Katalog

PAMUKBANK CumhuriyetKURUCUSU: YUHUS NADİ (1924-1945) BAŞYAZAH: NADİH MADİ (1945-1991) . 5 - 1. Işlemjtamaıtı: 500 milyon TL'yekacfar V Otomdbil Kredisi İ8.YIL / SAYI 24312/ 3000 Tl (KDV dahıl) Zl NİSAM 1992 PAZARTESİ A N A D O L U L İ S E L E R İ V E Ö Z E L O K U L L A R E SINAVLARI 1 6 . S A Y F A D A Başbakan Demirel, Anayasa Mahkemesi üyelerine çağdaş bir anayasanın hatlannıçizdi: İhtilalsiz Türkiye• Temel iike Anayasa, sendikal hak ve özgürlükler ile • Millet iradesi Türkiye'ye kazandırmayı düşündü- bireysel özgürlükleri güvence altına alan, devleti de ğümüz anayasada, tüm ihtilal kabntılan silinecek ve koruyan bir anayasa olacaktır. Bu anayasada, bireyin millet iradesi dışı hiçbir gücün yönedmi ele almasının devlet karşısında korunması temel ilkedir. önlenmesi özellıkle derpiş edilecek. M4.Sayfoda Bakanlar Kurulu dün toplandı Yargı reformu Meclis'te• Bakanlar Kurulu dün akşam yaptığı toplantıda yargı reformu yasa tasansının TBMM'ye gönderil- mesini kararlaştırdı. Bakanlar Kurulu'nun Mec- lis'e gönderdiği tasanya göre gözaltı süresi normal suçlarda 24 saate, toplu suçlarda dört güne iniyor. Sorgulamanın her aşamasında avukat bulunduru- labilecek. • Haberi 4. Sayfada Çekiı*ıcesızınsan lıaklaıı döneıııi• Uluslararası sözleşmelere Türkiye tarafından konan çekinceler zorunlu durumlar dışında kaldfn- lıyor. İlk adım Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi için atılacak ve Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in 8 mayısta Avrupa Konseyi Dönem Başkanlığı'na başlamasından önce gerçekleştirilecek.HAKKI ERDEM ANKARA - Demokratikleş- me çalışmalanna yeni bir boyut daha katılıyor. İnsan haklan ile ilgili uluslararası sözleşmelere Türkiye tarafından daha önce konulan çekinceler kaldınla- cak. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, zorunlu durumlar dışın- da uluslararası sözleşmelerde hiçbir çekince bırakılmayacağı- nı açıkladı. Uluslararası sözleşmelerdeki çekincelerin kaldınlması konu- sunda ilk adım, Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi için atıla- cak. 1954 tarihli bu sözleşmeye Türkiye tarafından daha önce konulan çekincelerin büyük bölümü kaldınbrken yalnızca Kıbns'ı kapsayan çekince bıra- kılacak. Koalisyon hükümetinin de- mokratikleşme kapsamında yürüttüğü anayasa ve yasa dü- UArkasıSa.lö.Sü./'de Bosna-Hersek katliaım kınandıtstanbul Haber Servisi - Sırp mılis ve federal ordu birlikleri- nın Bosna-Hersek'teki Müslü- man çoğunluğa yönelik saldın- ları. dün Gazıosmanpaşa'da düzenlenen bir mitingle kınan- dı. Mıtingde konuşan DSP Mücahitler kapıştı • Hizb-i İslami örgütü lideri Gülbeddin Hik- metyar'ın mücahitleriy- le. Ahmed Şah Mesud'a bağlı birlikler arasında kanlı çatışmalar çıkü. Birleşmiş MiUetter Genel Sekreteri ButrosGali, ta- raflara ateşkes ve uzlaş- ma çağnanda bulundu. M 9. Sayfada Genel Başkanı Büient Ecevit, TBMM'den bir heyeun, ıncele- meler yapmak üzere bir an önce Bosna-Hersek'e gitmesini iste- dı Mitingi düzenleyen Yugos- lavya Göcmenleri Sosyal Yar- dımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Zahit Gûrdal ise "Dünyanın gözü önünde acık bir katliam yaşaruyor" de- di. Demokratik Sol Partı Genel Başkanı Ecevit, mitingde yaptı- ğı konuşmada hükümetin Bosna-Hersek olayına duyarsız kaldığını savundu. Türkiye ile Bosna-Hersek'in yüzyıllarca ayru devlet çaüsı altında yaşadı- ğını söyleyen Ecevit şöyle ko- nuştu: "Soruna çare bulması gere- ken ülkelerin başında Türkiye gelmekteydi. Oysa, Türkiye, Bosna-Hersek'te meydaru Av- rupa Topluluğu'na bırakmıştır. UArkasıSa. 17,Sü.5'te Ozalyann Bush'la Cumhurbaşkanı Turgut ÖzaJ ve eşi Semra Özal yann New Vork'tan VV ashington'a geçecek. VVASHINGTON (Cumhuri- >et) - ABD gezısi programını ıpial ctmcmek için amcfiyal ta- nhını mayıs başına aldıran Cumhurbaşkanı Turgut Özal. yann Ncvv York'lan NVashing- ton'a geliyor. Özal. salı sabahı VVashingtorı yakınlanndaki Andrevvs Hava Üssü'ne geldikıen sonra Madi- son Oteline ycrlcşccek. Öğlc saatlerinde Uluslararası Strate- jik Etüdler Merkezi'nin onuru- na vcreceği ycmeğe katılacak olan Özal. sa'at 15.00'ıe Beyaz Sarayda ABD Başkanı George Bush'la görüşecek. Özal. ertesı gün Ticarct Odası'nda bir konuşma yapa- cak ve Amerikan basınının ıcmsilcileriylc görüşecek. Beyaz Saray dengeyi bozacak mı? UFLK GÜLDEMtR VVASHINGTON - Cumhur- başkanı Turgut Özal'ın yann başlaması beklenen VVashing- ton ziyaretinde gözler, ABp vönetıminin Çankaya Köşkü ile Başbakanlık Konutu arasın- daki güç terazisinde nasıl bir denge tutturacağına dönecek. ABD Başkanı George Busfa- un. yann yerel saatle 15.00'te Özal ile yapacağı görûşmede, Türkiye'deki yönetim konu- sunda yapacağı en küçük bir espri bile büyük yankılar yarat- maya gebe görünüyor. Bu ne- denle Bush'un, hiçbir şekilde Özal-Demirel çekişmesinde ta- MArkasıSa.l7,Sü.rde Rektörleriıı raporlan ortadakaldı• Hükümet ceplMSj Milli Eğitim Bakanı Köksal Toptan, rektörlerin yeni üniversite yasasıyla ilgili raporlannın hükümeti bağlamadığını söyledi. >-Üniversite cephesî Öğretim üyeleri, şikâyet ko- nusu olan sistemintemsilcisidurumundaki rektör- lerden ve YÖK'ten rapor istenmesini eleştirdiler. Haber Merkeri - YÖK ve nn üniversiteleri bağlamadığını rektörlerin yeni Yükseköğre- d B k d l tim Yasası'na yönelik hazırla- dıklan raporlara tepkiler sürü- yor. Öğretim üyeleri, bu konu- daki çalışmalann, sadece idare tarafından degil, yönetim teşki- latının da kaüldığı bağımsız komisyonlarca yürütülmesi ge- rektiğini söylediler. Milli Eğitim Bakanı Köksal Toptan, yeni Yükseköğretim Yasasfyla ilgili olarak rektör- madığını savunan Prof. Cemil lerce hazırlanan raporlar hak- Oktay şöyle dedi: kında, "'Bu raporlar hükümeti "Üniversite sistemini demok- bağlamaz. Ancak, değerlendir- ratik ve rasyonel kılacak bir meye alınacak" dedi. değişıkliğı bugünkü iküdann, Rektörler ve YÖK tarafm- başkayönlerdegöğüslemckzo- dan yeni Yükseköğretim Ya- m n d a oldugu sorunlar nede- sasfnın oluşmasına yönelik nıyle becerebıleceği kanaaünde hazırlanıp Başbakan Süleyınan değilim. öyle sanıyorum ki, Demirele sunulan raporlara YÖK ve üniversite etrafında üniversite tabarundan yoğun geiiştirdiğimiz tartışmalar sa- tepkiler gehyor. Öğretim üyele- ray dedikodulannın sefaletin- ri, bugünkü sisteme göre, rek- den daha ileriye gidecek bir törlerin kendilerini değil, görüntü sergilemiyor. Ben YÖKü temsil etüklerini, bu ne- denle de haarladıklan raporla- • Arkası Sa. 17. Sü. 7'de savundu. Bu konuda görüşüle- rini aldığımız 1Ü Sıyasal Bılgi- ler Fakültesi öğretim üyelerin- den Prof. Dr. Cemil Oktay, iküdann, üniversite sisteminde demokratik ve rasyonel bir de- ğişikliği gerçekleştiremeyeceği inancında olduğunu söyledi. Türkiye'de üniversite sistemi- nın demokratikleşmesine yöne- lik ihtıyacın yeterince anlaşd- Memura grevsiz sendikal düzen• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Moğultay, memur sendikalarma tanınacak haklarda son sö- zü Bakanlar Kurulu'nun söyleyeceğini ifade etti. Memurlara grev hakkı verilmesi düşünülmüyor. IŞIKKANSU ANKARA - Me- mur sendtkalan ya- sai güvenceye kavu- şuyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay, memur sendikalan- na tanınacak hakla- ra ilişkin çalışmala- nn birkaç hafta içinde tamamlana- rak, Bakanlar Ku- rulu'nun görüşüne sunulacağını söyledi. Kamu görevlileri- nin sendikalaşması- na ilişkin dünyadaki uygulamalan incele- yen bakanhk, Tür- kiye'nin yapısına uygun bir sistem bu- lunmasını amaçh- yor. Memurlara şu aşamada grev hakkı verilmesınin zor ol- duğu. kamu görevlilerinin toplusözleşrnelerinin de daha çok yö- netime katılma biçiminde gündeme geleceği ifade ediliyor. Bakan Moğultay, "Uygulanacak sistem konusunda son karan Bakan- lar Kurulu verecektir" dedi. Türkiye'nin, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO), sendika özgürlüğü ve sendikalaşma hakkının korunmasına ilişkin 87 sa- m Arkası Sa. 17, Sü. 5'te Memur sendikalan zirveistiyorİş-Sendika Seoisi - Danıştay, me- murların scndıkalaşmasına anayasal engel olmadığına karar verdı. Karan- nı Başbakanlığın görüş istemi çe'rçe- vesinde alan Danıştay l.Dairesi, anayasanın 51incı maddesinin me- mur sendikası kurulmasına engel olmadığı görüşüne vardı. Memur sendikalan yöneücileri Ça- lışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı \lehmet Moğultay'dan, kamu çalı- şanlannın çalışma koşullannın ele alı- nacağı bir Çalışma Meclisi için çağn- da bulunmasını istediler. mArkasıSa.l7,Sü.4'te Demirel OrtaAsyamaratonunda27 Nısan Pazartesı Ankara-TaşKen! 28NısanSalı Taşkefit-Bışksk 29 Nısan Çarsamba Bışkek-Alma Ata 1 Mayıs Cuma Alma Ata-Duşenbe 2 Mayıs Cumartesı Dusenbe-Askabad 3MayısPazar Askabad-Baku 4 Mayıs Pazartesı Baku-Ankara TACIKISTAN • Başbakan Süleyman Demirerin sekiz gün süre- cek Orta Asya gezisi bugün başhyor. Demirerin çantasında eğitim ve ticaret dosyalan var. ANKARA (Cumhuriyet Bûro- su) - Başbakan Süleyman Demirel'in. Özbekıstan, Kırgı- zistan, Kazakistan. Tacikistan, Türkmenistan ve Azerbaycan'ı kapsayan sekiz günlük Orta Asya cumhuriyetleri gezisi bu- gün başhyor. Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin ve Milliyetçi Ça- hşma Partısi (MÇP) Genel Başkanı Alparslan Türkeş'in de katılacağı gezide. sivil ve askeri eğitim konulanyla ticaret. gün- demin ilk sıralannda yeralıyor. Demirel gezi boyunca, Tür- kiyc'nin. Türki cumhuriyetlerin >eni anayasalannın, siyasi parti yasalannın, eğitim müfredatı- nın. dışişlen yapısınm oluştu- rulmasında, uzmanlann göre\lendirilmesı de dahil ol- mak üzere. etkin bir rol almaya hazır olduğunun altını çizecek. Ankara Esenboğa Havaalanı'n- dan bu sabah Özbekistan'ın başkenti Taşkent'e hareket ede- cek olan Başbakan Demirerin çantasında. ağırlıklı olarak ekonomik ve ticari ilişkiler yer alıyor. Türkiye'nin tüketim maddeleri fazlası ile tekstil ürünleri ve gıda sanayisini bu ülkelere aktarmak isteyen An- kara. Orta Asya cumhunyetle- nnin Türkiye'den ithal edebile- ceği mallan, başka ülkelerden satın almamalannı hedefliyor. Bazı özel sektör kuruhışlannın bu cumhuriyetlerde müteahhit- lik hizmetleri vermeleri, sağlık tesisleri kurmalan ve Türkiye'- deki bazı küçük ölçekli sanayi- lerin bu ülkelere taşınması da Başbakan Demirerin yapacağı görüşmelerde gündeme gele- cek. Başbakan Demirel'in gezisinde askeri konular da önem taşıya- cak. Bu çerçevede, Genelkur- may Başkanlığı'nın hazırladığı bir rapora dayanılarak, Türki cumhuriyetlerin kendi ordula- nnı kunnaya yönelik girişimle- re destek sağlanacak. Bu M Arkası Sa. l6,Sü.3'te DEMİRELİNGEZİSİNE KATILANLARIN LİSTESİ • 16. Sayfada OLAYLARIN ABDENDAKl GERCEK Duygularve Gerçekler... Başbakan Süleyman Demirel Orta Asya gezisine çıkıyor; yay- gın deyisiyle 'Türki Cumhıui- yetler'e yapacağı ziyaret birçok bakımdan önemli boyutlar taşı- yor. Başbakan'la birlikte bu ge- ziye, hükümetin bakanlan, işa- damları, gazeteciler, üst düzey- de bürokratlar da katılıyor. Şimdiye kadar "Türksel Cum- huriyetler'e yapılan geziler Or- ta Asya'daki gerçekliğin birkaç boyutunu ortaya koydu. Bir kez kardeş ülkelerde TOrkiye'ye dö- nük büyük bir ilgi ve sıcakhk var. Sonra dünyaya açılmak is- teyen bu toplumlar nenüzneya- pacaklarmı tam anlamında bi- lemiyorlar. Dışa dönük iş ilişki- lerinde ikircikli durumdalar. Türkiye bu toplumlara yol gösterecek, yön verecek, liderli- ği üstlenecek güce, organizasyo- na, birikime, sermayeye sahip mi? Duygusal bağlar bakımından kardes halklarla aramızda bü- yük bir muhabbet süruyor. An- cak bu sevgi bağlannı ekonomik işbirliğine bağlayacak olanakla- rımız ne ölçüdedir? Eğer Orta Asya'daki Müslüman toplumlar bizden çok şey bekliyorlarsa, ya- kın bir süre sonunda düş kırık- lığına uğramasınlar? Manevi yakınlık bir başka şeydir; maddi ilişkilerin düzen- lenmesi bir başka şey... Bugüne dek Orta Asya'ya gi- dip gelen gazeteciler, işadamla- n, temsilcilerin açıklamalan tam bir aydınlık oluşturamamıştır. En önemli gezi, Dışişleri Baka- nı Hikmet Çetin'in kardeş iılke- lArkası Sa. I7,Sü.l'de 68'liler Vakfı, Deniz Gezmiş ve arkadaşlannın öyküsünü belgesel fılm yapıyor Nurhak'ta güneş hâlâ doğmuyor AYŞENURARSLAN Çekim ekibi, ODTÜ'de ısıtma tü- nellerini görmek istiyordu. Görevü- nin yanıtı, "Tünellerde siyaset ya- pıldığı için kapatıldı" oldu. Görev- linın sözünü ettiği siyaset. Deniz Gezmiş ve arkadaşlannın ODTÜ yıllannı özetliyordu. Çekim ekibı- nin amacı da, yalnızca bu yıllan değil, Deniz Gezmiş ve arkadaşlan- nın öyküsünü bir belgesele dönüş- türmekti. 68'liler Vakfı. Deniz Gezmiş bel- geseü için kollan sıvadı. Film, şu günlerde tamamlanacak. Ve Deniz Gezmiş, Yusuf Arslan, Hüseyin tnan'- ın idam edildiği gün olan 6 mayı- sa yetiştirilecek. Belgeselin adı da, 68'den 6 Mayıs'a. Belgeselin yönet- menliğini Aydın Sayman yapıyor. Say- man, belgeselle, kökleri 68'e uzanan devrimci gençlik hareketinin izini sürdüklerini anlatıyor. Bunun için 40"dan fazla kişiyle konuşulmuş. Toplamı 40 saati aşan çekimler ya- pılmış. Şimdilik... Sayman. belgese- lin uçlannın açık olduğunu sövlü- yor. Yani. bu ilk film olacak. Onu, başka filmler izleyecek. Bu ilk filmde. Deniz Gezmiş ve arkadaşlannı yargılayan. idam ka- ran için TBMM'de oy veren, idam- lan için kamuoyu oluşturmuş kişi- ler yok. Onlar bir sonrakine düşü- nülüyor. Tabii kabu! ederlerse. Örneğin, mahkeme başkanı Ali El- verdi'yle görüşebilmek için epey uğraşmışlar. Ama Elverdi konuş- mayı kabul etmemiş. Meclis'te ıdamlar için kabul oyu verenlerden bayatta olanlarla da henüz görüşül- UArkasıSa.l7,Sü.2'de