Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 ARALIK1992 PERŞEMBE 8 DIŞHABERLER Kübauçağı • HAVANA(AA)- Amerikalı yetkililer, dün Mıami'yeinen Küba uçağının pilot veyolcular tarafından kaçmldığını söylediler. Havana'dan Varadero'ya ıç hat uçuşu yaparken İcaçınian Sovyet yapımı AN-26 yolcu uçağında, hepsi Kübalı olmak üzere 45'den fazla yolcu bulunduğu bildirildi. Atlanta'daki Federal Havaaük İdaresi'nden bir görevli, olayın, uçağın Havana'dan kalktıktan bir süre sonra yolculann yardımcı pilotu etkisiz hale getirip bir görevliyi de kloroformla bayıltmalannm ardından pılotun uçağın yönünü Miami'ye çevirmesiyle gerçekleştiğini söyledi. Arnavut-Yunan • ATLNA(AA)- Yunanistan Oışişleri Bakanı Mihalis Papakonstantinu, Arnavut meslektaşı Alfred Serreki'nin Atina ziyaretinin, ikıli ilişkilerde sıkı bir işbirliğinin başlangıcmı oluşturduğunu belirtti. Papakonstantinu. Arnavut Dışişleri Bakanı Serreki ile görüşmesinden sonra gazetecilere yaptığı aç:klamada. taraflar arasında imzalanacak bir ışbirliği protokolü ile ekonomik yakınlaşmanın hızlandınlacağını kaydetti. Berişa'dan uyan •TİRAN(AA)- Arnavutluk Cumhurbaşkanı Sali Berişa. ülkesinin demokraükleşme süreci ile birlikte komünist rejimin izolasyon politikasını terk etiğini, bunun sonucu olarak da Batı dünyası ileyakın ilişkiler içine girdiğini söyledi. Tiran'da düzenlediği basın toplantısında konuşan Berişa,"Amavutluk artık Batı Avrupa'nın mütteflğıdir. ABD ve İslam dünyasmın desteğine Türİciye ile iyi ilişkilerc sahipt'ir"dedi. Berişa, Balkanlar'daki duruma hakkında ise "Bölgedeki mevcut sınırlann güç kullanarak değiştirilmesine karşjyız. Kosova'ya da askeri müdahaleyi hiçbirzaman düşünrftedık. Ancak bu bölgşdeetnjk temizlığede hiçbirzamanizın vermeyeceğiz" şeklinde konuştu. KcılOrdu'da güzeliksavaşı • PEKİN(AA)-Çin'de Kıal Ordu'da patlak veren birincı kozmeük savaşım, kozmetik kullanmaktan yana olan askerler kazandı. Kıal Ordu'nun resmi gazetesi Kurtuluş Ordusu Günlüğu de dün yayımladığı uzun bir yorumla orduda kozmetik ürünlerin kullanımınj destekledi. Gazeienin haberine göre savaş bir birlikte yapılan kontrol sırasında 53 askerden 2 linin saç spreyi, nemlendirici krem ve parfümlü vücut temizleyiciler kullandığının ortaya çıkmasıyla başladı. Kontrol sırasında kullanılan kozmetik ürünlerinin yüksek kaliteli olduğu da belirlendi. Atun'dançağn • LEFKOŞA (AA) - KKTC Cumhuriyet Meclisi Başkanı Hakkı Atun, Ada'yıl 974 öncesinin ortamına götürüp yeni bir Bosna-Hersek trajedisinin oluşmasına olanak verecek formüllere karşı direneceklerini bildirdi. Hakkı Atun, yayımladığı yeni yıl mesajında, İ993'ün dünyanın Kıbns gerçeklerini görebileceğini ve Rum uzlaşmazlığının daha çılgın boyutlara girmesini engelleyecek sağduyunun tanmılacağı bir yıl olmasını diledi. Kıbns sorununun çözümü konusunda başlatılan diplomatik girişimlerin baskıya dönüştüğünü belirten Atun, diptomasi kurallannı ve Kıbns"ın yadsınmaz gerçeklerini göz ardı eden bu baskılarla adaletli ve yaşayabilir bir çözüme ulaşalamayacağını vurguladı. Yemen: Otelde patlama, 2 öiü • ADEN (AA)- Yemenin Aden kcntindeki iki otelde önceki gün meydana gelen patlamalarda ikı kişi öldü, iki kişi deyaralandı. Görgü lanıklanmn verdıği bilgiye göreGold MuhorOtelinde meydana gelen ilk patlamada, bir turist ölürken diğen de yaraiandı. Ölen ve yaralanan tunstlerin milliyeti hakkında ise bilgi verilmedi. Adcn Movenpick Oteli'nin oioparkında meydana gelen patlamada da bir kişi öldü. Ortaasya toprakları kıuııyor R U S Y A cc o I.GÜRCİSTAN E R M: ::: 'J I R A K KAZAKİSTAN . Aralsk Orta Asya Cumhuriyetleri Nütua Çakird«k Azınlıklar (mılyon) ulus (%) (%) ÖzbaklsUn KauMstuı Tacikiatan Kırgızistan Tûrkmanistan 19.8 16.5 5.1 *.3 3.5 71 40 62 52 72 Rus(8),Taak(5) Rus (38), Ukraynalı (5), Alman(5) özbeM (23). Rus (7) Rj3(22),âzbek(i2) Ru3 (9).ÛzbeK(9) BalVaş gölü : :: ÖZBEKİS?!; TÜRKMENlSTANİj / Alma Ata %•% Tarıran nt ş.- f*-j -% K | R G , 2 | S T A N .!:;! : >Abadan İ R A N İ ::=•::..:/ ^ T A C I K I S T A N Ç İ N A F G A N İ S T A N j K a b i l ./pAKlSTAN KASMİR Kazak biniciler-Ortaasya halklan bin yıl önce çorak topraklardan kaçmışlardı. Ortaasya Cumhuriyetleri'nin geleceğinin beiirlenmesinde en önemli rolfi, su sonınu oynayacak. • ifffgLfifflBTBffHSl e göre en büyük tehlike susuzluk. • Aral Denizi can çekişiyor. • Nüfus hızla artıyor. • Suyun denetimi için sürtüşme çıkması kaçınılmaz. • Eski komünistler ve radikal İslamcılar güçlenebilir. Dış Haberler Şervisi - Ortaas- ya I9.yüz\ılda İngilıereıleÇar- İık Rusya'sı arasında bü\ük rckabete yol açmış bir bölgc. Günümüzdc bu rckabeıe katı- lan ülkcsayısıartmı^durumda. The Economisl dergi*ıi. Batılı ülkelcr. Türkiye. İran. Rusya. Hindib-tan. Japon\a \e Çin'in değışık nedenlerİe Ortaasva cumhunyeılerinde elkinlık pe- şinde koşluklannı helirtiyor. Bölgc ülkcleri ile cn vakın kültürcl vc Uınhi bağlan bulu- nan ülke Türkive. Tacıkistanın dışında diğcr cumhurivctler Türki diller konuşuyor. Çoğu Türki\C"yc modcrn İslam"la ekonomik kalkınmanın bağ- daştınldığı bir modcl olarak bakıvor. Ancak İran du vörcdc eıkinlik pcşindc. İran. Farsi olan Tacikisiun'da \oğun ct- kinlik içınde. Pakistan \c Afga- nislan. düşlediklerı İslam Kon- tederasyonu'na Oriaasya"nın da katılmasını istiyorlar. Rusya dikkalini giderck Ortaasya cumhuriyetleri üzerindc\oğun- laşlınyor. Çin. stnırlan içindc bulunan Doğu Türkistanda Türkler"in bağımsızlık isteyece- ğinden korkarak yöredekı ge- rişmclcrjjakındanızliyor. Batı- lı ülkeler vc Japonva ise bölgc- nın zcngin yeraltı kaynaklannı ışleimck için yanş içindclcr. Susorunu Nc var ki The Economisl. bölgcnin geleccğini Batı ile iliş- kılcrın değil. doğal sorunlann belirlcvcccğını bıldiriyor. Bun- lann başında da su. daha doğ- rusu "su bunalımı" geliyor. The Economisl. Ortaasya cumhuri- yetlerinin bir ekonomik çökün- lüyc gıttiği'ni. kıt su kaynaklan- nın ise aeleçekte bir fclakete vol açabileceğini bildiriyor. Ekonomik çöküntü. Sovyet- lcr Birliği'nin dağılması ile baş- ladı. Ortaasya' cumhuriyetleri NToskova'nın kendilerini istis- mar etliğini. pamuk. altın ve petrollerine el koyduğunu öne sürerlerdi. The Economist bu- nun yanlış olduğunu. tüm bu eumhurivetlerin Moskova'dan gelen yardımlara dayandığını Tlen sürüyor. I99l'de Mos- ko\adan gelen yardımlar bu cumhuriyetlerde kamu harca- malannın yüzde 20-45'ini kar- şılıyordu. 1992'deise\ardımlar kesildi. Aral can çekişiyor Ama bundan çok daha ciddi sorun "su krizi". Ortaasya'nın hayat daman su kaynaklan ku- ru\or. Bir zamanlar dünyanın 4. en büyük iç denizi olan Aral gölü can çekişiyor. Aral, 1960'- tan bu yana su miktannın yüz- de 60'ını kaybetmiş durumda. Su seviyesi 15 metredüştü. Aral gölünü besleyen Amu Derya ve Sıri Derya nehirlerinin sulan komünist yönetim dönemındc pamuk tarlalannı sulamak amacıyla kullanıldı. Nehirlerin sulan sulama amacıyla kulla- nılmaya başlanınca Aral besle- nemez oldu. Özbekistan, Türkmenistan. Tacikistan, Kırgızistan ve Ka- zakistan kendi nehirlerinde an- Sırp gaddarhğıBaü'yı savaşa sürüklüyor İngiltere Dışişleri Bakanı Batf nın askeri müdahaleyi ciddi bir şekilde değerlendirmeye hazır olduğunu söyledi Dış Haberier Servisi -1 ngilıere Başbakanı John MajorSırplar'ın BM Güvcnlik Koıibcyincmeydan okumadaki küstahlığının uluslararası lopluma ba^kıyı arltırmakuın başka ' şcçenck bırakmadığını söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurdise""Sırplar"ınkanasusamış gaddarhğı uluslararası toplumu askeri bir müdahaleye sürüklüyor" dedi. Yugoslavya Devlet Başkanı Dobrica Cosiç ise Saray bosna'daki Müslümanlar'ın önceki gün öğlcden sora genel bir saldın\ a gectiklerini ıddia ederek BM Genel Sekreten ButrosGali'dcn "duruma müdahale eimesini"istedi. Sırpların uzlaşmaztavırlan nedcniyle Bosna-Hersek'teki savaşasiyasi bir çözüm bulma umudu giderek azalırken Batılı başkentlerde askeri müdahale seçeneği de giderek ağırlık kazanmaya başladı. İngiltere Başbakanı John Major. Bosna-Hersek konusunda "Sırplar'ın BM Güvenlik Konseyi'ne meydan okumadaki küstahlığı uluslararası topluma baskıyi arttırmaktan başka seçenek bırakmıyor" dedı. Major The European gazetesinin önümüzdeki sayısında yayımlanacak bir makalcsınde. savaşan taraflann soruna siyasi bir çözüm bulma şansını aksatıtıkîannı belirterek Sırp liderlerini de halen uygulanmakta olan yaptinmiann daha da scrtleşebileccği yolunda uyardı. İngiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd de Bosna-Hersek'le ilgili sert bir çıkışyaparak "Sırplar'ın kanasusamış gaddarlığı. uluslararası toplumu askeri bir müdahaleye sürüklüyor" dedi. Hurd. The Daıly Telegraph gazetesinın dünkü sayısında çıkan makalesınde "Batrnın Yugoslavya'da çözümüaskeri müdahahaleylekabul ettırmesine hep kuşkuyla baktım, şimdideöyledüşünüyorum. Nevarki Sırplar. bunun değişebileceğini dıkkate almalıdırlar" diye yazdı. Hurd. Batı ülkelennin Bosna'daki savaşın bir Balkan savaşına dönüşmesinı cngellemek için "askeri önlemleri ciddi bıçımde değerlendirmeye artık hazır olduklannı" belirtti. Yugoslavya Devlet Başkanı Dobrica Cosiç ise Sara\ bosna'daki Müslümanlar'ın önceki gün öğleden sonra genel bir saldınya gectiklerini iddia ederek BM Genel Sekreten Butros Gali'den "duruma müdahale etmesini" istedi. Tanjug ajansının haberine göre Cosiç. Gerjel Sekretere gönderdiğı mektupta. Gali'nin "önümüzdeki saatlerde"yapacağı bir müdahaienın sonuçsuz kalması durumunda "Belgrad'ın doğacak sonuçlariçin hiçbirsorumluluk taşımayacağı" tehdidinde bulundu. Öteyandan BM Genel Sekreteri Butros Gali de bir Fransız televizyonuna verdiği demeçte Bosna'daki savaşa çözüm bulunması için hala görüşmelerin en iyi yöntem olduğuna inandığını söyledi. Brezih alılar, Collor'un istifasının ardından Senato binası önünde sevinç gösterileri düzenJediler. Collor de Mello yargılanacak Senato Brezilya Cumhurbaşkanı'nı yolsuzluktan suçlu buldu Dış Haberler Sen'Kİ - Brezilya Senatosu, Cumhurbaşkanı Fernando Collor de Mello'nun yolsuzluk yaptığına karar vererek suçlu buldu ve sekiz yıl boyunca kamu haklanndan yoksun bırakılmasına karar verdi. AFP'nın haberine göre Senato, Cumhurbaş- kanı Collor'un önceki gün görevınden istifa etti- ğini açıklamasından sonra yaptığı oylamada, hakkında yolsuzluk suçlamalan bulunan 43 ya- şındaki cumhurbaşkanını 78'e kaı^ı 3 oyla suçlu buFdu. Yeni Cumhurbaşkanı Franco Geçen ekım ayından bu yana hakkındaki suç- lamalann araştınlması üzenne geçici olarak gö- revınden alınan Fernando CoİIor de Mello'ya vekalet eden Itimar Franco da yemin ederek Cumhurbaşkanlığı görevini devraldı. Brezılya Senatosu'nun dün sabah aldığı karar uyannca Collor de Mello sekiz yıl süresince ka- mu haklanndan men edildi ve bu süre boyunca siyaset yapması yasaklandı. Yolsuzlukla suçla- nan Brezilya eski Cumhurbaşkanı, önceki gün Senato tarafından yargılanmasına başlanma- dan önce istifa ederek kendisine yüklenecek olan ağır suçlamalardan kurtulmaya çalışmıştı. Senato. Collor de Mello'nun istifasından son- ra yaptığı oturumda, eski cumhurbaşkanı hak- kındaki kovuşturmanın devam etmesıne karar verdi. Dokunulmazlığı da kaldınlan Fernando Collor de Mello hakkında ner türlü adli kovuş- turmanın ve cezanın da yolu açılmış oldu. Brezilya'nın seçimle gelen ilk Cumhurbaşkanı olan Fernando Collor de Mello, seçim kampan- yası sırasında fınansmanını sağlayan Paulo Ce- sar Farias ve bazı kişilerden 6.5 milyon dolar para almak. yönetimi sırasında haksız kazanç sağlamak ve rüşvete izin vermekle suçlanıyordu. BOSNA-HERSEK İÇİN 1/ JU Bosna Hersek'teki katliam karşısında kılını bile kıpır- datmayan Birleşmeş Milletler'e konuyla ilgili istediğini yazıp çızmek isteyenlere; HİBIR, BU HAFTA B.M. GENEL SEKRETE- Rİ BOUTROS GHALİ'YE GÖNDERİLMEK ÜZERE ÜCRETSİZ KARİKATÜR KART- POSTAL VERİYOR... * HovV Ülkenin en usta yazar çizerlerinden 16 sayfayla birlikte; HIBIR'IN ÜCRETSİZ KARİKATÜR KARTPOSTALINIİSTEMEYİ UNUTMAYIN... HİBIR, HER PERŞEMBE BAYİİNİZDE. cak 11 kilometreküp su bırakı- yorlar. Geri kalanmı sulamak için k'ullanıyorlar. 11 kilomet- reküp su ise Aral'ı beslemeye yetmiyor. Tarlalara yetmiyor İşin acı yanı Ortaajya cum- huriyetlerinin nehırlerden kul- landıklan su da tarlalan sula- maya yeterlı değil. Ömeğin Özbekistan'da en büyük tanm bölgesınin dörtte biri. pamuk üretimı için gerekli suyun sade- ce vüzde 70'i ile sulanıyor. Su. pamuk üretimi için bile yetmi- yor. Oysa pamuk bölgenin ana üriinü. Ortaasya. pamuk üret- mek zorunda. Tanmsal üretim halkı ancak; 1 ' doyurabiliyor. Ortaasya'da nü- fus artış oranı dünyada en yük- sek olanlardan biri (yılda yüzde 3.5). 2010 yılına kadar nüfus iki katına çıkacak. Kişi başına dü- şen su miktan da yan yanya azalacak. Oysa bu miktar bu- günbileyetersiz. Su mıktannı arttırmak ola- naksız. Çünkü bunun için Rusya'nın Sibirya'daki nehirle- rin yolunu değiştirmek gereki- yor. Ortaasya cumhuriyetleri bağımsızlıklannı ilan ettıklerin- den böyle bir yola başvuramaz- lar. Malthus teorisi Özetle Ortaasya ünlü Malt- hos teorisinde öngörülen fela- kete en yakın bölgelerden biri. Nüfus hızla artıyor. Su kaynak- lan kurumakta olduğundan tanmsal üretimi arttırma ola- nağı azalıyor. The Economist. bu durumda şu karamsar senaryolann ger- çekleşebileceğini belirtiyor: - Suyun kontrolü için cum- huriyetler arasında sürtüşme kaçınılmaz olacak. Özellikle nehır kaynaklannın başındaki Kırgızisıan ve Kazakistan ile nehirlenn sonunda bulunan di- ğer üç cumhuriyet. Özbekistan, Türkmenistan ve Tacikisfen arasında. - Suyun kontrolü ile bağlantı- lı olduğundan eski komünistler ve İslamcılar. demokratlara karşı ciddi rakipler olarak sah- neye çıkacaklar. Bu olgu. ciddi kanşıklıklara yol açabilir. - Son senary'oya göre ise eko- nomik bunalım bölgede radikal İslamın güçlenmesine yol aça- cak. İktidardaki yönetimlerden umudunu kesen İcitleler İslamcı partılere yönelebilirler. Yörede bu yönde bir gelişme zaten var. 1989'da Ortaasya'da sadece 160 cami vardı. Şimdi ise 10 bin cami bulunuyor. Radi- kal İslamcılar. yozlaşmış yöne- tımlerin yapamadığını yaparak halka ilaç ve viyecek dağıtıyor- lar. Bu da kitîeler arasında des- tek bulmalanna yol açıyor. PARLAMENTOJVU1V BOYUTLARI Rahmi Komaş 20.000 lira (KDV içiade) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 3*41 Cağaloğlu-tstanbul Ödcmdi gönderttmez. ADOTJRK'tJN Y4MNDA Salih Bozok-Cemal S^oıok 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödemeli gdndcıilmez.