Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 KASIM1992 PERŞEMBE 8 DIŞHABERLER 46 yaşındaki Demokrat lider, Thedore Roosevelt veJohn F. Kennedy'den sonra ABD'ninen gençbaşkanı Bill Clinton, yoksııllarıııyeni umudu FUATKOZLUKLU UTTLE ROCK (Arkansas) - "Sorulara kaçamak yanıt veren. bazüannı duymazdan gelen ve de eleştiriye karşı biridir. Kansının imzasını taşıyan bir politik geçmişi var. Kıbirli, hırsh ve küstah Başanh demek zor." ABD'nin 42. ve en genç üçüncü başkanı seçilen Cbnton'ı memlekelinde tammak isterken ilk duyduklanrnız yukandakı cümleler oldu. Bölgenin pirinç tarlalanndan büyükçe birine sahıp olan John Robert Maronis, Bill Clinton'ı anlatırken " Yine de gururumuz demeliyim aslında. Wasbington adamı değiştirir. Umanm Bill de aynı olur" demekten de geri kalmıyor. 2 milyon 400 bin nüfuslu ABD'nin en fakir 2 eyaletinden Arkansas, valileri Bill Clinton'm seçüişini kutluyor.Clinton'ın başkanlığına en çok sevinenler ise yoksullar ve siyahlar. Düzenden ezilenin umudu Bill Clinton. Kim bu genç adam? • 46 yaşında ve ABD tarihinin Theodore Roosevelt ve John F. Kennedy'den sonraki en genç başkanı olan Clinton'ın geçmişi ne? Orta sınıfın desteğini alan. 12 yıldır vahlik yaptığı Arkansas eyaletinde başansız kabul edilen yeni ABD Başkanı Chnton, Amerikalının umudu olabilecek mi? Arkansas ülkenin gûneyinde, Teksas'a komşu, pirinç amban, tavuk çiftliği kuçûcük bir eyalet. Nüfusu 2 milyon 400 Halka neler vaat etti: • Sosval deytet kurulacak. 290miîyar dolarofem bütceaçığıran yansından faziası önümüzdeki 4 ayda kapaülacak • Meveut akyapının ve teknolojinin yeniknmea için her yıl 20milyar"dolar harcanacak. Savunma harcamalan kısılacak. • Ytlbk getıri 200 bin doîann üzerinde olan zenginkrden daha fazla vergi ahnacak. Vergj oraolan % 31 "den % 36'ya çıkanlacak. • Ekonomik Güvenlik Konseyı oluşturulacak. Adl teknçloji veişalanian yaünm kredüeritle teşvikedilecek. İstıhdamı heralandaantıracak programJaruygulanacak. - • Patronlarışcilerine ödedikkri ücret tutanm gözönüne aiarak % 1.5'uou egiüro ve geliştirme projelerine ayıracak. &*.. . - bin dola>ında. Halki çok lakır ve ABD'nin en yoksul 2 eyaletinden biri olan Arkansas, doğal güzelhğin simgesi kabul ediliyor. 12 yıl süren Cumhuriyetçilerin saltanaüna son veren genç Arkansas Valisi, bakakm Sam Amca'ya layık olabilecek mi? Clinton, 19Ağustos 1946'da Arkansas'ın küçük kasabası Hope'da dünyaya gelmiş. Babası VVilliam Jefferson'u doğmadan üç ay öncekaybetmiş. Adını William J. koymuşlar. Ekonomik güçlükler nedeniyle annesi başka bir kente gidince dedesi ve anneannesi büyütmüş. 195O'de annesi yeniden evlenmeye karar vermiş. 4 yaşındaki küçük Bill. Roger Clinton'a baba demeye başladığında annesi soyadmı Clinton olarak değiştirme karan almış. Üvey babası Bill'i de nüfusuna geçirince soyadı Clinton olmuş. Hem çalışıp hem okula gjden William (Bill JI\ ; (.ağnuvorj u\e> babası^la zaman zaman kavga etmiş ve annesinin de aynlmasında önemli rol oynamış. 10 yaşına girdiğinde politiİca dünyasıyla da tanışmaya başlar. 1956 yılı başkanlık seçimlerini ilgiyle ızler. öğrenci temsilcisi Hof Springs Koleji'nde okurken 1963 yılında öğrenci temsilcisi seçilir ve VVashington'a gönderilir. Burada John F. Kennedy ile el sıkışır ve tanışır. Arük politikaya yönelik duygulan iyice olgunlaşmaya başlamıştır. 1968'debursla Londra'ya Oxford Üniversitesi'ne gider, 2 yıl okur. Bu süre içinde ABD'nin Vıetnam'da savaşmasına karşı düzenlenen gösterilere kaulır. Yazın bisikletle Avrupa'yı dolaşır ve davetli olarak Moskova'ya gider. Moskova'da da bazı komünistlerle toplanulara kaulır. Arkansas Üniversitesi'nde hukuk öğrenimini tamarnlar. Kennedy ileei sıkışmasının üzerinden 9 yıl geçükten sonra yüreğindeki politika aşkını hayata geçirir. Nkon'a karşı mücadele veren George Mc Govern için çalışır ve 1972'de Mc Govern'in Texas yöneticisi olur. Secim kaybedilir. 1973'teYaleÜniversitesi'ni bitirir. Eşi Hillary ile okul kütüphanesinde tanışırlar. Hillary, zengin bir ailenin kızıdır. Arkadaşhklannı 1975'teevlilikle "hayat boyu bırliktelığe'" dönüştürürler. En genç vali 1978'de Arkansas Valisi seçilir. Aym zamanda da ABD'nin de "en genç valisi" olur. 1980 yılında dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter'm talimaüyla 18 bin Kübah göçmen, Arkansas'a yerleştirilir. Genç vali. göçmenler kampında çıkan olaylar üzerine ulusal askeri güçleri yardıma çağınr. Halk, mültecileri istemez. Olaylar güçlükle bastınlır. Aynı yıl yapılan seçımlerde kay beder. Okul yülannda uyuşturucu (esrarh sigara) kullandığını söyleyen veçapkınlıklannı "yanhşlanm oldu"diyeaçıklayan Bill Clinton, 1983'te yeniden vali seçilir. Arkansas Valıliği boyunca eyaletin fakirliğine çözüm bulamaz. Eyalet bütçesinin durumu parlak olmaz. 1991 'de ABD Başkanlığı için karar verir ve eşi Hillary'nin desteği ile adayhğuu acıklar. CLEVTON EV YARDIMCISIAL GORE Dış politika, savunma veçevredeuzman YeniBaşkan Clinton geleceğe umutla bakıyor Dış Haberler Servisi - Kendi çabalanyla dış politika, savunma ve çevre konulannda bilgi sahibi olan Al Gore, geçici olarak başkanlık isteğini rafa kaldırarak Bill Clinton'ın yanmda bütünleyıci bir unsur olarak Beyaz Saray yürüyüşüne başladı. Demokratik Parti'nin başkan yardıması adayı, geçen yılın sonunda adaylık için yanş başladığında Cbnton'dan daha ıyibilinen bir isimdi. Fakat korkunç bir trafık kazasının ardından sağlığını yeniden kazanma mücadelesı veren oğlunun sağlığıyla ilgilenmek, onu bu seferlik başkan adayı olmamaya ikna etti. Bir keresinde "Bir gün başkan olmak J •'fetiyorum"'demişti. 30 yıl boyunca • Temsdctfer Meclisi ve Senato üyeliği yapan babası AlbertGore "Onu başkanbk için yetiştirdik" diyor. Üçdönem Tennesse senatörlüğünü yapan Albert Gore, Vietnam Savaşı'na karşı tutumu nedeniyle Nıxon'un desteğini yitirince bir daha seçilememışti.O tarihlerde Haryard Üniversitesi'nin yeni mezunu olan genç Gore, savaşa karşı olduğu haide Vietnam'a giderekoradaö ay boyunca askeri yayınlar için muhabirlik yaptı. Döndükten sonra da Tennessede bir süre gazetecilik yapan Gore, 1976 yılında etkin bir şekilde politikaya atıldı. Washıngton'da 44 yıl önce doğan Gore, pohtika çevresi içinde büyüdü ve babasını ızleme konusunda hiçbirçekmcesi olmadı. Temsılciler Meclisi'ne seçildiğinde 28 yaşındaydı ve bundan 8 yıl sonra Tennesse'den senatörsecildi. Gore, 1988 yıhndaki başkanlık seçiminde Demokratlann yükşelen bir yıldıa olarak görünüyordu. Özellikle kendi bölgesi olan güneyde iyı bir başlangıç yapmış, fakat aynı başanyı devamında gösterememişti. Bundan sonra özellikle seçkin uzmanlık alanlannda Kongre'nin en yetenekli politik güçlennden biri olarak kahcı " bir ün kazandı. Elinde tuttuğu önemli mevziler arasında Kongre'nin bilim, teknoloji ve uzay altkomıtesı başkanbğı var ve Clinton başkan secılirse Gore'un bu alanlarda kendisinin sesi olacağını çok önceden acıklamıştı. Gore, geçen haziran ayında Rio De Janerio kentinde yapılan Yeryüzü Zirvesi'ne katılan senato heyetinin başkanlığını yaptı ve biyolojik çeşitbbk üzerine yazdığı "Dengedeki Yeryüzü" adb en çok satan kitabı, New York Times gazetesi tarafından bir "politika klasiği" olarak değerlendırildi. Eski Başkan Ronald Reagan'uı Yüdız Savaşlan projesine karşı çıkan Gore, silahsızlanma konusunda ılımlı kabul edilir. Fakat Gore, ABD'nin nükleer silahlarmın Ban için bir tehlike olduğu gerekçesiyle indirim yapılmasına karşıdır. Gore, Körfez Savaşı sırasmda Irak'a müdahale edihnesini savunan 10 Demokrat Partili senatörden biriydi. Clinton, ekonomi ve aile poüükalan konulannda görüş birliği içinde olduğu Gore'u, kendisinin pek de güclü olmadığı bazı alanlarda uzman olduğu için seçtiğini söylüyor. Gore'un ekonomi ve iç politika konulannda bberal, dış politikada etkin tutum yanbsı olduğu biliniyor. Gore'un Washington'un seçkinleri arasındaki yetışmesi, Tennesse'deki aile çiftliği nde geçirdiği zamanla bütünleşmiştir ve Güney'in diğer parlak çocuğu Clinton ile bir araya geldikleri haziran ayı başlanndan beri bu konuda uzlaştıklan biliniyor. Eji Tippcr. pop külturünün çocuklar üzerinde kötü etkileri olduğunu savunan kampanyalann düzenleyiciliğini yaptı. Tipper ve Al çiftinin üç genç kızı ve 9 yaşında bir oğlu var. Bir kamuoyu araşürmasına gore seçmenkrinyüzde44'ü Gore'un Cünton'm yardımcısı olmasının memnuniyet duyuyorlar. CLENTON'IN EŞİ HİLLARY CUNTON First Lady önde olmayı seviyor BiIVCIinton ilk secim sonuclannı öğrendikten sonra taraftarlannı setamlıyor. (Fotoğraf.RELJTER) Hillary Cbnton Cumhunyetciler tarafından radikal feminist ve mazbut Amerikan ailesi için tehlikeli olarak nitelendiriliyor. Bayan Cbnton, çok başanb bir avukat olmasına karşın secim kampanyalan süresince, başanb iş kadıru rolünden sıynbp kocasına sonuna kadardestek veren, örnek bireş görünümü sergıledı. Bill Cb'nton. yoksul bir aileden gebrken Hiûary eşinin tam tersine oldukça varlıkb bir ailenin kızı olarak Kuzey'in Demokrat eyaletlerinden Massachusetts'de bü>ıidü. Wellesle> College'dan mezun olduktan sonra, Yale Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi gördü. 6ö'b yıllara rastlayan öğrenalik yıllan süresince Vietnam karşıtı görüşleriyle tanındı. Hillary Clinton eşi Bill Cünton'la tanışmasını NBC-TV kameralan önünde şöyle anlattı: "Bill'le tanışmamızdan önce, arkadaş grubu içerisinde Arkansas'dan sürekb hayranbkla söz eden, oldukça ılginç birisi olarak dikkatimı çekmışü. Bir süre sonra üniversite kütüphanesinde ders çabşırken uzaktan bana baktığını fark ettim. O kadar uzun süre baktı ki sonunda dayanamayıp yanına gidereİc 'Böyle uzun uzun bakışacaksak, en azından adırnızı öğrenelim' dedim ve kendimi tanıtüm." Burada Bill Clinton söze girerek "Heyecandan bir an adımı hatırlayamadım" dedi ve her i'kisi de kahkahaya boğuldular. Bill Cilnton'la evlendikten veeşi vab' olduktan sonra bile uzun süre kendi soyadı Rodham'ı koruyan Bayan Clinton, eşiyle tanışmalan konusunda olduğu gibi pek çok konuda kocasının bir adım önünde giden ve ilk adımı atmaktan korkmayan bir kadın lider olarak tanındı. Arkansas Üniversitesi'ndeki hukuk profesörlüğü su^sında, avukatbk kariyerindedeilerledi. 1989 yıbndaAmerika'nıneniyi 100 avukatı arasına gjrdi. Eşi vali olduktan sonra Arkansas Egitim Komisyonu'nun başına geçti. ABD'nin en fazla egitim sorunlannın bulunduğu Arkansas'ta öğretmenlerin sınava tabi tutubnası, matematik ve fen müfredatının geliştiribnesi üzerine çabşmalar yaptı ve önemli aşamalar kaydetti. Çocuklann dayak ve şiddete karşı savunubnası için özel bir fon kurdu ve kötü muamelegören çocuklann anne ve babalannı dava edebüme özgürlüğüne sahip olabilmeleri için yasa taslaklan hazırladı. Kan-koca Cbntonlar'ın evülikleri boyunca yaşadıklan en sıkıntıb günleri geçen ocak ayında TV kameralan karşısında Bül Cbnton'ın Gennıfer Flovvers ile olduğu iddia edilen ihşkisi üzerine bir saatbk bir açıklama yapuklan gündü herhalde. Bayan Clinton, evlibğinden gurur duyduğunu ve kocasını sonuna kadar destekleyecegini acüdadı ve " Biz birlikte daha güçlüyüz" dedi. Hillary Cbnton'a oluşturulacak Demokrat kabinede görev veribnesi bekleniyor. Bayan Clinton iyi bir iş kadıru olamastna karşm, vaktinin çoğunu 12 yaşındaki kızı Chelsea'yla gecirmeyi seviyor. Clinton ile yardıması Gore'un genç, dinamik ve entelektüel bir kabine kurması bekleniyor Beyaz Saray'da 'gençkuşak' iş başında Ehş Haberier Servisi - ABD'nin 42. başkanı olarak Beyaz Saray'a yerleşme haârlıklan içinde olan BiU Cbnton'ın ilk yapacağı iş, kabinesini bebrlemek olacak. Özgür seks, Rock'n Roll ve ma- riuana kullanarak yerleşik düzeni pro- testo etmiş, halkın onaylamadığı Vi- etnam Savaşı'na karşı çıkmış bir ku- .şağın üyesi ve ABD tarihinde 2. Dünya Savaşı'ndan sonra doğan ilk başkan olarak, Cb'nton'm genç, dinamik ve en- telektüel bir "genç kuşak" ekibi kur- ması bekleniyor. 12 yıl sonra Demokratlan Beyaz Sa- jay'da temsil edecek olan Ointon ekibi haftalardır Washington'da spekülas- yonlara konu oluyor. AFPnin habenne göre Cbnton'ın yakın arkadaşı Mıckey Kantor baş- kanbğındaki küçük bir ekip. iki aydır Cbnton ve yardımcısı Al Gore'un kabi- nesi için rapor haarbyor. Los Angeles'lı zengin bir avukat olan Kantor'un Beyaz Saray Genel Sekreter- liği görevine getirilmesi ve Clinton'ın günlük programlanndan. Beyaz Saray'- jn işleyişine kadar hemen her konuda yine Başkan'ın en yakınındakilerden biri olması güçlü olasıbk. • Dışişleri bakanlığının en güçlü adayı, Temsilciler Meclisi'nin eski dış üişkiler komitesi başkanı Lee Hamılton. Hamilton, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu'da Amerikan silahlan kullanmasını eleştiriyor. Aynı göreviçin Carter'ın adı da geçiyor. Yeni başkanın, danışmanlan ve bağ- lantı içinde olduğu eski okul arkadaş- lanndan geniş bir ekip oluşturacağı sanıbyor. Fakat daha önce yaptığı açı- klamalarda olduğu gibi Demokrat Parti içinde kendısine karşıt olanlar da dahil olmak üzere Kongre'de deneyimb" ve parti hiyerarşisinde önemb kişilere jest- ler yapması da beklenenler arasında. Bu kişıler arasında, ABD Genelkurmay eski Başkanı emekb Amiral Wibam Crowe ve hatta başkanbk seçimlerine Cbnton ve George Bush'a karşı bağımsız olarak katılan Ross Perot da var Clinton, secim kampanyası sırasında dışişleri bakanbğı görevine kimi getire- ceği yolunda bir işaret vermemiş olsa da, bu görev için birçok deneyimb isim geçiyor. Temsilciler Mecb'si'nin dış ibşkiler ko- mitesinin eski başkanı ve İndiana'dan yeniden seçilen Lee Hamilton başta ol- mak üzere, Jimmy Carter'ın Dışişleri Bakan Yardımcısı VVarren Christopher, dışişleri bakanbğı için güçlü adaylar ola- rak görülüyor. Dışişleri bakanlığı san- dalyesinin olası sahibi Lee Hamilton, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu'da Amerikan silahlannı kullanmasını eleş- tiriyor. ^ Bunlann yanı sıra Carter'ın kendisi de dahil olmak üzere Carter'ın eski baş- kan yardımcısı VValter Mondale, De- mokratik parti Genel Sekreteri Ron Brown. New Jersey Sçnatörü Bill Brad- ley ve yine Carterın eski kurmaylan- ndan Antony Lake adlan da dışişleri bakanbğı için sözü edilenler arasında. CHnton'ın, Soğuk Savaş sonrası dış, politika programını hazırlayan ekibin başı olan Lake'in savunma bakanbğına görevine getirilebileceği de bebrtiliyor. Georgia Senatörü Sam Nunn ve 8 yıl boyunca Temsilciler Mecbsi'nin Silahb Hizmetler Komitesi başkanbğım yapan Wiskonsin Temsilcisi Lee Aspin de sa- vunma bakanı adaylan arasında. Ekonomik cephede ise Clinton'ın yakın arkadaşlan ile kampanya sırası- nda kendisine destek veren adlar geçi- yor. Bunlann arasında eski okul ar- kadaşlan Robert Reich, Ira Magaziner. Derek Shearer ve Roger Alünan'ın ad- lan var. Fakat Clinton'ın Georgetown Cruversitesi'nden sınıf arkadaşı ve Car- ter yönetiminin Maliye Bakanı Yardım'.nsı Altman, maliye bakanbğı için en güçlü aday olarak gösteriliyor. Clinton'm olumlu yönleri olumsuz yönlerine ağır basıyor Eğitimebüyük önemveriyorLONDRA-WASHINGTON (AA) - ABD seçimlerini kazanan Cbnton'ın kamuoyunda destek gördüğü ve eleştiri aldığı yönleri şöyle: Olumlu yönleri • Clinton. Ovford ÜniversıteM'nde eğitım görmüş olması kendisine orta direk ve cabşan ' sınıfın desteğini sağlamış durumda. • Çoğu Amerikalı poîitikacı geçmişteki kötü anılannı adeta bir trajedi şekbnde kamuoyuna yansıtırken, Clinton özel yaşamını kendisine saklamajı tercih ediyor. • Cbnton'ın VVashington'da 1968 yılında zencilerin yaşadığı, ekonomik yönden geri kalmış semüerde patlak veren şiddet olaylan sı- rasmda çatışmalann yoğun olduğu bir bölgede evleri yanmış kişilere battaniye laşıması, "cesur ca" bir davranış olarak tanımlanmışü. • Cbnton 9 yaşında katıldığı Baptist Kilise- sini. 1979 yılında Arkansas vabsi seçibnesinden bu yana her pazar günü ziyaret etmesiyle din- dar halkın da desteğini almış durumda. • Kardeşi Roger, 1984'te üzerinde kokainle yakalanmış bir uyuşturucu müptelası olmasına rağmen Clinton kardeşini kendısınden uzak- laştıracağına onu anlamaya çabştı ve kendisıyle ilişkilerinı pekişürdı. • •Clinton'ın politikaya karşı ilk defa ilgi duyması, siyah lider Martin Luther King'in Have a dream (Bir Havalim Var) adb konuş- masından sonra oldu. CUnton, King'in komış- ması boyunca birçocuk gibi gibi ağladığmı söy- lerken ülke geneunde siyahlar ve insan haklan kuruluşlan, kendisini tamamen destekliyorlar. • İngiltere'de olduğu gibi parasız bir sağkk pobtikasını destekleyen Cünton, bunu gerçek- leştirebileceğini öne sürüyor. Bugün dünyaıun en zengin ulusu olan ABD'de her on kişiden 7- sinin çok pahab olduğu için sağbk sigortası bu- lunmuyor. • Egitim konusunda da büyük destek gören Cbnton'ın yab olduğu Arkansas eyaletinin bu konudaki sicib de oldukça parlak. Eyalet vergi- sinin ülke genebnde en düşük olduğu Arkan- sas'da egitim standardı da Amerika genebnde en yüksek durumda. Olumsuz yönleri • Cbnton'ınaskerbksicili büyük tartışmalara neden olurken kendisinin Vietnam'da savaş- mamak için siyasi çevresıni seferber ederek "tor- pil" yapürdığı iddia edibyor. • Enaz 5 kadının kendisinin metresi olduğu- nu iddia etmesine rağmen Cbnton'ın eşi Hil- lary, kocasını desteklediğini bebrtiyor. • Cbnton siyahlardan aldığı destekten ol- dukça memnun olduğunu söylerken kendi yer- leşim bölgesinde sadece beyazlann üye olabildi- ğı bir golf kulübüne üyebğini bir açıklama getir- mekten kaçınıyor.