Katalog

27 MA YIS Mnu yARŞAMBA uuınnunı ıtı SAYFA DIŞ HABERLER Onasis Ödülü, Delors'un • ATİNA(AA)-Onasis Vakfı'nın geleneksel ödülleri dün Atina'da törenle dağıtıldı. Ödüllerbu yıl Norveç Başbakanı Gro Harlem Brundtland, Avrupa Komisyonu Başkaru Jacques Delors, CNN sahibi Ted Turner ve Meksıka Tarih ve Antropolojı Muzesı'ne venldı. Brundtland, doğanın korunması çabalanndan dolayı "DelfTödülüne; Delors, ortak bır A\ rupa fiknne katkılanndan dolayı "Atına" ödüiüne; Turner, CNN'indünyanınçeşitli yerlerindcn haberleri anında ve detaylı olarak aktarması nedeniyle "Anstoteles" ödüiüne; Meksıka Müzesi de. Orta Amerika tarih, sanat ve kültürünün korunmasına yönelik katkılanndan dolayı "Olimpia" ödüiüne layık görüldü. Saraybosna'da karne dönemi • Dış Haberlcr Servisi - Bosna-Hersek'ın başkentı Saraybosna'da temel gıda ürünleri karneye bağlandı. Saraybosna televizyonu süt, süt ürünlen. şeker. un, yağ, makarna, pirinç ve şarküteri ürünlen nin karneve bağlandığını. kentın bütün mağazalanndan. gıda ürünlen stoklannı yctkılılere teslım etmelerinın ıstendiğını bıldirdi. Sırp milislerin kuşatması altında bulunan Saraybosna'nın birçok bölümündeyi>ecek sıkmtısının büyük boyutlara ulaştığı haber venliyor. Tayland durulmuyor • BANGKOK(AA)- Tayland Parlamentove Senato Başkanı Ukrit Nongkolnavin, dün her iki görevinden de istifa etti. Uknt istifa mektubunuda. "askerler tarafindan oluşturulan ve senatoya büyük güç sağlayan mevcut anayasa üzerindeki değişik görüşlerin. demokrasi yanhsı gruplann' gösterilerine neden olduğunu, askerlerin göstericilere ateş acmasının da büyük can kaybıyla sonuçlandığını" ifade etti. Nahcıvan Parlamento Başkanı Haydar Aliyev'in Cumhuriyet 'e özel demeci 'Nahcıvan Türkiye'ye bağk'•Nahcıvan Parlamento Başkanı Haydar Aliyev, Kars Antlaş- ması'nın Türkiye'ye Nahcıvan üzerinde hak tanıdığını belirte- rek, "Türkiye bu hakkı unutmamalıdır" diye konuştu. F « A T P A Î A n ' n N a n c ı v a n ûzerinde hakkı vardır. " A i r A L A Türkiye bu hakkını unutmamahdır." -Siz tek taraflı ateşkes ilan ettiniz, an- cak Ermeniler buna uymadı. Bundan sonra ne olacak, savaş ne zaman bıte- cek? ALİYEV - Ben istiyorum ki savaş bu- gün sona ersin. Ama Ermeniler savaşı sürdürmek istiyorlar. Savaşı sona erdir- mek için her yolu denedim, bir türlü ba- şaramadım. Şehitlerimiz Mil tepesinde kaldı. Orası bizim topraklanmızdır. Gi- dip şehitlerimizi alamıyoruz. Dağdan indiremiyoruz. Ermeniler durmadan ateş açıyorlar. Ermcnistan Nahavan'ın arazisine girmek istiyor. Karabağ'a gir- diler, burayı da almâk istiyorlar. - Siz, karşılıklı ateşin yavaşladıgını söylüyorsunuz. Ama özellikle Sederek cephesinde her gün şiddetli çatışmalar NAHCIVAN - Nahcıvan Parlamen- to Başkanı Haydar Aliyev, Nahcıvan'ın Türkiye'ye bağlı bır devlet olduğunu be- lirterek, "Türkiye'nin Kars Antlaş- ması'na göre Nahcıvan'da hakkı vardır, bu hakkı unutmamalıdır" dedi. Nahavan kentindeki makamında gö- rüştüğümüz Haydar Aüyev'e sorduğu- muz sorular ve yanıtlan şöyle: - Türkiye'nin Nahcıvan'a desteğini yeterli buluyor musunuz ? ALİYEV - Bizim Türkiye'den silah talebimiz olmadı. Türkiye'den yanımız- da olmasını istiyoruz. Bu yeterli. Zaten Türkiye üzerine düşen görevi yapmışür. Türkler Nahavan'a yardım etmeliler. Nahavan Türkiye'ye bağlı bir devlettir. Ve Kars Antlaşması'na göre Türkiye'- oluyor, Nahcıvanlı milisler ölüyor. Bu- nu nasıl açıklıyorsunuz?" v ALİYEV - Ermenistan Cumhurbaş- kanı Ter Petrosyan'la hafta sonu görüş- tükten sonra Sederek cephesinde carpış- malar oldukça azaldı. Onlar da bizdmki- ler de ateş etmediler. Sadece otomatik tüfeklerden ateş açıldı. Halkıma duru- mun sakın olduğunu, giderek ateşkese yaklaştığımızı anlatüm. -Halk Cephesi mılisleri sizin halk ve savaşla yakından ilgilenmediğinizi söy- lüyorlar. ALİYEV - Halk Cephesi Nahavan halkını kışkırtmak istiyor, savaş yap- mak istiyor. Biz banştan yanayız. Onlar ise her şeyin sadece silah kullanılarak el- de edilebileceğine inanıyorlar. Şunu unutmamak gerekir ki her sava- şın bir düzeni vardır. Cumhurbaşkanı - nın görevı halkını korumak ve gûvence altına almaktır. Halk Cephesi benim, savaşa ilişkın bigileri ve gelişmeleri halktan gizlediğimı söylüyor. Bu yalan- dır. Biz hiçbir şeyi gizlemiyoruz. Aksine, Halk Cephesi'nin bazı komutanlan ça- üşmalara ilişkin bize bilgi vermiyorlar. - Nahavan'da şu anda yiyecek ve ya- kıt sıkınüsı var. Bunu nasıl aşacaksınız ? ALİYEV - Bize en büyük yardımı Türkiye yapıyor. Başbakan Demirel ve öteki yeüciÛlerle sürekli telefonla görü- şüyorum. En kısa zamanda Türkiye'- den erzak yardımı gelecek, beküyoruz. Bizi en çok üzen İran oldu. Bu savaşta tarafsız kaldı. Oysa kendileriyle tarih ve din kardeşliğimiz vardır. İran Dışişleri Bakanı Velayeti ile görüştüm ve kendi- sine şikâyetlerimi ilettim. Şimdi iki kam- yon erzak yardımı göndermişler. - Bazı Kürt ve PKK'lılann Ermeniler- le birlikte Azeri milislere karşı çarpıştık- lan söyleniyor. ALİYEV - Bana bu konuda bır bilgi gelmedı. Ermeniler sadece Ruslardan parayla silah satın alıyorlar ve bu savaş- ta kullanıyorlar. Bizimse silahınuz yok- tur. Otomatik tüfekJerle savaşıyoruz." Sederek'te çatışmalar sürüyor NAHCIVAN (Cumhuriyet) - Nahavan'da gözlemcı olarak bulunan Kızılhaç heyeti, Mil Tepesi'ndeki Azeri milislerin cesetlennin geri venlmesi için girişimde bulunuyor. Bir süredir Nahavan'da in- celemelerini sürdüren üç kişilik Kızılhaç heyeti, Parlamento Başkanı Haydar Aliyev'le gö- rüştükten sonra Ermenistan'a gjtti. Haydar Aliyev'in, cesetle- rin geri venlmesi istemini Er- meni tarafına ileten heyet, Er- menı tarafırun görüşlerini de Aliyev'e aktaracak. Nahcıvan'm Sederek cephe- sinde Savunma Ordusu ve Halk Cephesi milisleriyle Ermeniler arasındakı çarpışmalar da ha- len sürüyor. Sederek cephesin- de, biri ağır olmak üzere 14 Azeri milis yaralandı. Yaralı- lar, Şerür ve Nahavan hastane- lerinde tedavi altına alındı. Nahavan'ın merkezindeki Cumhurbaşkanhğı binası önünde dün toplanan Azeriler, Haydar Aliyev'i destekleyen sloganlar attı. Halk Cephesi'- nin, Haydar Aliyev'in görevin- den alınacağı yolunda söylenti- ler yayması üzerine toplanan halk, alkışla tempo tutarak Nahavan'ın devlet başkanının Aliyev olduğunu söylediler. Ote yandan Azerbaycan'ın Fi- zuli kentine Ermenilerin kimya- sal madde içeren roket mermi- leri attığı bildirildi. Azerbaycan Savunma Bakanlığı Basın Mer- kezi'nden verilen bilgiye göre Fi- zuli kenti önceki gün boyunca grad ve krıstal tipi roketlerle bombardımana tutuldu. Basın merkezi, şehre atılan mernülerde kimyasal madde tes- pit edildiğini kaydetti. Bombar- dıman sonucu şehirde bazı bina- lar hasar gördu. BDTparçalaıunanıııeşiğindeIhş Haberier Senisi - Ermenilerin Dağ- lık Karabağ ve Nahavan'a yönelttikJeri saldınlar yüzünden patlak veren Azeri- Ermeni çaüşmalan, Bağımsız Devletler Topluluğu'nu (BDT) sarsan bunaümlar- dan sadece bıri. Aslmda BDT çaürdıyor. Eski Sovyetler Birliği'nin dağılması ile bağımsızLğına ka- vuşan cumhuriyetlerin birçoğu birbırleri ile sürtüşme içinde. Aynca bu cumhuri- yetlerin içindeki çeşitli etnik gruplar da bağımsızlık için merkezi yönetimlere karşı mücadele ediyorlar.Halen BDTyi sarsan önde gelen bunalımlar şunlar: Azerbaycan-Ennenistan: En eski ve kanlı etnik çatışma olan bu sürtüşmede şimdiye dek 2 bine yakın insan öldü. Bu- nalım dünya kamuoyunun gündemine 1988'de geldi. Nüfusunun çoğu Ermeni- lerden oluşan Dağhk Karabağ, Azerbay- can'dan aynlmak istedi. Ancak bu istek Moskova ve Bakü tarafindan reddedildi. Ermeniler mart ayında gerçekleştirdikleri saldın ile Dağhk Karabağ'ın büyük bölü- münü ele geçirdiler. Nisan sonunda dü- zenledikleri ikinci saldında ise Şuşa kenti ile Laçin bölgesini alarak Karabağ'ı Er- menistan'a bağladılar. Moldova-Dinyester. Rumence konuşan cumhuriyetin doğusunda yaşayan Rus azınlık, bağımsızlık ilan ederek "Dinyes- ter Cumhuriyeti"ni kurdu. Çatışmalarda şimdiye kadar yüzlerce kişi öldü. Gûrastan: Güney Osetya bölgesi Tiflis'- ten aynbp Kuzey Osetya ile birleşmek isti- yor. Çatışmalar devam ediyor. Çeçenva: Devlet Başkanı Cuhar Duda- yev'e karşı bir dizi darbe gırişimı yapıldı. Kmm: Parlamento Ukrayna'dan ba- ğımsızlık ilan etti. Bağımsızlık, ağustos ayında halkoyuna sunulacak. Kiev, ba- ğımsızhk karanna şiddetle karşı çıkarken Moskova, nüfusunun çoğu Rus olan Kı- nm'ın bağımsızlığını destekliyor. Rusya Parlamentosu aynca 1954'te Nikita Kruş- çcv tarafindan Ukrayna'ya verilen Kı- nm'ın iade edilmesini istiyor. Tatikistan: Devlet Bakanı eski komü- nist Rahman Nabiyev'e karşı kanlı gösteri- ler düzenlendi. Nabiyev sonunda dinci muhalefetle koalisyonu kabul etti. Tataristan: Özerklik ilan eden cumhuri- yetin Moskova ile ilişkileri gergjnliğiru ko- ruyor. Tarihi Semerkand ve Bu- hara kentleriüzerinde Tacikler hak iddia ediyor. • Telefonla bilgisayariararası veri iletişimi saglanabilir mi? • Telefon giderlerini kontrol altına alabilen bir sistem var rru? • Birden fazla kişiyle aynı anda telefon görüşmesi yapılabilir mi? • Artan ihtiyaçlara göre büyüyebilen santral sistemleri var mı? • Otellerde odalann temizlik durumu telefonla kontrol edilebilir mi? • Taksi, yemek, avans gibi kişisel harcamalan faturalandıran bir santral sistemi var mı? • Çok özellikli bir şefsekreteri tüm özelliklerini ezberlemeden kullanmak mümkün mü? • Elektrik kesintilerinden etkilenmeyen sayısal santral var mı? • Sayısal santrallarda program değişiklikleri PTT hattı üzerinden yapılabilir rrü? • Telefon kullanarak elektronik cihaz çalıştırmak, kapı otomatiği açmak mümkün mü? Haberleşmeyle ilgili tüm sorularınızı cevaplandıracak bir telefon numarası veriyoruz: 9 800 11999 Ücretsiz arayabilirsiniz. * Bu telefon, daha önce duyurduğumuz 900 18 19 20 numaralı telefonun yerine hizmete girmiştir. 9 800 11 999* Netaş Danışma Servisi'nin telefon numarasıdır. Türkiye'nin her yerinden bu numarayı çevirdi- ğinizde, uzmanlarımız haber- leşmeyle ilgili tüm sorularınızı cevaplandıracaklar, Netaş ürünleri hakkında aynntılı bilgi verecekler. Ve Netaş Danışma Servisi'ni aradığınızda telefon ücreti ödemeyeceksiniz. Netaş Danışma Servisi, haberleşme konusunda size yardımcı olmaktan mutluluk duyacaktır. \ Metasi l e t i ş i m i n g ü c ü POLTIİKADA SORUNLAR ERGUlSBALa Rus azınlık. doğuda Dinyester Cumhurıyetı nı kurdu Moldova bırlıklerı ile ayrıhkcılar çatışıyor Özerklik ilan etti Rusya ile ılışkıler gergm Parlamento, Ukrayna'dan bağımsızlık ilan etti Durumgergın UKRAYNA •Odessa Güney Osetya, Tıflıs ten aynlmak istiyor Çatışmalar var ERMENİSTAN AZERBAYCAN Ermenıler.Dağlık Karabağ ı ele geçırdı Nahcıvan'a saldın düzenlendi Baku de Multalıbovdevrıldı Halk cephesi ıktıdara geçtı Huzursuz Lıder Dokar Dodayev'e karşı darbe gırışımlerıyapıldı Devlet Başkanı Rahman Nabıyeve karşı kanlı gösterıler oldu Nabiyev dıncı muhalefetle «oal svonu kabul etti Tacikler, tarıhı Semerkand ve Buhara uzerınde hak ıddıa ediyor ABD, Kafkasya ve Türkiye Azeri-Ermeni bunalımmda ABD'nin tavrı nedir? Amerikan basınında bu konuda ilginç ipuçları bulmak mümkün. 24 mayıs tarihli "International Herald Tribune" gazetesin- de güvenilir haber kaynaklarına sahip olmakla tanınan Les- lie H. Gelb tarafindan yazılan yazıda, ABD'de Kafkasya ko- nusunda birbirine karşıt iki siyasal eğılimin bulunduğu bildi- riliyor. Çoğu California'da yaşayan nüfuzlu Ermeni çevrele- ri, Kafkasya bunalımmda VVashington'un Ermenistan'ı güçlü biçimde desteklemesini istiyorlar. Ancak Türkiye'yi, İran ve Rusya'ya karşı "stratejik denge unsuru" olarak gören Beyaz Saray ise Ankara'yı gücendirmekten kaçınıyor. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Margaret Tutwiler'in geçen haf- taki basın toplantısında Ermenistan'ın adını kullanmadan, Dağhk Karabağ ve Nahcıvan'm statülerinde zorla yapılan de- ğişiklikleri ABD'nin kabul etmeyeceğini söylemesi, Beyaz Sa- ray'ın ikileminı açıkça ortaya koyuyordu. Bir Amerikalı gaze- teci, Tutvviler'e şu soruyu sormuştu: "Dağlık Karabağ ve Nah- cıvan Azerbaycan toprakları. Azeriler kendi topraklarının sta- tüsünü zor kullanarak değıştırmeye kalkışmayacaklarından, demek ki zor kullanan Ermeniler. Doğru mu?" Tutvviler'in bu soruya verdiği yanıt şöyle idi: "Bu konuda bir dizi görüş var. Biz şiddete ve zor kullanımına karşıyız." Kısacası, Beyaz Saray Orta Asya'daki çıkartarı ile içeride Ermeni lobisi arasında kalmış durumda. Bir yandan İran ve Rusya'ya karşı "stratejik denge unsuru" olarak gördüğün Türkiye'yi gücendirmeyeceksin, öte yandan seçim yılında Er- meni lobısini öfkelendırmekten kaçınacaksın. Doğrusu zor iş. Leslıe Gelb, Başkan Bush'la Dışişleri Bakanı James Ba- ker'ın Dağlık Karabağ'daki çarpışmalar sırasında Erıvan'la yaptıklan telefon konuşmalarında, Ermenileri saldınlannı dur- durmaya ikna etmeye çalıştıklarmı, Ankara'ya da duruma mü- dahale etmemesi için telkinde bulunduklarını yazıyor. Beyaz Saray yetkılılerine göre Sırplar ve Ermeniler ABD'nin seçim yılında olmasından yararlanarak oldubittiler yaratmaya çaiı- şıyorlar. Gelb, Kafkasya'daki bunalımda Bush yönetiminin giderek Türkiye'ye kaydığını, bu olgunun Amerikalı Ermenileri tedir- gin ettiğini öne sürüyor. Peki Ermenistan, Washington'un kendisini yalnız bıraktı- ğına inanırsa ne yapabilir? Beyaz Saray'ın en korktuğu olasılık, Erivan'ın Türkiye'ye karşı güvenceyi İran'da araması. Radikal islamı, Orta Asya'daki Batı çıkarları için en büyük tehlıke olarak gören Beyaz Saray, İran'ın Kafkasya'da ağıriı- ğının artmasını kesınlıkle ıstemıyor. Beyaz Saray'ın hıç ıstemedığı bir başka şey de Ermenile- rin Azerilere karşı saldınlannı sürdürmeleri; çünkü bu durum- da, Türkiye bir noktadan sonra müdahalede bulunursa, Was- hington Ermenistan'ı desteklemek zorunda kalarak İran ve Rusya'ya karşı denge unsuru olarak gördüğü Türkiye'yi ter- kedecek. Bu olgu ise İran'la Rusya'nın Orta Asya'da rahat- lıkla at koşturmalarına yol açacak. Yukarıdaki senaryo bir çagrışım yapıyor mu? Sizi bilemeyiz, ama bize yapıyor: Örtadoğu. ABD, İsrail'i terk etmez. Ama Israil'in yayılmacı politikası da VVashington'u tedirgin eder. Çünkü bu politika yüzünden ABD'nin petrol zenginı Arap ülkeleri ve diğer Arap devletleri ile ilişkileri bozulabilir. *• Aynı şekilde VVashington, Kafkasya'da Ermenistan'ı terk et- mez, ama Erivan'ın yayılmacı politikasından da tedirgin olur. Çünkü bu yüzden Türkiye iie ilişkileri bozulabilir. VVashington'un Araplara petrol için, Türkiye'ye ise Orta As- ya yolunu açmak için gereksinmesi var. ü i Tablo bu. Ingilizbasını Kafkasya'yailgisiz • Ciddi ve büyük gazeteler Nahavan ve Kara- bağ'daki olaylan ya hiç yansıtmaz ya da çok az yansıtırken, Ingiliz haber ajansı Reuter ise olaylan tamamen Ermeni görüşleri temelinde yansıtan yayınlanyla dikkat çekti. EDİPEMİLÖVMEN LONDRA - Dıkkatı. Bos- na- Hersck bunalımına çevrilı olan İngıliz basını. Dağlık Ka- rabağ konusunu. sürünceme- dc kalmış. yeni gelişmeleri faz- la anlam ifade etmeyen; Nah- cıvarukonusunu ise çok bölge- sel bir sorun olarak gördü. BDT Silahlı Kuvvetler Komu- tanı Şapoşnikov'un "3. dünya savaşı uyansı" bile gazetelere vcterince ağırlıklı yansımadı. Bir tek "Independent" gazete- sınde, "İçıne gırilen panik ha- \ası bır dünya savaşının haber- cısı sayılmazdı. ancak drama- tık bir biçimde. Avrasya'nın jeopolitik haritasmın ne kadar hızlı ve kestirilemez biçimde değıştığıni gösterdı" denıldi. Dünya kamuoyu İranın. bölgedekı nüfuzunu arttırmak için her fırsatı kul- lanması ve Nahcıvan-Erme- nistan sınınna '"gözlemcr" >er- leştirmesini de basın fark etmedı. Bu konu, en umulma- dık bir şekilde. İngikere"nin uvdu kanalı "Sky TV'de bir haber olarak verildi. Ciddi ba- sın. bunahma ilişkin haberleri bile geçiştirirken, tek başyazı. yine umulmadık biçimde, bir magazin gazetesinde yayım- landı Hükümete yakınlığı ile tanınan "Daily Mail"de, bu- nalımda son yumuşama belir- tilerinden öncc "Şapoşnikov'- un uyansı. epey heyecanla söylenmiş sözler. Yıne de bu- nalımın denetimden çıkma olasılığı vardır. NATO da bu konuda bölünmüş durumda. Amerika. Türkiye'yi destekle- mekten yana. Türkıye, sadık birmüttefik. İrancı dintemelcı- liğe karşı bir kalkan. Ancak diğer NATO ülkelen, özellikle de Yunanistan, Ermenistan gı- bi Ortodoks ve Türklere karşı derin bir gü\ensizlık duyuyor" denildi. Bıınalımd cn çok yer veren "'Independent'td çıkan bir ha- berde. "Türk hükümcti tuzağa düşmeme konusunda çok ihti- yatlı. Oldubittılenn kabul edil- memesı içm dünya kamuoyu- nun harekeie gevmcMnı isti- yorlar. Ancak ülkede de durum patlama noktasına geli- yor" denilerek, Demirel hükü- metinın soğukkanlı ve sağdu- yulu hareket ettiği vurgulandı. Reuter Büyük İngilız haber ajansı "Reuter" ise gelişmeleri. Dağ- lık Karabağ'ın yönetim mer- kezi Stepanakert (Hankenti) ve Erivan'dan izledi. Gündelik basında rastlanmayan tek yan- lı izlenımler. ajansın haberle- rinde yer aldı. "Reuter"in Stepanakert'ten yolladığı bir haberde şöyle denıldi: "Erme- niler. aylarca soğuk, açhk ve savaş içinde yaşadıktan sonra başkentlerinde sığındıklan mahzenlerden çıktılar. Çoğun- luk, bodrum katlannı, Azerile- rin sürekli bombardımanın- dan korunmak için kullanmış- tı. Şimdi Azeriler kovuldu. Bodrum mazgallannı taş ve kum torbalan ile örterek ayda bir kilo un ile yetindiler. Erme- niler. dağ başındaki tarihi baş- kentleri Şuşa'yı da aldılar. Azeri yöneticileri. burayı Ste- panakert'i Grad füzeleri ile vurmak için üs olarak kullanı- yorlardı. Ermeniler şimdi Er- menistan'a koridor da açarak buradan ikmal yapmaya baş- ladılar. Dişsiz bir ihtiyar ka- dın, 'Azeriler şunu anJamalı ki biz hep buradaydık ve burada kalacağız' dedı. Başbakan Oleg Yesoyan, 'Koridoru epey uzun bir süre açık tutacağız' dedi. Sovyet yönetimi sırasm- da hapse atılan Haçik Stam- boltsiyan, 'Atalanmız, bu yüz- yıl sonunda yeniden büyük bir Ermeni kralhğı kurulacağını söylemişlerdi. Şimdi inanıyo- rum" dedi. Karabağlı çoğu Ermeni, Azeriler ile savaşı dini çerçevede değerlendinyor." Pravda'nın yorumu Öte yandan AA'nın bildirdi- ğıne göre Moskova'da yayım- lanan Pravda gazetesi. Türk hükümetinin, Nahcıvan'a as- keri müdahale konusunda aşı- n sağaların baskısı altında olduğunu önc sürdü.