Katalog

24 ARALIK1992 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMI 'Altmfcçorba'yı kbniçecek? • IZ\IİR(A\KA)-Yılbaşı gecesınde Izmır Hılton da "alün tozu serpılmış ördek çorbasına kaşık sallayacaklann" ısımlen otel genel müdurluğunun dımaüyla gızlı tutuluyor 8'ıtıcı y uzyılın Çarlık Rusyası'ndakı kralıyet duğunlennde yapılan "'altmlı yemeğın" benzennı ılk kez Turkıye de bu yılbaşı gecesı duzenlenecek baloda verecek olan İzmır Hılton Genel Müdürluğu, balo ıçın rezen, asyon vaptıranlann ısımlennın açıklanmasını vasakladı Kıymaya denetim • ANKARA(ANKA)- Içışlen Bakanlığı hazır kıyma satış yerlennm Sağlık Bakanlığı nca belırlenecek asgan hıjyenık \e teknık şartlan taşimasını zorunlu halegeürdı Bakanlığın konu> a ılışkın y onetmelık değışıkhğı Resmı Gazete de yayımlandı Libya'yaalacak çıkarması • ANKARA(AA)- Lıbya daışyapan muteahhıllenn hakedışlenne ılışkın sorunları çozmek amacıyla dış muleahhıtlık hızmetlennın koordınasyonundan sorumlu Başbakanlık Başdanışmanı Turgut Yücel başkanlığında bır hey et Lıbyavagıuı Heyetın Turkı>eıleLıbNaarasında hazıran ayında ımzalanan bankaalık\epetrol anlaşmasının vururluğe konulması ıçın goruşmclerde jpulunacağı bıldınldı ITKIB'deyeni aday• Ekonomi Servisi - Istanbul Tek:>tıl\e Konteksıvon Ihracaiçılan Bırlıgı nın 17 şubdtta yapılacak vonetım kuruluscçımlcnndc Mıro Tekstıl Yonctım Kurulu Başkanı Okan Oğuzda başkanlıga aday lığını kovuyor HalenlTKIB başkanlığını surduren Sezer Mavıtuncalılar ın vanı sıra Balın ŞırketlerGrubu nun sahıbı Veysı Balın de daha önce başkan adayı olduklannı açıklamışlardı Ülker Gıda kimya sektöpünde • ANKARA(A\K<\)- Turkı\e nın bıskuvı ve şekerleme sanayıınde onemlı bır pavasahıp olan Ulker Gıda. kendı sektoru dışına çıkarak bu> uyor Bundan bır sure once deterjan \ e margann uretımı \apmak amacıv la Yıldız Gıda v e Anadolu Gıda şırketlenvle bırhkte BeslerGıda ve Kımya Sanavıı \e Tıcaret Anonım Şırketı nı kuran LlkerGıda şımdı de kımya sanaMinc gırdı AT Türkiye sorumlusu • BRLkSEL(\A)-AT komısyonununöOcak 1993 tanhınde goreve başlayacak ilan yenı uyelennın gorev Jağılıniı dun bellı oldu AT komısvonu başkanlığında 9 uneu >ılına gıren Jacques Delors unyeruekıbınde Turkıv e ıle ıhşkılerden Ispanvol Manuel Mann sorumlu olacak Gorev suresı sona eren ektpte Turkıye ıle ıhşkılerden sorumlu olan Abel Matutes, şımdı enerjı ve ulaşımdan sorumlu olacak AT komıvvoTiunun başkan yardımcılıklanna bu kez atama vapılmadı DİSK örgütlemyor • Ekonomi Senısi - DISK ve üv e sendıkalar örgutlenme daıre başkanlannın oluşturduğu DISK Örgutlenme Koordınasjon Kurulu. 1993 vılını örgullenme ve kurumsallaşma yılı olarak değerlendırme karan aldı DISK Örgutlenme Koordınasyon Kurulu başkanı ÖmerÇıftçı, 1993 yılında ışkolu barajını aşan sendıkalardâ daha aktıf bır mucadelenın ıçınde olaLaklannı ıfade ederek ışçı sınıfının ozgurce orgutlenmesını engelleyen y ıızde 10 barajına ve dığer eneellere karşı aktıf bır kampanya başlatacaklannı vurgulddı Antalya'da yabancı işçi •_VNT\LY 4(\A)-Antalya Tırkıyc dc irdlışmak ıstey en yatoncılann ış kapısı oldu Artalya da çalışan 3 bın yaîancınm büyuk bolumunü AJnan vatandaşlan olışturuyor Bunu Hollandalı, İnnlız. h ransı/ ve dığer A-irupa uikelennın vaandaşkn ızlıyor Hileli akaryakıtın kaynağı olan boya hammaddelerinde fon yükseltilmedi Hükümet Yaşar'ı yine koruduEkonomi Servisi - Hukumet Başbakan Suleyman Demırel'e yakınlığı ıle tanınan Yaşar Grubu'nu >ıne uzmedı Sanavı ve Tıcaret Bakanlığı ıleTUPRAŞdadahıl ılgıhtum kurum ve kuruluşlann aylardır suren uyanlanna karşın. boya sanayunde kullanılan 'ancak. ' hıleh akaryakıtta katkı maddesı olduğu anlaşılan kımyasal maddelenn ıthalatındakı fonlar yükseltilmedi Boylece daha once koahsyon hukümetının et ve murekkep ıthalatındakı du- zenlemelennden kazançlı çıkan Yaşar Grubu, DYO markasıy- la yaptığı boya uretımınde de onemlı bır malıvet artışından kurtulmuş oldu Tek vol fon zammı Solvent turu olarak sınıfla- nan ucuz kımyasal maddelenn akaryakıt urunlennın ıçıne kanşıınlmasını onlemek ıçın tek yol, bu maddelenn ıthala- tındakı fonlann y ukseltılmesı olarak gostenlıyordu Hazıne yetkılılen de sol\ent turu mad- DeoÜFet Yaşar grubunuüzmedL • Denurel'eyakmhğı ile tanınan ve koabsyon hukümetının kurulmasından bu yana murekkepte gümrük ındınmınden et ithalatındakı duzenlemelere kadar hep kazançlı çıkan Yaşar Grubu, hıleiı akaryakıt ıçın ahnan onlemlerde de, olası bır zarardankurtuldu. Yaşarlar kazançu çıktı. delenn ıthalatlanndakı fonun benzın sevıyesıne çıkanla- cağını bovlece bu maddelenn malıjetı yukseleceğınden akar- yakıta kanştınlmasının karlı ol- maktan çıkanlmış olacağını açıkladılar Turkıve'nın en buvuk bova uretıcılennden olan \ aşar Gru- bu ıse ımalatta kullandığı bu kımyasal urunlenn ıthal malı- yetının vukseltılmesıne karşı çıkarak. ' Akaryakıtta kullanı- mının engellenmesı ıstenıyorsa ıthalatı ızne bağlansın onensı- nı getırdı Başbakan'a yakınlığı ıle bılınen V aşar Holdıng yone- tım kurulu başkanı Selçuİc Ya- şar'ın boya grubunun başmda bulunan oğlu Selçuk Yaşar. sektor adına vaptığı açıklama- da "ATılegumruk uvumuan- laşması çerçevesınde boya hammaddelenndekı koruma oranlannda yuzde 12 ve varan bır duşuş zaten olacak Bır de hıleiı akaryakıt olayını engelle- mek ıçın bunlann ıthalatının pahalılaştınlması çozum değıl" dedı knerjı ve Tabıı Kaynaklar Bakanlığı nın uygulamaya ko\duğu duzenlemeyle hu- kumet hılelı akaryakıta onlem alma konusunda "Yaşar for- mulu"nü benımsemış oldu Bakanlığın dunkü Resmı Gazete'de yayımlanarak yu- rurlüğe gıren teblığıne göre Ahnanmotorutekktneyebaşkuh FRANKFL RT (A K) - Almanya dd otomobıl sanayıınde bdş gösteren knz. bu ışletmelerde çalışan bmlerceTurk ışçısmı de olumsuz etkılemeye başladı Mercedes fabnkaUnnda Nocl c ıkı gun kala lum bantlardakı uretımın bır ay süreyledurdurulması bağlı ışletmelerdekı topldtn 80 bın ışçının zorunlu olardkızınlısdvılmasına vol açarken firma yonetımı bır aylık zorunlu tatılden sonra da tum fabnkalarda kısa çalışma donemının başlayacağını duyurdu Noel oncesı Alman otomobıl banayıınde başgöstercn knz Ford ve Volksvvagen gıbı ulkenın öndegelen otomobıruretıcılenne de > ansıdı \ e her ıkı ışletmeye bağlı fabnkdlardd.Noel tatılınden sonra kı-.1 çalışma donemıne gınleceğı bıldınldı Otomobıl sanayundekı knz bu ışletmelerde çalışan bınlcrceTürk ışcısını ol umsuz v onde et kılerken her üç ışletmcticndevapılanaçıkldmada 1993 V ılında bınlerce ışeının ışıne son \enlmek zorunda kalınacagı ka>dedıldı Ekonomi <,e\ relen olomobıl sanayunde beklenmedık bır şekılde baş gosteren knzın nedenlennden bınnı ınsanlann gelecek kav gısı i(,ıne duşmelenne baglıv orlar Ozellrkle Almanya'nın bırleşmesınden sonra hemen tum sektorlerde kendını hıssettıren genel durgunluğun, otomobıl sanay ııne de v ansıdığını behrten ekonomık gozlemcıler ınsanların ışsızlığın arttıgı bır denı> le borç alt na gırmekten kaçındıklan goruşunu sa\unuvorlar Aynı çevreler Alman otomobıl sanayıının Japonva ıle rek ıbette de 1992 yı oldukça şanssız olarak gende bıraktıklanna ışaret ederek aynı konfor v e donanımda. bır Japon otomobı'ının Almanvada benzerlenneoranld neredevseyan fivata satışd sunulm.ısinın Alman otomobıl sektorunu olumsuz y onde etluleyen faktorlerarasında savıvorlar Alman otomobıl sanayunın ıçıne duştuğu knz dönemındtn. malıvetı duşurerek çıkabıldığı goruşunu sa\unan ekonomi çev relen otomobtl sektorünun knzden kurtulurken bunun bınlerce ışçının de ışsız akarvakıt urunlenne kanştı- nlabılen beazol, tuluol, solvent, hekzan, heplan benzen ve tolu- en adlı kımyasal maddeler ve tmnlann turevlennın ıthalatın- da Petrol Işlen Genel Müdür- luğu'nun uygun göruşü ya- nında yenı bazı belge ve şartlar aranacak Sanayici taahhütü Buna gore sanayıciler. bu urunlenn sanayıdegerçek tuke- tım yerlennde kullanılmdsı, akaryakıtlara kanştınlmaması ya da doğrudan doğruya yakıt olarak kullanılmaması ıçın ted- bır alacaklanna ve fiılı ıthalata aıt bılgjlen ıthal tanhınden ıtı- baren en geç 15 gun ıçınde Pet- rol Ijlen Genel Mudurluğu'ne bıldıreceklenne daır laahhut- name verecekler Belırtılen maddelen kullanan sanayıcıler aynca bağlı olduk- ldn sanayı odalanndan tasdıklı son 2 yıllık faahyetlenyle ılgılı fııh uretımlen ve bu urunlenn uretımınde kullandıklan sol- \entlenn cınslenne gore mık- tannı Petrol Işlen Genel Mu- durlüğu ne bıldırecekler Sana- yıcıler bu maddelen depolaya- caklan yen ve depo kapasıtesmı de bıldırecekler Tum bu "Bürokrası dene- tımı 'ne karşın yme de herkes sozkonusu kımyasal urunlen ıt- hdledemeyecek Sanayıcılcr uretımlennde ıh- tnaç duyduklan bu ürunlen kendılcn ıthal edebıleceklen gıbı, belırtılen tum belgelen ıt- halatı yaptırmak ıstedıklen ıt- halatçıya vererek de dış alım gerçekleştırebılecekler Belırlenen belgeler tamam- landıktan sonra talepler Petrol Işlen Genel Mudurluğü'nce de- ğerlendınlerek, u\gun görulen talepler ıçın ızın ılgılı fırmaya ve Gumruk Mudurlueu nebjldın- JEANS IŞÇININ EVRENMDEN ŞÜKRAN KETENCÎ Ücretler önümuzdekı gunlerde kılıtlenen sözleşmeler nedenıyle toplu pazarlık hakkını kullanabılen ışçtlerın ucretlerı sık sık gundeme gelecek Işveren cephesı ' aşırı' ımajını guçlen- dıren bırtakım rakamları kamuoyunu etkıleyecek bıcımde açıklayacak Isçı cephesı derdını tam anlatamayacak Bır kordovus ıçınde kamuoyu gercek uyuşmazlık nedenlerını oğrenemeden olursa ısçı eylemlerı ve grevlerını ancak fark edecek Sorunsadece%60zamoranınınenflasyonartışın- dan doğan kaybı gıderıp gıdermedığı yeterlı olup olmadığı Geçen son ıkı donemın sozlesmelerınde yuzdelı zam- lann enflasyon ustunde olmasına bakarak ısveren cephesı ışçı ucretlerının aşırı arttığı kampanyasını açmıstır Tek olçu yapılan ucret artıs oranlarının enflasyon artıs oranlan ıle karsılaştırılmaşı yontemmde dahı, yıllar ıçındekı akış ız- lendığınde halageçmısyılların kaybı durmaktadır 1977yılı başlangıç kabul edılerek yuzdelı zamlarla gelen ucret artış- ları, enflasyon artışları karşısında gerıde kalmaktadır 1991 de 1977 ye gore ucret artıslarında 21 2 puanlık bır dü- şus soz konusudur Işveren cephesının ağızdan duşürme- dığı son ıkı donemın aşın (>) artışları 198O'lı yıllann kayıp- larını gıdermeye yetmemıştır Kaldı kı yuzdelı zam oranlan ıle de ucret akışına bakılsa ucretlerın nereye geldığı konusunda bır yargıya varmak ıçın aynı yıllann rnıllı gelır artısına bakmak ve karşılaştır- mayı onunla bırhkte yapmak gerekıyor Turk-iş'ın genel kurul raporunda yer alan karşılaştırmalı tablo 1977 den 1991 e reel ucretlerde 21 2 puanlık bır gerılemeyaşanırken GSMHendeksınde mıllı gelır artışında 70 puanlık bır lyıleş- meyı ortaya koyuyor Dığer bır ıfadeyle çalısanların ucret- lerınde enflasyon kadar bıle bır artış sağlanamamışken, gunun koşullarına uygun bır yasam standardını sağlaya- cak mıllı gelır artışından gereklı payı alamadıkları ortaya çıkıyor Buna bır de haksız vergı yükunden gelen olumsuz- lukları katmak gerekıyor Brut ucret arttıkça artan vergı ve sosyal kesıntılerın sonucunda ucretının ancak yarısını ala- bılen ışçının gerçek ucretı yukarıda gorulen rakamlarm da çok gerısınde bır noktalara çekılıyor Bu arada ısçı çıkarmaları ısçılerın gerçek ortalama ucret- lerının, sozleşme masasında alman zamlarla bulunan orta- lama rakamlarm çok altına çekılmesını sağlıyor Ne yazık kı ışçı cephesı çok cıddı arastırmalarla ortaya çıkabılecek gerçek ışçı ucretlerının verılerını kamu oyuna sunamıyor Gerçek ucretlerı yansıtmayan hayalı rakamlar, ıstatıştıkle- re gerçek ucret karşılığı gıbı yansıyor Yuzdelı zamların butun bu sorunları bır yana bır de ışçı ıçın onemlı olan bordrolar uzerındekı rakamlara gelınce Kamu sozlesmelerınde 1991 de ımzalananlarda gelınen ucret ortalaması bugunun verılerı ıle brut 5 5 mılyonu gös- terıyor(Soz konusu sozlesmelerın 6 aylık dılım artışları katı- larak bugun ulaşmış olmaları gereken ortalamalar) 1992 - de ımzalanan kamu sozlesmelerınde ıse halen geçerlı olan ucretlere gore bu ortalamanın yakalanamadığı, gerı- sınde kalındığı ancak 4 mılyon brute ulaşıldığı goruluyor Kılıtlenen sozleşmelerde halen 3 mılyon altında olan ortala- ma ücretler ıçındetartısma ışte bu haksız noktadançıkıyor Hukumetın °/o60oranırdakı zam onerısı kabul edılırse yenı sozleşme yapacak kamu ışçısının ucretı 1991'de sozleşme ımzalamış olan kamu ışçısının çok gerısınde kalacak rçamu çalışanlarının onemlı çoğunluğu 1991 grubunda, 1992 grubunda daha duşuk ucret duzeyl ıle mağdur edılen- ler azınlıkta Şımdı uçuncu grubun pazarhğı suruyor Onlar da 1991 dekılerın eskı sozlesmelerın gerısınde tutulabılır- se bugun sozleşme ımzalayarak 1991 de ımzalanan söz- ieşme ıle 5 5 mılyon ortalamaya gelmış olanların değıl, 1992 de sozleşme ımzalayıp 4 mılyonda kalanların duru- muna gelecekler Bılıyorsunuz kamuda sozleşme sürelerı yenı ımzalananlarda 1 yıllık yapılıyor Gelecek donemde butun kamu sozleşmelerının bır araya getırılmesı hedefle- nıyor O zaman da bırıncı grup kamu ışçılerının ucretlerı dı- ğerlerının uzerınde kaldığından, ucret yakınlaştırılmasında bu kez onların zam oranlarının aşağı çekılmesı gundeme gelecek Gorulduğu gıbı yuzdelı zamlardan gozumuzu ayırıp ra- kamlarlaılgılendıgımızde 1991 deverılmış ışçı ucretlerının daha sonrakı sozleşmelerde ışçıye verılmedığını ve ışçı eylemlerını grevı gundeme getıren asıl tartışmanın yuzde oranında değıl bu genel ışçı ucretlermı aşağı çekme gerçe- ğınde yattığını goruyoruz Kılıtlenen kamu sozleşmelerınde- kı gerçek kavga zamın yuzdesınde değıl, yenı sozleşmeler- le elde edılecek ışçı ucretlerının 1991 sozleşme ucret or- talamalarını yakalayıp yakalayamadığı uzerınde oluyor Gozden kaçan ayrıntı gıbı gorunen bu gerçeğın altnı çız- mek ıstedık sadece Karabük Demir Çelik bayii siparişlerini 2 ay gedkmelı veriyor Kaııııı, müşteri kaçınyor!• Ege Bolgesı'ndekı demır-çehk bayılen, KDÇİ'nın sa- tı^ta çıkarttığı guçlukler ve teshmlen geakmeb yapması \ uzunden, uzun sure kapalı kaldıktan sonra yenı kaynak sağlanarak ışletmeye açılan ozel sektörün METAŞ'ına donmeye başladılar NÎERtH AK IZMIR - Kavnak sağlan- masının ardından temmuz ayı- nda yenıden uretıme başlayan METAŞ, Ege Bolgesf ndekı ba- lennı yenıden kazanmava valışıyor Özellıkle Karabük Demır Çelık Işletmelen nın satışta guçluk çıkarması. urün teslımını geç yapması nedenıyle bayılenn urun almamaya baş- ladıklanndan yakınıldı ME- TAŞ Genel Muduru Aydın Telseren urun fıyatlannın pa- halı ve odeme koşullannın dı- ğer fabnkalara gore cazıp olmamasına karşın ılgımn bu- v uk olduğunu belırttı Telseren. aretımı yukselttıklennı ancak ılebı karşılayamadıklannı ^vledı Bajiler dertli Izmır dckı demır çelık bayı- n Karabük Demır Çelık Iş- tmelen'nın uygulamalann- dtnyakınıvor Işletmenın ken- dılerını sıradan alıcı olarak de- aerlendırdığını v e sıpanşlenne 2 \\ sonraya gun verdığını öne ren bayıler, ozel ışletmelenn aleplennı kısa surede karşı- melen nın katı bır tutum ıçinde olduğunu. satışta da bırçok so- run çıkardığını one suren bayı- ler, •"Aldcağınız urunle ılgılı ılk once sızden temınat ısüyorlar Sıpanş bedellennı peşın ven- yorsunuz Urun ıse sıze ancak 2 ay sonra venlıyor Sıpanş ettı- ğınız malın hepsını de sıze tes- lım etmıyorlar Kısıntılar yapı- y orlar Güç durumda kalıyo- ruz Bunun ıçın bazı arkadaş- lanmız sıpanşlennı özellıkle ıkı kat fazla venyorlar kı kesıntıye uğrarsa açıkta katmasınlar dıye Boylesıne olumsuz bır du- rum soz konusu " Egelı demır çelık bayıiennın ılgı gosterdıklen demır çehk fabnkalannın başında ıse kısa bır süre once uretıme başlayan METAŞ gehyor Gereklı kay- nağın sağlanmasının ardından temmuz ayında aylık 16 bın tonla uretıme başlayan Metaş. taleplen karşılayamaz duruma geldı Telseren, METAŞ'ın 2 5 yıldır pıyasada olmadığını anı- msatarak. "Temmuz ayında fabnkayı 16 bın ton uretımle devreyesoktuk Ağustostdn ıtı- baren, ayda 23-25 bın ton ure- tımvdpmayabaşladık Talepler artarak gehyor 2 5 yıldır pıya- ladığını bu yuzden de onlan sadaolmayan bır fabnkanın 50 yeğledıklennı bclırttıler bın tonla uretıme başlaması söz Karabuk Demır Çelık İşlet- konusu olamazdı zaten" dedi.