Katalog

3 EKIM1992 CUMARTESİ CUMHURIYET SAYFA EKONOMI Fındıkta peşin ödeme isteği • GIRESLN-Gıresun Tıcaret Borsası Başkanı Ahmet Başkan. fındıkta peşın ödeme yapılmaması halındeuretıcının tüccann ve Fıskobırlık ın batağa duşecegınıso>ledı Fındıkta fonunsembolık duzeve ındınlmesı serbest pıyasadakı fi>af ıstıkrarsızlığı ıletuccarve Fıskobırlık ın ıçınde bulunduğu durumu değerlendıren Tıcaret Borsası Başkanı Ahmet Başkan, 'Devletfındığını teslım eden uretıcılere odemeyı peşın yapmazsa uretıa de tüccar da Fıskobırlık de batar' dedı Eğit-Sen'e süpgön • TOK AT (Cumhuri)et) - Eğıı-Sen Tokat II Temsılası Vedat Kekomehmetoğullan Nığde'ye Orgutlenme Sekreten Bedel Harmancı da Yozgat'a surgun edıldıler Surgune uğrayan Tokat İl Temsılcısı Vedat Kekomehmetoğullan "Bu, sürgunden de ote jargılanmadan, soruşturma açılmadan yapılan bıryok etme hareketıdır Surgunler bızı yıldırmaz Mucadelemız kesıntısızdır Çunku demokrasının onunde engeller tuzaklarçoktur Ama demokratlar bu tuzaklann onunde dımdık duracaklardır Mucadelemız Tokat öğretmenlenne ornek olarak kalacaktır" dedı ÇETKO'dan doğal market hazırlıgı • ADAINA(AA)-Son yıllarda ışlenmışgıda uretımınde, sağlığa zararlı katkı ve hormon kullanımının vaygınlaşması uzenne. Adana Çevre ve Tuketıcı>ı Koruma Derneğı (ÇETKO) doğal market açmd karan aldı ÇETKO Başkanı Hılmı Ç tmurdan gelecek \ıl uvgulamaya koyacaklan proje kapsamında, tuketıcıye tamamen doğal koşullarda yetıştınlen urunlersunmayı hedefledıklennı soyledı Best kâra geçti • BITLIS (AA) - Bıths Best sıgara fabnkası kurulduğu > ıldan ben ılk kez kâra geçerek 506 mıl> on lıra kâr ettı Fabnkabunyesınde250 mılyar Iırava 2 yenı ünıte kurulacak. ışçı kapasıtesı 3 bıne çıkanlacak 131 ışçının 2 vardı> a halınde çalıştığı tabnkada uretılen, Türkıyenın ılk ozel sıgarası unvanına sahıp BEST, kuruluşundan bu yana ılk defa kâra aeçtı Tofaş ve Renault'dan zam • Iş-Ekonomi Servisi - Renault urettıgı otomobıllenn perakende satış fıyatlannı vuzdeö 5 oranında arttırdı Renault Maıs ten v apılan vazılı açıklamava goreeylul ajındanıtıbaren 1993model olarak uretılmeve başlanılan otomobıllenn en ucuz modelının66mılyon411 bın lıraya satılmaya başlavan Renault 12 Toros oluşturdu OteyandanTofaş ürettığı otomobıllenn fiyatlannı yûzde 4 95 ıle yuzde 6 89 arasında değışen oranlarda arttırdı Yapılan zamdan sonra Tofaş otomobıllenn en ucuz tıpı olan Serçe nın fıyatı vuzde 6 81 oranındakı artışla 44 mılvon 238 bın lıradan 47 mılv on 250 bın lıraya yukseldı Sût üreticisinin yüzö güldü • BL RDL R (Cumhumet)- Burdur Tanmsal Amaçlı Koy Kalkınma Kooperatıflen Bırlığı'nce gerçekleştınlen sut ıhalesınde yaklaşık 35 bın uretıcının sutu ortalama 2 bın 300 lıradan satıldı Bır hafta once duzenlenen ıhaleve gırme\en alıcı fırmalar, kooperaüflerbırlığı tarafmdan hazırlanan şartnamevı kabuletmek zorunda kaldılar Vergi Reformu alt komisyonda. Bazı vergilerdeki muafıyetler ayıklanıyor Vergi reformunda yeni vergi yok ANKARA (Cumhurivet Bu- rosu) - Vergi retonnu \d^d tdslagındd venı vergi yok Mdlıvc \c Gumruk Bdkanı Sıımer Ordl ın Bdkanldr Ku- rulu na sunduğu tdsldğa gore vcşıılı \ergılerdekı gereksız muafivetler' kaldırılarak dd- hd gerçekçı oranlar uvgulana- uık Orneğın hdlen vuzde 46 olan kurumlar vergısı oranı ddhd gerçekçı bır duzeve çe- kılecek Kdsden vergı kaçıran- larla vergı odememe>ı dlışkdnlık halıne getırenlcre uvgulandcak vaptınmldr ard sındd teşhırde veralacdk Mdlıve ve Gumruk Bdkanı Sumer Oral ın teknık hdzırlık- Idrını tdmdmlddıgı vergı refor- mu vdsd tdsldğı Bdkdnldr kurulu nun goruşune sunul- du Bdkanlar Kurulu nun oncekı gece vaptığı toplantıda ele dlınan tdsldk son şeklı ve- nlmek uzere DYPlı Bdkan- ldr Sumer Oral Tdnsu Çıller Şerıl Ercan ılc SHPlı Bakan- lar Abdulkadır Ateş ve Onur Kumbdracıbdşı ndan oluşan dlt komısyon dd ele alına- (.dk Alt komısyonun bır haftd ıçınde çalışmalannı tamam- Idvdrak tasldğı gelecek per- şembe gunu Bakanlar Kurulu na sunmdsı beklenı- vor Köklü düzenkmeler \ ok Edınılen bılgıve gore yıllar- dır kamuovunu rahatsız edcn vergı addletsızlıklen" konu- sunda koklu duzenlemelere ver venlmıyor Vergılenn vd\- gınldştınlmdsı ve devlet gelır- lennın artınlması ıçın bır dızı onlemın ver dldıgı tdslakta. venı vergı vok Tasldğd gore. çeşttlı vergılerdekı "gereksız muafivetier kaidıniarak. bd- zı vergılerde dahd gerçekçı vcrgıler uygulanacak. Orne- • Yeni \ergi: Malıye ve Gumruk Bakanlığfnca hazırlanan vergı reformu \asa taslağındd yenı vergı yok • Muafivetler: Taslağa gore. çeşıtlı vergılerdekı "gereksız muafıyetler" kaidıniarak. bazı vergılerde daha gerçekçı oranlar uvgulanacak Orneğın, Kurumlar Vergısfnın halen yuzde 46 olan oranı daha "gerçekçf bır du- zeve çekılecek • Kaçakçrya vakın takip: Halen yuzde 2.5 oranında gerçekleşen vergı de- netımı artınlarak, devletı \ergi kaybına uğratanlar yakın takıbe alınacak Kasten vergı ödemeyenlerle. vergı odememeyı alışkanlık halıne getırenler teşhır edılecek ğjn. halen yuzde 46 olan Kurumlar Vergısı oranı daha " gerçekçı" bır duzeve çekıle- rek Toplam vergı gehrlennde 'azalmayla' sonuçlanmaya- cak onlemler uzennde duru- Idn tdslağa gore halen yuzde 46 olan Kurumlar Vergısı ord- nı v uzde 2Ve ındınlecek Herkesın mdlı gucune gore vergı odemesı" ılkesı dıkkate jlmarak hazırldndığı bıldın- len tasldk. yuzde 2.5 ordnındd gerçekleşen vergı denetımının yoğunldştınldrak kdçdkçıla- ra kdrşı elkın onlemlere gıdıl- mesını. vergı kaçdkçılann "ydkın takıbe" alınmasını on- goruyor Kasden vergı kaçı- ranldrla. vergı odememevı alışkanlık halıne getırenlere uvgulanai.dk Vdptırımldr ara- sındd ' teşhır e de ver venlı- yor Senet be> anı tartışması Edınılen bılgıve gore Vergı reformu çdlişmdldrında " ser- vet be>dnı na yer venlmedı SHP vukumlulcnn odedığı vergı ıle sahıp olduğu vdrlıkldr drasında denetım ışlevı goren servet bevanının tekrdr gcıınl- mesı eğılımınde olmdsına karşın. DYP nın bu onenvc çok sıcak bdkmddığı bıldınlı- yor Belgc duzenınm dışında kdldıgı ıçın vergı kdçakçılığını kolaylaştırdn goturu vergı' uyguldmdsının bdzı meslekle- rc oncelık vcnlerek aşdmdlı bır şckılde kdldınlmdsı ongo- ruluvor Halcn vdklaşık bır mılvon yukumlu goıuru usul- dc vergılendırılı>or D'V, P'nın "sıvdsı olarak kendısı dçısın- dan rısklı buldugu bu onen konusundd SHP nın ı^rarlı olduğu belırtılıyor Alt komısvon çalışmdldrın- dd Malı>e ve Gumruk Bd- kanlıgı ncd hdzırlandn taslakld SHP nın ddha oncc hazıriadığı vergı Çdlışmdları drasındd ydkınldşmd sağlan- mdsına çdlışıldidk Başbakan Süleyman Demirel ITO'nun ödül törenine katıldı 6 Ana sorun kaıııu borcıı'Ekonomi Servisi - Bdşbakan Sulcvman Demirel Turkıve- nın sorunldrının sahıpsız olma- dığını belırterek Turkıye nın bulun oldvı ınalı sdğlıklılık ıç para meselcsıdır dedı Istanbul Tıcaret Odası 1991 \ılı gelırlen uzennden en çok gelır ve kurumlar vergısı veren uvelcnnı Alaturk Kultur Mer ke/ı nde du/enledığı torende odullendırdı Kötülüklerin kav nağı 1991 vılındakı Ntır buvume v u/dc 71 enflasvon v uzde 5 ıh- rjcaı artışı ve vuzde 2 5 nufus drtışınddn) oluşan tdblonun ıvı olniddıgına ışdrct eden Demı- ıcl "Turkıvenın bır sorunu \ar Bu kamu borçldnma ıhtı- vau sorunu Her turlu kotulu- gun kdvnagı burddd toplanı- vor Ikıncı meselc dc kdnıu harcamdldnnın kdrşılığını bul- mak' dedı Gelır ddgılımtnın allak bul- lak olduğu pek çok dengelenn bozulduğu bır toplumda ıstetı- dığı kadar sdbnn bulunamdyd- Cdğ'nı \urgulavan Dcmırcl" (Sdbret kardeşım) ben klasık sdbırdeğıl demokratıksabırıs- lıyorum Yanı. (zamanı bekle) anlamında ıstıyorum Çünku her sevın bır zamanı vdr dıvc konuştu Torende konuşan Bdşbakan Suleyman Demirel dev letın ge- lır-gıder arasınddkı açıgı kdpd ıjcak kddar vergı aldidgını bunun da ^2 tnlvon oldugunu anlatarak devletın oncmlı all- Vdpı vatınmları ıçın hartava- cdk mıktardd parası bulunmd dığını, ulkenınelbısesıddrdldıgı ıçın de devlet tdrdtınddn vapıl mdsı gereken vatınmların da çoğaldığını sovlcdı Vergı retormu vasd tdsanM- nın hazırlıkldnnın surdugunc ve malıvenın >dplığı hazırlıkld nn tartışıldcak duzeve geldıgını. i!>aret edcn Demirel sozlennı şovlctamdmlddı "Turkı>c nın butun bu so runldnsahıpsızdeğıldır Bunlaı bızımczbenmızdedır Turkıve- nın sıkıntılan >anında "Var ları davar Idarevıdevrdldığımı/dd 10 mılvdr doLır dovız re/ervı vdrdı Bugun ulusal rezcrv 1^ mılvar dolar Tıııkıvc dc öo\u sorunu vok Bır buvuk avanıa- jımi7 da lurızm Tııri7mı ada- makallı desieklı.melı>i/' Tur- kıvenın butun olavı malı sağ- lıkİJİık ıı, par.ı mcNCİesıdır Turkıve nındişandaçok buvuk ılıban var Ataturk Kultur Merkezı - ndc duzenlenen odul torenın- de bır konuşma yapan ITO Bdşkanı Şdhınoğlu Tdnsu Çıller Ruşdu Sardcoğlu tartış- masını Demirel e şıkayet ede- rek Çıller ve burokrdtldr ıvı çalışmalıdır dedı Ekonomi vonctımının ıvı çabşması ge- rektığını anlatan Şahınoğlu kamuoyunda ızlenen uyum- suzluğun yurtdışında da ya- şanmasının ı^ âlemını rahatsız ettığını soyledı Daha sonra Başbakan De- mirel. en fazla kurumlar vergı- sı odeyen kuruluşlara altın plaketlennı verdı En yuksek gelır vergısı odejenler arasın- da 4 mılyar lıra ıle dltın mddal- va alan Matılt Manuk>ana odülunu TOBB Başkan Vekılı Fuat MırdS verdı Torende 10 mılvar lıranın uzennde Ku- rumlar Vergısı odeven 47 u>e altın plaket 5 mılvar lıra ıle 10 mılyar lıra arasında Kurumlar Vergısı odeven 42 uve ıle 2 5 mılvar lırd ıle 5 mılyar lırd drd- sında Gelır Vergısı odeyen 4 uye altın madalva aldı 2 5 mılvar lırd ıle 5 mılyar lıra Ku- rumlar Vergısı odeven 245 uve ve 250-500 mılyon lıra arasın- da Gelır Vergısı odeven 61 uye dc takdırname ıle odullendınl- dı Hazine pirinç ithalatmdaki fonun değişmeyeceğini açıkladı Pirinç ithalatı pahalılaşmayacak ESIN Sl'NGUR Pınnçıekı kanşiklığa Hazine el koydu Hazine ve Dış Tıcaret Musteşarlığı Jthalat Genel Mu- durlugu pınnç ıthalatına uygu- Idndn ton başınd 50 dolarlık fondd değışıkhk vdpılmayaca- ğını açıkladı Son bır haftadır pıyasalarda fon mıktannın ton başına 150-200 dolard çıkanlacağı sovlentılennın yaygınlaşması. ıthalatçılann mal satışlannı durdurmasına. fiyatlann da 300 ıld 500 lıra •"• sında artma- sına neden o „ rtyasadakı bu hareketlenme ûzenne toptancı- lar, Hazıne'ye faks çekerek fon- lann arttınlmasının tuketıcıyı mağdur edeceğını ve mal stoİc- layan bazı ıthalatçılara haksız kazanç yaratacağını savundu- lar Pınnçtekı bu durumla ılgılı açıklama vapan Hazine ye Dış Tıcaret Musteşarlığı hhalat Genel Müdürluğu yetkıhlen, konunun Dev let Bakanı Tansu Çıller'e de ıletıldığını belırterek "Fonlann arttınlması kesınlık- le söz konusu değıl Bu konuda hazırlık dahı yapılmadı" dedı- ler Pıyasadakı soylentılenn fı- yatlar uzennde baskı yapmak ısteyen kaynaklarca çıkanldığı- nı savunan yetkılıler yerlı uretı- mın tüketım mıktannı karşıla- >amadığını hatırlatarak, "Pı- nnç ıthalatını zorlaştırmdk ıçın ortada bır neden yok" dıye ko- nuştuldr Hazıne'nın bu açıklaması pı- nnç toptanalannı tatmın etme- dı Reıs Tıcaret'm sahıbı Mehmet Reıs geçmışte de bu tür dedıkodulann çıkmasından 15-20 gun sonra ıthalat fonlan- nın değıştınldığını belırıerek. "Şımdı de Trakyalı uretıcıler DYP mılletvekıllennı araya so- karak ithalatı engellemeve çalı- şıvorlar dedı Pınnç ıthalatı- nın olmadığı donemlerde >crlı pınnç fiyatlannın çok yükseldı- ğını hatırlatan Reıs, ' Ekım alanlan buyutulmedığıne to- hum ıslah çalışmalan yapılma- dığına. buna karşılık nufus artı- şına bağlı olarak tüketım arttı- ğına gore ıthalatı engelleme- mek gerekır" dedı Pınnçtekı söylentılenn ka>- nağının ıthalatçılar oldugunu savunan Oz Erdoğanlar Gıda Tıcaret'ın şahıbı Mehmet Er- doğan ıse Amenka'da pınnç fıyatlannın duştuğunu. Tur- kıye'ye ıthalat vapan firmalann elınde ıse geçen yıla aıt yuksek fiyatlı pınnç stokunun bulun- duğunu belırterek. 'Şımdı bu ıthalatçılar Amenkd dan gele- cek duşuk fiyatlı pmnçle reka- bet edemeyeceklennı duşune- rek, fonlann artmasını îstıyor- lar Boylece ellenndekı 80 bın ton pınnu değerlendırebılecek- ler dedı 1993bütçesi hazırlanıyor ANKARA (Cumhurivet Bûrosu) - 1993 malı yılı butçesı- nın >aklaşık 350 tnlvon lıra ol- mdsı beklenıyor Yürurluktekı fonlann tamamına yakınının kaidıniarak gelır ve gıderlen- nın butçe ıçıne alınması plan- lanıyor Malıye ve Gumruk Bakanı Sumer Oral. Bütçe Yasa Tasansf nın 17 ekım cu- martesı gunu TBMM ye sunu- lacağını bıldırdı 199^ malı yılı butçe hazırlık- lan Butçe ve Malı Kontrol Genel Mudurluğu Devlet Planlama Teşkılatı ıle Hazine ve Dış Tıcaret Musteşarlığı'n- ca surduruluvor Malıve ve Gumruk Bakanı Oral ıle eko- nomıden sorumlu Devlet Ba- kanı Tdnsu Çıller onculuğun- de yapılan çalışmalar 10-14 ekım tanhlen arasında >apıla- cak Yuksek Planlama Kurulu toplantılanna sunulacak Edınılen bılgılere gore, Başbakan Süleyman Demırel'- ın talımatıyla halen yururluk- te olan butçe dışı fonlann ta- mdmına ydkını, 199Vte butçe ıçıne alınacak Oral, butçe hazırlık çalışmalannın halen devam ettığını belırterek, "Hat- ta bazı kuruluşlar daha bütçe taleplennı bıldınyorlar'" dedı Fonlann 1993 yılı butçesı ıçın- de olacağını kaydederek, An- cdk \apilan ıtıbdnvla butçeye gıremeyecek olan fonlar da var Bunlar ıçın kesın bır karar venlmedı dıve konuştu ISCENIN EVRENINDEN ŞUKRAN KETENCİ Sendikaalar Sıkıntılı Bu başlığı gorunce son yılların gundemı sendıkal çokusten sendıkaların uye kaybından soz acacağımızı dusunebılırsınız yada sendıkalı ısçılerın uçte bırıne kadar ulasabılen sendıkal hakların onundekı en buyuk tehdıt ışcı çıkarmalarından O da değılse çok olumsuz gıden toplu sozlesmeler olabıiır O da mı değıl'' Öyleyse sendıkaların ıçınde bulundukları seçımler zıncırıdır Gerıye bır de anayasa ve yasalardakı yasaklı du- zenden gelen sorunlar kaldı Hayırhıcbırı değıl Bulamadınız bılemedınız Bılmeceyıço- zemedınız Busorunların hıçbırı onemlı bır grupsendıka lıde- rının su gunlerde çok fazla umurunda degıl Dunyanın ve Tur- kıye nın gundemındekı sendıkal çokusten kaygı duymuyorlar Nasılsa ısçı sendıkayla oyle pek fazla ılgılı değıl Isını kaybet- tığınde bıraz ofkelenıyor Sonra yasam derdıne dusup sendı- kayı unutuyor Kalan sendıka uyelerınde oyle gıdenler ıçın sendıkai kavga verme bılıncı nerde7 Sendıkacı ıçın geçerlı olanı ıktıdarının korunması Buyuk bır sendıkanın başkanı ol- mayı kım ıstemez7 Ama bır kısım uye kaybedılse de sendıkal saltanatta çok fazla değısen bır sey olmuyor Bır zamanlar neydı oyle9 Isten cıkarma mı var? Ucretler mı odenmıyor9 Toplu sozlesme gorusmelerı mı lyı gıtmıyor? Gelsın dırenısler Bahar eylemlerı yaz eylemlerı greve çı- kacağız dıye kazan kaldırmalar madencı dırenısı falan Sendıkalar neroeyse yenıçerı ocağına donmustu Doğrusu ya son ıkı toplu sozlesme dunemınde bu kazan kaldırnıalar cok etkılı olmuş ucretler 12 Eylul surecınde hep gerıye gıder- kenepeyceduzelıvermıstı Bunundogal sonucu toplu sozles- melı ışçı ıle sendıkal haklarını kjllanamayan dığer ısçılerın asgarı ucretlının arasındakı ucurum da buyumustu Ondan değıl mı son bır-ıkı yılın kıtlesel ısçı çıkarmaları'? Arkasından ışverenlerın kendı çıkarları açısından çok basarılı ' aşırı uc- ret kampanyası Kımse ısçı ucretlerı 1963 lerden 1970 ler- den 1980 lerden bu yana gerçek olarak artmamıs olmasına bakmıyor Son ıkı donemın artısları abartılı sunuşlarla boy hedefı yapılıyor Isçmın elıne gecmeyen paralardan yapılan malıyet hesapları ıle şışen verılerle sendıkasız ışsız ışçıye memura ucretı ıle geçınen herkese sendıkal haklarını kul- lanmış ısçı dusman ettırılıyor Hele de son beledıyeler grevı, temızlık ısçısının boy hedefı yapılan ucretı ustune tuz bıber ektı Şımdı ısler oyle bır noktaya geldı kı sozlesme masasına oturan ısveren Geçen donem fazla aldılar fazla verdığımızı gerı alacağız dıyebılıyor Isten atıldıgında aldığı ucretı kay- bodecek ışçının bu korku ıle her seye razı olduğu one surulu- yor Sozun kısası sendıkalar toplu sozlesme masalarında bır şeyler almasalar da karsılarında geçmısın hesap soran ısçı- sı olmayacak Ondan da rahatlamıs gozukuyorlar Işçı sendıka yonetımlerıne en kazan kaldırdığı donemler- de dahı, sendıka ıçı demokrasıyı ısletemedı Profesyonel sen- dıkacı delege seçımlerı hılelerı akıl almaz taktıklerle çoğun- luk muhalefetı susturdu bastırdı Dahası ısverenlebırlıkolup muhalefetını ısten attıracak kadar ılerı gıdenler de çıktı sube kapatanlarda Pek çok sendıka uçyılda bır ymelenen seçım- ler zıncırınde bu yıl çok daha uyanık davrandı Sessız seda- sız erkenden sendıka seçımlerı kotarıldı bıle Çoğu sendıka- da yonetımler aynen korundu, ancak ıstenen bazı kuçuk ro- tuşlar yapıldı lyıce meraklandınız değıl mı sendıkacının sıkıntısı olması gereken bunca scrunu sorun etmeyen send kacılar n gun- demdekı buyuk sıkıntısı ne 9 Genel kurullarını bıtıren sendıka- ların kasaları tamtakır öylesıne tam takır kı genel kurulların ^aldığı kararlar gereğı yonetıcılere yapılması gereken odeme- ler ıçın para bulunamıyor Bılıyorsunuz 12 Eylul hukuku sendıka ağalığına son ver- me adına öylesıne akıl almaz ısler yaptı kı sımdı ışın ıçınden çıkılamıyor Sendıka ıcı demokrası gerçek ağalığa son vere- bılme kosulları hak goture Yıllardır hıç grev yapmamış, har- caması olmamıs en buyuk en kocaman sendıkalar, carı gı- derlerını karşılayabılmek ıçın zaman zaman mal varlıklarını satmak zorunda kalıyorlar Bunun bır nedenı elbette kı sendı- kaların gelırlen uzenne yasalarla gelen sayısız yasaklama- lar Sendıkaları sağlıklı gelır edınmedeengellıyor Ancak bır dığer nedenı de sendıkalarda gerçek ağalığı surdurme adı- na, gereksız artırılan profesyonel yonetıcılık kadroları Çok gerektıgı halde uzman çalıstırmayan uzmana para harcama- yan sendıkaların parası yonetıcı kadrolara akıyor Hem de oyle bır akıyorkı yetmıyor yasa gereğı eğıtımeayrılması ge- reken fonlar da hıle yolu ıle personel gıderı adı altında profes- yonel yonetıcılerın ucretlerıne aktarılıyor Boyle bır sorun çıkmaz dururken bu yenı genel kurullarda ne yapıldı dersınız 9 Buyuk sendıkalarda yenı zamlarla baş- kanların ucretlerı 20 mılyon ortalamaya ulastı Ustune çıkan- lar oldu Buna çok yuksek olan yurtdısı ve ıçı harcırahlar dı- ğer masraflar dahıl değıl elbet Yasa guya ışçıyı koruma adı- na kıdem tazmınatını sendıka yonetıcısıne tanımıyor Onlar da haklı olarak yasaya karsı hıle yolu ıle her genel kurulda sıfırlanan bır ozel tazmınatyontemı yarattılar Ancak ıpın ucu- nudakaçırdılar Bazı sendıkalarda genel kurullarda yenıden seçılen sendıka yonetıcılerının geçen 3 yılın hızmetı karsılığı aldıkları tazmmatlar yaratılan özel yontemlerle 200-300-400 mılyonlarla buyuklerındemılyarlarlasayılabılıyor Tabnkıbu tabloda genel kurullarda yonetıcılere zam kararını alacak delegelerı de 3-5 gun lyı ağırlayacaksınız Şımdı sendıka yo- netıcılerının yenı zamlı ucretlerı genel kurul kararı ıle hak edılmıs kıdem tazmınatları nereden odenecek9 Nasıl, sendı- kacılar sıkıntılı olmakta haklı degıl mı 9 Nasıl olmasınlar kı 7 Asil Nadir'in duruşması bihnece EDf P EMİL ÖY M E \ LONDR4 - Mart 1993'te başlaması beklenen Asıl Nadır duruşması ıçın hazırlık amacıy- la Yuksek Mahkeme'dekı dun- ku duruşma. yargıan gelmeme- s' uzenne yapılamadı Asıl Nddır ddvası ıçın atanan vargıç Sır Rıchard Hovvard Tucker'ın venne başka bır Yuksek Mah- keme yargıcının gondenlmesı uzenne Asıl Nadır'm kefalet koşullanna ılışkın başvurusu- nu. avukatlan gen çektıler Esas yargıcın "ıdarı nedenlerle gorevı başkasına devrettığı da- ha sonra Yargı Daıresı tarafın- dan açıklandıvsa da bu konu- va ılışkın esrar perdesını arala- maya yetmedı Ote yandan V eb Ofset A Ş adına Asıl Nddır'ın BE-GA Bırleşık Ydymcılık AŞ"ye açtığı ' haksız rekabet davasını mah- keme reddettı IOnısdnl992tanhmde7 \s- lıye Tıcdret Mahkemesi nde Asıl Nadır ın açtığı dava. once kı gun sonuçlandı Omcr Ko- çak başkanlığında görulen davada Nadir'in avukatlan Gunavdın Gazetesi'nın adının Yenı Guneydın olarak değiştı- nlme^ıne karşı çıkarak bdskı dızgı mdkınalan ıle arşıvıne el konulmdsını idlep etmışlerdı T O P R A K B A N K T A N S U R E K L I Y U K S E K K A Z A N Ç Dolar ve Mark'ınız için: TOPRAKBANK PÖVİZ HESABIToprakbank'a gelin, dövizinizi en uygun koşullarla değerlendırin... HOPRAKBANK "Bugun \e Gelecekte" MeAez Şube BüyûkdOTCaddesı Nilufer Han Mo 103 80300 Gayrettepe/lstanbulT<H 288 4120(15 Hat) Faks.275 6134 Konuk yazar Koalisyon ekoııoıııisiııiıı ilk 9 ayı Doç. Dr. HL RŞIT GL\EŞ Marmara Lnnersılesı Öğretım L \ esı Turk ekonomısı uzun yıllardır bır ıç denge sorununu vaşamaktadır An- cak 1988 vılından bu yana bu sorun çokcıddı bırduzeveulaşmıştır 19701ı yıllarda >uz \ uze gelınen dış denge so- runlanna karşı duyulan aşın tepkıler- le 19801ı >ıllardd hazırlanan ve uygu- lanan polıtıkalar ıç dengelen buyuk olçude sarsmıştır Bu >ıllarda petrol knzıvle ortava çıkan odemeler denge- sı sorunlannı çozebılmek amaavla hem dış tıcaret hem de sermaye hesap- lannı dengelemek ıçın onemlı adımlar atılmış ve gerçekten de olumlu sonuç- lar alınmıştır Ancak ıç dengeler ozel- lıkle kamu fınansman dısıplını çok bozulmuştur 1991 yılı sonuna gelındığınde ger- çekleşen sı>asal ıktıdar değışıklığını kanımızca ekonomık çozumler ku- mesındekı değışım gereksmımı ve ta- lebın yoğunlaşması getırmıştır 1991 yılının eşığıne gelındığınde Turk eko- nomısının ıçınde bulunduğu uzun ve kısa vadelı sorunlan uç ana başlıkta toplamak mumkundur 1 - Kamu kesımı fınansman dısıplın- sızlığı dolayısıyla ortaya çıkan eflas- yon ve bunun varattığı yuksek nomı- nal faızlerdolayısıyla ımalat sanayıın- de >enı sabıt sermaye yatınmlannm noksanlığı 2- Yuksek nufus artiş oranı ve ıç goç karşısında buyume hızının yeterlı ola- mavışı 3- Devletın sosyal harcamalannın yetersızlığı ve vanlış bıleşımı Hıç kuşkusuz bu sorunlann en kısa vadelı ve acıl çozum bekleyenı enflas- yona ılışkın olanıdır 1986 vılından başlayarak enflasv on hızla artmış, TEFE %24 5oranindan. 1991 yılında %59 2'ye, tuketıcı fı>atlan ıse %30 7'den %71"e ulaşmıştır 1980 >ılı ıç dengelenvl^ daha oncekı yıllannkı karşılaştıiuirsa son derece olumsuz goruntuler ortaya çıkacaktır 1963- 1980 donemınde ortalama %20 5 olan yıllık enflasv on oranı 1980 son- rasmda korkunç bır hızla artarak 1984-1991 donemınde %5O3 olmuş- tur Enflasyonunbudenlıyukselmesı- nın nedenını araştırdığımızda karşı- mıza ılk anda kamu kesımı borçlan- ma gereksımının (KKBG) bu> ukluğu çıkar Bu buvukluğun GSMH'dekı oranına baktığımızda 1985 yılında O o4 6 ıken, 1991de hıbelenn dahıl edılmesı durumunda bıle %12 6"ya ulaştığını goruruz Elbette, KKBGnın GSMH'ye oranının buv ukluğu ıle enflasyon arasında doğrudan bır bağ yoktur Bu gereksınımın nasıl fınanse edıldığı ıle enflasyon oranı arasında bır bağ vardır Bılınen odur kı bu gereksınım buvuk olçude Merkez Bankası"nın (MB) Hazine ye olan kısa vadelı avanslan ıle fınanse edılmektedır Yuksek enflasyonun yarattığı beîır- sızlık ortamı ımalat sanayıı yatınmla- nnı 19801ı yıllarda buyuk olçude kos- teklemıştır Bovlece buyume hızlan duşuk gerçekleşmış ve artan nufus karşısında refah duzeyındekı yuksel- me yetersız kalmıştır Elbette, Turkıve'de enflasyonun çok yuksek olmasında arz yonlu ne- denler de egemendır Dovız kuru fı- nansman malnetlennın çok yuksek oluşu. son bırkaç ytlda nıtelıklı ışçılık- tekı venmhlığın ustundekı malıvet ar- tışlan enflaşyonu açık bır bıçımde azdırmıştır Ote yandan uzun > ıllardır enflas>onun surmesı kronıkleşmeyı getırmıştır ve beklentıler enflasyonun surmesı yonunde oluşmuştur Ote yandan 1980 lı yıllarda yuksek enflasvon oranlan belırsızlıklen art- tırmış ve ımalat sanavu yatmmlan bır haylı duşmüştür 19801ı yıllarda Turk ıhracatı artmıştır. ancak buna temel oluşturacak üretım artişlan sadece kapasıte kullanımıvla sağlanmıştır Dola>ısıvia, mıllı gelırden artışlar hem yapısal değışımlerle sağlanma- mış, yanı geçıcı olmuş. hem de yetersız kalmıştır Az gelışmış ulkelenn nufus artış hız- !an gelışmış ulkelenn hızlanndan yuksektır Bunun çok çeşıtlı sosvoe- konomık ve kulture! nedenlen vardır 19601ı vıllardakı ya>gın ınanç nufus artış hızının yuksek olmasının, yuk- sek buyume hızlanna el verdığıydı Ovsa bugun yuksek buyume hızlan- nın, nufus artış oranlan duşukken de elde edılebıleceğı gorulmektedır Ote vandan, nufus artış hızını duşurmek ıçın hıç de sanıldığı gıbı uzun yıllar buvuk sosyal harcamalaryapmdk ge- rekmemektedır Kıtle ıletışım araçla- nnın yaygmlaşması ıle bu konu son derece kolaylaşmış, ama Turkıye son on vıldır lııçbır gırı^ınıde bulunmaya- rak eşdeğer kalkınmışlıktakı tum ul- keler arasında v uksek oranlı olma ko- numunu korumaktadır Neresınden bakılı.-sa bakılsın. 19801ı yıllar Turkıye'ye gınşıma ruh ve dınamızm getırmış. dış dunya ıle butunleşmesı hızlanmıştır Ancak bu >ıllarda Turkıye sanayıleşmevı buvuk olçude terk etmıştır Sanayının ve tan- mın mıllı gelır ıçındekı pay lannın duş- mesı hızmet sektorunun buyuduğünu gostenr Bu, çok olumsuz değıldır Akiine olumlu da olabtlır Ovsa son on vıl- dakı jelışmeler faktor gelırlenndekı çarpıklıklardır Bır taraftan reel ucret- ler duşerken, faız gelırlen (tasarruflan teşvık etme amacıy la da olsa) spekula- tıf kazançlan teşvık etmış ve guçlu bır rantı>e sınıfı yaratmıştır Sana>ı yatınmlan venne spekulatıf veya faız getınsı yuksek yatırımlar tercıh edıl- mıştır 1984 yılında 0/ ol0 1 olan sana- yının reel buyume hızı, 1991 yılında o o2 9'a duşmuştur Bunun bır başka gostergesı de ımalat sana^ıındekı sa- bıt sermdve >atınmlanran 1980 lı \ıl- larda yılda ortalaması o o6 1990 vılında da %4 oranında azalmış ol- masıdır 19801ı vıllarda faktor gelırlenndekı çarpılma, gelır adaletını buyuk olçude sarsmış ve kamu harcamalannın bıle- şımınde bu olumsuzluğu duzeltme yo- nunde hıçbır adım atılmamıştır Sağlık harcamalannın butçe ıçındekı pavı 19801ı vıllarda % 0 25 ıken eği- tımdeo o0 65"tır SİIRECEK