yangın çıkarsa, Sırbistan'la arası hiç de iyi olmayan Macaristan da bunalıma sürüklenebilir. öte yandan Macaristan'la Romanya arasında da Transil- vanyasorunu bir diken gibi duruyor. Budapeşte, Bükreş'in Transilvanya'daki Macar azınlığa kötü muamele ettiğin- den yakınıyor? Bükreş ise Budapeşte'nin Macar azınlığı kışkırttığını ileri sürüyor. Devrik diktatör Çavuşesku döne- minde iki ülke arasındaki gerginlik bir ara patlama nokta- sına yaklaşmıştı. Gerginlik aynı düzeyde olmasa bile hâlâ devam ediyor. Bölgede genel bir hesaplamada bu gergirv liğin ne şekil alacağı bilinemez. Daha kuzeyde, Çekoslovakya yeni bir bunalım odağı olarak görünüyor. Geçen hafta yapılan seçimlerden ayrı- hkçı Vladimir Meciar'ın, Demokratik Şlovakya Hareketi'nin ikinci büyük parti olarak çıkması böiünme tehlikesini gün- deme getirdi. Çekoslovakya'nın bölünmesinin Orta Av- rupa'nın istikrarı için ciddi bir tehdit oluşturacağına kuşku yok. Doğuda ise Moldova'da Dinyester Cumhuriyeti'ni ilan eden Rus azınlıkla Moldova güvenlik güçleri arasında kanlı çatışmalar oluyor. Moldova, Moskova'yı Rus azınlığı kışkırtmakla suçluyor. Rusya ise BDT'nin diğer cumhuri- yetlerinde yaşayan Rusların güvenliğini korumaya kararlı olduğunu vurguluyor. Böylece Avrupa'nın güneyinde, Balkanlar'da başlayan yangın yavaş yavaş kuzeye ve doğuya doğru yayılma eği- limini gösteriyor. Avrupa'nın bu tehlikeli ortamda bütünleşmiş ve tetikte olması gerekirken, yaşlı kıta, Danimarka'nın Maastricht kararına indirdiği darbe ile deprem geçirmiş duruma düş- tü. Ayrıca güvenlik konusunda da AT ülkeleri arasında de- rjn görüş ayrılıkları var. Almanya ile Fransa, ABD'den bağımsız bir Avrupa savunma gücünün oluşturulmasını istiyorlar. ingiltere ile Hollanda ise Avrupa'nın savunma- sında ABD ile NATO'nun ağırlıklı rol oynamaya devam et- mesinde ısrar ediyorlar. Bu tabloya, piyasa ekonomisine geçmekte olan Doğu Avrupa ülkelerinde hızla yükselen enflasyon ve işsizlik oranları ile birçok ülkede mantar gibi biten neo-nazi akım- ları da katmak gerekiyor. özetle, birkaç yıl öncesine kadar istikrar ve huzurun ka- lesi gibi görünen Avrupa'nın, günümüzde ciddi bkpimde zorlandığı gözleniyor. KIBRIS Atiııa, çözüııı konusunda iyimserATtNA (Cumhuriyet ) - Kıbns sorununa ibşkin son ge- bşmeler ve hareketlenmeler Atina'da çözüm için "gösteri- len son gayretler" olarak algj- lanıyor. Atina'nın beklentileri arasında ABD'nin müdahalesi geliyor ve Yunan hükümeti bu konuda oldukça iyimser görü- nüyor. ABD Dışişleri Bakanbgı Kıbns özel Koordinatörü Nelson Ledsky'nin Ankara zi- yaretini gerçekleştirmeden Atina'ya gelmesi birçok soru işaretleri doğurdu. Buna karşın Ledsky'nin Yunan Dı- şişleri Bakanlığı Müsteşarı Yannis Cunis ile yaptığı gö- rüşmeler "çok yapıa ve olum- Iu" olarak nitelendi. Atina'nın Kıbns konusun- daki beklentilerinin başında ABD'nin "müdahale etmesi" geliyor ve bu konuda oldukça "iyimser" olduğu gözleniyor. ABD Başkanı George Bush'- un Kıbns sorununun çözümü için "ya şimdi ya hiç" anlamı- na gelen mesajlan Atina'da ol- duğu kadar Kıbns Rum kesi- minde de "dikkate alındığı" bi- çiminde değerlendiriliyor. Bu arada BM özel temsilcileri Gustave Feissell ile Oscar Ca- million da Atina'dan sonra Ankara'ya hareket ettiler. Kıbns konusunda Atina'da esen hava, Türk basınında da olduğu gibi Kıbns sorununun "çözüm yoluna girdiğini" vansıtıyor. Bu konuda yayı- mlanan senaryolann çoğu ge- rek Atina gerekse Kıbns Rum hükümetince yalanlanıyor. Ancak Yunanistan Başbakanı Konstantin Mitsolakis. Kıbns sorununa çözüm bulunması için Türkiye'nin ilk kez "iyi ni- >et" gösterdiğini; ancak bu iyi nıyetın eyleme dönüşmesini ' beklediğinı de söylemekten '• kaçınmadı. ı Mitsotakis bu senaryolann I başında gelen "kıbns için j uluslararası konferans" sö\- ; lentılerini yalanladı. Ama BM ı Genel Sekreten Butros Gali'- ' nin 18 haziranda KKCTCum- . hurbaşkanı Rauf Denktaş \e Kıbns Rum Kcsımı Liden Yorgo Vasiliu ılc vjpacağı gi> rüşmeleri, BM Güvenlik Kon- seyi'nin daimi üye temsilcileriy- le Türkiye ve Yunanistan'ın ta- yin edeceği birer gözlemci ta- rafından "yakmdan" bJenece- ğinı acıklaması. Kıbns için ulus- lararası konferans düzenlenme- si ile ilgili söylentileri kısmen doğruladı. ANKARA Caıııillion Gali'nin mektııbunu getirdi Ankara(AA)BM Genel Sekre- teri'nin Kıbns özel Temsilcisi Oscar Camilbon, Genel Sekre- ter'in daveti üzerine 18-20 hazi- ran'da Nevv York'ta, KKTC ve Rum kesimi bderleriyle yapüa- cak toplanüya ilişkin çabşma- lar yapmak üzere Aiikara'ya geldi. Dışişleri Bakanı Hikmet Çe- tin tarafından kabul edilen Camillion. görüşmeden önce AA'ya yapüğı açıklamada, An- kara ve Atina'daki temaslan- nın amacının bu zineye ilişkin bilgi vermek ve izlenimler al- mak olduğunu söyledi. BM Genel Sekreteri Butros Gali'nin "Zirveye ilişkin prose- dürü açıklayan" bir mektubu- nu da Türk ve Yunan Başba- kanlan Süleyman Demirel ve Konstantin Mitsotakis'e gön- derdiğini kaydeden Camillion şöyle dedi: "Bu toplantı Genel Sekreter için çok önemli. Genel Sekre- lcr. olumlu sonuçlar elde edil- mesini bekliyor. Bu nedenle görüşme süreci hakında baş- kentlere bilgi vermek istedi. Ben de bu yüzden Ankara'da bulunuyorum." Camillion. Yunan yetkilileri- ne de Nevv York'taki görüşme- >c ilişkin bılgi verdiğinı \e i/le- ıiımlennı aldısnı sövlcdı.