Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 ŞUBAT1992 CUMARTESİ 10 DIŞ HABERLER Bustranplanınaengel • AA (Washington) - ABD Temsilciler Meclisi, Başkan Bush'unekonomiye canlılık kazandırmak amaayla ocak ayında sunduğu planı reddetti. Dar gelirlilenn vergjlerinde indirim, zenginlerinkinde de arüş öngören ikinci bir projenin de önceki gün oylamaya sunulması bekleniyor. Başkan Bush, Demokratlann haarladıği bu yasa tasansını veto edeceğini bildirmişti. Iraktan BM'ye ret • Dış Haberler Servisi - Irak, Scud füzesi yapımında kullandığı malzemelerin BM silah uzmanlarınca imha edilmeye başlanmasına izin vermeyeceğini açıkladı. Irak, sonınun öncelikle mart ayında BM'yi ziyaret edecek yüksek düzey Irak heyetince incelenmesi gerektiğini bildirdi. Irak'ın karanna ilişkin bir açıklama yapan ABD'nin BM Güvenlik Konseyi Büyükelçisi Thomas Pickering, "Bağdat'ın karan kesinlikle kabul edilemez" dedi. BM Güvenlik Konseyi karan uyannca söz konusu malzemelerin imhasma geçen çarşamba günü başlanması gerekiyordu. Irak'ın imha işlemine başlanmasına olumsuz yanıt vermesi üzerine süreyi iki gün uzatan Güvenlik Konseyi, Bagdat yönetiminden karannı en geç dün gece bildirmesini istemişti. NijertJe kargaşa • Dış Habcrier Servisi - Orta Afrika fllkesi Nijer'de küçük rütbeli subaylar, başkentte bulunan radyo ve televizyon istasyonlarını ele geçirdiler. Genelkurmay başkan yardımcısının istifasıru ve maaşlannın tam olarak ödenmesini isteyen askerler, istekleri yerine getirilene dek eylemlerini sOrdttreceklerini bildirdiler. Denktaş'tantepki • AA(Lefk«sa)-KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Rum Yönetimi'ııin, tüm Kıbns adına Avrupa Topluluğu'na (AT) yapüğı üyelik müracaatının geçersiz olduğunu yineledi. Denktaş, bir ATheyetinin Rum müracaatıru görüşmek üzere mart ayında Lefkoşa'ya geleceğı yolundaki haberler üzerine yapüğı açıklamada,'ATin hazırlayacağı raporla bizim bir ilgimiz olamaz. Bu konuda kendilcriyle görüşemeyeceğimizı bilmeleri ve anlamalangerekir"dedi. Rauf Denktaş, Kıbns'ın tek devlet olarak temsılinin uluslararası anlaşmalarla Türk-Rum ortakhğına dayandığını söyledi. Yeltsin uzlasma önerdi • AA (Moskova) - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin cumhuriyetirun federatif yapısı içinde yeralanözerk cumhuriyetlere "iki yıl sûreyle ulusal uzlaşma ilan edilmesini" önerdi. Yeltsin'in sözcüsü Alekseı Novikov, Rusya Devlet Başkanf nın ekonomik reform uygulamalannı görüşmek içın özerk cumhuriyetlerin başbakanlanyla görüşmesinden sonra gazetecilere yaptığı açıklamada. özerk cumhuriyetlerin Rusya Federasyonu merkezi yönetimiyle egemenlik savaşına gırmemelen için ulusal uzlaşma ilanı önerisinin, toplantıya katılanlarca desteklendiğini bildirdi. Cezayir'de grev çağrısı • AA (Cezayir) - Cezayir'de, İslami Selamet Cephesine (FIŞ) yakınlığı ile tarunan "Halkın Tercihini Savunma Hareketi" adh üniversite derneği, üniversitelerde ve liselerde cumartesiden 4 marta kadar grev yapılması çağnsında bulundu. Hareket tarafmdan yayımlanan bildiride, grevin amaanın, başta üniversite öğrencileri olmak üzere yakın geçmişte tutuklananlann tümünün serbest bırakılmasını ve seçim sürecinin devam etmesini sağlamak olduğu belirtildi. İsrailönepisineret • AA (Tunus) - FKÖ Enformasyon Dairesi Başkanı Yesar Abed Rabbo, İsraü'in işgali alündaki topraklarda özerklik verilmesi konusunda hazırladığı projeyi Filistinliler'in tümüyle reddettiğini bildirdi. Rabbo, Tunus'ta AFP'ye yaptığı açıklamada, Israil'in NVashington'da süren Ortadoğu Banş Konferansı ikili görüşmelerinin 4. turuna sunduğu projenin açık bir şekilde ışgal topraklannın İsraıl'e bağlanmasını öngördüğünü ve bu nedenle görüşmelerde hareket noktası olamayacağını belirtti. Ankara, BM ve AGÎK nezdinde girişimlerde bulunarak Kafkasya'ya silah gönderilmemesini istedi Erivan'ın silahlannıası ka\ gı yaratıyorDış Haberler Servisi - Dağlık Karabağ'da Azeriler ile Ermeniler ara- sındaki çatışmalar bütün hızıyla sürerken, Ankara, özellikle Ermenis- tan'a dışandan gönderilen silahlânn sorunun çözümünü güçleştirece- ğini düşünüyor. Buamaçla da, Birleşmiş MiUetler (BM) ve Avrupa Güvenlik ve Işbirliği Konferansı (AGİK) nezdinde Kafkasya'ya silah gönderilmemesine ilişkin girişimlerde bulunuluyor. Dışişleri çevrelerinden edinilen bilgiye göre, bu konudaki ilk girişim dün Prag'da yapılan AGİK toplanüsında yapıldı: Er- menistan ve Azerbaycan'ın AGIK'e üye- liklerinin gerçekleşmesinde etkin bir rol oy- nayan Türkiye, Batıh ülkelerden Erivan ve Bakü'ye silah gönderilmesinin durdurul- masını istedi. Ankara'nın bu isteğinin özellikle Er- menistan'ı hedeflediğj bildiriliyor. Büindiğj „_ A, bugüne kadar Ermenistan'a Batüı ül- İcelerden silah gönderildiğine ilişkin çeşitli haberler verilmişti. Dağhk Karabağ'dan alman haberlerde de, Ermenilerin, modem silahlar kullanarak Azerilere saldırdığı bil- dirilmişti. Ermerustan. Dağhk Karabağ'daki ça- tışmalarda taraf olmadığını, sorunun Azerbaycan ile Dağlık Karabağ yönetim- leri arasındaki anlaşmazlıktan kaynak- landığmı ilçri sürüyor. Ermenistan'da çe- şitli çevreler, Türkiye'nin Karabağ'da sa- vaşan Azerilere silah yardımı yapüğını da iddia ediyorlar. Ankara, bu iddiayı kesin bir ifadeyle yalanlamış bulunuyor. Ankara, BM nezdinde de önümüzdeki günlerde Kafkasya'ya silah gönderilme- mesine ilişkin girişimlerde bulunacak. Ko- nunun, BM Genel Kurulu'nda gündeme getirileceği ve Güvenlik Konseyi üyelerin- den de destek aranacağı bildirüiyor. Kozyrev'e yanrt Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Anrei Kozyrev'in, Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'e gönderdiği mesajda, Karabağ so- rununun çözümü konusunda Türkiye'nin devreye girmesini istemesi de, Ankara'da oljmlu karşılandı. Dışişleri Bakanlığı tarafmdan yapılan açıklamada, Türkiye, Karabağ sorununa en kısa zamanda banşçı bir çözüm bulun- masma yönelik gjrişimleri desteklemekte- dir. Bu açıdan sayın Kozyrev'in, ilgili taraf- lar arasında Moskova'da vanlan mutaba- kat hakkında aynnülı bilgi içeren mektu- bunda öngörülen banşın kurulmasına yö- nelik adımlan memnunlukla karşılıyoruz' denildi. Türkiye'nin Karabağ sorununa çözüm bulunması amaayla, üzerine düşeni ya- pacağının belirtildiği açıklamada, bu ko- nuda etkili olabilecek diğer ülkelerin de aynı sorumluluk anlayışıyla hareket etme- lerinin beklendiğı ve Ankara'nın bu amaç- la başlatuğı diplomaük girişimlerin ka- rarhhkla sürdürüleceği vurgulandı. Ankara, Karabağ sorununun çözümü için Azerbaycan ve Ermenistan'dan istek gelmesi durumunda arabuluculuk girişim- lerinde bulunabileceğini bildirmişti. Azer- baycan, Türkiye'nin arabuluculuğuna olumlu bakmasına karşın, Ermenistan buna karşı çıkıyor. AılaşaasağlanıiHştı Ermenistan ile Azerbaycan arasında Rusya'run ginşimleri sonucu 20 Şubat'ta Moskova'da gerçekleşen görüşmelerde Karabağ'da ateşkes uygulanmasına ilişkin anlaşma sağlanmıştı. Bu anlaşmaya ve tran'in hâlâ süren arabuluculuk girişünle- rine karşın, ateşkes gerçekleşmedi. Londra'da IRA terörü Tren istasyonuna bomba EDÎPEMİLÖYMEN (Londra) - BİT milyonayakın kişinin çalışmak üzere sabahleyin akın ettiği Londra'nın büyük banliyö is- tasyonlanndan "London Brid- ge"de erkekler tuvaletinde pat» layan bir bomba en az22 kişinin: yaralanmasına neden oldu. "Irlanda Cumhuriyetci Ordusu" (IRA) tarafmdan istasyonda bir tuvalete yerleş- tinldiği anlaşılan bombamn. kalabahk bir banliyö treninin tam boşalmaya baş- ladığı sırada 8.30 sulannda patlaması panik yarattı. Londra'nın önde gelen tıp fakültesi hastanelerinden "GuyY'ın is- tasyonun hemen yanında oluşu nedeniy- le yaralılara acil yardım derhal yapılabil- di. Olay nedeniyle Londra'daki bütün tren istasyonlan kapatıldı, bütün metro seferleri durduruldu. Kent trafiği ve ulaşımında tam birkâbusyaşandı. Başba- kan John Major, "Terör bu konudaki si- yasetimizin bir nebze dahi değişeceğini umuyorsa yamhyor" dedi. Olay yerine gıden İçişleri Bakanı Kenneth Baker, "IRA her türlü masum sivile karşı ne denli duygusuz ve ilgisiz olduğunu gös- termektedir" dedi. Patlamadan önce te- lefonla bomba ihban yapıldığı, ancak is- tasyonun adının verihnediği anlaşıldı. Her gün cinayet Kuzey İrlanda'nın güneydeki İrlanda Cumhuriyeti ile birleşmesi amacıyla ey- lem gerçekleştiren IRA, son bir yılda daha pervasızca saldınlar düzenler oldu. Başbakanlık Konutu'na geçen yıl yaptık- lan hayan saldınsı ardından, yoğun gü- venlik önlemlenne rağmen aynı yerde bu yıl da yine bombah bir saldınya giriştiler. Kuzey Irlanda'da ise hemen her gün bir cinayet ışleniyor. IRA'ya hedef olan Protestanlar kadar IRA yanlısı olduk- lan iddia edilen Katolikler de kurşunlara hedef oluyor. "Göze göz, dişe diş" şek- linde karşılıklı misillemeye dönüşen olaylar, hiçbir çözüm ışığı görülmeksizin iç savaş nitehği kazamyor. 1969'a kadar görecelı bir sükunetin yaşandığı Kuzey Irlanda'da IRA'nm daha etkinleşmesi üzenne başlayan olaylarda 1.5 milyon nüfuslu bölgede şimdıye kadar 3.000 kişi terör kurbanı oldu. Hükümet duruma 18 bin asker, aynca güçlü bir pohs kuv- veti ile hâkim ohnaya çalışıyor. Luşnia'da komünist dönemin simgelerine karşı saldınyla başlayan olaylar, üç kişinin ölümüne neden oWu.(REUTER) Arnavutluk'ta seçim öncesi şiddet ve yağma D^ Haberier Servisi - Arnavutluk'ta 22 mart tarihinde yapılacak olan genel seçimler öncesinde tansiyon giderek yükseliyor. Başkent Tiran'ın yakınlanndaki Luşnia ve Pogdareç İcentlerinde dört gündür süren yağmalama oîaylan sırasında üç kişi öldü, Yetkililer, aç insanlann mağazalara saldırarak yağmalamalan sırasında 20 kadar mağazanın ateşe venldiğin] ı bildiriyorlar. Başbakan Vilson Ahmeti dün Bakanlar Kurulu'nda yaptığı konuşmada, emniyet güçlerinin olaylann önünü alamadıklannı söyleyerek, orduyu yardıma çağırdı. Muhalefet ise, olaylann komünist yönetim zamarunda etkinlik gösteren, ancak şimdi yasaklanmış olan polis örgütü Sigurimi tarafmdan kışkırtıldıgını ileri sürüyor. Solcular ırkçı başkan adayını neden destekliyor? WASHCSGTON - ABD'de başkanlık se- çimleri yaklaşıyor. Acaba sol aydınlar han- gi havada? En dikkati çeken unsur, faşist eğilimli, eski Ku Klux Klana aday David Duke ko- nusundaki tutumlan: Aydınlar, fıkirlerini paylaşmadıklan Duke'ün 'aday olma hakkını" savunuyor. ABD'de, dışandan sanılanm aksine, bir- birinin tıpatıp aynısı iki sağ parti üzerine kurulu bir siyasi sistem bulunmuyor. Dün- yanın geri kalan bölümü beğenmese de bu iki büyük partiden birisi, yani Demokrat Parti, Amerikan halkınca liberal sol olarak görülüyor. İki partiden sağdakinin adı ise Cumhu- riyetci Parti. Bu parti, şu anda liberal sağ tarafmdan ele gecirilmiş durumda, ama ge- lenekleri daha sağda, devletten hiç hoşlan- mayan, Washington'daki genel müdürlük büıalannın ' şehrin havasını kirlettiğini düşünen, nufus kâğıdı uygulaması dahil her türlü devlet regülasyonuna karşı, "Birey muktedir" çizgisinde Reagancı bir gele- nek, Bushçu değil. Ku Klux Klana aday Duke, Cumhuri- yetci Parti'nin başkan adayının belirlene- ceği önseçimlerde Cumhuriyetci Parti'den aday adayı olmak istiyor. Parti üyesi oldu- ğu için buna hakkı bulunuyor. Ama Cum- hunyetçı Parti'nin kurmaylan. Duke'ün, 'partinin adını kirleteceği' gerekçesiyle par- ti listesinden önseçime girmesini istemiyor, "Bağımsız aday olsun" diyor. Önceki günkü VVashington Post'ta şöyle bir haber vardı: WASHINGTON UFUK GÜLDEMİR "Massachusets eyaleti Cumhuriyetci Parti yetkilileri, 10 martta yapılacak ön- seçimlerde Duke'ün parti listesinde yer al- mamasını kararlaştırdı ve eyalet valisine bu yönde bir dilekçe verdi. Vali, karara önce uydu, ama Amerikan Vatandaşlık Haklan Birliği'nin, dava açacağını açıkla- ması üzerine bundan vazgeçti." .\merikan Vatandaşlık Haklan Birliğj (ACLU) nedir? İnsan haklan alanında önde gelen sol eğilimli bir kuruluş. Rea- gan'ın başkan olduğu yıllarda saldırmak- tan en fazla ke>if aldığı, rakiplerini "Hatta ACLU kimlik kartı taşır" diye suçladığı kurum bu. Peki, bu sol eğüimli kurum Duke'ün haklannı neden savunuyor? Eski Başkan Jimmy Carter bu soruya, "'İnsan haklannı Amerika yaratmamıştır. tnsan haklan Amerika'yı yaratmışür da ondan" diye yanıt veriyor. Bu ülkede, dışansı için olmasa dahi, içe- risi için insan haklan standartlan ko- nusunda zihinlerde en ufak bir kuşku do- ğarsa ciddiye alınmak güçleşiyor. Azerbaycan'ın önerisi Karabağ için dörtlü zine SEMİH tDİZ (Bakü) • Azerbaycan Başbakanı Hasan Hasanov, Karabağ so- rununun çözümü için Türkiye, Iran, Azerbaycan ve Ennenistan'ın katılacak- lan bir konferans önerdi. Karabağ'ın bir bölgesel sorun olarak ele alınması gerek- tiğini kaydeden Hasanov, Türkiye'nin is- temesi durumunda Rusya'run da bu kon- feransa katılması konusunu görüşebile- ceklerini belirtti. ,, Bağımsız Devletler Topluluğu'na bağ- h yedi cumhuriyeti kapsayan gezisinin ilk durağı olan Bakü'ye dün gelen Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin ise "etkin devlet- lerin Karabağ sorununun çözümü için et- kilerini yeterince kullanmadıklannı" söy- ledi. Türkiye için Kafkasya bölgesinin ba- nş ve istikrar içinde olmasının önemli ol- duğunu kaydeden Çetin, "Türkiye'nin Er- menistan ve Azerbaycan'la çok iyi Uişki- ler içinde olmasının zorunlu olduğunu" kaydetti. Beraberinde Milli Eğitim Bakanı Kök- sal Toptan ve Devlet Bakanı Şerif Ercan'- ın da dahil olduğu kalabahk bir heyetle dün sabah Türkiye'den aynlan Dışişleri Bakanı Çetin, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye varmadan önce ucakta gazeteci- lerin çeşitli sorularuu yanıtladı. Bir soru üzerine işadamı Ishak Ala- ton'un "emrivakisi" üzerine Amerika'da- ki Ermeni lobisinin önde gelen ve Turk düşmanlığı ile bilinen iki mensubu ile gö- rüşmek zorunda kaldığını belirten Çetin, "Dışişleri Bakanbğı sadece dost ülkele- rin yetkilileriyle görüşür diye bir kural yok. Belirli ilkelere göre örneğin Türki- ye ile ilgili anarsik olaylara destek verme- mek koşuluyla herkesle görüşür. Ama ki- minle nasıl ve ne için göruştüğü önemli" dedi. Dışişleri Bakanı Çetin, Azerbaycan'ı devreden çıkararak Orta Asya ile ticare- tin Ermemstan üzerinden yapılması yö- nünde bir plandan söz edildiğhün hatır- latılması üzerine de bunu "kesinlikle" ya- lanladı. Dışişleri Bakanı Çetin, Türkiye üzerin- den Ermenistan'a silah kaçınldığına iliş- kin haberlerle ilgili bir soruya da şu ya- nıtı verdi: "Bu konudaki haberlerin abartıldığı kanısmdayım. Eğer bir ülke şu veya bu ülkeye silah göndermeye karar verdiyse bu, havadaki uçağı kontrol ederek mani- festosuna bakarak önlenemez. Onun için ben etkili bir kontrol mekanizmasının sağlanabileceğini sanmıyorum." Çetin, Bakü'deki temaslan çerçevesin- de Devlet Başkanı Ayaz Muttalibov ve Başbakan Hasan Hasanov'la görüştü. Azerbaycan Başbakanı Hasan Hasa- nov, Türk gazetecilerin sorulannı yanıt- larken Karabağ sorununun çözümü için Türkiye, Iran, Azerbaycan ve Ermenis- tan'ın katüacaklan bir konferans önerdi- ğini söyledi. Kabarağ'ın bir bölgesel so- run olarak ele alınması gerektiğini kay- deden Hasanov, Türkiye'nin istemesi du- rumunda Rusya'nın da bu konferansa ka- tılması konusunu görüşebileceklerini be- lirtti. Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan'ın aralannda Türkiye'nin de bulunduğu 14 ülkenin katılacağı bir konferans önerdiğini söyleyen Hasanov, kendi önerisinin buna karşı olduğunu söyledi. Hasanov, kendisi ile yaptığı gö- rüşmede Dışişleri Bakanı Çetin'in bu dörtlü konferans önerisini kabul ettiğini kaydetti. Çetin, Devlet Bakanı Şerif Ercan'ın da dahil olduğu heyetiyle birlikte bugün Türkmenistan'ın başkenti Aşkabad'a geçecek. Alman sosyal demokrasisinin lideri Willy Brandt'a göre beklentiler boşa çıktı ve dünya karmaşıklaştı 4 Yeın dünya diizeni yerine düzeusizlik kurıddu 9 BERLİN (Cumhuriyet) - Alman Sosyal Demokrat Parti Onur Başkanı ve eski başbakanlardan Willy Brandt, dış ve iç politika hakkındaki görüşlerini Der Spiegel dergisine açıkladı. Yumuşama poutikasının öncüsüydü. Haftahk haber dergisinin son sayısında \ ayımlanan mülakatta Brandt, "yeni dün- ya düzeni"nin yerine bir "dünya duzensiz- liğj" kurulduğunu belirtiyor ve artık dev- letlerin dış politikada öncelikle ekonomik çıkarlan doğrultusunda hareket edeceğini savunuyor. WiUy Brandt ile yapılan söyle- şinin kısa bir özeti şöyle: - Sayın Brandt, Doğu'da demir perde ve komünist rejimler varken sizin yürüttüğünüz Doğu ve yumuşama politikaları çok revaç- taydı. Dünkü övüncünüz şimdi utanç haline mi geldi? BRANDT - Hayır. Yalnızca dünya kar- maşıklaştı. Ben değil, ama birçok kişi 1989 yılıyla birlikte kendiliğinden yeni bir dünya düzenine gecileceğini zannetti. Oysa biz şimdi yeni bir dünya düzensizliğine geçmiş bulunuyoruz. Yinede Doğu ve yumuşama politikalan tarihsel perspektifte hakb çıkmıştır. - Ama o politikalar, komünist rejimlerin daha çok uzun bir süre varlığtnı sürdüreceği gibi yanlış bir önkoşuldan yola çıkmamış mıydı? BRANDT - Ben 1989 yazından önce Sovyetler Birliği'nin bu denli hızlı çöke- ceğjni öngören tek kişi tanımıyorum. Biz, üçüncü dünya savaşmı önlemeye çahşan Batı politikasının bir parçasıydık. Bu, çoğu kişinin tahminlerinden önce Helsinki Gü- venlik ve Işbirliği Konferansı'yla (AGİK) sonuçlandı. Hiç kimse bugün artık Polon- ya, Çekoslovakya ve hatta Demokratik Almanya'da değışimın ivmesinin asıl AGİK'ten geldiğini inkâr edemez. AGİK politikası, çökertmekten değil politik yu- muşamadan ve insani kolaylıklardan ya- naydı. - Doğu Bloku sistemlerinin reforme edi- lebUeceğine inanmış mıvdınız? BRANDT - Hayır.' Sayın Gorbaçov'a saygım büyüktür, ama dışandan çok içe- riye karşı oradaki kemıkleşmiş yapılann yarattığı dürüst olmayan ortamı çok eleş- tirdim ben. Bu, Demokratik Almanya'nın reforme edilemeyeceği konusundaki inancım için de geçerlidir. - Geleceğın dış polilikasını artık her şey- den önce ekonomik faktörler mi belirleye- cek? BRANDT - Herhalde. Yine de silah- sızlanma önemini koruyor. Gerçek şu ki artık dünyada üç yeni nükleer güç daha vardır. - Ukrayna, Beyaz Rusya ve Kazakistan 'ı kastediyorsunu: herhalde? BRANDT - Bakınca gördüğüm şu: Şim- di orada iktidara gelenler nükleer silahlan başlanndan atmak istediklerini söylüyor- lar. Ama iyice kulak kabarttığımzda bun- lann, önce Rusya ne yapıyor, onu görmek istediklerini anlıyorsunuz. Bu, büyük bir risk faktörüdür. Taktik nükleer silahlânn ne kadan gerçekte Rusya topraklann- dadır? - Doğu ve Batı arasındaki çatışmada önemli rol oynayan Almanya nın bu çatışma ortadan kalktıktan sonra dünyada "süper güç eğilimleri" yüzünden korkulup endişe veren bir devlet haline gelmesini nasıl yo- rumluvorsunuz? BRANDT - Biliyor musunuz, larih ba- zen tuhaf biçimde geri teper. Bence bize yö- neltilen kaygılan ukala bir tavırla geri çe- virmekten çok şunu vurgulamaya dikkat etmeliyiz: Biz Almanya'nın özel bir politi- ka gütmesinden yana değiliz. Aktiviteleri- mizi Avrupa bağlamına oturtmak istiyo- nız.