Katalog

5 KASIM1992 PERŞEMBE CUMHURİYET DIZIYAZI SAYFA 13 Yasaya göre, kitap yakma karan veren Sıkıyönetim Komutanı hukuken sorumsuzdu ve hakkında dava açılamıyordu Ben sıkıyöııetiıııim., lıesap vemıeııı KITABIN D A S I SÜLEYMAN EGE . amak 'tan Erbil Tuşalp'e: "tstiyorsan maddeyi ben sana bir defa daha söyleyinu 1402 sayıh kanunun 2 766 sayıh kanunla değişik3/c... Yaniöyle enteresan ki bu madde, mahkemelerce müsadere edilmese bile, sanık hakkında takipsizhk veya beraat - karan verilse bile, öyle enteresan bir cümle var ki orda, komutamhğınşahsına mahsus bu yetki. Sahiplerine iadesinde sakıncagördüğü diyor, onlara vermeyebilir, imha edebihr diyor. Çok enteresan biryetki, ama kanuni bir maddedir. Bir de şu var: Bunlara karşı biüyorsun Komutanlığın imzasını taşıdığı içingene Sıkıyönetim Kanunu gereğince dava açılamıyor. Sorumluluğu yok..." — 5 — V ahlık kanalıyla yapüğım bu baş- vunınun haben 27 Haziran 1985 gunlu Cumhuriyet"te yayınlandı Kamuoyu ılk kez böylece, Ankara Sıkıyönetım Ko- mutanı'nın emnyle Bılım ve Sosyahzm Yayınlan'nın 133 bın 607 kıtabının ımha edıldığını öğrenıyordu Haberde, "Kıtaplanmın nıçın, hangı yetki kullanı- larak, nası! ımha edıldığı" sorusunu ıçe- ren saürlar altlan çıalerek venlmışü 133 bin kitap imha edildi ERBİL TUŞALP ANKARA - Bılım \e Sosvalızm Yaym- ları nm 133 bm 607 adet kıtabmm ımha edıldığı oğremldı Yaymevl sahıbı Suley- man Ege Ankara Valıhğı ve Sıkıyönetım Komutanlığı 'na başvurarak 'İmha kara- nnm ve ımha tutanağının kendüerıne teb- lığ edümesım" ıstedı Ankara Sıkıyönetım Komutanlığı'mn 6 Ağustos 1982 ye 2 Ağustos 1982 tarıhle- rmae verdığı ıkı emırle, Bılım ve Sosya- lizm Yaymları nm 'Ankara, Çankırı, Kastamonu ıllermm smırlan ıçensmde ba- sımı,yayımı, dağıtımı \e bırdenfazla sayı- dtı bulunduıulnıası ı asaklandığı bıldırı- len 30 çeşıt 133 607 adet kıtabı yayınevı- nm burosundan Ankara Emnıyet Sıyası Şube ekıplerı tarafmdan 28 Ağustos 1982 ıle 9 Eylul 1982 tarıhlerı arasında 7 kam- vona doldurularak goturulmuştü. Bılım ye Sosvalızm Yaymları sahıbı Sü- 133 bın t kitap imha Ifldi ERBİL TUSALP ANKARA — Bilim ve Sosya lizm Yayınlannın 133 bin 60"/ ^adet kitabuun imha edildiği öğ Idi. Yayınevi sahibi Sttley ı Ege, Ankara Valiliği ve Sı j kıyönetim Komutanlığına baş vurarak "tmha karennıa ve im I ha tuUutatıoıı keodikrine teb- | Ug edflmesini" istedi. Ankara Sıkıyönetim Köınu jnuğTnın 6 Ağustos 1982 ve 2'/ [ Ağustos 1982 tarihlerinde verdi B ilri j l R ü i ^ 27 Haziran 1985 Cumhuriyet levman Ege bu yasaklama ve uvgulama üzerme Ankara Komutanlığı'nca yasak- lanarak götürülen 133 607 kıtabınınyasal nıtelığını vargı organlarmm kesmleşmış beraat ve takıpsızlık kararlarıyla belgele- yerek mdesmı ıstemıştı Üç yıla yakın bir zamandır Ankara Sı- knonetım Komutanlığı ınlan \aıııı bekle- ven Ege, 10 Haziran 1985 gunu Ankara Emnıyet Basın Bürosu 'na bılgı almak ıçaı sozlu olarak başvurduğunda tutanakla teslım ettığı 133 bm607 adet kıtabının ım- ha edıldığını öğrendı İmha olayı uzerıne, Bılım ve Sosvalızm Yaymları Sahıbı Suleyman Ege ve vektlı A vukat Halıt Çelenk Ankara Sıkn onetım Komutanlığına ve Ankara Valıhğı ne \a- züı olarak başvurdular, ımha kararınm ve ımha tutanağının kendılerme teblığ edıl- mesmı ıstedüer Ankara Valüığı ne yazüı başvurusunda Ege, ' Devletm Yüksek Yargı Organları- nın kesmleşmış beraat kararlarnla \e ta- kıpsızlık kararlarıyla tümü de resmen yasal mtelığe sahıp olan kıtaplarımm nı- çın, hangı yetki kullanûarak, nasıl ımha edtldığmm, ımha kararmın ve ımha tuta- nağınm bırer orneğıyle tarafıma teblığ eddmesmı arz ederım 'dedı İmha edılen kıtaplaraı adları şöylesıra- lantyor Habıben yazan Erbıl Tuşalp o sabah Mdmdk tan Sıkı>onetım Adlı Muşavır-ı hğı'nden aranıyor "Sıze yazdığınız bu haberle ılgılı bır açıklamada bulunaca- ğız" dıyorlar Yazılı açıklama Adlı Muşavir Yardımcısı Hakım Yüz- başı Vedat Erkan'ın yazdırdığı kısa "açıklama"da, ımha emnnın, Sıkıyöne- üm Yasası'run 3/c maddesı uyannca, "Sahıplenne iadesinde sakınca görûlen- lenn ımhası ıçın gereklı onlemkn alma" yetkısıne dayanılarak venldığı ve kıtap- lann değışık tanhlerde SEKA'ya gonde- nldığı belırtılıyor Bu "açaklama"dan sonra, Erbıl'le Mamak arasında geçen telefon goruş- mesının ses bandından çozumu şöyledır Tuşalp: "Bu habenn altını doldurmak ıçın, ben haben şoyle yazıyorum Anka- ra Sıkıyönetım Komutanlığı bu karannı, 1402 sayıh Sıkıyönetım Yasası'nın ılgılı maddesıyle müsaderesme karar venlen kıtaplann Mamak "Müsaderesine deme>elim, toplatılmasma di>elim. Musaderede man- keme kararı gerekir. Şoy le esasında bizim deyimimiz: Basımı. yayımı, dağıtımı ve birden fazla bulundurulması yasaklanan ve toptatdan..." Tuşalp: "Toplatılan kıtaplardan sa- hjplenne iadesinde sakınca görülenlenn ımhası ıçın gerekü onlemlen alma yetkı- sıne dayanılarak bu kıtaplann ımha edıl- dığı açıklandı mı dıyelım9 " Mamak "Şinıdi ben sana daha yar- dımcı olayım. Bu Bilim ve Sosyauzm'in 133 bin 607 adet kitabı, ki bunlar muhteüf isiınleri taşıyor tabii, listeleri v ar. elimizde o dosya zaten... Şündi, Komutanlığın 6 Ağustos 1982 gun ve Ad. Müş. 1982/Müt. 277 saydı emri, vine \nkara Sıkıyönetim Komutanlığfnın 27 Ağustos 1982 gün ve Ad. Müş. 1982/Müt.277 ile... Bu Bilim Sosyalizm Yayınlan'nın toplatüma kara- n bu ikisL Toplananlar toplam 133 bin 607 adet. Şündi, Komutanlığın 9 Aralık 1983 gün Ad.Vlûş. 1983/Mut.652 ve yıne Komutanlığın 28.5.1985 gun ve Ad.Muş. 1983/Mut.652 (aynı yani), bu iki emirie de bunların unhasına karar verilmiş.'* Tuşalp: "Imha yolu SEKA'ya gonde- nhne demışünız Ne zaman9 İkı tanh var" Mamak "Buikitarihlerdenbirkaçgün sonra." Tuşalp: "İmha karan, Sıkıyönetım Komutanlığı bu yasaya dayanarak " Mamak "İstiyorsan maddeyi ben sana bir defa daha söyleyim: 1402 sayılı kanu- nun 2766 say ılı kanunla değişik 3/c. \ ani oyle enteresan ki bu madde, mah- kemelerce müsadere edilmese bile, sanık hakkında takıpsızlık >e\a beraat karan ve- rilse bile, ö> le enteresan bir cümle var ki orda, komutanlığın şahsına mahsus bu yetki. Sahiplerine iadesinde sakınca gör- düğu diyor, onlara vermeyebilir, imha edebUir diyor, Çok enteresan bir yetki, ama kanuni bir maddedir. Olay bu... Bir de şu var Onu da bahsedersen... Bunlara karşı biliyorsun Komutanüğın imzasını taşıdığı için gene Sıkıyönetim Kanunu gereğince (ek gecici 3 olacak ya- nümıyorsam) dava açılamıyor. Sorumlu- luğu yok..." Tuşalp:"Bır de tartışamıyoruz yam " Mamak "Oyle. Yani gayem aydıniat- makü, bir yanuşhğa meydan vermemek için.'* Çokılgmç... Imlııharun nasıl bır kafayla yapıldığını anlamakta "yanhşlığa meydan verme- yen"' bır açıklama "Komutan'm imzasını taşıdığı ıçm da- va açılamıyor Sorumluluğu yok" diyor "Amehnden emın" olanın aklından geç- meyecek bır sığınma bıçımı Yapılan ış haklı mı haksız mı, boyle bır soru yok Olaym puf noktasındakı bakış bu oıunca gensını var hesap ct Demek kı bu anla- yışla, boyle bır rahatlıkla becermışler bu ışı Nasıl olsa dava açılamıyor, sorumlu- luk da yok. yakalım gıtsın Gerekçe yok Burada sıntıp duran bır şey de, bakı- yorum, kıtaplann neden ımhasının em- redıldığı suskunlukla geçıştınlıyor Ne boyle bır soru var, ne de bu- yamt Şu- nun ıçın ımha emn venldı demıyor, dıye- mıyor, yalnızca ımha yetkısınden soz edıyor Yasa maddesını bır gerekçe gıbı karşımıza çıkanyor "Komutanlık iade- sinde sakınca gorduğu" kıtaplan "ver- meyebılır, ımha edebılır" diyor Belhdır kı, bu bır yetkıdır, ama neden "sakınca gördüğû'nün gerekçesı değıldır "Yam oyle enteresan kı bu madde oyle enteresan bır cumle var kı orda " dedığı yetki de kendılermın hunen Ken- dı şapkalanmn aitından çıkardıklan lav- şan Hanı şu, ketıdılennın taslak olarak hazırlayıp Konsey'e sunduklan değışık- lık - Bılım ve Sosyahzm Yayınlan'nın kttaplanna el koyma eylemınden dort ay sonra, 28 Aralık 1982'de 3/c'ye eklenen hukum "Musaderesıne karar verüme- mekle bırlıkte, sıkıyoneüm komutanlık- lannca sahıplenne iadesinde sakınca gorûlenlenn ımhası ıçın gereklı onlemle- n alma" yetkısı Şımdı bu "çok enteresan" yetkıye gü- venerek ve hıçbu- gerekçe göstenlmeden kıtaplann ımha edıldığı açıklanıyor Ama asıl "enteresan"hk, bu "çok entere- san ama kanuni" dedıklen maddenın de çarpıtılması, orada bulunmayan bır şeyı varmış gıbı gösterme çabası Madde "müsaderesme karar venlmemekle bır- lıkte" diyor ya. ancak sıkıyönetım suresı ıçınde yaymlanmış, savahk ıncelemesı yonunden zaman aşımına da gırmemış yayınlann anlaşılabıleceğı bu yetkıden yargı kararlannın çığnenebıleceğı sonu- cunu çıkanyor Çarpıtmamn mantığı bu. "Takıpsızlık veya beraat karan venl- se bıle"yıruş komutanlık ımha yetkısını kullanabılırmış Ama 3 'c'ye eklenen hü- kümde böyle bır şey yok Zaten olamaz da Hıçbır bıçım alünda, bır yasamn hıç kımseye yargı kararlannı ortadan kal- dırma yetkısı veremeyeceğı belh bu* şey ır "enteresan"lık da, olayın gerçek yûzûoun gızlenmeye calışılması "Açık- lama"da ayn tanhlerde venlmış ıkı ımha emnnden, bu tanhlerden, "bırkaç gun tanhı belırleyen Mıllı Güvenlık Kurulu kararmın yayınlanmasından hemen ıkı gün sonra, 28 Mayıs 1985'te ımhasmm emredıldığı ve kıtaplann yakılarak yoke- dıldığı Mamak'tan Erbıl Tuşalp'e telefonla yapılan "açıklama"mn arkasmda gızlen- mek ıstenen buydu Yanıt geliyor Sıkıyönetım Komutanlığı'mn bu "açıklama"dan bır gün sonra elımıze ge- çen yanıtı da ayru dılı konuşuyordu Mamak'a gıderek Komutanlık'tan ımha belgelennı ıstedığımız 12 Hazıran tanhlı başvurumuza gelen yamt şudur "İlgı (a) Ankara Sıkıyönetim Komulanlığı- ntn6 8 1982 gün ve Ad Müş 1982,'Müt 2677 say ılı kararı (b) Ankara Sıkıyönetım Komutanhğı'- nm 27J8 1982gün ve Ad Muş 1982/Müt 277 sayılı kararı (cj Ankara Sıkıyönetım Komutanlığı- nm 9 12 1983 gün ye Ad Müş 1983 Mut 652sayılı kararı (d) Ankara Sıkıyönetım Komutanlığı '- nm 28 5 1985 gün ve Ad Muş 1983jMüt 652 sayılı kararı İlgı (a) ve (b) kararlar ıle basımı, yayı- mı, dağıtımı ve bırdenfazla sayıda bulun- durulması yasaklanan ve toplatılan mev- kuteler, 1402 sayılı kanunun 2766 sayılı kanunla değışık 3ıc madde ve fıkrasmm verdığı vetkıy e ıstmaden sahıplerme iade- sinde sakınca görulduğûhden ilgı (c) ve (d) kararlar ıle ımha edümıştır Rıca ederım " 13 Haziran 1985 tanhını taşıyan yanıt, Çelenk'e Mamak Karargâhı'nda "Bız sıze bıldırmemış mıyız bunu9 " dıye- rek kendı kendıne şaşırmış gıbı yapan T c STKIYONBTOI KOMUTANUĞJ A N K A m A AD. MO •ONU : 1982/fiJ""-277 vaoaklanan w»V-uteler Hk. Ataç Sokak 36/2 t (a) Ankara Sıkı/dne-tlm ' onatanlıeının 6.8.1932 ?ün vo \D.f)ş ı 1982/«<tT-277 GA ılı kararl. (b) Anlcap» Sıkı^Bnetin- Konatanlıimın 27.8.1932 gun va n.î Js : 1962/İUT-2T7 (c) AnJ-jpa Sı>-ıyönetiB Konotanlıjının 3.12.1903 sOn ve M.I'Jf ı KI ilı (d) Ankara SıfcmeOMtia XoAitanlır ,inın »•• -ilı tararı. İlgl (a) v* (b) kararlar ile ba ı m t v 11711111, oaııtım ve birdon fazla ayıda bulundurulfl>a.sı i . v» tODİatllan nev^aıteler, 1402 S a i l l Kanunun 2766 savxlı ı anurla de^ı<-ik 3/C na de ve flkraeuıın verdi£i /et -*ye iatıneuen, sahnlerıne ıadesınde sakınca 2orild_ anden | &• (9) ve (d) kararlar ile inha eualnuıtir. eiln va ^ r ;, : I$ı8}ftiı?-65İ. ' TJtP . Albay Slkıjonotiıa K.lıjı Adli Sıkıyönetim Komutanlığı'nın kitapiarın imha edildiğini bildiren yamOnın kupürü. T C SIKIYÖNETİM KOMUTANUĞI A N K A * A AD. MOş 1982/' ÎU277 *OHV • Kltaolar Ek. y /. 7 n*ti ILOt Av. »tellt Ataç EOÖÜC Ko I 36/2 t 2 Teı«nu7 1Ç35 larıhlı iılal çeniz. J'lv anetuc "^orutanı, 1402 Eayılı Sl'a^-dnetım -anununun 3 uncu tnaddesinde sa ılan te-iıirleri alım-va ye-t^-ılı dup, tanıian bu '»t ılorin -Till-ınılnaniüa ılir.kın jdarı i^lenler aleynine de ' aava açılamıyacarr gıbi ho.iii'ı sorumluluk -ta ıleri a^ırulemi^-eceîfiJiden ve rQ3ir 1 oırutarln jırar ve enırlerının ıl^ıliye tebliği ha kında yanani bir zorunlulu. ta b »rndan Iİ£^ dilekçe ıle I3tenen emır ve tutanak suretleri sonoorılnenı^tir. Lpı edımnenizi rıca eâerin. urnay Zar _anı Sıkıyönetim Komutanlığı'mn Suleyman Ege'ye gönderdiği yanrtın kupürü. sonra" da SEKA'ya gondenlmek yoluy- la ıkı ımhadan soz edıhyor İkinci etnrin gerekçesi ne? Pekı neden ıkı emır'' Bınna emırden "bırkaç gun sonra" ımha edılen kıtaplar ıçın neden ıkıncı bır ımha emn venlmış 1 ' Bır şey ıkı kez yok edılebıhr mı9 • arsayahm kı bınna emırden son- ra kıtaplann bır kısmı ımha edılmış de bır kısmı kalmış Öyleyse ımhaa emre- dılmış kıtaplann kalanı ıçın ıkıncı bır ımha emnne gerek var mı7 Bır de, varsayalım kı bınncısınde kı- taplann hepsının değıl de bır kısmının ımhası emredılmış O zaman 133 bın 607 kıtabı tek tek elden geçınp ımha edılece- len ayıklamışlar mı'' Öyleyse, bu zahme- te gırenler neden kıtaplann kalaruru ıade etmemışler 1 ' Ya da. ıade etmeyeceklen kıtaplar ıçın neden bu zahmete gırmış- ler'' Goruldüğü gıbı, bu "açıklama"mn mantığı yok Bityeniği Bıt yenığı şurada Ilk ımha emn olarak sözu edılen 9 Aralık 1983 tanhlı emnn Bılım ve Sosyahzm Yayınlan'yla bır ılgı- sı yok Bunun bır carpıtma, olayın ger- çek yüzünu ortme gınşımı olduğu görü- lecektır Ikı şey gızlenmeye çalışıhyor IVlLıtaplann tumunün gıderayak, Ankara'dan sıkıyonetımın kaldınlacağı hakım albayın imzasım taşıyordu 1982 ağustosunda yasaklama emırlennı aym gün posta kutumuza ulaştıran Komu- tanlık, şımdı bu yanıtını 16 gün sonra ulaştırabılmıştı Çıkış damgasına göre yazıldığı tanhten nedense ıkı hafta gecı- kılerek postaya venlmıştı Ya da. "133 bın kıtap ımha edıldı" haben üzenne o gün yazdıklan yanıta ıkı hafta oncemn tanhını atmışlardı Bir şey 2 kere yok edilir mi? Burada, Cumhuriyete yaptıklan "açıklama"da olduğu gıbı, yıne ıkı ımha emnnden, Sıkıyönetım Komutanı'nın 9 Arahk 1983 ve 28 Mayıs 1985 tanhlı ım- ha emırlennden soz edılıyordu Yani nasılsa, bır şeyı ıkı kez yok etmışler erekçe yok Yasa maddesmdekı yetki bır gerekçeymii gıbı kullanılıyor "Sahıplenne iadesinde sakınca goruldü- ğunden"mış Ama neden "sakınca gör- müşler, bu yok İmha belgelen yok Boyle bır konu da yok Imha emnnı ve ımha tutanağını ne- den gondermedıklenmn, neden sakla- dıklanmn bır açıklaması yok Üçüncü başvuru Üçuncu bır başvuruda bulunduk "Sehven gondenlmedığı anlaşılan ım- ha emn ve ımha tutanağı orneklennın tarafımıza teblığ edılmesım" ıstedık Bu kez yamt gecıkmedı Başvuruyu 2 temmuzda yapmıştık. 4 temmuz tanhh yamt o gün elımızdeydı "Sıkıyönetım Komutanı emnyle" kaydı alünda Tuğ- general Cengız Çeün Varol (Sıkıyönetım Kurmay Başkanı Y) imzasım taşıyan yamt şoyleydı "Süiivönetım Komutanı, 1402 savdı Sı- kıyönetım Kammu'nun 3 maddesınae say ılan tedbtrlerı almaya yetkılı olup, ta- nınan bu yetkılerm kullanılmasına ılışkm ıdarı ışlemler alevhıne de dava açılamaya- cağı gıbı hukukı sorumluluk da üerı süru- lemeveceğmden ve kesm olduğunaan, komutanın karar ve emırlermm ılgılıye teblığı hakkında kanuni bır zorunîuluk da bulunmadığından ıstenen emır ve tutanak suretleri gonderdmemıştır " vA anı Bız yakanz, yıkanz Yetkimız var Bunun hesabı sorulamaz Hesap verme sorunluluğumuz yoktur Kıtapla- nn nıçın, nasıl ımha edıldığını açığa vu- racak belgelen de gondermek zorunda değılız Arkasından gelen. valılık yoluyla yap- tığım başvuruya yamt da böyleydı Aynı bıçımde kestınp atan bır şey O taraklarda bezleri yok 133 bın kıtabı yakürmış bunun nede- nını bıldınn dıyoruz, o taraklarda bezlen yok Sozünü etüklen. yahıızca yetki, so- rumsuzluk _ Neden yaptınız bu ışı 0 "'Hukukı so- rumluluk ılen sürulemeyeceğınden" demeden once bunu soyleyın Devlet adına bır ışlem "hukukı sorumsuzluğa" sığınmayı düşunmeden once yanıtı ven- lebılecek hakü bırdurumda oünayı, hak- lı bır nedem gerektırmez mP Nıçın soru- nu "hukukı sorumsuzluğumuz var" dıye ortmek ıstıvorsunuz Gosterebıleceğınız haklı bır nedemnız yok değıl mı'' 133 bın kıtabı yaktınrken hıçbır haklı nedenmı- zın olmadığını bıhvorsunuz Zaten kı- taplan gotururken de hıçbır haklı nede- nınızın olmadığını bıhyordunuz Bunun ıçın başvurulanmız karşısında uç yıl sus- tunuz "Yetki" dıyorsunuz Sıkıyönetım ıla- nından yıllarca önce yaymlanmış kıtap- lann sıkıyönetım yasasıyla, sıkıyönetım yetkısıyle ne ılgısı var'' Yasalann genye îşlemeyeceğını pekâla bıbrsımz Sonra, yasalann suzgecınden geçmış, yuksek yargı organlannm kararlanyla aklan- malan kesınleşmıs kıtaplarda nasıl olur da "sakınca" görduğunuzü ılen sürebı- lırsmız'* Sızın "sakınca" görmeıuz ne değer taşır9 Yasada yazılanın dışında bır yetkınız mı var sızm9 Aklanmış kıtapla- nn ımha edılebıleceğı sıkfyonetımın ola- ğanüstu yasasının neresınde yazıyor9 Yazılabılır mı'' Böyle bır yasa olabılır mı9 O 3 c maddenızdekı ımha yetkısı sıze yargı kararlannı çığneme olanağı ver- mez Böyle bır yetkınız yok Yasalarhıç kımseye boy le bır yetki veremez Öıkıyöneüm komutam yetkısı ıçın- dekı ışlemlerden "sorumsuz"dur Yetkı- nız dışına çıkarak > argı kararlannı çığ- nedığınız zaman bunun hesabı sorulur Neden saklıyorsunuz ? Dava açanm, açmam Benım kıtap- lanmı yakmışsın, onun belgelennı ıstıyo- nım Haklı olarak yapılan bır ışın gızlılı- ğe gereksmımı olur mu9 Neden saklıyor- sunuz9 "tşlemlenn teblığı hakkında kanuni bır zorunluluk bulunmadığın- dan" oyle mı9 Yapüğmız ışın gerçek yu- zü ortaya cıkmasın dıye Basına yaptı- ğınız "açıklama'larda. "kıtaplan SEKA'ya gonderdık" dıyorsunuz Öy- leyse. çıkann bakalım rnıha tutanağım ortaya, görelım nasıl ımha ettığmızı Gı- derayak 133 bın kıtabı yaktığımzı ne kadar zaman saklayabıleceğınızı sanı- yorsunuz9 'ava açılabıhr mıymış açılamaz mıymış, onu da goreceğız Ve bunu dün- ya âlem gorecek Sıkıyonetımın eylemle- nnden nasıl hesap sorulurmuş 4 Temmuz sabahı, sıkıyoneümden ge- len yanıtı okuduğum zaman bunlan du- şunuyordum Daha gazetelere bakma- mıştım O gün Cumhuriyet'tekı koşesın- de Oktay Akbal'ın "Hıçbır Kıtap Imha Edılemez" başlıkü yazısım neden sonra gördum Akbal. duyarlı, usta kalemıyle olayı kınıyor. sıkıyoneüme yönelttığım sorulan altını çızerek vurguluyordu Akbal'ın bu yazısı. olay karşısında ba- sında surup gıden suskunluğu, boğuntu- yu yırtan ılk sestı Yargıya gitme zamanı Mamak'tan aldığımız yanıtlarla kı- taplanm ımha edıldığını resmen belgele- mıştık Şımdı artık sorunu yargı önune goturebıhrdım Ama, sorunun olabıldı- ğınce kamuoyuna maledılmesı, boy le bır davanın oncelıkle kamuoyunda kazaml- ması gerekıyordu Sorumlular kendılen- nı guçlü sanıyorlardı Gızlılığe, sıkıyone- üm zırhına sığınarak bu ışı becenrken olduğu gıbı kendılennı sorumsuz, rahat bır konumda gorüyorlardı Bız buna karşı, sorunu kamuoyunun gozü onune sererek gızhlık ve guç hesaplannı boza- bıkneh. haklıhğm gücunu ortaya koya- bılmelıydık Bu, olası terslıklen önleye- bılmek ıçın de gereklıydı Sorun herkesin sorunu Yargı kararlan çığnenerek 133 bın kı- tap ımha edılmışü Bu yalnızca benı ılgı- lendıren kaba bır haksızlık değıldı Orta- da tum toplumu en ınce gozeneklenne dek yaralayan bır olay ve devleü ılgılen- dıren vahım bır sorun vardı Özellıkie devletın en yukandakı sorumlu maka- mım açıktan uyarmalıydım Boylece, olaym ustundekı olu toprağını da sılkele- yebıhrdım belkı X vF Temmuz 1985 gunu Cumhur- başkanlığı'na başvurdum Çankaya'va iSılayönetimr İKitaplar, L402 sayıh uyaıyasa ımha edildi ANKARA, (Coakariyct •) — Bilim ve Sosyalizm yınlan'nın 133 bin 607 adet ki- tabmıı» '"^^atının 1402 sayılı Sı- kıyönetim Yasan'mn kiye dayanılarak geıçeklesdrîdi- ği belirtildi. Bilim ve Sosyalizm Yayınlan- imha edilen 30 çesit 133 607 adet kitabı ile ilgili bal ıSı- ^^_^B» 28 Haziran 1985 Cumhuriyet "ıadelı taahhütlu acele" posta servısıyle göndenlen, sonra da aynı saatte basın ajanslanna ıç ve dış basına venlen bu başvuru y anmda, olayı anlatttm ve şöyle dedım 'Kıtaplarım, devlettn uygar, şereflı var- gıçlarmm ve savcılarmm ımzalarmı taşı- van kesmleşmış beraat kararlarma ve takıp\ızlık kaıarlarına sahıptır ve benım yasal malımdır ıtaplarımm ımhası, her şevden ön- ce, mülknet hakkmm ortadan kaldıruma- sıdır Bılınır kı deyletm ışlevı can vemalgu- venlığını korumaktır Vatandaşm canı ve malı deyletm guvencesı altmdadır Devlet adtna malmızı elmızden alıp yokederlerse yatandaşm nevm guvencesı altmda olduğu sorulabılır Sıkıyonetımm olağanustu onlemler al- ma ye uygulama yetkısı yardır Ama belh- dır kı, sıkn onetım yargmm ustune çıka- ımız nıuhkemelerm ustune (ikamaz Tersıne. onlemlermı ve suç görduğu konu- ları, kendı ozel mahkemesınde de olsa, yargıdan geçırmekle vükûmluaur Hukuk deyletınden söz etmıyorum, yalnızca ya- sallıktan söz edıy orum Buyasallık hukuk de\letı dkelerıne, ınsan haklarma uygun argı kararlan çığnenerek 133 bin kitap imha edilmişti. Bu yalnızca beniilgilendiren kaba bir haksızhk değüdi. Ortadatüm toplumu en ince gözeneklerine dek yaralayan bir olay ve devleti ilgilendiren vahim bir sorun vardı. Özellikle devletin en yuk arıdaki sorumlu makamını açıktan uyarmahydım. Böylece, olaym üstündeki ölii toprağını da silkeleyebilirdim belki. ya da aykırı olabılır Ama devlet adma, hangı organ tarafmdan ıcra edılırse edılsm her ıcraatm mutlaka yasal olması zorun- ludur ıtaplartm yargı organlarmm ka- ı(iıhırıhn,esa\ılarak ıasalaraa\kırıola- uık \abcıkkmnn$ elımden ahnmış \e ımha idılmıştır Bu uvgulamanm, yahtızca hukuk açı- sından. vasalar aç ısından değıl, herşey den önce devlet kavramı açısmdan, guçler ay - rımma dayanan de\let butunluğu açısm- dan dayanaksız olduğu ortadadır Yargı organlarmm kararlarmın geçerlılığı dev- let sureklılık gosterdığı surece, vanı Tur- kıve Cumhurıyetı 'nm adı değışiırdemedı- ğı sürece, tartışüamaz gerçektır Hıçbır olağanüstü yetki bu gerçeğı değıştıremez Hıç kımsey e kesmleşmış yargı kararlannı yok savma anlammda bır yetki tanma- maz Sıknonetımm olağanüstü yetkısı devlet sıstemmı değıştırıcı değıl devlet sıs- temı ıçınde bır \ etkıdır Yoksa. deylet adı- na, deyletı oluşturan organlarm kararlan geçersız kılmtrsa. bu deyletm ınkârı olur Şımdı yasal olarak sahıp olduğu 133 bın kıtabı ımha edılen bır yatandaş olarak benmı karşı karşıya kaldığım soru şudur Devleti oluşturan guçler arasmda yargı gucu var mıdır \ok mudur7 Mahkemeler gerçekten \ar mıdır ı ok mudur 9 Mahke- meler varsa bunların kararlan geçerlı mıdır değılmıdır7 Yuksekyargı organlan- nm, Yargıtay 'm, Askerı Yargıtay 'm ke- sınleştıncı beraat kararlan gerçekten kesm mıdtr değıl mıdır 9 iMçıktırkı kamuoyu ortada yalnızca benı ilgilendiren ozel bır sorunla değıl her şe\den once de\letı ilgilendiren vahvn bır sorunla karşı karşıyadır Sorumlularm hesap yermesı ve maddı \e manevı kayıplarımızm tazmmı ıçm du- rumu ügılermıze saygıyla arz ederım 10 Temmuz 1985" ' Mektubun yankısı Bu uyan mektubu daha çok yurt dı- şında yankı buldu Türkçe ve yabancı dıllerde gazete, radyo ve televızyon ha- ben olarak genışçe yer aldı Ankara'dakı dış basının görevlılen, haber ajanslan o günden sonra olayı daha yakmdan ızle- meye başladılar Almanya'dan ARD te- levTzyonunun daha mektubun yayınlan- dığı gun benı arayarak, sonra da kalkıp Ankara'ya gelerek bır haber programı ıçın benımle gorüşmesı. Batı'da olaya ve- nlen haber değennı gostenyordu StRECEK