Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 KASIM1992 ÇARŞAMBA 8 DIŞHABERLER Karabağ'aBM heyeti gidiyor • NEVVYORK(AA)- BM'nin DağlıkKarabağ özel temsilcisi Ömer Halım başkanlığmdakı birheyetinönümüzdeki hafta Karabağ'a giderek incelemelerde bulunacağı bildirildi. BM Genel Sekreteri'nin sözcüsü Joe Sılls önceki gün yaptığı açıklamada, heyetin Romaya gitmek üzere New York'tan aynlacağını kaydetü. Atina'öamektup tarüşntası • ATİNA(AA)- Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantin Karamanlis'in Makedonya konusunda Avrupa Toplulugu üyesi ülkelerin lıderlerine gönderdiğı mektup Atina'da çeşitli yorumlara yol açtı. Hükümet sözcüsü Vasili Mangınas'ın önceki gün basın toplantısı sırasında mektupla ılgıli sorulan "'Mektubun ıçeriğinden habenm yok. Dolayısıyla yorum yapamam" diye cevaplaması. mektubun Başbakan Konstantin Mıtsotakis'den habersiz yazıldığı iddialannı gündeme getirdi. Mangınas ın. Karamanlis-Mitsotakis ilişkilerinin mükemmel olduğuna dair sözleri de inandıncı olmaktan uzak kalırken Mitsotakis'in mektubun içeriğini onaylamadığı da öne sürüldü. Kafkasya Konferansı • ANKARA(AA)- "Türkçe Konuşan Kafkasya ve İç Asya ÜlkeleriyleTürkiye Arasında İleüşimde İşbirliği" adh konferans, perşembe ve cuma günleri Ankara'da yapılacak. pıştşleri Bakanlığı.Türk İşbirlıği ve Kalkınma Ajansı"nın(TİKA) düzenlcdiğı toplantının açılış otunımu perşembe günü Dışişleri Bakanhğı bınasında yapılacak. Konferans öğleden sonra Bılkent Üniversıtesi'nde devam edecek. SriLanka'da çaüşma: 79 öiû •COLOMBO(AA)-Sri Lanka'da aynlıkçı Tamil genllalanyla hükümet birliklen arasındaki çaüşmada 79 kışinin öldüğü bildirildi. Sn Lanka askeri açıklamasında, yaklaşık 300 Tamil genllasırun Jaffna bölgesınde askeri savunma mevzilerine - saldırmalanüzerineçıkan çatışmada, 42 gerilla tle 37 askerin öldüğü kaydedildi. Tamil gerillaîannın helıkopter. tank vebombalı saldınlar sonucu geri püskürtüldüğü haber veriliyor. BeteikaNATO'dan yana • BRÜKSEL(AA)- Belçıka Dışişlen Bakanlığı Müsteşan Andre Adams, Dışişlen Bakanı Willy Gaes'i temsilen katıldığı bir toplantıda. Batı Avrupa Birliği (BAB) ve NATO ilişkilerini değerlendirirken "Avrupa'nın güvenliğinin kontrolü NATO'nun ellerinde kalacaktır" dedi. Rakip gıbi gözüken N ATO ve BAB'ın "Anlaşmalan ve birbirlerinedestek olmalannı gerektiği" fikrini savunan Adams, BAB'a yeni katılan ülkelerle kuruluşun genişledığini hatırlatarak "BAB, N ATO yapısı içinde erimemelidir" şeklinde konuştu. Kaytanan ıriHetvekiHne • BRLKSEUAA)- Belçika'da miltetvekillerinin aylık maaşlannın parlamentoya devamlılık durumlanna ve yaptıklan işe göre ayarlanması planlaruyor. Meclisde yer alan pamlerin grup başkanlanndan oluşan bir komisyon 6 haftadır sürdürdüğü çalışmalarda, "Parlamenterlerin işlerinin değerlendırilmesi" için çareler anyor. Komisyon, yeni bir kanun tasansı hazırlayarak milletvekillerinın ve bakanlann çalışmalannın kontrol edilmesi yönünde önlcmlergetirecek. Türkiye'nin girişimi ile gerçekleştirilen İstanbul Konferansı bugün The Marmara Oteli'nde başlıyor Balkaıı sorunumasaya yatuılıyor SİN4NGÖKÇEN KLRŞATAKYOL • Konferansa Arnavutluk, Bulgariştan, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya. Slovenya. Romanya. İtalya. Avusturya ve Macaristan katılıvor. Yeni Yugoslavya Federasyonu ile Yunanistan ise toplantı- ya katılmıyorlar. eumhunşetlere sıçramasını önlemek ıçin ulınması gereken önlemlerin tartışılacağı İstanbul Konferansı'na Avusturya. Maca- AnkaraVıın ginşımı ılc düzenlenen Bal- nsian. Arnavutluk. Bulgariştan. Bosna- kan Zırvesi Turkıye dahıl 11 ülkenın katı- Hcrsck. Hırvatistan. Makedonya. Sloven- lıını ılc bugün İstanbul'da başlıyor. Yuna- >a. Romanva ve İtalya katıhyor. . nistan. "istanbul Konferansı" adıyla Dışişlen Bakanlığrnın yoğun çabalan- na kurşın Sırbıstan \e Karadağ'dan oluşan \cnı Yugoslavya Federasyonu zirveye ka- ıılmayacağını bıldirdi. Bulgariştan ise, ül- kedckı sışasi knz nedeniyle katılacağını son anda açıkladı Yunanistan, zirveye ka- ıılma>acuğını daha önce açıklamıştı. Baş- jnılun zirveye katılmayacağını daha önce- dcıı açıktamışlı. Toplantıya son anda çağı- nlan yeni Yugoslavya Federasyonu da kaıılmayacağını bıldirdi. Dağılan \ ugoslavya'nın eski cumhuri- vcılcrindcn Bosna-Hersek ve Hırvatistan"- ila >aşanan ıç savaşın dığer bölgelere ve bakan Konslaniın Müsotakis hükümeti tanUından vapılan açıklamada. Bosna- Her^ek sorununun çözümüne yönelik ola- rak Bırleşmıs, Milletler (BM) ve Avrupa Topluluâu'nun çabalan olduğu belırtile- rok. Ankara'nın zirve girişimınin "gerek- sı/ buiunduğu bıldirilmişli. Dun akşuma kadar Avusturya, Arna- vutluk. Hır\atıstan. Slovenya. Makedon- >a \c Macaristan'ın İstanbul Konferansı'- nda dışişlen bakanlan düzeyinde temsil cıiılcccği bellı oldu. Romanya Dışişlen Ba- kam'nın Fransa"yı ziyaret eden cumhur- başkanına vekâlet etmesi nedeniyle Bük- reş. toplantıda dışışleri bakan yardımcısı düzeyinde lemsil edılecek. Diğer ülkelerin ise hangi düzeyde temsilciler göndereceği henüz kesinlık kazanmadı. Dışişlen Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Bilgin Lnan dün basına yaptığı açıklama- da. İsıanbul Koferansfnın eski Yugoslav- ya Federasyonu cumhuriyetlerinden Bosna-Hersek ve Hırvatistan'da yaşanan kanlı iç savaşın dığer bölge ve cumhuriyet- lere sıçramasını önlemek ve Balkanlar'da bloklaşmanın oluşmasının onüne geçmek içın ne tür çabalann gösterilebileceğini tar- tışmak amaciyla düzenlendığini söyledi. Ani \apıldı Bilgin Unan. Balkanlar'da olaylann hız- la gelışmesının toplantının ani olarak ya- pılmasına yol açtığını söylerken. İstanbul Konferansı'nın amacının halen sürmekte olan BM çabalan ve Londra Konferansı'- ndan farklı bir şey yapmak olmadığını kaydetti. Unan, Türkiye'nin amacının bu uluslararası çabalara katkıda bulunmak ve tamamlayıcı çareler aramak olduğunu belirterek sözlerinı şöyle sürdürdü. "Ve bunun için özellikle 1 arahkta Rıyad'da yapılacak İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) toplantısı öncesinde bu zirveyi gerçekleş- tırmek istedik. Bunu da dost ülkelerin hetnen hepsı çok olumlu karşıladılar. Bu- rada alacağımız sonuçlan İKÖ'ye götür- mek ve yine Londra Konferansı çerçeve- sinde adımlar atmak. sonuçta yine sorunu BM çerçevesine almak, muhakkak ki ulus- lararası kamuoyu için çok yararlı olacak- ür." Kaühmcılann istemesi durumunda zir- veye alınacak kararlann bir belgeye dökü- lebileceğini söyleyen Müsteşar Yardımcısı Unan, bir gün sürecek toplantı sonrasında katılan temsilcilerin açıklama yapacakla- nnı, görüşlenni ortaya koyacaklannı be- lirttı. Önleınler paketi oluşturulmak FAHtR ALAÇAM Emekli Büyükelçi Türkiye'nin. Bosna-Hersek sorununu görüşmek amacıvla 9"u Balkan 3*ü de bölgeyi doğ- rudan cevreleyen olmak üzere 12 ülkenin dışişleri bakanlannı bugün İstanbul'da bir toplan- tıya çağırmasına ilişkin ginşi- mını aşağıdaki nedenlerle tamamen yerinde alınmış bir karar olarak değerlendtriyo- rum: (1) Birleşmiş Milletler Gü- venlik Konseyi'nin aldığı ka- rarlara Sırbıstan uymamakta- dır. (2) Güvenhk Konseyi ve özellikle 5 daımi üye Sırbis- tan'ın bu pervasiz tutumu kar- şısında hareketsiz kalmakta- dırlar. (3)Zarargören ülke (Bosna- Hersek) ile zarara neden olan ülke (Sırbistan) aynı sepete ko- nulmaktadır. Ikisi de ambar- goya tabi tutulduktan başka, kararlara uymayan devlet, özellikle Tuna nehri üzerinden yapılan sevkiyatla ambargoyu deîerken diğeri alınan çok cid- dı tedbirler yüzünden kendisi- ni savunmak olanağından mahrum bırakılmakta ve ade- ta Sırbıstan tarafından yutul- maya mahkum edilmektedir. (4) Güvenhk Konseyi, son karan ile Sırbıstan'a konulan ambargoyu kısmen pekleştir- mekle bırlikte Bosna-Hersek e uygulananı kaldırmaya yanaş- mamışür. (5) Nihayet işbu gelişmeler, çatışmalann Kosova ve dığer bölgelere sıçraması tehlikesini ciddı biçimde artürmaktadır. İşteTürkiye, biryandan böl- gesel çerçevede gerekli önlem- lerin alınması suretiyle çatış- malann başka bölgelere atla- masını önlemek, diğer yandan uluslararası kamuoyunu hare- kete gecirmek, dünyanın gözü önünde oynanmakta olan bu adi oyuna yeniden dikkati çek- mek ve başta ABD olmak üze- re büyük devletleri sorumlu- luklan ile baş başa bırakmak amacıyla böyle bir konferans tertiplemeyi ciddı bir görev bil- mıjtir ve pek de iyi yapmıştır. lyi yaptığı da çok büyük ço- ğunluğun konferansa katıla- cak olmasından anlaşılmakta- dır. Yunanistan katılmayacağı- nı açıklamıştır. Bulgaristan'- dan henüz ses yoktur. Sırbis- tan ve Karadağ'dan da haber alınmadığı anlaşılmaktadır. Görüşülecek konunun öne- mi dolayısıyla çağnlan devlet- lerin tümünün toplanüya ka- tılmalannı tabiatıyla arzu ederdik. Ancak bazı devletle- rin toplanüya ıştirak etmeye- cek olmalan bu toplantının değerini kanımca azaltmaya- caktır. Zira katılmayan devlet- lerin, kaülmama nedenlerini araştırmak bu kanımızın doğ- ruluğunu ispatlayacaktır. Yunanistan. görüşülecek konu ile hiç ilgisi bulunmayan bir nedenle konferansa iştirak etmemek dir Makedonya me- selesi. Sorunun ABD'yı ve Yunanistan'ın Avrupa Toplu- luğu'ndakı partnerlerini zor duruma soktuğu kadar bu ül- kelen bıktırdığı da bır gerçek- tir. Bulgaristan'ın Tuna nehri yolu ile Sırbistan'a konulan ambargonun delinmesine yar- dımcı bir ülke olduğu ısrarla söylenmektedir. Bu söylentiler doğru ise Bulgaristan'ın da ka- tı Imamasına şaşmamak gere- kir. Sırbıstan'ın ise sanık sandal- yesıne oturtulacağından endi- şe ederek toplantıya kaülma- yacağını tahmin etmek için kahin olmaya gerek yoktur. Toplantıdan olumlu sonuç ahrur mı? Kanımca, alınma- ması için hiçbır neden yoktur. Hakkın ve adaletin yanında olan ve çifte standardı redde- den devletlerin makul tedbirle- ri içerecek bir öneriler paketi kabul edeceklerine inanmak is- tiyorum. Tabiatıyla, bundan daha önemlisi ortaya çıkacak paketin başta Sırbistan olmak üzere sorumlu ülkeleri bekleni- len yönde etkılemesi ve bölge- deki krizın, çatış malar daha da genişlemeden çözümlenme- sine yardımcı olmasıdır. AııkaıaMaıı olumlu girişim • Balkan zirvesi toplantısında ağırlıkh olarak \eya öncelikle ele alınacak olan Bosna-Hersek konusuyla ilgili çağnlı devletler adı geçen ülkede bir /amandır siiregelen facianın çeşitli boyutlan hakkında yaklaşımlarını açıklayacaklar. • Bövlece söz konusu insanlık trajedisinin ol- dukça neniş şekilde irdelenmesi mümkün ölabile- cok. w n a a t Bosna-Hersek'teki savaşın tartışmasız en büyük MÂDllAAl kurbam çocukJar. Savaşın başındanbu yana çok sayıda çocuk bombardımanlarda, çatışmalarda öldü. Bosnalı çocukların büyük çoğunluğu ise ev- lerinden aynldı, genellikle Hın atistan'da mültcci oldu. Gerçi mülteci olanlar ölümden en azından şimdilik kurtuldu. Ama o çocuğun gözlerine hüzün, bir daha hiç silinmemek üzere verieşti. NAZMİAKIMAN Hnıek li Büyükelçi BoMU-Hcrsek'tc olup bıten- lcrlc ılgıli olarak. bir yandan ha/ı ülkclcrccdoğrudan ve>a dolaylı olarak yapılan müda- halelcrın. diğer yandan Bır- lc^ıııi) Milletler'in yakın Aiıııanda aldığı karann etkın olınaına>ı karşısında Tür- kıvo'nın. Balkanlarda da çok oııemlı bır konuma sahip bır ulkcolarak birzırve toplantı- M onemıi) olması isabetle .ılınmi) bir karar olduktan b.ı^ka a\nı zamanda başanlı bırdıplonıası örneğidir. Girişim olumlu Kanımca ılgıli ülkclennço- ğunluğundan katılma konu- sunda olumlu cevap alınmış olması ve zırvenin kısa süre- dc toplanması bu gırişimın yüzde 50 ölçüde başanlı ol- duğunu göstermektedır. Balkan zınesi toplantısın- da ağırlıkh olarak veya önce- lıklc ele alınacak olan Bosna- Hersek konusunda ilgili çağ- nlı Je\letleradı geçen ülkede bır zamandır süregelen facia- nın çeşitli boyutlan hakkında yaklaşımlannı açıklayacak- lar ve olavtn belki de dcğişık \orumlannı yapacaklardır. Böylece söz konusu insanlık trajedisinin oldukça geniş şe- kilde irdelenmesi mümkün olabileccktir. Zirvenin sonuçlan Her şeyden önce zirvede \anlacak sonuçlann dünya kamuoyuna du> urulması ba- zı mihraklann -örneğin ABD gıbi- meseleye daha çok eğil- melerini sağlayabıleceği gibi AT ve BM gibi uluslararası örgutlenn de daha somut bi- çimde hareket etmelerine yol açabilecektir. Zirveye Yunanistan'ın ka- tılmamış olması kuşkusuz bir talihsizliktır. Yunanistan'ın katılmak istememesi. Tür- kiye'nin önderlik ettiği bir toplantıda bulunmayı arzu etmemesinden ziyade Make- donya sorunundan kaynak- lanmaktadır. Makedonya sorunu Bıhndiğı üzere Makedon- ya sorunu Yunanistan için çok hassas bir konu olmanın daha da ötesinde bir ıç siyasi problem hüvıyetinı kazan- mıştır son zamanlarda. Soru- nun özellikle iktidar partisi Yeni Demokrasi içersinde ciddi aynhklara hatta partiyi sarsan ve bölen iç çekişmelere neden olmuş bulunması. Yu- nan hükümetıne çok dar bir hareket alaru bırakmıştır. Yoksa Yunanistan'ın sırf Türkiye bu işe önderlik yap- tığı için katılmaktan sarfına- zar ettiğini söylemek konu- nun çeşitli bovutlannı gör- mezlıkten gelmek olur. a. Yunanistan'ın tavrı Bu itıbarla. Yunanistan katılmasa dahi, zirve sonu- cunda yapılacak ortak çağn- nın Yunanistan'a da hitap eder şekilde kaleme alınması isabetli olur. Çünkü böyle bir hareket tarzı Yunanistan hü- kümetini de Yunan kamuo- yunu da kendi Makedonya sorunlanna daha değişik ve gerçekçi bir açıdan yaklaş- malanna yardıma olabılir. [vre31 Beyaz Saray'ın Bosna-Hersek'teki savaşın Kosova'ya da sıçramasından korktuğunu belirtti ABD, sonunda Balkanlar için devreye giriyorDış Haberler Servisi - ABD'nin aylar süren tereddü- tünden sonra Bosna krizine iyi- ce bulaştığı belirtiliyor. News- week dergisı. ABD'nin neden ani bır dönüşk BM Güvenlik Konseyı'nin Adriyatjk denizin- de Sırbistan ve Karadağ'a karşı uygulamaya geçırdıği askeri abluka karannda etkili olduğu sorusuna yanıt veriyor. Dergiye göre ABD'nin aldığı ani karann ardında. Bosna'- dakı savaşın toplu ölümlere yol açması ve krizin Kosova'ya da sıçraması korkusu yaüyor. Ge- orge Bush yönetiminin eski Yugoslavya konusunda etkin adımlar atılması yönünde ka- rarlar aldığını belirten dergi, bu kararlann Bosna'ya kapsamh insanı yardım ulaştınlmasını, uçuş yasağı uygulamasmı daha etkili kılan önlemler alınmasını ve bölgedeki çatışmalann Ko- sova'ya sıçramasının engellen- mesini ıçerdiğıni kaydediyor. Newsweek, ABD'nin Balkan planını şu başhklar altında top- ladı: ^-Abluka: Belgrad'a uygula- nan ticari ambargonun daha etkin bir şekilde denetlenebıl- mesi ıçın NATO ve BAB (Baü Avrupa Birhği) Adriyatik deni- zine 14 gemi gönderdi. Gemile- rin görevi Adriyatik'e gıriş ve çıkış yapan gemileri durdur- mak ve yüklerinı aramak. Karada u>gulanan ambar- goyu ise BM gözlemcilen, AGİK (Avrupa Güvenlik ve İş- biriği Konferansı) yetkilileri Bulgariştan, Romanya ve Ma- İMACARİSTA ROMANYA obeta-Tumu ıverın ___ ._.,das Belgrad Romanya'dan Romanya'dan Tuna'yı denetiemek zorotacak SIRBİSTAN Bulgaristan^dan BUtŞARİSTAN dan -^^m «aiotına Kaçakçılık yollan MAKEDONYA7 Kaçakçılar Adriyatik'teki NATO ve BAB gemilerince uygulanan abluka sonucu zor günler vaşayacaklar. Ancak karadaki ambargo denetiminin zayıf kaldığı ve Sırbıstan'ın doğu ve günev sınırların- dan bu cumhuriyete sürekii mal sevkiyatmın yapıldığı bildiriliyor. Bir ABDTı vetkili Makedonya sınırının çok yakın bir zamanda önemli bir kaçakçılık sınırı haline dönüşeceğine dikkat çekerek buradan Sırbistan'a kimyasal madde, çelik, demir ve tekstil üriin- lerinin sokulduğunu söylüyor. ABD'nin Kennedy uçak gemisi Sırbistan ve Karadağ'a uygulanan deniz ablukasına katılmak üzere Akdeniz'de hazır bekliyor. kedonya sınınnda denetlemeye çalışıvor. • Insani yardım: ABD Sa- vunma Bakanlığı'nın Bosna'ya yardım ulaştınlması konusun- da hazırladığı plana göre gerru- lerle Hırvatistan'ın Ploce lima- nına yardım ulaştınp karayo- luyla Bosna'ya götürme ve>a uçaklarla Belgrad'a götürüp yi- ne kara yoluyla Bosna'nın do- ğu bölgesine ulaştırmak. • Uçuşa yasak bölge: Sırbıs- tan, BM'nın uçuş yasağını ihlal etmeyi sürdürüvor. ABD'li dip- lomatlar, Güvenhk Konseyi uyelerınin uçuş yasağını delen uçaklann ABD ve müttefik uçaklan tarafından düşürülme- sı yönünde karar alması için çaba harcıyor. • Kosova krizi: Beyaz Saray Sırplar'ın Kosova'ya girmesini ve 1.5 milyon Arnavut'un Ma- kedonya ve Yunanistan sının- na dayanmasını önlemek ama- ayla harekele gecme karan aldı. Atina, Makedonya sınınnı kapatmak üzere birlikler gön- derme tehdidinde bulundu. Senaryolara göre bu Bulgaris- tan'ın, Türkiye'nin ve Arnavut- luk'un da devreye girmesine yol açacak. Kosova kirizini önlemenin yollanndan birisi, Hırvatistan ve Bosna'ya da uygulanan silah ambargosunu kaldırmak ve Arnavutluk'a silah sağlamak. Dığer olasılık ise Kosova'da Kuzey Irak'ta olduğu gibi bir koruma bölgesi oluşturrnak.